Streszczenie Celem pracy było ustalenie, czy zastosowane
advertisement
Streszczenie Celem pracy było ustalenie, czy zastosowane usprawnianie chorych po leczeniu onkologicznym wpłynęło na poprawę wskaźników spirometrycznych i zmniejszenie zaburzeń oddechowych, określenie wpływu wybranych czynników klinicznych na zaburzenia czynności wentylacyjnej płuc, ocena ruchomości klatki piersiowej w zależności od wybranych cech klinicznych pacjentek przed i po zastosowanej rehabilitacji, określenie stopnia duszności subiektywnej w zależności od dokonanej klasyfikacji chorych na raka piersi na podstawie wybranych cech klinicznych przed i po usprawnianiu, a także ocena tolerancji wysiłku chorych. Materiał badawczy stanowiły chore po leczeniu raka piersi, które zostały zakwalifikowane do fizjoterapii ambulatoryjnej w Centrum Rehabilitacji Centrum Onkologii-Instytucie w Gliwicach w latach 2012–2013. Ogółem w tej grupie poddanych rehabilitacji zostało 91 pacjentek. W celu oceny czynności wentylacyjnej płuc grupę chorych przed i po fizjoterapii poddano następującym badaniom: spirometrycznym, ruchomości klatki piersiowej, subiektywnej oceny duszności wg skali Borga oraz tolerancji wysiłku. W pracy badawczej posłużono się nowoczesnymi technikami obliczeniowymi w tzw. medycynie opartej na faktach. Z uzyskanych wyników można się przekonać o istotnych statystycznie różnicach pomiędzy średnimi wartościami wskaźników u pacjentek przed i po rehabilitacji; niemal wszystkie znamienne statystycznie różnice wystąpiły w grupie chorych po amputacji piersi (radykalnej). Stwierdzono także, że czas fizjoterapii przyczynił się do wzrostu wskaźnika wentylacyjnego FEV1 %, zajęcie węzłów chłonnych u chorych radykalnie obniżyło poziom PEF, a także że u chorych poddanych chemioterapii wskaźniki spirometryczne były korzystniejsze. Analiza neuronowa wykazała natomiast, że o przyroście obwodu decydowały głównie stany zajęcia węzłów chłonnych oraz wystąpienia menopauzy; u chorych z nadwagą i zbliżonych do granicy otyłości zaobserwowano większe spadki w przyroście obwodu klatki piersiowej nie tylko na wdechu, ale także i na wydechu, co może wynikać z faktu, że u tych osób mogą pojawiać się problemy z wdechem powietrza i występuje większe zapadanie się klatki piersiowej na wydechu, w porównaniu z kobietami z niższym wskaźnikiem BMI. W tle analizowanych czynników ryzyka i ich ewentualnym wpływie na podstawowe wskaźniki spirometryczne, do najbardziej hierarchizujących ich poziomy (zmierzone po rehabilitacji w odniesieniu do pozycji wyjściowej przed jej rozpoczęciem) zaliczyć należy: wiek pacjentek, czas uczestnictwa chorych w programie usprawniania, a także BMI i stopień zaawansowania nowotworu. Z kolei, w aspekcie subiektywnej oceny nasilenia duszności u chorych okazało się, że przed rozpoczęciem programu usprawniania, wszystkie chore charakteryzowały się zbliżonymi poziomami. Natomiast po przeprowadzonej rehabilitacji zmniejszyło się nasilenie duszności u chorych z przerzutami do węzłów chłonnych. Dotyczyło to najbardziej kobiet w okresie przed menopauzą (w tej podgrupie pacjentek ocena spadła do zera; u tych z ujemnym stanem węzłów chłonnych praktycznie się nie zmieniła). Wynik świadczyć może o tym, że zmniejszenie stopnia nasilenia duszności jest najbardziej odczuwane u chorych z zaawansowanym stadium raka piersi. Po programie usprawniania nastąpił także wzrost tolerancji wysiłkowej mierzony testem sześciominutowego marszu. Z niniejszej pracy doktorskiej można się przekonać, że fizjoterapia poprawia wentylację płuc u chorych na raka piersi po leczeniu onkologicznym, a postęp jest szczególnie widoczny u pacjentek z bardziej zaawansowaną chorobą nowotworową i u pacjentek po operacji radykalnej. Co więcej, obok czynników klinicznych takich, jak wielkość guza, stany zajęcia węzłów czy też wiek chorych czy menopauzy, czas uczestnictwa w programie usprawniania nie był obojętny na końcowe efekty wydolności oddechowej i tolerancji wysiłku chorych. Summary The purpose of the study was to evaluate the influence of physiotherapy on the pulmonary function tests, breast movability, dyspnea degree, and excerices tolerance in breast cancer patients. Moreover, available clinical outcomes were used to establish possible risk factors of the physiotherapy effectiveness. 91 patients underwent the excercise program conducted in the Rehab Center at the Institute of Oncology in Gliwice in the years 2012-13 and precise data on patients were collected. Modern statistical methods within evidence based medicine were applied in the analysis. Some positive functions of the conducted physiotherapy program in breast cancer patients after were observed, especially with advanced disease.
