Jednostki sektora finansów publicznych

JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH
SEKTOR PUBLICZNY A SEKTOR FINANSÓW
PUBLICZNYCH
•
NIE NALEŻY UTOZSAMIAĆ SEKTORA PUBLICZNEGO Z SEKTOREM FINANSÓW
PUBLICZNYCH!
•
sektor publiczny obejmuje bowiem wszystkie jednostki przyporządkowane ze względu
na prawo własności do państwa lub samorządu terytorialnego;
•
oprócz jednostek sektora finansów publicznych tworzą go także inne jednostki, na
przykład przedsiębiorstwa, banki, instytuty badawcze, spółki prawa handlowego.
SEKTOR FINANSÓW PUBLICZNYCH
Sektor finansów publicznych, jako pojęcie węższe od pojęcia sektora publicznego, tworzą
jednostki sektora finansów publicznych.
JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH
•
w pewnym uogólnieniu można stwierdzić, że są to jednostki finansowane ze środków
publicznych, których przedmiotem działalności jest wykonywanie zadań publicznych;
•
kształtują one zakres podmiotowy finansów publicznych;
•
formy organizacyjno - prawne jednostek sektora finansów publicznych zostały wskazane
zamkniętym katalogu zawartym w art. 9 u. f. p.
POWIĄZANIE JEDNOSTEK SEKTORA
FINANSÓW PUBLICZNYCH Z WŁAŚCIWYM
BUDŻETEM
•
jednostki sektora finansów publicznych, jako podmioty finansowane
ze środków publicznych, są powiązane z budżetem państwa lub
jednostki samorządu terytorialnego, ponieważ muszą się one z nim
rozliczać;
•
w związku z tym mówi się o pewnych formach „powiązania” lub
„budżetowania”.
BUDŻETOWANIE
Netto (inaczej gospodarka
budżetowa netto, gospodarka
pozabudżetowa)
Brutto (inaczej gospodarka
budżetowa brutto)
•
stanowi ono postulat włączenia do
budżetu w pełnych kwotach wszystkich
dochodów i wydatków;
•
budżetowanie brutto polega zatem na
objęciu dochodów i wydatków planem
budżetowym w pełnej wysokości.
Całość dochodów gromadzonych przez
daną jednostkę odprowadzana jest
więc do budżetu, z którego pokrywane
są także jej wydatki;
•
oznacza ona powiązanie „wynikowe” z
budżetem państwa lub jednostki
samorządu
terytorialnego,
czyli
nadwyżką bądź dotacją z budżetu;
•
przychody uzyskiwane przez dany
podmiot nie są więc w całości
odprowadzane do budżetu, lecz
przeznaczone na pokrycie swoich
wydatków;
•
rozliczenie z budżetem ograniczone
jest
do
wyniku
finansowego
prowadzonej działalności;
CECHY BUDŻETOWANIA BRUTTO
•
zapewnia pełną kontrolę nad realizacją dochodów i wydatków za pośrednictwem budżetu;
•
ułatwia wykonywanie budżetu;
•
wadą tej metody budżetowania jest fakt, że nie pobudza ona do racjonalnego
gospodarowania środkami publicznymi;
•
nie motywuje do oszczędnego wydatkowania środków publicznych.
CECHY BUDŻETOWANIA NETTO
•
umożliwia elastyczne i oszczędne gospodarowanie środkami publicznymi;
•
mniejszy zakres kontroli nad gospodarowaniem środkami publicznymi.
UZNANIE ZA JEDNOSTKĘ SEKTORA FINANSÓW
PUBLICZNYCH
finansowanie ze środków publicznych
wyłącznym przedmiotem działalności
jest wykonywanie zadań publicznych,
co do zasady w sposób niekomercyjny
Ogólne przesłanki uznania za jednostkę
sektora finansów publicznych
dany podmiot nie może być osobą
fizyczną, przedsiębiorstwem,
instytutem badawczym, bankiem i
spółką prawa handlowego
funkcjonowanie w formie organizacyjno
- prawnej wyróżnionej w art. 9 u. f. p.
FORMY, W JAKICH MOGĄ BYĆ TWORZONE
JEDNOSTKI SEKTORA FINANSÓW
PUBLICZNYCH
Art. 8 ust. 1 u. f. p.
Jednostki sektora finansów publicznych są tworzone w formach
określonych w niniejszym rozdziale.
