MEDYCYNA RATUNKOWA

Stany zagrożenia życia
W-8
„Traumatologia narządu ruchu”
lek. Tomasz Gutowski
Zagadnienia:
•
•
•
•
•
•
skręcenia
zwichnięcia
złamania
wiotka klatka piersiowa
reakcje anafilaktyczne
transport
Stłuczenie
• Niszczy organizację tkanki
• Tkanki ulegają zniszczeniu
• naczynia krwionośne, włókna nerwowe
ulegają rozerwaniu odcinki napięte lub
położone nad kością łatwiej ulegają
uszkodzeniu
Stłuczenie - objawy
•
•
•
•
•
Zależą od siły urazu
obrzęk
podbiegnięcia krwawe
zwiększone ucieplenie skóry
ból samoistny i bolesność uciskowa
Stłuczenie - leczenie
Pierwsze 24 godzinyopatrunek uciskowy
zimne okłady
następne godzinystosowanie ciepła (przyspieszenie wchłonięcia
i przebudowy tkanek)
suche okłady
Skręcenie stawu
Powstaje w następstwie gwałtownych,
niespodziewanych ruchów
przekraczających fizjologiczny zakres.|
Towarzyszy: naciągnięcie lub częściowe
zerwanie torebki stawowej i więzadeł
stawowych.
Skręcenie stawu- objawy
•
•
•
•
Ból
obrzęk
ograniczenie ruchomości
okołostawowy wylew krwi, zasinienie
Skręcenie stawu- leczenie
• Kilkutygodniowe unieruchomienie
• wzmacnianie mięśni ćwiczeniami
• jeśli towarzyszy masywny wylew dostawowynakłucie stawu i ewakuacja krwiaka
(poszerzenie jamy stawowej opóźnia zrost
więzadeł i prowadzi do nawracających
skręceń)
Najczęstsze skręcenia:
Staw skokowo- goleniowy (kostka)
Początkowo ból, po chwili ból maleje, chory
może chodzić, po kilku godzinach ból,
obrzęk, siniec)
lekkie przypadki (nieznaczny brzęk)
- leżenie przez parę dni
w cięższych (obrzęk i zasinienie)
- unieruchomienie na ok. 2-3 tygodnie
Najczęstsze skręcenia:
Staw kolanowy
zatarcie zarysów stawu (przez obrzęk)
balotowanie rzepki
zdjęcie rtg
- ewakuacja krwiaka
- unieruchomienie w opatrunku gipsowym
- uszkodzenie łąkotek - leczenie operacyjne
Zwichnięcie stawu
Utrwalone przemieszczenie stawowych końców
kości poza ich naturalne granice styku
(powierzchnie stawowe)
Zwichnięcie stawu
• Mechanizm dźwigni
Mogą towarzyszyć:
- zerwanie torebki stawowej
- przerwanie lub naciągnięcie więzadeł
lub przyczepów mięśni
- odłamanie fragmentów kości
Zwichnięcie stawu- objawy
- kończyna w ustawieniu przymusowym
- wyczuwalne przemieszczenie powierzchni
stawowych
- ból
- obrzęk
- krwiak w stawie
- zniesienie funkcji kończyny
Zwichnięcie stawu- leczenie
- doraźne unieruchomienie kończyny w ułożeniu
powypadkowym
- skierowanie do szpitala
- wykonanie rtg
- nastawienie zwichnięcia w znieczuleniu
ogólnym lub przewodowym
- zdjęcie kontrolne
- po zdjęciu: unieruchomienie, rehabilitacja
Najczęstsze zwichnięcia
- Staw ramienny
- Staw łokciowy
- Staw biodrowy
Zwichnięcia nawykowe
Zwichnięcia wrodzone
Skręcenie
Zwichnięcie
• pow.stawowe tracą kontakt, lecz
po chwili wracają do właściwego
położenia
• pow.stawowe tracą kontakt trwale,
niekiedy towarzyszy złamanie
• krwiak w stawie, wylewy do
tkanek okołostawowych,
uszkodzenie chrząstki i aparatu
więzadłowego
• krwiak w stawie i wylewy krwawe do
tkanek, uszk.chrząstki i aparatu
więzadłowego
• nie wymaga nastawienia.
