doc
advertisement
1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. 27. 28. 29. 30. 31. 32. 33. 34. 35. 36. 37. 38. 39. Jakim celom służyły stałe objazdy kraju przez panującego? – Celom centralizacyjnym – bezpośr. uczestnictwo króla w administrowaniu krajem. Wyjaśnij termin „princeps” - książę zwierzchni posiadał uprawnienia o charakterze ogólnopaństwowym Kogo w dawnej Polsce określano mianem Komorników - Ogół dworzan Kto to był KOMES? – średniowieczny dostojnik zarządzający okręgiem administracyjnym Kto zastępował panującego w zarządzie państwem oraz w sprawowaniu sądów? – Komes nadworny W której dzielnicy Polski powstał wysoki urząd marszałka? – na Śląsku, zdobywał on uprawnienia w zarządzie dworskim, tam gdzie nie było urzędu komornika Od którego wieku występuje w źródłach urząd kanclerza?- Od pocz. XII w Jakie funkcje od XIII w pełnili notariusze? – Pisarza w kancelarii dworskiej Do kogo należał w dawnej Polsce zarząd nad skarbcem i archiwum – Do skarbnika Jak nazywali się urzędnicy lokalni zajmujący się rozbiciem dzielnicowym, najw. stanowisko – Namiestnik prowincji Od którego wieku zaczęły się rozwijać Kasztelanie – od XII w Jak nazywano od XII w komesa grodowego – kasztelan komes grodowy Jakie dzielnice nazywano ziemią? – Dzielnica, która w drodze połączenia przestała być osobnym księstwem, zachowała odrębna organizacje urzędniczą. Kto wprowadził w Polsce Urząd Starosty? – Wacław II na wzór Czech. Do starosty należało dowództwo nad siłami zbrojnymi i zarząd warowniami położonymi na podległym władcy terytorium. Od czyjej rady uzależniona była nominacja królewska na urzędy ziemskie? – Od Rady Szlachty tej ziemi Do kogo należały /od 1422 r / ustawowo decyzja w sprawie bicia monety? – Do Rady Królewskiej W który wieku pojawiły się w Polsce województwa? – W XV w W którym województwie w Koronie nie było kasztelanii? – W Ruskim w skład którego wchodziły ziemie – przemyska, lwowska, Sanocka, halicka Kto stał na czele Rady panów województwa – wojewoda Kto ustanawiał od przywilejów nieszawskich taksy na wyroby rzemieślnicze w miastach? – wojewoda Kto w IV w przejął sądownictwo w sprawach granic posiadłości? – Podkomorzy Wymień urzędy, które w dawnej Polsce nazywano dygnitarskimi– wojewoda, kasztelan, podkomorzy, sędzia ziemski Wymień niższe urzędy ziemskie, które miały charakter urzędów honorowych – Stolnik, Podstoli, Cześnik, Podczaszy, łowczy, miecznik Jaka funkcje pełnili burgrabiowie? – zarząd nad zamkami, grodami Kiedy pojawił się w Polsce podział na powiaty? – druga połowa XV w Na jakie dwie kategorie dzielono Urzędy Centralne? – Koronne, nadworne, zasięg ogólnopaństwowy W którym wieku zanikły urzędy kanclerzy ziemskich – I połowa XV w, zastąpiły je urzędy kanclerza koronnego i podkanclerza Królestwa polskiego Kto od XV w był głównym rachmistrzem państwa, prowadził rachunki skarbowe? – Podskarbi nadworny Incopatibilitas parlamentarna – zakaz łączenia urzędów Jak nazywano dygnitarzy koronnych i nadwornych, którzy weszli do Senatu? – Ministrami. Byli to: marszałek Wielki koronny, marszałek nadworny koronny, kanclerz, podkanclerzy koronny, podskarbi koronny W którym roku po raz pierwszy ustanowiono Hetmana Koronnego? - W 1509 r Funkcja dożywotnia. Jak nazywał się zastępca hetmana? - Hetman polny Na jaki okres formalnie powoływano hetmanów? - Od 1581 r dożywotnio, wywierali wpływ na politykę wewn., Kim byli Regimentarze? – tymczas. Zastępca hetmana, mianowany przez Króla, gdy zabrakło hetmanów lub nie mogli p. funkcji Jak nazywał się jedyny nowy urząd powstały na pocz. XVI w – Urząd referendarza, od 1569 roku osoby pełniące ten urząd wchodziły do senatu z głosem doradczym W którym roku została wydana konstytucja ustalająca porządek starszeństwa urzędów? – w 1611 – wyznaczała po urzędach senatorskich kolejno miejsca podkomorzemu, staroście, chorążemu, sędziemu ziemskiemu, stolnikowi, podczaszemu, podsadkowi, podstolemu, cześnikowi. Jaki organ wprowadził po raz pierwszy w Polsce w 1768 r budżet? – Komisja Skarbowa Jak nazywało się kolegialnie zorganizowane ministerstwo oświaty publicznej powołane w 1773 roku? – Komisja Edukacji Narodowej Jak nazywały się pierwsze w Koronie i na Litwie organy, które na mocy ustawy z 1775 r podjęły 40. 