Adolf Hitler u władzy: demokracja, manipulacja i nie tylko

Adolf Hitler u władzy:
demokracja, manipulacja
i nie tylko
Marcin Gudajczyk
Plan prezentacji:
• Problem przedstawiony chronologicznie –
stopniowe dochodzenie Hitlera do władzy
• Przyczyny dojścia Hitlera do władzy –
demokracja i manipulacja ( manipulacja? w
późniejszym okresie to zbyt delikatne
słowo )
Co warto na początku wspomnieć, to fakt, że
Niemcy stały się państwem republikańskim
(republika weimarska) po zakończeniu
Pierwszej Wojny Światowej, wymusiła to na
nich zwycięska Ententa, a konkretniej traktat
wersalski, który narzucał na ówczesną Europę
swoje postanowienia.
• 1919 – Hitler staje się członkiem DAP (Deutsche
Arbeiterpartei)
• 1920 luty – pierwsze duże wystąpienie publiczne,
podczas którego pokazuje swoje talenty oratorskie
• 1920 – DAP zmienia nazwę na NSDAP
(Nationalsozialistische Deutsche Arbeitpartei)
• 1920 kwiecień – powstają bojówki partii zwane
Saalschutz ( nadzór sali ), późniejsze S.A.
(Sturmabteilung – oddziały szturmowe)
• Partia nabywa pismo Volksicher Beobachter, które
później służy za jeden z głównych aparatów
propagandowych
• Aby przedstawić determinację, z jaką
członkowie partii dążyli do uzyskania celów
cytuję zdanie pod deklaracją założeń:
• „Przywódcy Partii przysięgają uczynić
wszystko - nawet poświęcić życie, jeżeli
będzie to konieczne - aby niezawodnie
wywiązać się z powyższych zobowiązań.”
• 1921 – Ententa narzuca na Niemców
sankcję spłacenia 264 miliardów marek
niemieckich w złocie celem
zadośćuczynienia szkód wyrządzonych
przez działania wojenne
• Jest to potężny cios w twarz Niemców, a
jednocześnie potężny argument dla NSDAP
• 1921 lipiec 11 – Hitler odchodzi z partii:
„nie chcę i ni mogę być członkiem takiej
ruchu, który chce powierzyć władzę
człowiekowi, który nie ma poglądów
zbieżnych z ideami NSDAP”
• lipiec 26 – Hitler powraca, 3 dni później
obejmuje przywództwo nad partią
• NSDAP staje się wyraźną partią, która
mocno rysuje się na scenie politycznej,
zaczyna prowadzić „ostrą rywalizację”
• 1922 – NSDAP oficjalnie prezentuje SA
• 1923 listopad 8-9
pucz monachijski
• skutkiem zamachu stanu
jest skazanie Hitlera na 5 lat
więzienia, wyrok jednak
skrócono, skutkiem czego Hitler odsiedział
w więzieniu jedynie 9 miesięcy, czas ten
wykorzystał na napisanie „Main Kampf”
• zakaz wystąpień publicznych do 1927
Dynamiczny wzrost znaczenia
NSDAP na scenie politycznej
• 1929 – następuje krach na giełdzie
nowojorskiej, skutkiem czego jest poważny
kryzys gospodarki państwowej
• znacznie wzrasta niezadowolenie
społeczeństwa, które przestaje ufać
aktualnym władzom i coraz więcej ludzi
zaczyna opowiadać się za radykalnymi
partiami, widząc w nich nadzieję na szybkie
poprawienie nędznej sytuacji
• NSDAP prezentując swoją postawę wobec
rynku/sposób zarządzania rynkiem w
sytuacji gdy przejmie władzę, zdobywa
poparcie potężnych zakładów
przemysłowych, które zaczynają
finansować działania partii, widząc w niej
jedyną nadzieję na nie zbankrutowanie;
między innymi IG Farben, Siemens,
Friedrich Krupp AG, Mauser, etc.
• rozpad koalicji rządzącej
• 1930 – Reichstag zostaje rozwiązany, rozpisane
zostają nowe wybory
• NSDAP w atmosferze terroru, zastraszania oraz
demonstracji uzyskuje ok. 6mln głosów a co za
tym idzie 18% poparcia społeczności, zajmuje 2.