Jednostki sektora finansów publicznych mogą być tworzone tylko w
takich formach, jakie przewiduje u. f. p.
TWORZENIE JEDNOSTEK SEKTORA FINANSÓW
PUBLICZNYCH- ART. 8 UST. 2 U. F. P.
Tworzenie jednostek sektora
finansów publicznych
na podstawie ustawy o finansach
publicznych
na podstawie odrębnych ustaw
FORMY ORGANIZACYJNO-PRAWNE – ART. 9 U. F.
P.
1) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej, organy kontroli państwowej i ochrony prawa oraz sądy i trybunały;
2) jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;
2a) związki metropolitalne;
3) jednostki budżetowe;
4) samorządowe zakłady budżetowe;
5) agencje wykonawcze;
6) instytucje gospodarki budżetowej;
7) państwowe fundusze celowe;
8) Zakład Ubezpieczeń Społecznych i zarządzane przez niego fundusze oraz Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego i fundusze
zarządzane przez Prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego;
9) Narodowy Fundusz Zdrowia;
10) samodzielne publiczne zakłady opieki zdrowotnej;
11) uczelnie publiczne;
12) Polska Akademia Nauk i tworzone przez nią jednostki organizacyjne;
13) państwowe i samorządowe instytucje kultury;
14) inne państwowe lub samorządowe osoby prawne utworzone na podstawie odrębnych ustaw w celu wykonywania zadań publicznych, z
wyłączeniem przedsiębiorstw, instytutów badawczych, banków i spółek prawa handlowego.
KATALOG FORM ORGANIZACYJNO - PRAWNYCH
•
charakter ZAMNKNIĘTY;
•
niektóre jednostki sektora finansów publicznych zostały wymienione rodzajowo (na
przykład jednostki budżetowe, agencje wykonawcze itd.), inne zaś z nazwy (na przykład
ZUS, NFZ itd.);
•
zawarte w nim jednostki podlegają szczególnemu reżimowi prawnemu, a także pewnym
zasadom ogólnym ( m. in. z. legalności, z. gromadzenia i wydatkowania środków
publicznych, z. niefunduszowania, z. prognostycznego charakteru dochodów i
dyrektywnego charakteru wydatków, z. odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny
finansów publicznych).
GOSPODARKA FINANSOWA – ART. 10 U. F. P.
1. Jednostki budżetowe, samorządowe zakłady budżetowe, agencje wykonawcze, instytucje
gospodarki budżetowej i państwowe fundusze celowe stosują zasady gospodarki finansowej
określone w niniejszej ustawie.
2. Do jednostek sektora finansów publicznych, o których mowa w art. 9 pkt 8-14, działających
na podstawie odrębnych ustaw stanowiących podstawę ich utworzenia przepisy niniejszej
ustawy stosuje się odpowiednio.
FORMY ORGANIZACYJNO – PRAWNE
JEDNOSTEK SEKTORA FINANSÓW PUBLICZNYCH
JEDNOSTKA BUDŻETOWA
•
art. 11 ust. 1 u. f. p.
Jednostkami budżetowymi są jednostki organizacyjne sektora finansów publicznych
nieposiadające osobowości prawnej, które pokrywają swoje wydatki bezpośrednio z
budżetu, a pobrane dochody odprowadzają na rachunek odpowiednio dochodów budżetu
państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego;
•
budżetowanie brutto;
•
przedmiotem działalności jest wykonywanie zadań z zakresu administracji publicznej lub
nieodpłatne świadczenie usług;
•
przykłady: sądy, trybunały, urzędy skarbowe, izby celne, regionalne izby obrachunkowe
itd.
FUNKCJONOWANIE JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH
– ART. 11 UST. 2, 3 U. F. P.
Podstawa działania
•
Statut określający w szczególności
nazwę,
siedzibę
i
przedmiot
działalności
Podstawa gospodarki finansowej
•
Plan dochodów i wydatków – „plan
finansowy jednostki budżetowej
RODZAJE JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH
Jednostki
budżetowe
państwowe
samorządowe
TWORZENIE, ŁĄCZENIE, LIKWIDACJA
JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH – ART. 12 U. F. P.
