cos o ekonomii - Magisterskie24.pl

COS O EKONOMII
1konsumpcja autonomiczna - Część wydatków konsumpcyjnych, która nie jest zależna od
poziomu dochodów.
2 popyt inwestycyjny - Nakłady na zwiększenie majątku trwałego przedsiębiorstw (budynki i
maszyny) oraz zapasów.
3. nie planowane zmiany zapasów - Nieprzewidziany wzrost lub nie-_ przewidziany spadek
poziomu za-pasów utrzymywanych przez przedsiębiorstwa.
4 funkcja oszczędności - Funkcja pokazująca poziom za-mierzonych oszczędności przy każdym poziomie- dochodów rozporządzalnych ludności.
5.dochody rozporządzalne - Dochody, którymi dysponują gospodarstwa domowe na wydatki i
oszczędności.
6. funkcja popytu globalnego - Funkcja pokazująca ogólną wiel-kość planowanych
wydatków przedsiębiorstw i gospodarstw do-mowych na dobra i usługi przy każdym
poziomie dochodu.
7. produkcja potencjalna - Wielkość produkcji, którą gospo-darka wytworzyłaby, gdyby
wszyst-kie czynniki produkcji były w peł-ni wykorzystane.
8. mnożnik - Relacja zmiany wielkości produk-cji zapewniającej równowagę do zmiany
wydatków autonomicz-nych, powodującej zmianę global-nego popytu i produkcji.
9.paradoks zapobiegliwości - Sytuacja, w której zmiana krań-cowej stopy oszczędności
prowadzi do zmiany poziomu dochodu naro-dowego zapewniającego równowagę. lecz nie
zmienia poziomu oszczędności, które nadal muszą być równe planowanym inwesty-cjom.
10. prosta o nachyleniu 45 - Prosta na wykresie przedstawiają-ca związek między dochodem a
wydatkami, łącząca wszystkie punkty, w których dochód jest równy wydatkom.
11. krańcowa stopa do oszczędzania - Część przyrostu rozporządzalnych dochodów, którą
gospodarstwa domowe pragną przeznaczyć na oszczędności.~
12. produkcja faktyczna - Wielkość produkcji wytwarzanej w gospodarce w danym okresie.
13. krańcowa skłonność do konsumpcji - Część przyrostu rozporządzalnych dochodów, którą
gospodarstwa donnrwe chcą przeznaczyć na zwię-kszenie konsumpcji.
14. poziom produkcji zapewniający równowagę krótkookresową - Poziom produkcji w
gospodarce odpowiadający wielkości popytu globalnego czyli sumie zamierzo-nych
wydatków.
15. funkcja konsumpcji - Funkcja pokazująca wielkość za-mierzonej konsumpcji przy różnych poziomach dochodów rozpo-rządzalnych.
popyt globalny polityka fiskalna i handel zagraniczny
l. polityka fiskalna - Decyzje państwa o wydatkach bu-dżetowych i podatkach.
2.ograniczenie importu - Bezpośrednia kontrola wielkości importu przez rząd.
3.automatyczne stabilizatory - Mechanizmy ekonomiczne zmniejszające podatność
gospodarki na wstrząsy.
4 bilans handlowy - Wartość eksportu netto.
5. polityka stabilizacyjna - . Działania rządu zmierzające do utrzymania produkcji na
poziomie /bliżonym do pełnego zatrudnie-nia.
7.deficyt bilansu handlowego - Nadwyżka wartości importu nad wartością eksportu.
8. mnożnik zrównoważonego budżetu - Mechanizm sprawiający, że wzrost wydatków
państwa zrównoważony wzrostem podatków prowadzi do wzrostu ogólnego poziomu
produkcji.
9. potrzeby pożyczkowe sektora państwowego - Deficyt budżetu państwa powiększony o
straty netto przedsię-biorstw państwowych.
10. krańcowa skłonność do importu - Ta część przyrostu dochodu naro-dowego, którą
społeczeństwo chce przeznaczyć na dodatkowy import.
11. dług publiczny - Ogólna suma pożyczek zaciągnię-tych i nie spłaconych przez pań-stwo.
12.dostrajanie polityki gospodarczej - Bieżące dostosowywanie narzędzi polityki
gospodarczej do zmienia-jących się warunków.
13. budżet pełnego zatrudnienia - Wielkość deficytu budżetowego obliczona przy założeniu
pełnego zatrudnienia; wskaźnik oceniający stan finansów państwa.