41. 42. 43. 44. 45. 46. 47. 48. 49. 50. 51. 52. 53. 54. 55. 56. 57. 58. 59. 60. 61. 62. 63. 64. 65. 66. 67. 68. 69. nowoczesna zadania opieki społecznej? – Komisje Szpitalne (5 lat później ustawę uchylono, a ich funkcje przekazano komisjom dobrego porządku) Z ilu członków składała się Rada Nieustająca? – z 36 członków (król, przedstawiciele senatu (18 senatorów) i szlachty (18 posłów). powoływanych przez SEJM co dwa lata. Rada Nieustająca składała się z pięciu departamentów: spraw zagranicznych, policji i dobrego porządku, wojny, sprawiedliwości oraz skarbu. Jak nazywał się organ, który na mocy konstytucji 3 Maja stał na czele administracji? – Straż Praw - Składała się z: króla, prymasa i 5 ministrów, szefów resortów: policji, pieczęci, wojny, skarbu i spraw zagranicznych. Jak nazywały się kolegialnie zorganizowane ministerstwa podległe Straży Praw? – Komisje Wielkie Jaki organ miał sprawować wg konstytucji majowej nadzór nad miastami? – Komisje Policji Do kogo należały od 1789 r sprawy terytorialne ziem i województw? – Do komisji porządkowych, cywilno – wojskowych Kto zniósł urzędy starostów? – Sejm 4-ro letni powierzając w całości f. administracyjne w I instancji komisjom Jak nazywał się urząd powołany w lipcu 1794 r przez rade najwyższą narodową - dozorcy W którym roku został wydany w Księstwie warszawskim dekret o organizacji ministrów 1808 r Jaki organ Ks. Warszawskiego posiadał kompetencje w zakresie administracji ogólnokrajowego gospodarstwa , zakładowego porządku i oświecenia – Minister Spraw wewnętrznych Jak nazywał się organ, który w Ks. Warszawskim zastąpił Komisję Edukacji Narodowej – Dyrekcja Edukacyjna Jaki organ został powołany w 1808 r dla kontroli finansowej administracji? – Kolegialna Izba obrachunkowa Na jakie jednostki admin. terytorialnej podzielono Księstwo Warszawskie ? – Departamenty (na czele stał prefekt -podlegała mu admin. policja porządkowa polityczna) i powiaty (na czele stał podprefekt) Komu podlegała administracja oraz policja porządkowa i polityczne w departamentach księstwa warszawskiego? – Prefektowi Kto sprawował nadzór nad działalnością prefektów i podprefektów? – Minister spraw wewnętrznych Jakimi jednostkami zarządzali w Księstwie Warszawskim prezydenci municypalni? – Warszawa, Poznaniem, Toruniem, Kaliszem, Krakowem, Lublinem i Sandomierzem. Kto mianował burmistrzów i ławników w Księstwie Warszawskim? – Minister Spraw wewnętrznych Gdzie funkcjonowała od 1811 r Szkoła Praw i Nauk Administracyjnych? – W Warszawie D czyich kompetencji należały w Księstwie Warszawskim odwołania w I instancji od zarządzeń i innych aktów administracyjnych prefektów i podprefektów – Do Rad Prefekturalnych złożonych z 3-5 radców mianowanych przez króla. Jakie rady wchodziły w skład samorządu księstwa warszawskiego? – Rady handlowe, dozory szkolne, rady municypalne miejskie, wiejskie, rady departamentalne i powiatowe. Jak nazywał się organ samorządowy księstwa Warszawskiego, w skład którego wchodzili : dziedzic, miejscowy proboszcz, burmistrz lub wójt, oraz 1 do 2 chłopów lub mieszczan/ Dozory szkolne Kto mianował radców rad departamentalnych i powiatowych? – Król, spośród kandydatów przedstawionych przez sejmiki. Jak nazywał się centralny organ władzy i administracji Królestwa Kongresowego? – Rada Stanu – dzieliła się na zgromadzenie Ogólne, Radę Administracyjną. W którym roku usankcjonowano w królestwie polskim postanowieniem królewskim sadownictwo administracyjne? – 1817 r. Jaki urząd zlikwidowano w 1826 r czyniąc tym samym Radę Administracyjną najwyższym organem rządowym? – Urząd namiestnika Do jakich organów należał Zarząd Kraju w okresie królestwa? – Do komisji rządowych podporządkowanych Radzie admin. Jaka zasada charakteryzowała administrację terytorialną królestwa? - Kolegialność niepełna W czyim ręku spoczywał zarząd w 8 województwach królestwa? – W rękach Kolegialnych Komisji Województwa W którym roku po raz trzeci w historii ziem polskich powołano Radę Stanu? – W 1861 – stała się ona naczelnym organem władzy w Królestwie złożona z Rady administracyjnej i zgromadzenia ogólnego. Jakie zadania mieli wypełniać Komisarze Pełnomocni oraz delegaci w powiatach na mocy dekretu R. Traugutta z 27.12.1863 r – komisarze pełnomocni mieli zadbać o realizacje dekretów uwłaszczeniowych w kraju, delegaci w powiatach mieli rozbudować sadownictwo z prawem wymiary kary aż do kary śmierci. Na jaki okres wybierany był Wydział Krajowy w Galicji? – Na 6 lat. 70. 