Tworzenie, łączenie, likwidacja albo likwidacja i utworzenie jednostki o innej formie organizacyjno – prawnej
państwowe jednostki budżetowe
samorządowe jednostki budżetowe
ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, wojewodowie oraz
organy stanowiące jednostek samorządu terytorialnego (rada gminy, rada
inne organy działające na podstawie odrębnych ustaw
powiatu, sejmik województwa)
TWORZENIE, ŁĄCZENIE, LIKWIDACJA
JEDNOSTEK BUDŻETOWYCH – ART. 12 U. F. P.
2. Tworząc jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, nadaje jej statut, chyba że
odrębne ustawy stanowią inaczej, oraz określa mienie przekazywane tej jednostce w zarząd.
3. Likwidując jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, określa przeznaczenie mienia
znajdującego się w zarządzie tej jednostki, z zastrzeżeniem ust. 7. W przypadku państwowej
jednostki budżetowej decyzja o przeznaczeniu tego mienia jest podejmowana w porozumieniu z
ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa.
4. Z zastrzeżeniem ust. 7, należności i zobowiązania likwidowanej:
1) państwowej jednostki budżetowej - przejmuje organ, który podjął decyzję o likwidacji;
2) gminnej, powiatowej lub wojewódzkiej jednostki budżetowej - przejmuje urząd odpowiedniej
jednostki samorządu terytorialnego.
5. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do łączenia jednostek budżetowych.
6. Likwidując jednostkę budżetową, organ, o którym mowa w ust. 1, może postanowić o utworzeniu
jednostki o innej formie organizacyjno-prawnej.
7. W przypadku, o którym mowa w ust. 6, organ może również zdecydować o przejęciu należności i
zobowiązań likwidowanej jednostki budżetowej przez nowo utworzoną jednostkę.
SAMORZĄDOWY ZAKŁAD BUDŻETOWY
•
art. 15 ust. 1 u. f. p.
Samorządowy zakład budżetowy odpłatnie wykonuje zadania, pokrywając koszty
swojej działalności z przychodów własnych;
•
art. 15 ust. 7 u. f. p.
Samorządowy zakład budżetowy wpłaca do budżetu jednostki samorządu terytorialnego
nadwyżkę środków obrotowych, ustaloną na koniec okresu sprawozdawczego, chyba że
organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego postanowi inaczej.
•
budżetowanie netto;
•
przedmiotem działalności jest odpłatne wykonywanie określonych w art. 14 u. f. p. zadań
własnych jednostki samorządu terytorialnego;
•
przykłady: ZTM Lublin, Zarząd Nieruchomości Komunalnych w Lublinie.
ZADANIA WŁASNE JST, KTÓRE MOGĄ
WYKONYWAĆ SAMORZĄDOWE ZAKŁADY
BUDŻETOWE - PRZYKŁADY
gospodarka mieszkaniowa
drogi, ulice, mosty, place oraz organizacja ruchu drogowego
wodociągi, kanalizacja
Zadania własne jednostki
samorządu terytorialnego,
które mogą być wykonywane
przez samorządowe zakłady
budżetowe
kultura i sport, w tym utrzymanie terenów rekreacyjnych i urządzeń
sportowych
lokalny transport zbiorowy
pomoc społeczna
cmentarze
PODSTAWA GOSPODARKI FINANSOWEJ
•
art. 15 ust. 2 u. f. p.
Podstawą gospodarki finansowej samorządowego zakładu budżetowego jest roczny plan
finansowy obejmujący przychody, w tym dotacje z budżetu jednostki samorządu
terytorialnego, koszty i inne obciążenia, stan środków obrotowych, stan należności i
zobowiązań na początek i koniec okresu oraz rozliczenia z budżetem jednostki
samorządu terytorialnego;
•
art. 17 u. f. p. – delegacja ustawowa dla Ministra Finansów do określenia w drodze
rozporządzenia sposobu prowadzenia gospodarki finansowej jednostek budżetowych oraz
samorządowych zakładów budżetowych
rozporządzenie Ministra Finansów z
dnia 7 grudnia 2010 roku w sprawie sposobu prowadzenia gospodarki finansowej
jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych (tekst jedn.: Dz.U. z
2015 r. poz. 1542).
DOTACJE, JAKIE MOŻE OTRZYMAĆ
SAMORZĄDOWY ZAKŁAD BUDŻETOWY – ART. 15
UST. 3, 4, 5, 6 U. F. P.