14. aktywna polityka fiskalna - Stosowanie polityki budżetowej do regulowania stanu
gospodarki.
pieniądz i współczesny system bankowy
1 pieniądz - Powszechnie akceptowany środek płatniczy.
2.środek wymiany - Funkcja pieniądza ułatwiająca wy-mianę dóbr i usług.
3. jednostka rozrachunkowa - Funkcja pieniądza polegająca na tym, iż stanowi on jednostkę,
w której wyrażane są ceny i prowa-dzone rozrachunki.
_
4. środek przechowywania wartości - Funkcja pieniądza umożliwiająca jego wykorzystanie
do dokonywa-nia zakupów w przyszłości.
5. baza monetarna - Ilość banknotów i bilonu znajdują-cych się w obiegu oraz rezerwy
gotówkowe systemu bankowego;
niekiedy, bywa nazywana zasobem pieniądza wielkiej mocy.
6.rezerwy bankowe - W czasach złotników dyspozycyjna ilość złota przeznaczona do
zaspokojenia natychmiastowych żądań klientów (współcześnie: rezerwy gotówkowe
banków).
7. gospodarka bez pieniężna - Gospodarka, w której nie występu-je środek wymiany, a jedne
towary są bezpośrednio wymieniane na inne.
8. mnożnik kreacji pieniądza - Zmiana wielkości podaży pienią-dza wynikająca ze zmiany
bazy monetarnej o jednostkę.
9. pieniądz bezgotówkowy - Pieniądz mający formę zapisu na rachunku bankowym,
wykorzysty-wany przez dysponenta do doko-nywania płatności na rzecz innych jednostek
przez przeniesionej kwoty na ich rachunek. Staje się pieniądzem bankowym, KIEDY jest
niezależny od pokrycia w postaci depozytu pieniężnego złożnego w banku i wynika z kredytu
bankowego.
10. banki komercyjne –pośrednicy upoważnieni przez państwo do udzielania. kredytów i
przyjmowania wkładów pieniężnych, w tym wkładów, któ-re mogą być uruchomione przez
wystawienie czeków.
11.pośrednik finansowy - Instytucja specjalizująca się w pro. wadzeniu interesów między
pożycz-kobiorcami i pożyczkodawcami.
12.niby pieniadz - Aktywa, które są prawie tak samo dobre jak pieniądz: środek przechowywania wartości, który moż-na łatwo zamienić na pieniądz, –choć sam pieniądzem nie
jest.
13.pieniądz symboliczny - Środek płatności, którego wartość (siła nabywcza) wielokrotnie
przekracza koszt jego wytworzenia lub wartość samoistną w innych niż pieniądz
zastosowaniach.
14.panika finansowa - Sytuacja polegająca na tym, iż lu-dzie w pewnym momencie dochodzą do wniosku, że bank stanie się niewypłacalny i w popłochu wyco-fują swoje wkłady; tym
samym rzeczywiście doprowadzają do jego niewypłacalności.
15. MO - Banknoty i bilon w obiegu oraz wkłady operacyjne banków trzy-mane w banku
centralnym.
16.podaż pieniądza - Wartość całego zasobu pieniądza, jako środka wymiany, znajdujące-go
się w obiegu.
17. system rozrachunkowy - Mechanizm umożliwiający wza-jemne rozliczenia między
bankami, polegający na tym, iż w danym okresie sumuje się wartość wszyst-kich
dokonywanych między nimioperacji nie rozlicza tylko wielkości netto czyli salda tych
operacji
18 M1- banknoty i bilon w obiegu oraz rachunki bieżące sektora prywatnego
bank centralny i system pienięzny
1. bank centralny - najważniejszy bank w kraju, zwykle mający status agendy rządowej,
odpowiedzialny za emisję pienią-dza i występujący w roli banku banków i banku państwa.
2. realne zasoby pieniądza - Wielkość zasobów pieniądza wyra-żona w cenach stałych.
3. gorset kredytowy - Uzupełniający depozyt specjalny wprowadzony w Wielkiej Brytanii w
grudniu 1973 r. w celu zahamo-wania nadmiernej działalności kre-dytowej banków.
