Grzegorz Szysz

algebra - dział matematyki będący początkowo teorią rozwiązywania równań
posługującą się symboliką literową, obecnie także mający za przedmiot badań
abstrakcyjne twory, takie jak grupy, pierścienie, ciała, struktury»
z ar. al-dżebr ‘krępowanie’
algorytm - 1.ścisły opis, przeważnie zapisany w sposób formalny, np. w
odpowiednim języku programowania»
2. mat. reguła przekształcania wyrażeń matematycznych przez powtarzanie tych
samych działań na kolejno otrzymywanych wynikach działań poprzednich»
z ar. al-Chwarizmi, przydomek arabskiego matematyka Muhameda ibn Musa›
adamaszek - tkanina przeważnie jednobarwna, dwustronna, o wzorze z jednej strony
matowym, z drugiej błyszczącym
od n.m. Damaszek w Syrii›
azymut - 1. kąt między określonym kierunkiem na ziemi a kierunkiem północy,
mierzony od północy zgodnie z ruchem wskazówek zegara
2. astr. kąt zawarty między płaszczyzną południka niebieskiego a płaszczyzną
przechodzącą przez określony obiekt oraz przez zenit i nadir
z ar. as-simut lm ‘drogi (proste), kierunki’
arabeska - 1. ornament ze stylizowanych wici roślinnych i motywów geometrycznych
o układzie symetrycznym, znany od starożytności, popularny w sztuce islamu, w
Europie rozpowszechniony w okresie renesansu i klasycyzmu
2. utwór muzyczny o charakterze miniatury instrumentalnej, popularny w XIX w.
z wł. arabesco, arabesca ‘arabski, arabska’ (w różnych zn. specjalnych)
alchemia - 1. dziedzina nauk tajemnych, której przedmiotem było doskonalenie bytów
materialnych i duchowych, celem zaś – uzyskanie kamienia filozoficznego, będącego
kluczem do wszystkich tajemnic natury; znana już w starożytności, upowszechniła się
w średniowiecznej Europie, okres rozkwitu przeżyła w epoce nowożytnej, kiedy stała
się oryginalnym nurtem filozofii przyrody
2. alchemia duchowa «religijno-filozoficzny kierunek w nowożytnej myśli
europejskiej, będący wyrazem poszukiwań uniwersalnego systemu godzącego teologię
chrześcijańską z przyrodoznawstwem
z ar. al-kimija (może od gr. chymós ‘sok’)
cyfra - 1. cyfry (lm), «znaki służące do zapisywania liczb
2. początkowe litery imienia i nazwiska; monogram, inicjały
3.ozdoba, ornament, deseń, wzór
4. daw. «znak graficzny zera; zero
z ar. sifr ‘zero, pustka’
cytra - strunowy instrument muzyczny, szarpany, składający się z płaskiego pudła
rezonansowego, na którym umieszczone są struny dwojakiego rodzaju: pięć, na
których wygrywa się melodię piórkiem, i ponad trzydzieści strun służących do
akompaniamentu, poruszanych palcami obu rąk
‹skr. zam. cytara›
gaza - 1. cienka, półprzezroczysta tkanina jedwabna, bawełniana lub z włókien
sztucznych»
2. rzadkie płótno bawełniane, używane po wyjałowieniu do bandażowania i
opatrywania ran
‹fr. gaze, wątpliwie wywodzone od n.m. Gaza (łac., gr.) położonego na pograniczu
Egiptu i Izraela›
haracz - 1. wygórowana, niesłusznie ściągana opłata; okup
2.hist. a) podatek nałożony na niemuzułmańską ludność imperium osmańskiego
b) opłata nakładana przez jakiegokolwiek władcę na kraj podbity
‹ukr. haráč, z osm. haraç ‘danina’, w końcu przez ar., pers. z aram.›
lutnia - strunowy szarpany instrument muzyczny pochodzenia arabskiego, składający
się z korpusu rezonansowego w kształcie migdała i krótkiej szyjki z progami,
zakończonej wygiętą główką
‹ z ar. al`ud ‘drewno, instrument drewniany’
muślin - lekka, cienka tkanina jedwabna, rzadziej bawełniana, o luźnym splocie
płóciennym, zwykle jednobarwna
‹ar. Mosul, miasto w płn. Iraku
taryfa - urzędowo ustalone i ogłoszone zestawienie stawek opłat, cen, płac, podatków
z ar. ta`rif(a) ‘obwieszczenie urzędowe, zwł. o poborze daniny’
magazyn - 1. pomieszczenie do przechowywania towarów, zapasów, sprzętu itp.;
skład, składnica»
2. czasopismo ilustrowane»
3. audycja stanowiąca w programie radia lub telewizji pozycję cykliczną albo stałą,
składającą się z kilku części połączonych w całość według określonego tematu, np.
magazyn literacki, muzyczny, wojskowy»
‹fr. magasin, z ar. machzan, lm machazin›