71. 72. 73. 74. 75. 76. 77. 78. 79. 80. 81. 82. 83. 84. 85. 86. 87. 88. 89. 90. 91. 92. 93. 94. 95. 96. 97. 98. 99. 100. 101. 102. 103. 104. 105. 106. Jaki organ w autonomicznej Galicji był szczególną instytucją samorządową – Rada Szkolna Krajowa Do kogo należała kontrola nad Radą Szkolną Krajową w Galicji - Do Sejmu Krajowego Jak nazywał się organ, który od 1874 r stał na czele Królestwa Polskiego? – Generał Gubernator Jak nazywały się główne jednostki zarządu lokalnego we wszystkich zaborach w II połowie XIX w? – Powiaty ze starostami Kto stał na czele rejencji? – Nadprezydent rejencji Przykładami, jakiego samorządu są: izby przemysłowo -handlowe, izby rolnicze, izby rzemieślnicze? – Samorządu gospodarczego. Kto był reprezentantem społeczeństwa prowincji i kierownikiem spraw bieżących w wydziale prowincjonalnym? – Dyrektor krajowy W ilu krajach koronnych Austrii istniał samorząd powiatowy? – w IV krajach – Czechy, Galicja , Tyrol, Styria Na jakim szczeblu samorządu działały zwierzchności gminne i kto wchodził w ich skład? – Działały na wsiach, złożone z Rady Gminnej, wójta i przysiężnych. Jak nazywany był w Królestwie Starszy Gromadzki, będący organem wykonawczym gromady? -Tradycyjnie sołtysem Jaki organ kierował w pierwszych latach I wojny Światowej z ramienia władz okupacyjnych wszystkimi gałęziami administracji w królestwie? – Zarząd Cywilny Generalnego gubernatorstwa Kiedy odbyły się – w czasie I wojny światowej pierwsze wybory do rad miejskich Warszawy Lublina i innych miast Królestwa? – II połowa 1916 roku – odbyły się na mocy ordynacji wyborczej wydanej na początku okupacji. Jak nazywał się organ, który na mocy dekretu z dnia 22.11.1918 r – skupił w swym ręku najwyższą władzę w Państwie – Tymczasowy Naczelnik Państwa Jak nazywał się organ administracyjny, który w marcu 1919 r zastąpił Komisję Rządzącą dla Galicji, Śląska Cieszyńskiego Spisza i Orawy? – Generalny delegat Rządu. Przez jaki okres był osobny Urząd Ministra byłej dzielnicy pruskiej? – Przez 3 lata Na czym polega władztwo administracyjne? – Możliwość stosowania przymusu dla realizacji decyzji przybierających formę aktów prawnych. Jakie organy stanowiły w II RP administrację centralną? – Rada Ministrów i ministrowie Na jakie dwa piony dzieliły się terytorialne organy administracji? – Administracja ogólna i Administracja specjalna. Jakie funkcje realizowała administracja ogólna? – Zadania resortu spraw wewnętrznych Czym zajmowała się administracja specjalna? – Realizowała funkcje wchodzące w skład pozostałych resortów. Na jakie jednostki podzielono państwo polskie w okresie dwudziestolecia dla realizacji celów administracji ogólnej? – Województwa, powiaty, gminy miejskie, gminy wiejskie Ile województw istniało w Polsce w 1939 r – 16 Jaki organ stał na czele administracji ogólnej w Warszawie? – Komisarz Rządu Jakie organy wykonywały funkcje administracji ogólnej w gminach? – Organy samorządowe Jakie resorty posiadały w okresie międzywojennym w Polsce administracje terytorialna specjalna? – Resort Spraw Wojskowych, Sprawiedliwości, Skarbu, Poczty i Telegrafów, Reform Rolnych, Wyznań Religijnych, Przemysłu i handlu, Komunikacji, Opieki Społecznej Na jakiej zasadzie zbudowane były Organy Administracji Rządowej w okresie II RPhierarchiczno administracyjnej Jak nazywa się grupa przepisów normujących organizacje aparatu administracyjnego państwa? – Ustrojowe prawo administracyjne Jak nazywa się grupa przepisów obejmujących formy działania i tryb funkcjonowania organów administracyjnych – proceduralne prawo administracyjne. Na czym polegały funkcje administracyjne ministrów? – Na uzgadnianiu działalności administracyjnej ministrów, rozpatrywaniu sprawozdań oraz zatwierdzaniu statusów. Kto