4. równowaga na rynku pieniądza - Sytuacja, w której realna wielkość zapotrzebowania na
pieniądz jest równa wielkości podaży pienią-dza. __
5.motyw przezorności - Motyw utrzymywania pieniądza (gotówki) mający swe źródło w
niepewności. Niepewność spra-wia, iż ludzie trzymają pieniądze, by pokryć nieprzewidziane
wy-datki.
6. operacje otwartego rynku - Działania banku centralnego, któ-rych celem jest zmiana
wielkości bazy monetarnej przez kupno lub sprzedaż papierów wartościowych na otwartym
rynku.
7. kredytodawca ostatniej instancji - Funkcja banku centralnego pole-gająca na tym, iż jest on
gotów wspomóc pożyczkami banki i inne instytucje finansowe, gdyby panika finansowa
zagroziła stabilności ca-łego systemu finansowego.
8. stopa dyskontowa - Stopa procentowa pobierana przez bank centralny od pożyczek
udzielanych bankom komercyj-nym.
9.stopa rezerw obowiązkowych - Minimalna relacja rezerw gotów-kowych do wkładów w
bankach komercyjnych, ustalana przez bank centralny.
10.motyw portwelowy - Motyw utrzymywania pieniądza wynikający z niechęci do ponoszenia ryzyka i gotowości do poświę-cenia wysokiej stopy zysku na rzecz takiej struktury
posiadanych aktywów, która zapewnia niższą, ale łatwiejszą do przewidzenia sto-pę zysku.
11.nominalne stopy pieniądza - Wartość zasobów pieniądza nie skorygowane o zmiany
poziomu cen.
12. motyw transakcyjny - Motyw utrzymywania pieniądza wynikający z niedoskonałej synchronizacji dochodów i wydatków w czasie.
13. potrzeby pożyczkowe sektora publicznego - Deficyt budżetu państwa plus łącz-ny deficyt
przedsiębiorstw państ-wowych.
14. zarządzanie długiem publicznym - Decyzje, na podstawie których bank centralny ustala
zasady wy-kupu starych i emisji nowych obli-gacji, wysokość oprocentowania itd.
15.depozyty specjalne - Narzędzie polityki pieniężne; polegające na tym, że banki
komercyjne muszą zdeponować w banku centralnym pewną część swoich rezerw
gotówkowych, które nie są częścią ich rezerw obowiązkowych
16. koszt alternatywny utrzymania pieniądza - Odsetki, z których rezygnujemy trzymając
pieniądze w gotówce
a nie w postaci oprocentowanych obligacji'.
17.współczynnik płynności - Udział aktywów płynnych (gotówki i krótkoterminowych
środków finansowych) w całości aktywów banku. Bank centralny może nałożyć obowiązek
utrzymywania przez banki komercyjne pewnej części złożonych w nich wkładów w postaci
gotówki i krótkoterminowych weksli (tzw. płynność obowiązkowa ).
18 prawo goodharta - Prawidłowość polegająca na ty, iż jakakolwiek próba regulacji lub
opodatkowania jednego kanału działalności bankowej przez buk centralny powoduje szybkie
przerzucenie tych samych operacji do innego kanału nie objętego regulacją lub nie
opodatkowanego
.
polityka fiskalna i pieniężna
1. krzywa popytu inwestycyjnego - Funkcja obrazująca zależność mię-dzy wielkością popytu
inwestycyj-nego zgłaszanego przez przedsię-biorstwa a wysokością stopy procentowej.
_
2. efekt majątkowy -Przesunięcie w górę (w dół) funkcji konsumpcji w efekcie zwiększenia
(zmniejszenia) majątku gospo-darstw domowych.
3. twarda polityka pieniężna - Rodzaj polityki gospodarczej, w ramach której państwo
ogra-nicza wielkość podaży pieniądza i podnosi stopę procentową.
4. mechanizm transmicyjny - Mechanizm, za pośrednictwem którego zmiany podaży
pieniądza oddziałują na popyt globalny.
5. teoria cyklu życia - Teoria konsumpcji, opracowana przez A. Ando i F. Modiglianie-go,
zgodnie z którą główną zmien-ną określającą poziom konsum-pcji jest wielkość
przewidywane-go dochodu osiąganego w całym życiu.
6. teoria dochodu permanentnego -Teoria konsumpcji stworzona przez M. Friedmana,
według której wydatki na konsumpcję nie zależą od poziomu bieżącego do-chodu
rozporządzalnego, lecz od przeciętnego dochodu osiąganego w długim okresie.
