Prawo starożytne
advertisement
Prawo starożytne Rozwój prawa starożytnego Prawo starożytnej Mezopotamii Prawo starożytnego Egiptu Prawo starożytnej Grecji Prawo starożytnego Rzymu Sumer Ustrój Prawo karne •Formalne nierówność •Najwyższy sędziaspołeczna(pełnoprawni monarcha, pełnia obywatele, muszkenum, władzy sądowniczej, niewolnicy) •Władza w rękach monarchy (despoty) •Wspólna własność ziemi (rodowa i gminna), część ziemi przeznaczona monarsze •Kapłani – sądownictwo •Występowanie umowy świątynne w formie pisanej •Teokratyczna podstawa •Z czasem pojawienie władzy monarchy się świeckich sędziów •Kapłani wspomagali monarchę Prawo cywilne •Źródłem prawa karnego: zwyczaj i kodyfikacje królewskie (kodeks Urakaginy) Babilonia Ustrój Prawo karne Prawo cywilne •Identyczny jak w Sumerze •Kodyfikacja przez kodeks Hammurabiego •Kodyfikacja przez kodeks Hammurabiego •Przedstawienie w Prologu Kodeksu Hammurabiego króla jako wybrańca bogów. •Prawo oparte na przykładach, brak ogólnych stwierdzeń •Kodyfikacja prawa rodzinnego, spraw dziedziczenia •Usystematyzowanie wcześniejszego prawa •Rozwiązanie zagadnień handlowych •Określenie przestępstw •Uregulowanie kwestii i sankcji zobowiązań (umów) •Prawo karne oparte na zasadzie talionu i mutylacji •Ustalenie cen podstawowych towarów i usług Egipt Ustrój •Dziedziczna monarchia despotyczna Prawo karne •Faraon – najwyższy boski sędzia, stanowił prawo, ale mu nie podlegała •Nieograniczona władza •6 izb sądowych na faraona, sakralizacja czele z Wezyrem władzy •Najwyższy urzędnikwezyr, zastępca faraona •Podział państwa na nomy (powiaty) •Udział w sprawowaniu władzy przez kapłanów •„Piramida Społeczna” •Źródło prawa: Hebe Prawo cywilne •Początkowo własność ziemi wspólnot rodowych, potem własność faraona •Chłopi za użytkowanie ziemi płacili podatki struktura społeczna starożytnego Egiptu Grecja-Sparta Ustrój Prawo karne Prawo cywilne •Ustrój stworzony przez mędrca Likurga •Bardzo rygorystyczne prawo karne •Własność ziemi wyłącznie dla Spartan •Oligarcha •Prawo oparte na karności •Ograniczone prawa osobiste •Podział ludności na spartan, helotów i prejojków •Zasadniczym celem prawa było utrzymanie dyscypliny wśród Spartan •Za wychowanie dzieci odpowiedzialne było państwo •Na czele państwa stało dwóch królów ( z ograniczoną władzą) •Realna władza sprawowana przez geruzję (28) i eforów(5) •Formalnie najwyższa władza należała do zgromadzenia-apella Grecja – Ateny - Drakon Ustrój Prawo karne Prawo cywilne •Początkowo pełnia władzy króla •Prawo oparte na pierwszym kodeksie ateńskim •Prywatna własność ziemi •Podział kraju na fyle •Kodeks sformułowany przed Drakona •Rozwinięty system zobowiązań •Arystokracja ograniczająca władze króla •Bardzo rygorystyczne kary za praktycznie wszystkie przestępstwa •Pożyczki z zabezpieczeniem na własnej wolności •Obalenie monarchii, władza w rękach •archontów i areopagu •Pojęcie „kary drakońskiej” •Polemarchoszajmował się sprawami wojskowymi •Podział ludzi na obywateli i nie obywatli Grecja – Ateny - Solon Ustrój Prawo karne Prawo cywilne •Podział obywateli na 4 klasy majątkowe •Zakaz udzielania pożyczek pod zastaw osoby •Powołanie buli (401) i zgromadzenia obywateli (ekklesia) •Umorzenia długów już zaciągniętych •Powołanie sądów przysięgłych •Zatracie części prawnych różnic społecznych Grecja – Ateny - Klejstenos Ustrój Prawo karne •Utworzenia rady 500 – zarząd państwem •Najwyższą władzą sądowniczą 6 tys. Sędziów •Podział państw na 10 fyli, podział na gminy •Ostracyzm •Utworzenie urzędu 10 strategów •Utworzenie sądów skorupkowy •Najwyższa władzaZgromadzenie Ludowe •Losowo wybierani urzędnicy (na 1 rok) Prawo cywilne •Zatarcie ostanich prawnych różnic społecznych Rzym - chronologia prawa •okres archaiczny od założenia Rzymu (około 753 p.n.e.) do pierwszej wojny punickiej – 264 p.n.e. •okres przedklasyczny od połowy III w.p.n.e. do końca republiki – 27 p.n.e. •okres klasyczny od początku pryncypatu do objęcia władzy przez Dioklecjana – 284 rok n.e. •okres poklasyczny od początków panowania cesarza Dioklecjana do śmierci Justyniana I Wielkiego – 565 r. Rzym – okres archaiczny Ustrój Prawo karne Prawo cywilne •Początkowa władza w rekach króla •Podstawą prawa ustawa XII tablic •Podstawą prawa ustawa XII tablic •Obalenia monarchii władza w rękach patrycjuszy (senatu) •Spisanie prawa procesowego •Spisanie prawa rodzinnego •Udział we władzy zgromadzenia ludowe •Podział praw na przestępstwa przeciw obywatelom •Spisanie prawa dotyczącego umów •Powstanie urzędów konsula, dyktatora, •Podział praw na przestępstwa przeciw sprawom publicznym •Spisanie praw sąsiedzkich •Duże znaczenia praw zwyczajowego •Duże znaczenie prawa zwyczajowego Rzym – okres przedklasyczny Ustrój •Powstanie urzędu pretora i edyla Prawo karne Prawo cywilne •Edykty pretorskie – regulatorem prawa procesowego i karnego •Edykty pretorskie – regulatorem prawa cywilnego •Duże znaczenie działalności jurystów •Duże znaczenie działalności jurystów Rzym – okres klasyczny Ustrój Prawo karne Prawo cywilne •Pryncypat •Dominacja jurystów •Dominacja jurystów •Dominacja senatu i cesarz •Cesarz-najwyższy sędzia •Instytucje Gajusa – skodyfikowanie prawa cywilnego •Formy aktów cesarskich: edykt , dekret, mandat, reskrypty. Rzym – okres poklasyczny Ustrój Prawo karne Prawo cywilne •Dominat •Podstawą prawa kodyfikacja Justyniana •Podstawą prawa kodyfikacja Justynina •Formalna monarchia absolutna •Ostateczna definicja podstawowych pojęć prawa karnego •Ostateczna definicja podstawowych pojęć prawa cywilnego •Podział cesarstwa w 395 •Usystematyzowanie prawa karnego •Usystematyzowanie prawa cywilnego Kodeks Justyniana Digesta seu Pandecta Codex Institutiones Novellae Znaczenie prawa rzymskiego Prawo nowożytne Prawo rzymskie Prawo średniowieczne