wchodził w skład Komitetu Ekonomicznego Ministrów? – Ministrowie na czele resortów gospodarczych. Jakie uprawnienia w zakresie administracji uzyskał Prezes Rady Ministrów? – Do sprawowania ogólnego kierownictwa nadzoru w sprawach personalnych całej administracji. W którym roku Rada Ministrów w Polsce międzywojennej ustaliła jednolite zasady organizacji ministerstw – 1926 Kto stał na czele departamentów ministerialnych? – Dyrektorzy Jak nazywał się organ kierujący wydziałami departamentów? – Naczelnicy Ile ministerstw istniało w Polsce w 1932 r – 11 Komu były podporządkowane urzędy centralne zgodnie z zasadami konstytucji marcowej? – Ministrom Jaki był tryb powoływania wojewody w II RP? – Na wniosek ministra Spraw Wewnętrznych uchwalony przez Radę Ministrów mianowany przez Prezydenta 107. Na czym polegała dwojaka działalność Wojewody jako organu administracji wojewódzkiej w okresie międzywojennym? – 1. Przedstawiciel Rządu na obszarze województwa, 2. Szef administracji ogólnej, i tych działów administracji specjalnej, które były zespolone z administracja ogólną 108. Komu podlegała policja państwowa na podstawie województwa w II RP? – Wojewodzie 109. Na jakie jednostki dzielił się Urząd Wojewódzki w II RP? – Wydziały i oddziały 110. Kto wchodził w skład Rady Wojewódzkiej w okresie międzywojennym? – Członkowie delegowani przez organy samorządu powiat. 111. Od którego roku szefem administracji stolicy był Komisarz Rządu Miasta Stołecznego Wwy? – 1919 112. W którym roku podzielono Warszawę na starostwa grodzkie – 1928 113. Kto wchodził w skład Śląskiej Rady Wojew.?– Wojewoda, wicewojewoda, 5 członków wybranych przez Sejm Śląski 114. Kto wybierał członków Śląskiej Rady Wojewódzkiej? – Sejm Śląski 115. Komu pod względem osobowym i służbowym podlegał starosta? – Wojewoda 116. Kto sprawował administrację w miastach wydzielonych liczących powyżej75. tys. Mieszkańców? - Starosta Grodzki 117. Kto kierował administracja powiatu miejskiego w Gdyni od 1932 r? – Komisarz Rządu 118. Kto mógł wprowadzić w Polsce do 1935 roku stan wyjątkowy? – Rada Ministrów za zgodą Prezydenta 119. Komu podlegał faktycznie pion służby śledczej w II RP? – Naczelnikom Wydziału Bezpieczeństwa w Urzędach. Woj. 120. W którym roku w Polsce międzywojennej nastąpiło istotne rozszerzenie uprawnień policji? – 1934 121. Wg., jakiego systemu zostało uregulowane wydawanie czasopism w II RP? – Zasada systemu zgłoszeniowego 122. Na jakich zasadach opierał się w II RP system kontroli nad treścią druków? – Zasada kontroli represyjnej, polegała na kontrolowaniu publikacji po ich wydaniu. 123. Kto zarządzał konfiskatą czasopism w II RP? – Organ Administracji ogólnej I stopnia lub prokurator 124. Jakie rodzaje stowarzyszeń rozróżniało prawo o stowarzyszeniach w 1932 r? – Zwykłe, zarejestrowane, wyższej użyteczności (zgoda rady ministrów) 125. W jakich okolicznościach organy administracyjne mogły wydać zakaz odbywania zgromadzeń publicznych? – Gdy zagrażały one bezpieczeństwu, spokojowi i porządkowi publicznemu. 126. W którym roku w okresie międzywojennym przeprowadzono pełną unifikację systemu szkolnego? – 1932 r 127. W jakich latach w II RP podjęto ustawy o szkołach wyższych określające zakres ich autonomii – 1920, 1933 128. W którym roku został zawarty przez Polskę ze Stolicą Apostolską konkordat – 1925 129. Kiedy nastąpiło w II RP dostosowanie granic prowincji kościelnych i diecezji do granic państwowych? – 1925 130. Kto sprawował w Polce w okresie międzywojennym administrację w sprawach wyznaniowych na obszarze województw? – Wojewoda. 