7. zarządzanie popytem - Wykorzystanie polityki pieniężna i budżetowej w celu ustabilizowania dochodu narodowego na wyso-kim poziomie.
8. krzywa LM - Krzywa ilustrująca różne kombi-nacje stopy procentowej i dochodu
narodowego zapewniające równo-wagę na rynku pieniężnym.
9. wypieranie - Ograniczenie popytu konsumpcyj-nego i inwestycyjnego sektora prywatnego
spowodowane zwiększęniem wydatków państwa.
10.łagodna polityka pieniężna - Rodzaj polityki gospodarczej w ramach której państwo
zwiększa podaż pieniądza i obniża stopę procentową.
11. twarda polityka fiskalna - Polityka gospodarcza polegająca na ograniczeniu przez państwo
wy-datków i podniesieniu podatków;
12.kombinacje polityki fiskalnej i pieniężnej - Różne zestawy narzędzi polityki pieniężnej i
fiskalnej,
13. krzywa IS - Krzywa ilustrująca zbiór różnych kombinacji dochodu narodowego i stopy
procentowej, przy których rynek dóbr znajduje się w równo-wadze.
14. łagodna polityka fiskalna - Polityka gospodarcza polegając na obniżeniu podatków i
zwięk-szaniu wydatków państwa.
podaż globalna
l. poziom cen - Przeciętna cena dóbr i usług w da-nym kraju. _
2.krzywa podaży pracy - Krzywa ilustrująca wielkość poda-ży pracy przy różnych
poziomach płacy realnej.
3. limitowane zatrudnienie - Okresowe niewykorzystanie części załogi przedsiębiorstwa.
4. efekt realnych zasobów pieniądza -Autonomiczny (niezależny od po-ziomu bieżących
dochodów) wzrost konsumpcji spowodowany zwiększeniem realnych zasobów pieniężnych
konsumentów.
5.krzywa krótkookresowej podaży globalnej - Krzywa pokazująca poziom cen ustalanych
przez producentów dla różnych rozmiarów produkcji przy danych stawkach płac.
6. krzywa podaży globalnej - Krzywa ukazująca rozmiary pro-dukcji, którą przedsiębiorstwa
są skłonne wytworzyć przy różnych poziomach cen.
7. iluzja pieniądza - Sytuacja polegająca na tym, że lu-dzie nie odróżniają nominalnych i
realnych zmian dochodu.
8. naturalna stopa bezrobocia - Stopa bezrobocia w warunkach ró-wnowagi na rynku pracy.'
9.krzywa sklonności do pracy - Krzywa pokazująca liczbę osób skłonnych do podjęcia pracy
przy różnych poziomach płacy realnej.
10. zarejestrowane bezrobocie -Liczba osób pozostających bez pracy i zarejestrowanych jako
po-szukujący pracy.
11. płaca realna - Stosunek płacy nominalnej do po-ziomu cen.
12. ekonomi podażowa - Polityka gospodarcza zorientowana na zwiększanie podaży towarów, a nie popytu.
13. negatywne wstrząsy podażowe -Wydarzenia, które powodują krót-kookresowe
ograniczenie produk-cji i wzrost cen.
14. bezrobocie dobrowolne - Sytuacja, w której pewna grupa ludzi nie chce podjąć pracy przy
danym poziomie płacy realnej.
15.krańcowa produkcyjność pracy - Przyrost produkcji uzyskany z w. trudnienia
dodatkowego pracowni. ka przy danym nakładzie kapitału rzeczowego.
16. bezrobocie przymusowe - Sytuacja, w której pewna grupa ludzi jest skłonna podjąć prace
przy danej płacy realnej, lecz nie może jej znaleźć.
bezrobocie
1.stopa bezrobocia - Stosunek liczby bezrobotnych (tzn. osób pozostających bez pracy i zarejestrowanych jako gotowe podjąć pracę) do całości zasobów siły roboczej.
2. bezrobocie długookresowe - Osoby bezrobotne pozostające bez pracy co najmniej przez
kilka mie-sięcy.
3naturalna stopa bezrobocia - . Stopa bezrobocia występująca wówczas, gdy rynek pracy jest
w stanie równowagi.
4. bezrobocie koniunkturalne - Bezrobocie powstające w następ-stwie spadku globalnego
popytu i produkcji (niekiedy nazywane także bezrobociem typu keynesow-skiego).