Dotacja dla samorządowego zakładu budżetowego
podmiotowa
przedmiotowa
w zakresie
określonym
w
jej
odrębnych
ustawach,
jej
przekroczyć 50% kosztów jego
finansowane
działalności
środków
wysokość
nie
może
wysokość
nie
celowa
może
na
zadania
bieżące
z
udziałem
pochodzących
przekroczyć 50% kosztów jego
budżetu
Unii
działalności
niepodlegających
z
Europejskiej,
zwrotowi
środków z pomocy udzielanej
przez państwa członkowskie
EFTA oraz innych środków
niepodlegających
pochodzących
zagranicznych
zwrotowi
ze
źródeł
na
jednorazowa
finansowanie
dofinansowanie
realizacji inwestycji
lub
na pierwsze wyposażenie w
kosztów
środki obrotowe w przypadku
nowo
samorządowego
budżetowego,
utworzonego
zakładu
TWORZENIE, ŁĄCZENIE, LIKWIDACJA I
PRZEKSZTAŁCENIE W INNĄ FORMĘ
ORGANIZACYJNO – PRAWNĄ – ART. 16 U. F. P.
1. Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego tworzy, łączy, przekształca w inną formę organizacyjno-prawną i likwiduje samorządowy zakład
budżetowy.
2. Tworząc samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa:
1) nazwę i siedzibę zakładu;
2) przedmiot jego działalności;
3) źródła przychodów własnych zakładu;
4) stan wyposażenia zakładu w środki obrotowe oraz składniki majątkowe przekazane zakładowi w użytkowanie;
5) terminy i sposób ustalania zaliczkowych wpłat nadwyżki środków obrotowych dokonywanych przez zakład do budżetu jednostki samorządu
terytorialnego oraz sposób i terminy rocznych rozliczeń i dokonywania wpłat do budżetu;
6) zasady ustalania i przekazywania z budżetu jednostki samorządu terytorialnego środków finansowych wynikających z rozliczenia podatku od towarów i
usług, jeżeli przewiduje przekazywanie tych środków temu zakładowi.
3. Likwidując samorządowy zakład budżetowy, organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego określa przeznaczenie mienia znajdującego się w
użytkowaniu tego zakładu.
4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do łączenia samorządowych zakładów budżetowych.
5. Przekształcenie samorządowego zakładu budżetowego w inną formę organizacyjno-prawną wymaga uprzednio jego likwidacji.
6. Należności i zobowiązania likwidowanego samorządowego zakładu budżetowego przejmuje organ, który podjął decyzję o likwidacji, z zastrzeżeniem ust.
7.
7. Należności i zobowiązania samorządowego zakładu budżetowego likwidowanego w celu przekształcenia w inną formę organizacyjno-prawną przejmuje
utworzona jednostka.
AGENCJA WYKONAWCZA
•
art. 18 u. f. p.
Agencja wykonawcza jest państwową osobą prawną tworzoną na podstawie odrębnej
ustawy w celu realizacji zadań państwa;
•
swoje zadania wykonuje odpłatnie;
•
zasady działania określa ustawa będąca podstawą utworzenia oraz statut;
ZASADY PROWADZENIA GOSPODARKI
FINANSOWEJ PRZEZ AGENCJĘ WYKONAWCZĄ –
ART. 20 U. F. P.
Agencja wykonawcza prowadzi gospodarkę finansową
w oparciu o przepisy ustawy o finansach publicznych
w oparciu o przepisy ustawy będącej podstawą jej
utworzenia
PODSTAWA GOSPODARKI FINANSOWEJ AGENCJI
WYKONAWCZEJ – ART. 21 U. F. P.
1. Podstawą gospodarki finansowej agencji wykonawczej jest roczny plan finansowy, obejmujący:
1) przychody z prowadzonej działalności;
2) dotacje z budżetu państwa;
3) zestawienie kosztów:
a) funkcjonowania agencji wykonawczej,
b) realizacji zadań ustawowych, z wyszczególnieniem kosztów realizacji tych zadań przez inne podmioty
- z wyszczególnieniem wynagrodzeń i składek od nich naliczanych, płatności odsetkowych wynikających z zaciągniętych
zobowiązań oraz zakupu towarów i usług;
4) wynik finansowy;
5) środki na wydatki majątkowe;
6) środki przyznane innym podmiotom;
7) stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku;
8) stan środków pieniężnych na początek i koniec roku.