Krótkie unieruchomienie, niekiedy
ewakuacja krwiaka
• wymaga nastawienia,
ewakuacji krwiaka
• zdjęcie rtg,
diagnostyczna artroskopia- kolano
• MR
• zdjęcie rtg diagnostyczne i kontrolne
po nastawieniu
• MR
• niekiedy uszkodzenie
dużych naczyń lub nerwów
Złamanie
Całkowite lub częściowe przerwanie
ciągłości tkanki kostnej.
Do złamania dochodzi gdy siła urazu
przekroczy granicę wytrzymałości tkanki.
Złamanie- mechanizm
Bezpośredni uraz mechaniczny przy upadku lub
uderzeniu
złamanie:
poprzeczne
podłużne
wieloodłamowe
Pośrednio w wyniku przeniesienia sił uszkadzającychzłamanie:
skośne i spiralne,
powstają z oderwania wyrostka łokciowego,
rzepki, kolców biodrowych
Złamanie- ogólny podział:
Złamanie zupełne
Złamanie niezupełne- ”zielonej gałązki”
Złamanie zamknięte
Złamanie otwarte
Złamania szczególne
Złamanie zmęczeniowe (marszowe,
przeciążeniowe)
- kości śródstopia, strzałka i piszczel
- ból, objawy miejscowe słabo zaznaczone
- objawy radiologiczne zwykle o kilka tygodni
opóźnione
Złamanie patologiczne
przerwanie ciągłości kości w wyniku błahego
urazu
- osteoporoza,
- torbiele kości,
- nowotwory kości,
- zaburzenia hormonalne,
- wrodzona łamliwość kości
Złamanie - objawy
- zaburzenie czynności
- przymusowe ułożenie kończyny
- zniekształcenie zarysów kończyny
- ból i bolesność pośrednia
- krwiak, siniec, obrzęk
- patologiczna ruchomość wzdłuż kości długich
- trzeszczenie i tarcie odłamów kostnych
Złamanie
- objawy towarzyszące
- uszkodzenie przyległych stawów
- uszkodzenie mechaniczne mięśni
- przemieszczenie odłamów kostnych
Złamanie - doraźna pomoc
Zapobieganie powikłaniom: !!!!!!!
- przemieszczeniu odłamów
- przebiciu skóry
- uszkodzeniu naczyń i nerwów
- zakażeniu
Złamanie
-algorytm postępowania
- Zbadaj chorego w celu poznania obrażeń
w pozycji powypadkowej
- Określ miejsce największej bolesności, poszukaj
objawów złamania
- Podejrzewając złamanie ułóż chorego w pozycji na
plecach, nie wykonuj zbędnych ruchów kończyną
- Rozpoznajesz złamanie kości:
Rozpoznajesz złamanie kości:
Zamknięte:
- środki przeciwbólowe
- przy wyraźnym zgięciu istnieje
ryzyko przebicia skóry przez
odłam, lekko wyprostuj
kończynę, nie uciskaj na
miejsce złamania
- unieruchomienie
- transport
Otwarte:
- środki przeciwbólowe
- rozetnij ubranie na chorej
kończynie
- połóż na ranę jałowy opatrunek i
umocuj go
- gdy odłam złamania wystaje
ponad skórę, nie staraj się go
wprowadzić do rany
- unieruchomienie
- transport
Złamanie- unieruchomienie
Zasada Potta:
w celu unieruchomienia złamanej kości
należy unieruchomić dwa sąsiadujące z
nią stawy
w celu unieruchomienia złamania w
obrębie stawu, należy unieruchomić
dwie graniczące z nim kości
Cele unieruchomienia:
• Zabezpieczenie przed dalszym przemieszczaniem
odłamów i uszkodzeniem sąsiednich narządów,
naczyń i nerwów
• zniesienie i łagodzenie bólu
(walka ze wstrząsem urazowym)
• zabezpieczenie przed przesuwaniem się warstw
tkanek względem siebie, co może sprzyjać
wystąpieniu krwiaka, obrzęku i zakażenia
• zabezpieczenie przed przebiciem skóry przez
odłamy
Unieruchomienie
1.
