podstawowe informacje dotyczące zasad postępowania wobec

PODSTAWOWE INFORMACJE DOTYCZĄCE ZASAD POSTĘPOWANIA WOBEC
NARAŻENIA NA KONTAKT Z WIRUSEM H5N1.
(opracowane na podstawie wytycznych Europejskiego Centrum Zapobiegania i
Kontroli Chorób - ECDC)
W związku z coraz większym zainteresowaniem społeczeństw możliwością wywołania przez
wirus H5N1 istotnych zagrożeń dla zdrowia, Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli
Chorób, po konsultacji z przedstawicielami Komisji Europejskiej oraz ekspertami z dziedziny
zdrowia publicznego przedstawiło następujące stanowisko dotyczące problemów związanych z
przypadkami stwierdzenia grypy ptaków w niektórych krajach europejskich.
Ocena ryzyka dla życia ludzi
1)
Wirus ptasiej grypy H5N1 w obecnej formie powoduje niskie ryzyko dla życia ludzkiego.
2)
Zgłoszone przypadki transmisji wirusa z ptaków na człowieka są do tej pory bardzo
rzadkie:
 w wyniku ptasiej grypy H5N1 w Azji Południowo-Wschodniej około 150mln ptaków
padło lub zostało utylizowanych,
 wiele setek tysięcy, a być może miliony ludzi w Azji było narażonych na zakażenie ptasią
grypą H5N1, jednakże zanotowano wśród ludzi jedynie ok. 120 przypadków zachorowań.
3)
Ryzyko infekcji dla większości ludności w Europie jest bliskie zeru.
4)
Przypadki zakażenia wirusem ptasiej grypy H5N1 w Azji wystąpiły prawie wyłącznie
wśród ludzi, którzy mieli bliski kontakt z zakażonym drobiem.
5)
Osoby, które są najbardziej narażone w Europie na zakażenie wirusem H5N1 to:
 pracownicy zajmujący się ubojem zakażonego drobiu,
 osoby, które pracują lub mieszkają na fermach drobiowych w regionach, w których
występuje wirus H5N1,
 osoby, które zajmują się hodowlą drobiu w regionach, w których stwierdzana jest
obecność wirusa H5N1.
6)
Ryzyko dla wymienionych wyżej grup, mimo, że niskie, pozostaje ważnym problemem
zdrowotnym. Z grupy ok. 120 osób zakażonych wirusem H5N1 w Azji – zmarło 60.
7)
Ochrona osób narażonych na zakażenie wirusem w Europie jest kwestią priorytetową.
8)
ECDC jest zaniepokojone faktem, że w niektórych regionach panuje przekonanie, że
pojawienie się w Europie przypadków grypy ptaków wywołanej wirusem H5N1 sygnalizuje
początek pandemii grypy ludzkiej. Takie stanowisko jest błędne.
9)
ECDC uważa, że zagrożenie ptasią grypą dla zdrowia ludzi oraz kwestia przygotowania do
możliwej pandemii grypy ludzkiej powinny być rozdzielone:
 bezpośrednie ryzyko zakażenia ptasią grypą H5N1 jest niskie i ograniczone do
konkretnych grup ludności np. osób mających bliski kontakt z drobiem,
 pandemia grypy ludzkiej, najprawdopodobniej nieunikniona, może pojawić się dopiero za
kilka lat i może nie być spowodowana wirusem ptasiej grypy H5N1. Istnieje wiele innych
typów wirusów, które mogą ją spowodować np. szczepy grypy końskiej lub psiej, które w
chwili obecnej występują w Ameryce Północnej, czy też różne istniejące szczepy grypy
ludzkiej.
WYTYCZNE
EUROPEJSKIEGO CENTRUM ZAPOBIEGANIA I KONTROLI CHORÓB (ECDC)
DOTYCZACE STOSOWANIA ŚRODKÓW ZARADCZYCH DLA OSÓB Z
WYBRANYCH GRUP RYZYKA
1)
W dniu 19 października 2005 r. ECDC ogłosiło wytyczne dotyczące ochrony grup ryzyka
przed wirusem ptasiej grypy H5N1.
2)
Wytyczne odnoszą się wyłącznie do grup ryzyka takich jak: pracownicy ubojni drobiu,
hodowcy drobiu oraz osoby pracujące lub mieszkające na fermach drobiu w regionach,
gdzie wystąpił wirus ptasiej grypy H5N1. Wytyczne nie dotyczą szerokiej populacji
ludności. Wskazówki i zalecenia dla ogółu ludności znajdują się w następnym rozdziale.
3)
Ochrona osób z grup ryzyka polega na stosowaniu sześciu następujących zasad:
 kontrola zakażeń wśród ptactwa;
 zmniejszenie liczby osób potencjalnie narażonych na zakażenie wirusem ptasiej grypy
H5N1 poprzez izolację - w miarę możliwości - ludzi od kontaktu z wirusem ptasiej grypy
i ptaków oraz zwierząt, które mogą być zakażone;
 właściwe używanie odzieży ochronnej przez osoby mające do czynienia bezpośrednio z
ptakami, które mogą być zakażone;
 właściwe, ograniczone i w sposób kontrolowany stosowanie leków antywirusowych, po
oszacowaniu ryzyka zakażenia na szczeblu lokalnym;
 zalecanie okresowych szczepień ochronnych przeciwko grypie, zwłaszcza w okresie
występowania grypy, dla osób zajmujących się ubojem zakażonych ptaków;
 staranne nadzorowanie zakażeń wśród osób potencjalnie narażonych na zachorowanie.
4)
Podstawowe zasady postępowania:

przy uboju drobiu powinna być zaangażowana minimalna liczba osób;

pracownicy ferm drobiu niezaangażowani bezpośrednio w czynności związane z
ubojem i inne osoby mieszkające na fermach, w regionach, w których występuje wirus
H5N1, powinni unikać potencjalnych źródeł wirusa ptasiej grypy np. unikać kontaktu
z drobiem, jeśli kontakt taki nie jest konieczny;

w niezbędnych przypadkach - ograniczenie przemieszczania się ludzi do i z obszarów,
które mogą być potencjalnie skażone;

pracownicy zatrudnieni przy uboju drobiu powinni nosić maski, okulary ochronne,
rękawice i kombinezony ochronne;

pracownicy zatrudnieni przy uboju drobiu powinni – przy zdejmowaniu odzieży
ochronnej i sprzętu ochronnego po wykonaniu pracy - postępować zgodnie z
odpowiednimi procedurami odkażania.
5)
W uzasadnionych przypadkach, zespoły pracowników ubojni powinny zostać poddane
leczeniu lekami antywirusowymi w celu ochrony przed zakażeniem.
6)
Pracownicy ubojni narażeni na kontakt z wirusem H5N1 powinni być zaszczepieni przeciw
grypie sezonowej. Powodem tego jest przede wszystkim zminimalizowanie szansy
zakażenia równoległego ptasią grypą H5N1 oraz sezonowo występującą tzw. grypą ludzką.
Możliwość zakażenia obydwoma typami wirusa grypy jest statystycznie znikoma, to jednak
skutki takiego zakażenia mogłyby być potencjalnie groźne.
7)
Stan zdrowia osób z grup ryzyka musi być nieustannie monitorowane, tak aby każdy
przypadek wystąpienia ptasiej grypy H5N1 u człowieka został natychmiast wykryty i
leczony.
Środki zapobiegawcze rekomendowane dla pozostałej części społeczeństwa
1. Stopień ryzyka zakażenia ludzi, którzy nie znajdują się w żadnej z wyżej wymienionych
grup ryzyka jest znikomy.
2. Ryzyko prawie nie występuje w przypadku stosowania się do następujących środków
zaradczych:
 jeśli napotkasz martwe lub chore ptaki – nie dotykaj ich!
 pamiętaj, aby drób i jaja, które spożywasz były zawsze dobrze ugotowane.
Poddawanie drobiu i produktów drobiarskich prawidłowej obróbce cieplnej,
praktycznie eliminuje ryzyko zakażenia wirusem H5N1. Chroni także przed
bakteriami salmonelli i innymi drobnoustrojami, które powodują zatrucia
pokarmowe.
Informacje dla ludzi podróżujących do regionów, w których wykryto wirusa
ptasiej grypy H5N1
1. Osoby podróżujące do krajów, w których stwierdzono zakażenie ptaków wirusem H5N1
nie muszą z tego powodu zmieniać swoich planów podróży.
2. Odwiedzający regiony, w których wirus ptasiej grypy H5N1 został wykryty, nie są
narażeni na zakażenie pod warunkiem, że będą postępować zgodnie z ogólnie przyjętymi
środkami zaradczymi określonymi wyżej.
3. Jedynymi dodatkowymi środkami zapobiegawczymi, których muszą przestrzegać osoby
podróżujący do ww. krajów są:
 unikanie ferm drobiu oraz targowisk, na których sprzedawany jest drób, przetwory
drobiarskie, ptaki egzotyczne i produkty pochodzące od ptaków, np. pierze;
 przestrzeganie wszelkich zaleceń i wskazówek wydanych przez władze krajów, na
terenie których istnieje ryzyko zakażenia.
Działania podejmowane przez Europejskie Centrum Zapobiegania i Kontroli
Chorób:
1. ECDC opracowało i wysłało do Komisji Europejskiej oraz krajowych władz
kompetentnych w dziedzinie zdrowia w krajach europejskich, materiały dotyczące
szacunkowej oceny ryzyka, wytyczne dotyczące ochrony osób z grup ryzyka, a także
zalecenia dla osób podróżujących do regionów, w których stwierdzono występowanie
wirusa H5N1 oraz dokument pt. „Często zadawane pytania”.
2. Wszystkie opracowane dokumenty zostały opublikowane na stronach internetowych
ECDC w dniu 19.10.2005 r. (www.ecdc.eu.int).
3. ECDC będzie monitorować wpływ obecności wirusa ptasiej grypy H5N1 na ludzkie
zdrowie w Europie i na świecie. Będzie też publikować na swojej stronie internetowej
tygodniowe biuletyny dotyczące omawianego problemu.
Szersze informacje dostępne są w podanych niżej punktach kontaktowych:
Pełny tekst informacji – strona internetowa http://www.ecdc.eu.int
Ben Duncan +46 (0) 708.597833
Johanna Mörk +46 (0) 704.102129