131. W którym roku w II RP przeprowadzono reformę walutową? – 1924 r 132. Kiedy powołano w Polsce Ministerstwo rolnictwa i Reform Rolnych? – 1932 133. Jakie znaczenie dla organizacji samorządu terytorialnego II RP miały regulacje ustawowe z 1933 r? - Miały na celu ujednolicenie przepisów 134. W jakim trybie wybierano w Polsce międzywojennej Rady Gminne w gminach wiejskich? – W wyborach pośrednich jawnych 135. Od kiedy w Polsce wprowadzono gminy zbiorcze? – 1935 r 136. Kto wchodził w skład zarządów miejskich gmin miejskich? – W miastach wydzielonych prezydent miasta i ławnicy, w pozostałych burmistrz i ławnicy 137. Jaki był skład Wydziałów Powiatowych w II RP? – Składał się z 6 członków wybranych przez Radę 138. Jakich województw dotyczyła ustawa z 1922r? – Lwowskiego, tarnopolskiego, stanisławskiego 139. Wymień organy utrzymanego w województwach: poznańskim i pomorskim samorządu wojewódzkiego? – Sejmik wojewódzki, wydział wojewódzki, starosta krajowy 140. Od którego roku Warszawa stanowiła jednostkę samorządu gminnego, powiatowego wojewódzkiego? – 1938 141. Jaki zakres działania obejmowały kompetencje samorządu terytorialnego II RP? - Własne, poruczone. 142. Jaką ilość różnorodnych czynności i funkcji administracyjnych wykonywały organy samorządu gminnego w ramach poruczonego zakresu działań? – Około 500 różnorodnych czynności i funkcji 143. Na jakie części dzielił się samorząd gospodarczy II RP w zależności od rodzaju wytwórczości? – Przemysłowo-handlowy, rzemieślniczy, rolniczy 144. Jaki mechanizm umożliwił wpływ organów administracji państwowej na działalność izb samorządu gospodarczego? – Zakres określały akty ustawodawcze i zarządzania o powoływaniu izb oraz statuty zatwierdzone przez właściwych ministrów. 145. W którym roku wydano w II RP przepisy jednolite normujące ogólne postępowanie administracyjne - 1928 146. Przepisy, jakiej ustawy zawierały pragmatykę służbową funkcjonariuszy państwowych ustawa o państw. służbie cywilnej 1922r 147. Jaki procent wojewodów Polsce stanowili w 1937 r oficerowie? – 75 % 148. Jakie organy sprawowały kontrole zewnętrzną w II RP? – Organy niezależne od aparatu adm. Publicznej, 149. Jak nazywał się powołany w 1922 r Sąd Administracyjny? – Najwyższy trybunał Administracyjny 150. Na jakie izby dzielił się powołany w 1922 r Sąd Administracyjny? – Ogólnoadministracyjną i Skarbową 151. Jaki organizm polityczno-administracyjny został utworzony dekretem Kanclerza Rzeszy z 12.10.1939 roku. Z administracji okupowanych ziem polskich ? – Dekretem Kanclerza Rzeszy z 12.10.1939 roku zostało utworzone Generalne Gubernatorstwo. GG było specyficznym tworem, fikcją prawną mającą stanowić osłonę niemieckiej okupacji. GG nie było częścią Rzeszy jak tereny wcielone, pozostawało pod zwierzchnią władzą Rzeszy. Posiadało osobowość prawną pod względem majątkowym i własny system monetarny. 152. Jakie ziemie zostały dodatkowo włączone do Rzeszy 01 sierpnia 1941 roku po inwazji Niemiec na ZSRR? – Pierwszego sierpnia 1941 roku po inwazji Niemiec na ZSRR włączono do Rzeszy okręg białostocki obejmujący ponad 31 tyś. km2 i ok. l min 600 tyś. ludności. 153. Na jakie okręgi podzielono pod względem administracyjnym terytorium wcielone do Rzeszy ? – Terytorium wcielone do Rzeszy podzielono pod względem administracyjnym na okręgi: GdańskPrusy Zachodnie (Reichsgau DanzigWestpreussen ) i Kraj Warty (Reichsgau Wartheland lub Warthegau ). Dzieliły się one na rejencje. 154. Jaką jednostkę administracyjną utworzyły władze niemieckie na ziemiach polskich wcielonych do Rzeszy w marcu 1941 roku ? – W marcu 1941 roku utworzono odrębną prowincję górnośląską z siedzibą władz w Katowicach. 155. Na jakie dystrykty podzielono Generalne Gubernatorstwo ? – Pod względem administracyjnym Generalne Gubernatorstwo zostało podzielone na cztery dystrykty: a) krakowski, b) radomski, c) lubelski, d) warszawski. W 1941 r. przyłączono do GG piąty dystrykt pod nazwą Galicji z siedzibą władz we Lwowie. Dystrykty dzieliły się na powiaty wiejskie i miejskie. 156. Kto stał na czele dystryktów Generalnego Gubernatorstwa ? – Na czele administracji dystryktu stali szefowie dystryktu, którzy od 1941 roku nosili tytuły gubernatorów. Gubernatorzy dystryktów podlegali pod względem personalnym i rzeczowym generalnemu gubernatorowi. Gubernatorowi podlegał z kolei urząd szefa dystryktu i dowódca SS i policji. Administracją powiatów kierowali starostowie powiatowi i starostowie miejscy. 157. Ile milionów obywateli polskich znalazło się w granicach ZSRR po anektowaniu części państwa polskiego ? – W wyniku radzieckiej aneksji wschodnie obszary Polski 200000 km2, w tym 13 min jej obywateli znalazło się w granicach ZSRR. W 13-stu milionach znajdowało się: 5 min Polaków, 5 min Ukraińców, 2 ml n Białorusinów i l min Żydów. 