Pozycję w Reichstagu
• nie zmienia to jednak nic na rynku gospodarczym,
rząd w dalszym ciągu nie dochodzi do
porozumienia, kryzys się pogłębia
• 1932 - przeprowadzone zostają wybory
prezydenckie, wygrywa Paul von
Hindenburg (19 mln głosów), drugie
miejsce zajmuje Hitler (13 mln)
• kolejne wybory rządu – NSDAP zdobywa
większość, lecz nie jest to większość
bezwzględna
• kanclerzem zostaje Franz von Papen
• ponowne wybory, NSDAP dostaje
nieznacznie mniejsze poparcie
• prezydent żąda rozpisania nowych
wyborów ( co jest wg mnie kompletnym
absurdem... po raz kolejny wybory )
• do akcji wkracza von Papen (DNVP –
Deutschenationale Volkspartie), ponieważ
bardziej obawia się komunistów proponuje
NSDAP koalicję, płaci jednak wysoką cenę,
ponieważ Hitler w zamian za koalicję
zażądał urzędu kanclerza
• 1933 – Hitler namawia ministrów do
rozpisania kolejnych wyborów, rozpoczyna
się bezwzględna kampania; zdobywa 43,9%
poparcia, lecz ponownie nie uzyskuje
większości bezwzględnej
• w celu uzyskania 2/3 głosów (możliwość
sforsowania ustaw, które pozwalają na
podejmowanie decyzji bez zgody
parlamentu) Hitler pozbywa się
komunistów, resztę zastrasza albo
przekupuje
•
•
•
•
NSDAP zawiesza konstytucję !
ogłasza, że jest jedyną partią
1934 umiera Hindenburg
Hitler przejmuje urząd prezydenta i
dokonuje fuzji prezydenta i kanclerza
nazywając siebie:
Wodzem i Kanclerzem Rzeszy
„Najgorszy jest moment, w
którym zauważasz, że (pozornie)
małe niebezpieczeństwo
niepostrzeżenie urosło w siłę i
zaczynasz się go bać”
Poziom bezrobocia
oraz poparcie dla
NSDAP
NSDAP - poglądy lewicowe:
• odwołania do socjalizmu (narodowego), do mas
ludowych oraz idee państwowej interwencji
socjalnej i gospodarczej
• wrogość do kapitalistów, bogaczy, elit
• metody działań zaczerpnięte z arsenału partii
lewicowych – wielkie wiece, wpływy w
związkach zawodowych, działalność wśród
robotników, łączenie haseł politycznych i
socjalnych, masowa organizacja partyjna
NSDAP - poglądy prawicowe:
• odmienne od wszystkich pojęcie „jedności narodowej”,
odrzucenie walki klas
• traktowanie komunistów, socjaldemokratów i wszelkich
lewicowych partii jako głównych wrogów, poparcie dla
prawicy
• zgoda na pozostawienie ( przy całej socjalistycznej
retoryce ) prywatnej własności i innych podstaw rynku
• odrzucanie postanowień i wskazywanie, że jedyną
przyczyną klęski Niemiec w 1918 r. był bunt socjalistów i
polityków późniejszej koalicji republiki weimarskiej
Przyczyny dojścia do władzy
Hitlera oraz NSDAP
• narzucenia traktatu wersalskiego
• głęboki kryzys gospodarczy, prowadzący do
ogromnego bezrobocia, inflacji,
pogorszenia poziomu życia Niemców, etc.
• kryzys prowadzi do zwrócenia się w stronę
skrajnych partii, których wcześniej nie
brano pod uwagę
• propaganda (manipulacja)
• charyzma Hitlera
• „Mein Kampf”
• znaczny wzrost poparcia po przejęciu
władzy przypieczętował pozycję Hitlera,
wzrost poparcia spowodowany był
drastycznym spadkiem bezrobocia
(sceptycy mówią, że była to jednak iluzja)
Dziękuję za uwagę
=)
Bibliografia:
• pl.wikipedia.org (hasła: Adolf Hitler, Pucz
monachijski, Ententa, Republika weimarska,
faszyzm)
• prawica.net, „Jak Hitler naprawdę doszedł do
władzy”, Marek Ciesielczyk
• „Odnależć przeszłość”, Jan Wróbel, WSIP
Warszawa 2003, str. 170-178
• www.dws.xip.pl/reich/biografie/ah/ah1.html
• plakaty propagandowe:
www.vaterland.novacomp.pl