2.
3.
4.
5.
Ułożenie
Szyna Kramera
szyna próżniowa
chusta trójkątna
inne
Złamania unieruchamiane
ułożeniem
1.
2.
3.
4.
Złamanie żuchwy
Złamanie żeber
Złamanie kręgu
Złamanie miednicy
Złamania unieruchamiane
obłożeniem przedmiotami
1. Złamanie kości udowej
2. Złamania podudzia
3. Złamanie kostki przyśrodkowej
Złamania unieruchamiane
chustą trójkątną
1.
2.
3.
4.
5.
Złamanie obojczyka
Złamanie w obrębie stawu ramiennego
Złamanie kości ramiennej
Złamanie kości przedramienia
Złamanie w obrębie dłoni
Unieruchomienie
Szyna Kramera
modeluj szynę na zdrowej kończynie
zakładaj szynę przy pomocy drugiej osoby
wyłóż szynę watą i osłoń występy kostne
kontroluj ucieplenie i ukrwienie obwodowych odcinków
kończyn
- szyna musi być odpowiedniej długości
- unieruchomienie musi być wygodne dla chorego
-
Unieruchomienie
Przy braku specjalistycznego sprzętu:
kończynę górną ustala się przez przywiązania
jej do tułowiazłamane ramię do klatki piersiowej z
przedramieniem zgiętym pod kątem 90st.
złamane przedramię wyprostowane w łokciu
wzdłuż ciała
kończynę dolną ustala się przez przywiązanie
jej ze zdrowa kończyną
Złamanie żebra
- stabilizacja żeber rękoma i zachęcanie
do kaszlu
- obwiązanie klatki piersiowej opaską elastyczną
lub specjalnym przylepcem
- leki przeciwbólowe
- leki przeciwkaszlowe
- u osób starszych: nie stosować bandażowania,
podać antybiotyk
Wiotka klatka piersiowa
Złamanie wielu żeber lub też tzw. okienkowe
mogą powodować patologiczną ruchomość
klatki piersiowej i ciężkie zaburzenia
oddychania.
Powstaje tzw. wiotka klatka piersiowa i ta
wiotka część ściany klatki piersiowej podlega
tzw. ruchom opacznym.
Wiotka klatka piersiowa
- ciężkie zaburzenia oddychania
- ruchy opaczne
- jak najszybszy transport do szpitala
Złamanie żeber
• Żebra I, II, III ulegają złamaniu rzadko,
ponieważ są osłonięte obojczykiem, łopatką i
obręczą barkową
(jeżeli dojdzie do złamania to należy
podejrzewać uszkodzenia narządów wewn.
• Najczęściej dochodzi do złamania IV-X żebra,
części bocznej
Złamanie żeber
objawy:
- Podstawowy objaw ból po stronie złamania
nasilający się podczas oddychania, kaszlu lub ucisku
podczas badania
- Duszność
- Krwiak w powłokach klatki piersiowej
- Jeżeli żebro uszkodzi płuco to może dojść do
powstania odmy opłucnowej, „odmy” podskórnej,
krwawienie do jamy opłucnowej
Złamanie żeber – diagnostyka i
rozpoznanie:
• Objawy kliniczne (oglądanie, opukiwanie,
osłuchiwanie, palpacja)
• Badanie radiologiczne
Uszkodzenia kręgosłupa
szyjnego
Uszkodzenia kręgosłupa
szyjnego
- kołnierz Schantza
- wyciąg w osi długiej ciała
- ułożenie na twardym podłożu
- szybki transport
Rany postrzałowe- postępowanie
przedszpitalne i wczesnoszpitalne
Na miejscu wypadku prowizoryczne opatrzenie
rany:
- dezynfekcja,
- sterylny opatrunek,
- zahamowanie ewentualnego krwawienia,
- „bezpieczny” transport do szpitala
w szpitalu:
- ocena stanu ogólnego pacjenta,
- ocena skutków rany:
uszkodzenia narządów, układów
diagnostyka:
- rewizja rany,
- morfologia,