158. Komu na mocy układu z 10.10.1939 roku ZSRR przekazało zachodnią część województwa wileńskiego z Wilnem ? – ZSRR uwzględniając pretensje Litwy do Wileńszczyzny odstąpił jej w układzie podpisanym 10.10.1939 roku, zachodnią część woj. wileńskiego z Wilnem w zamian za wyrażenie zgody na zawarcie układu o wzajemnej pomocy i udostępnienie Armii Radzieckiej baz wojskowych na jej terytorium. Obszar ten wynosił 6880 km2 i liczył ok. pół miliona mieszkańców. 159. Jakie konsekwencje dla ludności polskiej miały decyzje Rady Najwyższej Związku Sowieckiego z 29.11.1939 roku? – Konsekwencją uchwały inkorporacyjnej było rozporządzenie Prezydium Rady Najwyższej ZSRR z 29.11.1939 roku nadające wszystkim mieszkańcom zachodnich obwodów Ukrainy i Białorusi, znajdującym się na ich obszarze obywatelstwo radzieckie. Podlegali oni odtąd formalnie wszystkim przepisom ustawodawstwa radzieckiego. Wydane im zostały radzieckie dowody tożsamości. Na mężczyzn rozciągnięto obowiązek służby wojskowej w Armii Czerwonej. 160. Jaki organ powołano 13.11.1939 roku do czuwania nad sprawami kraju i dla kontaktów z organizacjami podziemnymi ? – Organem który powołano 13.11.1939 roku do czuwania nad sprawami kraju i dla kontaktów z organizacjami podziemnymi był Komitet Ministrów dla Spraw Kraju. 161. Jak nazywał się w Cesarstwie Rzymskim najwyższy organ centralny (od czasów Dioklecjana) ? – Najwyższym organem centralnym od czasów Dioklecjana był Św. Konsystorz, który miał 162. 163. 164. 165. 166. 167. 168. 169. 170. 171. 172. 173. 174. 175. 176. charakter najwyższej rady cesarskiej i najwyższego sądu. W skład konsystorza wchodzili najwyżsi urzędnicy, kierujący określonymi resortami zarządu państwa (np. skarbem, sądownictwem), Z konsystorzem związana była szeroko rozbudowana kancelaria. Kto stał za czasów pryncypatu w Rzymie na czele prowincji ? – Za czasów pryncypatu Cesarstwo Rzymskie dzieliło się na prowincje pod zarządem urzędników noszących tytuły legatów, prezesów, prefektów lub rektorów. Prowincje dzieliły się na okręgi (civitas ). Jak nazywał się najwyższy urząd w monarchii Merowingów ? – Najwyższym urzędem w monarchii Merowingów był urząd majordoma, który był urzędem o charakterze wszechwładnym. Jego odpowiednikiem na gruncie rosyjskim był dworski (dworecki ). Urząd ten stał się dziedziczny i utrzymał się aż do Pepina Małego, który jako mąjordom przybrał sam koronę królewską. Wymień organy 4 stopniowego systemu podziału państwa rzymskiego za Konstantyna ? – Konstantyn wprowadził czwarty stopień do dotychczasowego 3-stopniowego ustroju (diecezja, prowincja, okręg - civitas ). Czwartym stopniem były prefektury jako organy nadrzędne nad diecezjami. Wcześniejszy 3stopniowy podział ukształtowany został przez Dioklecjana. Kim byli missi dominici w monarchii frankońskiej ? – Cały kraj podzielono na pewną liczbę okręgów inspekcyjnych (missatica), w których wysłannicy królewscy (missi dominici) wykonywali w regularnych odstępach czasu kontrolę. Byli to więc urzędnicy królewscy o uprawnieniach kontrolnych. Występowali oni we dwójkę, zazwyczaj jeden hrabia i jeden biskup. Odwiedzali poszczególne hrabstwa, zbierali skargi, czuwali nad stosowaniem prawa i zdawali raporty ze swych inspekcji. Jak nazywały się hrabstwa położone w strefach nadgranicznych monarchii frankońskiej ? – Hrabstwa położone w strefach nadgranicznych monarchii frankońskiej nazywano marchiami (margrabstwami). Zarządzający nimi margrabiowie mieli poważniejsze od zwykłych hrabiów uprawnienia, w szczególności wojskowe. Czym zajmowali się w monarchii frankońskiej prewoci ? – Król aby wzmocnić swoją pozycję wobec hrabiów wprowadził urząd prewota. Prewoci mieli zajmować się czynnościami skarbowymi (ściąganiem dochodów królewskich ) w jednostkach administracyjnych zwanych okręgami prewotalnymi. Jak nazywały się w monarchii frankońskiej jednostki zarządu lokalnego składające się z kilku okręgów prewotalnych ? – Król (Filip August od końca XE w ) chcąc ograniczyć poczynania prewotów i wzmocnić nad nimi kontrolę wprowadził inspektorów tzw. baliwatów. Z początku byli oni