2. Projekt rocznego planu finansowego agencji wykonawczej ustala jej właściwy organ w porozumieniu z ministrem sprawującym
nadzór nad agencją wykonawczą. Po zatwierdzeniu przez ministra sprawującego nadzór projekt jest przekazywany Ministrowi
Finansów, w trybie i terminach określonych w przepisach dotyczących prac nad projektem ustawy budżetowej.
FORMA BUDŻETOWANIA AGENCJI
WYKONAWCZEJ – ART. 22 U. F. P.
1. Agencja wykonawcza jest obowiązana corocznie wpłacać do budżetu państwa, na rachunek
bieżący dochodów państwowej jednostki budżetowej obsługującej ministra sprawującego
nadzór nad tą agencją, nadwyżkę środków finansowych ustaloną na koniec roku, pozostającą
po uregulowaniu zobowiązań podatkowych, z zastrzeżeniem ust. 3.
2. Nadwyżkę, o której mowa w ust. 1, agencja wykonawcza przekazuje niezwłocznie po
uregulowaniu zobowiązań wymagalnych z okresu sprawozdawczego, nie później jednak niż
do dnia 30 czerwca roku następującego po roku, w którym nadwyżka powstała.
3. W szczególnie uzasadnionych przypadkach wynikających z konieczności zapewnienia
sprawnego i pełnego wykonywania zadań agencji wykonawczej Rada Ministrów może, na
wniosek ministra sprawującego nadzór nad agencją wykonawczą, wyrazić zgodę, w formie
uchwały, na niewpłacenie nadwyżki, o której mowa w ust. 1.
Budżetowanie netto
PRZYKŁADY AGENCJI WYKONAWCZYCH
•
Agencja Nieruchomości Rolnych, na podstawie ustawy z dnia 19 października 1991
roku o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jedn.: Dz.U. z
2016 r. poz. 1491);
•
Agencja Mienia Wojskowego, na podstawie ustawy z dnia 10 lipca 2015 roku o Agencji
Mienia Wojskowego (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz. 614 ze zm.);
•
Agencja Rezerw Materiałowych, na podstawie ustawy z dnia 29 października 2010 roku
o rezerwach strategicznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2015 r. poz. 1229 ze zm.);
•
Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości, ustawa z dnia 9 listopada 2000 roku o
utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz.
359);
•
Agencja Rynku Rolnego, na podstawie ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o Agencji
Rynku Rolnego i organizacji niektórych rynków rolnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2016 r. poz.
401 ze zm.).
INSTYTUCJA GOSPODARKI BUDŻETOWEJ
•
art. 23 ust. 1 u. f. p.
Instytucja gospodarki budżetowej jest jednostką sektora finansów publicznych tworzoną w celu
realizacji zadań publicznych, która:
1) odpłatnie wykonuje wyodrębnione zadania;
2) pokrywa koszty swojej działalności oraz zobowiązania z uzyskiwanych przychodów;
•
art. 24 ust. 3 u. f. p.
Koszty instytucji gospodarki budżetowej mogą być ponoszone tylko w ramach uzyskanych
przychodów, z uwzględnieniem możliwości wykorzystania środków pieniężnych z poprzednich
okresów, pozostających w dyspozycji instytucji gospodarki budżetowej.
nie rozlicza się wynikiem prowadzonej działalności – gospodarka pozabudżetowa/statut igb
może stanowić, że ma ona obowiązek wpłacać nadwyżkę do budżetu państwa – budżetowanie
netto
INSTYTUCJA GOSPODARKI BUDŻETOWEJ
•
art.. 23 ust. 5 u. f. p.
Instytucja gospodarki budżetowej uzyskuje osobowość prawną z chwilą wpisania do
Krajowego Rejestru Sądowego;
•
art. 27 ust. 1 u. f. p.
Dyrektora instytucji gospodarki budżetowej powołuje i odwołuje organ wykonujący
funkcje organu założycielskiego
TWORZENIE INSTYTUCJI GOSPODARKI
BUDŻETOWEJ – ART. 23 UST. 2 U. F. P.
przez ministra lub Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, za zgodą
Rady Ministrów, udzieloną na jego wniosek, który określa:
- organ administracji rządowej wykonujący funkcję organu
założycielskiego;
- przedmiot działalności podstawowej;
- źródła przychodów;
- przeznaczenie zysku
Tworzenie instytucji gospodarki budżetowej
przez organ lub kierownika jednostki, o których mowa w art. 139 ust. 2
u. f. p. (na przykład Kancelaria Sejmu, Kancelaria Prezydenta RP,
Naczelny Sąd Administracyjny, Sąd Najwyższy, Rzecznik Praw
Obywatelskich etc.), jako organu wykonującego funkcje organu
założycielskiego, który po utworzeniu tej jednostki zawiadamia o tym
fakcie Prezesa Rady Ministrów
PODSTAWA DZIAŁANIA INSTYTUCJI GOSPODARKI
BUDŻETOWEJ – ART. 26 U. F. P.