- badania biochemiczne,
- RTG,
- USG,
- CT, NMR
OBRAŻENIA KLATKI PIERSIOWEJ
Na miejscu wypadku lekarz powinien przede
wszystkim podjąć działania mające na celu:
- usunięciu zaburzeń bezpośrednio zagrażających
życiu
- zapobieganiu powstania wstrząsu
Na miejscu wypadku można więc stwierdzić i usunąć:
1-
brak oddechu
2-
zaburzenia oddechu u chorego nieprzytomnego,
wynikające z niedrożności dróg oddechowych
(np. zapadanie się języka)
3-
ostrą duszność u chorego przytomnego
np. w wyniku złamania wielu żeber,
odmy opłucnowej
Postępowanie na miejscu wypadku
1. uniesienie żuchwy, odgięcie głowy ku tyłowi
(uwaga- złamanie kręgosłupa)
2. sztuczne oddychanie usta-usta, ambu, respirator
3. stabilizacja żeber rękami z
nakłonieniem chorego do kaszlu
jednoczesnym
4. odma zamknięta nie wymaga
działań na miejscu wypadku
intensywnych
5. odma otwarta- zamknąć
6. odma wentylowa nakłucie opłucnej igłą
Pourazowa
odma prężna:
• Inaczej „odma zastawkowa” jest to stan w
którym obecność powietrza w jamie opłucnej
„dopełnia się” przy każdym wdechu
• Występuje znaczna hipoksemia oraz
zwiększone ciśnienie w jamie opłucnej
• przesunięcie śrópiersia
Pourazowa
odma prężna- objawy
• Bardzo silna, nasilająca się duszność
• Narastanie niewydolności oddechowo-krążeniowej
• Osłuchiwanie, opukiwanie
• Badanie radiologiczne, TK
• Gazometria
Pourazowa
odma prężna - leczenie
• Jak najszybsze zmniejszenie ciśnienia
panującego w jamie opłucnej
• Na miejscu wypadku można nakłuć jamę
opłucnej igłą
• W szpitalu należy wykonać drenaż ssący
Pourazowa
odma zamknięta:
• Jest to wtargnięcie powietrza do opłucnej
przez pęknięcie płuca lub drzewa
tchawiczo – oskrzelowego
• Objawy – brak szmeru oddechowego,
odgłos bębenkowy, wzmożone drżenie
głosowe, zdjęcie radiologiczne
• Leczenie – drenaż podwodny
Pourazowy krwiak opłucnej
• Jest to obecność krwi w jamie opłucnej
• Powstaje w wyniku rozerwania tkanek miękkich
oraz uszkodzenia naczyń międzyżebrowych
• Jeżeli krwawienie jest intensywne to krew
zbiera się w dolnych częściach opłucnej
Pourazowy
krwiak opłucnej- rozpoznanie:
• Badanie kliniczne (opukiwanie, osłuchiwanie)
• Duszność, przyspieszenie oddechu, kłucie w
klatce piersiowej
• Badanie RTG
• Jeżeli w opłucnej jest dużo krwi to może dojść
do powstanie wstrząsu oligowolemicznego
Pourazowy krwiak opłucnej
leczenie:
• Drenaż opłucnej
• Jeżeli po odessaniu wypłynie 1500ml krwi
a po następnych 3-4 godzinach 200-300 ml
to jest to wskazanie do torakotomii
Stłuczenie płuca
•
-
Zmiany polegają na
zniszczeniu tkanki płucnej,
zgnieceniu pęcherzyków,
rozerwaniu naczyń
gromadzeniu się krwi w oskrzelikach i pęcherzykach
płucnych
• Następstwem tego jest niedodma, a później zapalenie płuc
• Objawy – duszność, krwioplucie, hipoksja, tachykardia
• W RTG ograniczony naciek w miąższu płucnym
Stłuczenie płuca- leczenie:
• tlenoterapia, leczenie przeciwbólowe, toaleta
drzewa oskrzelowego
• rehabilitację drzewa oskrzelowego
• antybiotykoterapia
• inhalację środkami mukolitycznymi,