urzędnikami wędrownymi. W późniejszym okresie utworzono dla nich nowe jednostki zarządu lokalnego tzw. Baliwaty (bailliage ). Baliwaty składały się z kilku okręgów prewotalnych. Baliwatom wprowadzonym w północnej Francji, odpowiadały we Francji południowej okręgi zwane seneszaliami. Czym były elekcje-okręgi we Francji ? – We Francji elekcje-okręgi były to okręgi skarbowe. Każda elekcja składała się z jednej diecezji kościelnej i podlegała trzem elektom, wybieranym po jednym z każdego stanu przez Stany Generalne. Kto wprowadził na gruncie niemieckim urząd palatynów ? – Na gruncie niemieckim urząd palatynów wprowadził Cesarz Otton I. Palatyni mieli za zadanie sprawować nadzór nad księstwami szczepowymi oraz pilnować interesów króla na ich terenie. Czym były palacje ? – Palacje były ośrodkami zarządu dóbr koronnych. Tam koncentrowało się życie państwowe i tam wznoszono odpowiednie pomieszczenia dla dworu (zamki i kaplice pałacowe). Palacja takie znajdowały się np. w Kwedlinburgu, Magdeburgu, Akwizgranie. Jaką rolę pełnił w Anglii do połowy XIII wieku Wielki justycjariusz ? – Wielki justycjariusz był głównym pomocnikiem i zastępcą króla. Gdy zaczął zagrażać władzy królewskiej, zniesiono go, a znaczną część jego uprawnień przeniesiono na kanclerza. Jak nazywał się faktyczny naczelnik hrabstwa w Anglii, mianowany przez króla ? – Hrabstwa były nadawane nominalnie jako lenno wybitnym wasalom. Nosili oni tytuł hrabiów (earl) i przenosili go dziedzicznie na swoich potomków. Tytuł hrabiego nie dawał jednak większej władzy, bowiem faktycznie naczelnikiem hrabstwa był nominowany przez króla urzędnik, wicehrabia, zwany szeryfem. Na jakie jednostki dzieliły się w Anglii hrabstwa ? – Pod względem terytorialnym Anglia od podboju dzieliła się na hrabstwa (shire). Hrabstwa z kolei dzieliły się na setnie. Podział ten, nawiązujący do tradycji anglosaskiej, utrzymał się w głównym zrębie po dzień dzisiejszy. Jak nazywał się na gruncie Rusi, w okresie patrymonialnym, najwyższy urzędnik nadworny ? – Najwyższym urzędnikiem nadwornym, o największym znaczeniu był dworski (dworecki, odpowiednik frankońskiego majordoma), zarządzający całym gospodarstwem książęcym. Jaką role pełnili na Rusi urzędnicy zwani posadnikami (wołostielami) ? – Zarząd lokalny spoczywał w rękach urzędników książęcych rezydujących w grodach. Zwali się oni posadnikami 177. 178. 179. 180. 181. 182. 183. 184. 185. 186. 187. 188. 189. albo wołostielami i łączyli w swym ręku funkcje sądowe, wojskowe i skarbowe. Jak nazywały się organy centralne tworzone w Rosji z końcem 15 wieku. Powoływane do załatwiania spraw państwowych ? – Organami powoływanymi do załatwiania spraw państwowych były tzw. prikazy. Np. prikaz skarbowy, prikaz dworski, prikaz dla spraw stosunków z innymi państwami itd. Na czele prikazów stali bojarzy z diakami i pod diakami jako personelem pomocniczym. Jak nazywał się organ samorządu ziemskiego w Rosji w skład którego wchodzili: starosta ziemski, ziemski diak oraz przysięgli ? – Samorząd ziemski sprawowały organy samorządowe, które miały nie tylko uprawnienia sądowe, ale również skarbowe, gospodarcze i policyjne. Organem samorządu ziemskiego była ziemska izba, w skład której wchodzili starosta ziemski, ziemski diak i przysięgli (w liczbie 8 -10) wybierani przez ludność. Z jakich urzędników wywodzili się sekretarze stanu w absolutnej Francji ? – Sekretarze stanu wywodzili się ze skromnych notariuszy kancelarii królewskiej. W XV wieku czterech z pośród nich zaczęto wyróżniać jako sekretarzy do spraw finansowych (secretaires desfinances). W XVI wieku na wskutek wzrostu ich autorytetu uniezależnili się oni od kanclerza i zostali podporządkowani bezpośrednio królowi z tytułem sekretarzy stanu. Jak nazywał się organ będący we Francji od czasów Colberta centralnym organem administracji finansów ? – Od czasów Colberta (1665r.) centralnym organem administracji finansów był Generalny kontroler finansów. Zakres jego władzy obejmował nie tylko sprawy finansowe (budżet, podatki, pożyczki itp.), ale i roboty publiczne, rolnictwo, handel oraz przemysł. Był on więc prawdziwym ministrem „gospodarki narodowej", mającym