1. Instytucja gospodarki budżetowej działa na podstawie statutu nadanego przez organ
wykonujący funkcje organu założycielskiego.
2. Statut instytucji gospodarki budżetowej określa w szczególności:
1) nazwę i siedzibę tej instytucji;
2) przedmiot działalności podstawowej tej instytucji;
3) źródła uzyskiwania przychodów tej instytucji;
4) tryb i zasady dokonywania zmian w statucie tej instytucji;
5) stan wyposażenia w środki obrotowe oraz składniki majątkowe przekazane tej instytucji;
6) zasady prowadzenia działalności innej niż podstawowa, jeżeli ta instytucja będzie
prowadzić taką działalność.
PODSTAWA GOSPODARKI FINANSOWEJ
INSTYTUCJI GOSPODARKI BUDŻETOWEJ – ART.
24 UST. 2 U. F. P.
Podstawą gospodarki finansowej instytucji gospodarki budżetowej jest roczny plan finansowy,
obejmujący:
1) przychody z prowadzonej działalności;
2) dotacje z budżetu państwa;
3) zestawienie kosztów:
a) funkcjonowania instytucji gospodarki budżetowej,
b) realizacji wyodrębnionych zadań
- z wyszczególnieniem wynagrodzeń i składek od nich naliczanych, płatności odsetkowych
wynikających z zaciągniętych zobowiązań oraz zakupu towarów i usług;
4) środki na wydatki majątkowe;
5) wynik finansowy;
6) stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku;
7) stan środków pieniężnych na początek i koniec roku.
DOTACJE DLA INSTYTUCJI GOSPODARKI
BUDŻETOWEJ ART. 24 UST. 1, 4 U. F. P.
Dotacje z budżetu państwa dla instytucji
gospodarki budżetowej
dotacja na realizację zadań publicznych
przyznawana na podstawie odrębnej ustawy
dotacja jednorazowa na pierwsze wyposażenie w
środki obrotowe dla nowo tworzonej instytucji
gospodarki budżetowej
ŁĄCZENIE, PRZEKSZTAŁCENIE, LIKWIDACJA
INSTYTUCJI GOSPODARKI BUDŻETOWEJ – ART.
25 U. F. P.
1. Likwidując instytucję gospodarki budżetowej, organ wykonujący funkcje organu
założycielskiego określa, w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw Skarbu Państwa,
przeznaczenie mienia tej instytucji.
2. Należności i zobowiązania likwidowanej instytucji gospodarki budżetowej przejmuje organ
wykonujący funkcje organu założycielskiego.
3. Należności i zobowiązania instytucji gospodarki budżetowej likwidowanej w celu
przekształcenia w inną formę organizacyjno-prawną przejmuje utworzona jednostka.
4. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio do łączenia instytucji gospodarki budżetowej.
FUNDUSZE INSTYTUCJI GOSPODARKI
BUDŻETOWEJ – ART. 28 UST. 5, 6, 8 U. F. P.
Fundusze
fundusz instytucji
gospodarki budżetowej
(odzwierciedla wartość
jej majątku)
fundusz zapasowy z
zysku netto z
przeznaczeniem na:
finansowanie inwestycji
pokrycie straty netto
MIENIE INSTYTUCJI GOSPODARKI BUDŻETOWEJ
ART. 28 UST. 1, 2 U. F. P.
•
Instytucja gospodarki budżetowej samodzielnie gospodaruje mieniem, kierując się zasadą
efektywności jego wykorzystania.
•
Na mienie instytucji gospodarki budżetowej mogą składać się:
1) przeniesione na własność nieruchomości;
2) mienie stanowiące wyposażenie przekazane przez organ wykonujący funkcje organu
założycielskiego w formie użyczenia;
3) mienie nabyte z własnych środków.