5.bezrobocie klseczne - Bezrobocie pojawiające się wów-czas, gdy stawki płac są utrzymywane na poziomie wyższym od tego, przy którym nastąpiłoby zrów-nanie popytu na pracę z
podażą pracy (na przykład w wyniku dzia-łań podejmowanych przez związki zawodowe –
pr:yp. tium.^
6. bezrobocie frakcyjne - Minimalny poziom bezrobocia. którego nie sposób obniżyć w rozwijającej się gospodarce. Obejmuje osoby, których praktycznie nie da się zatrudnić
(niewykwalifikowa-nych, niepełnosprawnych itp.) oraz osoby pozostające przez krótki czas
bez pracy w związku ze zmia-ną miejsca zatrudnienia.
7.ekonomia podażowa - Jeden z nurtów współczesnej eko-nomii. zalecający wykorzystanie
instrumentów mikroekonomicz-nych do regulowania poziomu pro-dukcji i zatrudnienia.
8.prawo okuna - Zależność między wielkością pro-dukcji i zatrudnienia, polegająca na tym,
że wzrost popytu i produk-cji o 1% powoduje zwiększenie zatrudnienia o mniej niż 1%, a
jeszcze w mniejszym stopniu ob-niża poziom bezrobocia.
9. polityka dochodowa - Kierunek polityki gospodarczej polegający np. na przejęciu przez
rząd bezpośredniej kontroli nad _poziomem płac w gospodarce.
10. bezrobocie strukturalne - Bezrobocie wynikające z rozbież-ności między strukturą
kwalifikacji osób poszukujących pracy a istniejącymi ofertami pracy
.
inflacja
1. inflacja - Wzrost średniego poziomu cen w gospodarce.
2. .realna stopa procentowa - Stopa procentowa skorygowana o wpływ inflacji. W
przybliżeniu – różnica między nominalną stopą procentowe a stopą inflacji.
3.polityka dochodowa - Próby bezpośredniego regulowania przez rząd poziomu płac i innych
dochodów ludności.
4. realna podaż pieniądza - Nominalna podaż pieniądza po-dzielona przez wskaźnik cen (inaczej: podaż pieniądza wyrażona w cenach stałych – przyp. dum.}.
5 adapcyjna polityka pieniądza - Polityka pieniężna, która dostoso-wuje nominalną podażpieniądza do wzrostu cen, zapewniając utrzy-mywanie w krótkim okresie stałej wielkości
realnej podaży pieniądza.
6..ilościowa teoria pieniądza - Teoria głosząca, że zmiany nomi-nalnej podaży pieniądza
prowadzą do odpowiednich zmian poziomu cen, nie wpływają natomiast na wielkość realnej
produkcji i zatrud-nienia. Wyraża to formuła:
MV = P Y, w której M oznacza nominalną podaż pieniądza, V – szybkość obiegu
pieniądza, Y – wielkość realnej produkcji społecznej, a P – poziom cen.
7.drenaż podatkowy - Zwiększenie realnej sumy podat-ków następujące wskutek tego, że w
progresywnym systemie podatku dochodowego inflacja, zwiększając wysokość nominalnych
dochodów, przesuwa podatników do wyższych przedziałów dochodowych.
8. stagflacja - Połączenie wysokiej inflacji z wysokim bezrobociem, powodowane zwykle
przez niekorzystne zmiany po stronie podaży1.
9. inflacja proporcjonalna - Sytuacja. w której wszystkie ceny ~dóbr i czynników
wytwórczych rosną w tym samym tempie.
10. średniookresowa polityka finansowa - W Wielkiej Brytanii coroczny do-kument rządowy
określający pułap deficytu budżetowego oraz maksy-malne wielkości wskaźników poda-ży
pieniądza (tzw. agregatów pie. niężnych).
11. hipoteza fishera - Teoria, według której wzrostowi cen o l % towarzyszy wzrost o l %
nominalnych stóp procentowych.
12.polityka dochodowa oparta na podatkach - . Regulowanie poziomu płac za po-mocą
bodźców podatkowych, a nie -za pomocą bezpośredniej kontroli administracyjnej.
13.krzywa philipsa - Zależność pokazująca," że wyższej stopie inflacji towarzyszy niższa
stopa bezrobocia i odwrotnie. Wy-nika z niej, że ceną za zmniejszenie bezrobocia jest wyższa
inflacja i odwrotnie.