PRZYKŁADY INSTYTUCJI GOSPODARKI
BUDŻETOWEJ
•
Centralny Ośrodek Informatyki;
•
Centralny Ośrodek Sportu;
•
Centralny Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej;
•
Zakład Inwestycji Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego.
PAŃSTWOWY FUNDUSZ CELOWY
•
Istota funduszu celowego
Fundusz celowy oznacza powiązanie wydatków na wskazane cele z przychodami
pochodzącymi z określonych źródeł.
(T. Dębowska – Romanowska, Fundusze systemu budżetowego [w:] System instytucji
prawno – finansowych PRL, t. II, red. M. Weralski, Warszawa 1982, s. 397 i n.);
•
art. 29 ust. 1 u. f. p.
Państwowy fundusz celowy jest tworzony na podstawie odrębnej ustawy.
•
art. 29 ust. 3 u. f. p.
Państwowy fundusz celowy nie posiada osobowości prawnej.
GOSPODARKA FINANSOWA PAŃSTWOWEGO
FUNDUSZU CELOWEGO
•
art. 29 ust. 2 u. f. p.
Przychody państwowego funduszu celowego pochodzą ze środków publicznych, a koszty
są ponoszone na realizację wyodrębnionych zadań państwowych.
•
art. 29 ust. 8 u. f. p.
Koszty państwowego funduszu celowego mogą być pokrywane tylko w ramach
posiadanych środków finansowych obejmujących bieżące przychody, w tym dotacje z
budżetu państwa i pozostałości środków z okresów poprzednich.
gospodarka pozabudżetowa
•
art. 29 ust. 6 u. f. p.
Podstawą gospodarki finansowej państwowego funduszu celowego jest roczny plan
finansowy.
PAŃSTWOWY FUNDUSZ CELOWY
•
art. 29 ust. 4 u. f. p.
Państwowy fundusz celowy stanowi wyodrębniony rachunek bankowy, którym dysponuje
minister wskazany w ustawie tworzącej fundusz albo inny organ wskazany w tej ustawie.
WYODRĘBNIONY RACHUNEK BANKOWY, NIE JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA
•
art. 29 ust. 5 u. f. p.
•
Do państwowych funduszy celowych nie zalicza się funduszy, których jedynym źródłem
przychodów, z wyłączeniem odsetek od rachunku bankowego i darowizn, jest dotacja z
budżetu państwa.
DOTACJE DLA PAŃSTWOWEGO FUNDUSZU
CELOWEGO
•
art. 29 ust. 10 u. f. p.
Zmiany planu finansowego państwowego funduszu celowego nie mogą powodować
zwiększenia dotacji z budżetu państwa.
PRZYKŁADY PAŃSTWOWYCH FUNDUSZY
CELOWYCH
•
Fundusz Ubezpieczeń Społecznych;
•
Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych;
•
Fundusz Emerytur Pomostowych;
•
Fundusz Promocji Kultury.
PORÓWNANIE FORM ORGANIZACYJNO –
PRAWNYCH JEDNOSTEK SEKTORA FINANSÓW
PUBLICZNYCH
Jednostka budżetowa
Sposób tworzenia
Samorządowy zakład
budżetowy
Ustawa o finansach
Ustawa o finansach
publicznych
publicznych
Agencja wykonawcza
Odrębna ustawa
Instytucja gospodarki
Państwowy fundusz
budżetowej
celowy
Ustawa o finansach publicznych
Odrębna ustawa
osoba prawna – nabywa
Osobowość prawna
brak
brak
osoba prawna
osobowość prawną z chwilą
brak
wpisu do KRS
stanowi on
wyodrębniony rachunek
bankowy, którym
Status ustrojowy
państwowa lub samorządowa
samorządowa jednostka
państwowa osoba
jednostka organizacyjna
organizacyjna
prawna
państwowa osoba prawna
dysponuje minister
wskazany w ustawie
tworzącej fundusz albo
inny organ wskazany w
ustawie
Jednostka budżetowa
1)
Samorządowy zakład
Agencja wykonawcza
budżetowy
Instytucja gospodarki
Państwowy fundusz
budżetowej
celowy
ministrowie, kierownicy
urzędów centralnych,
wojewodowie oraz inne
1) ministra lub Szefa Kancelarii
organy działające na
Tworzenie,
łączenie,
likwidacja
Prezesa Rady Ministrów, za
podstawie odrębnych
2)
ustaw - państwowe
organ stanowiący jednostki
tworzona na podstawie
jednostki budżetowe;
samorządu terytorialnego
odrębnej ustawy
organy stanowiące
jednostek samorządu
terytorialnego samorządowe jednostki
budżetowe
)
zgodą Rady Ministrów, udzieloną
na jego wniosek;
2) organ lub kierownika jednostki,
o których mowa w art. 139 ust. 2,
jako organu wykonującego
funkcje organu założycielskiego
tworzony na mocy odrębnej
ustawy
Jednostka budżetowa
Samorządowy zakład
budżetowy
netto
brutto (pokrywają swoje
(wpłaca do budżetu jednostki
wydatki bezpośrednio z
samorządu terytorialnego
budżetu, a pobrane dochody
nadwyżkę środków
Metoda
odprowadza na rachunek
obrotowych, ustaloną na
budżetowania
odpowiednio dochodów
koniec okresu
budżetu państwa albo budżetu sprawozdawczego, chyba że
jednostki samorządu
organ stanowiący jednostki
terytorialnego)
samorządu terytorialnego
postanowi inaczej)
świadczenie usług o
Zakres
charakterze nieodpłatnym bądź
działalności
wykonywanie zadań
administracji publicznej
Agencja wykonawcza
Instytucja gospodarki
Państwowy fundusz
budżetowej
celowy
netto
(co do zasady wpłaca do
budżetu państwa
nadwyżkę środków
finansowych ustaloną na
koniec roku, pozostającą
po uregulowaniu
zobowiązań
gospodarka pozabudżetowa
(brak obowiązku wpłaty nadwyżki
do budżetu państwa) albo netto
gospodarka
(jeżeli statut stanowi o obowiązku
pozabudżetowa
przekazania nadwyżki na
rachunek budżetu państwa)
podatkowych)
wybrane zadania własne
jednostki samorządu
terytorialnego określone w
zamkniętym katalogu w art.
14 u. f. p.
realizacja zadań państwa
realizacja zadań państwa
realizacja wyodrębnionych
zadań publicznych
Samorządowy zakład
Jednostka budżetowa
budżetowy
Agencja wykonawcza
Instytucja gospodarki
Państwowy fundusz
budżetowej
celowy
Wykonywanie
zadań
przekazywanie środków na
nieodpłatne
odpłatne
odpłatne
odpłatne
realizację określonych
publicznych
celów
ustawa o finansach
Podstawa
działania
publicznych oraz
statut
rozporządzenie Ministra
Finansów wydane na
ustawa będąca podstawą
utworzenia oraz statut
ustawa będąca podstawą
statut
utworzenia
podstawie art. 17 u. f. p.
Podstawa
gospodarki
plan dochodów i wydatków
roczny plan finansowy
roczny plan finansowy
roczny plan finansowy
roczny plan finansowy
finansowej
- Zarząd Nieruchomości
- Urząd Skarbowy,
Przykład
- Izba Skarbowa,
- sąd rejonowy
Komunalnych w Lublinie,
-
ośrodek sportu i rekreacji,
-
miejski ośrodek pomocy
społecznej
- Agencja Nieruchomości
Rolnych,
- Centralny Ośrodek Informatyki,
- Narodowe Centrum
- Centralny Ośrodek Sportu,
Nauki,
- Zakład Inwestycji Organizacji
- Agencja Mienia
Traktatu Północnoatlantyckieg
Wojskowego
o
- Fundusz Ubezpieczeń
Społecznych,
- Fundusz Emerytur
Pomostowych,
- Fundusz Promocji Kultury
ZALECANA LITERATURA UZUPEŁNIAJĄCA
•
Z. Ofiarski, K. Sawicka, W. Miemiec, M. Karlikowska, Ustawa o finansach publicznych.
Komentarz, Wrocław 2010;
•
L. Lipiec-Warzecha, Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, Warszawa 2011;
•
E. Chojna-Duch, Podstawy finansów publicznych i prawa finansowego, Warszawa 2011;
•
Prawo finansowe, red. R. Mastalskie, E. Fojcik – Mastalska, Warszawa 2013;
•
Finanse publiczne. Komentarz praktyczny, red. E. Ruśkowski, J. M. Salachna, Gdańsk
2014;
•
Ustawa o finansach publicznych. Komentarz, red. W. Misiąg, Warszawa 2015.