możliwość realizowania ówczesnej polityki merkantylnej. Kto wchodził w skład francuskiego ministeriatu w dobie feudalnej monarchii absolutnej ? – W dobie monarchii absolutnej we Francji w skład ministeriatu wchodzili: kanclerz, czterech sekretarzy stanu oraz generalny kontroler finansów. Czym zajmowała się we Francji Rada Depesz ? – Rada Depesz (Conseil des Depeches) obradowała pod przewodnictwem króla z udziałem wszystkich ministrów członków Rady Stanu i właściwych ministrów. Przedmiotem jej obrad były sprawy zarządu wewnętrznego, w szczególności zapewnienie współdziałania między sekretarzami, pomiędzy którymi rozdzielona była administracja wewnętrzna. Jaką rolę pełnili we Francji od końca XV wieku gubernatorzy ? – W końcu XV wieku głównym organem lokalnym stali się gubernatorzy. Pierwotnie mianowani jako dowódcy wojskowi w prowincjach granicznych, stali się z biegiem lat przedstawicielami króla w prowincji i z czasem przejęli rozległą władzę. Rekrutowali się z pośród arystokracji. Jak nazywał się organ wprowadzony we Francji w połowie XVII wieku, jako urząd komisaryczny ? – Organem wprowadzonym we Francji w połowie XVII wieku, jako urząd komisaryczny, był urząd intendenta. Intendenci sprawowali władzę w okręgach generalnych (generalites) pierwotnie stworzonych tylko dla administracji skarbowej. Nominowani przez króla w Radzie, intendenci nie podlegali niczyjej kontroli lokalnej i podporządkowani byli bezpośrednio Radzie Królewskiej. Od ich decyzji również można było się odwoływać tylko do Rady. Kto był nominalnie kanclerzem w I Rzeszy ? – Nominalnie mianowanym kanclerzem w I Rzeszy był Arcybiskup Moguncki, a później mianowany przez niego wicekanclerz. W 18 wieku funkcja ta przeszła faktycznie na austriackiego kanclerza nadwornego. Kiedy w Prusach doszło po raz pierwszy do wyodrębnienia kolegialnych organów zwanych ministerstwami ? – W Prusach po raz pierwszy doszło do wyodrębnienia kolegialnych organów zwanych ministerstwami za panowania Fryderyka Wilhelma I (1713-1740). Organy te to: a) Generalne Dyrektorium (Generaldirektorium ), b) Ministerstwo Gabinetowe (Kabinettsdirektorium), c) Ministerstwo Sprawiedliwości (Justizministerium ). Kto stał na czele powiatu pruskiego ? – Na czele powiatu (Kreise-powiat) pruskiego stał landrat (radca ziemski), nominowany przez króla spośród kandydatów przedstawionych przez szlachtę. Osobliwością więc było tu to, że landrat był zarazem urzędnikiem państwowym, podporządkowanym kamerze i organem stanowym jako przedstawiciel interesów klasowych szlachty, wybrany przez nią ł spośród niej na sejmiku powiatowym. Za jakiego władcy „racjonalizacja absolutyzmu" osiągnęła w Prusach poziom szczytowy ? – Racjonalizacja absolutyzmu osiągnęła poziom szczytowy za panowania Fryderyka II. Wszechwładza monarchii absolutnej wkraczała „dla dobra poddanych" w najdrobniejsze szczegóły ich życia, poddała kontroli policyjnej wszystkie ich poczynania. Z tego powodu państwo pruskie stało się wzorem państwa policyjnego. Który władca austriacki przeprowadził w 1782 roku reformę samorządową ? – Reformę samorządową w 1782 roku przeprowadził Józef II (1765-1790). 190. 191. 192. 193. 194. 195. 196. 197. 198. 199. Zapędy reformatorskie Józefa II szły jeszcze dalej niż reformy podjęte w Prusach. Miasta posiadały po reformie dość szeroki samorząd z wybieralnymi organami, wydziałem miejskim, magistratem i burmistrzami. Cały kraj został podzielony na gubernie na czele z gubernatorami. Gubernie dzieliły się natomiast na cyrkuły (Kreise), a na ich czele stali starostowie obwodowi (Kreishauptmann). Sprawowali oni nadzór nad miastami i dominiami. Ilu sekretarzy stanu wchodziło w skład Rady Królewskiej (Tajnej Rady) w Anglii doby absolutnej ? – Rada Królewska została zreformowana przez Henryka 8-go. Przybierając nazwę Tajnej Rady (Privy Council) i stając się po reformie głównym narzędziem absolutyzmu królewskiego. Radę mianował król, w skład jej wchodzili tacy dygnitarze, jak Lord Kanclerz, Kanclerz Szachownicy itp., oraz nowo kreowani Sekretarze Stanu. W Anglii Sekretarzy Stanu było tylko dwóch, a nie czterech jak we Francji. W którym roku powstał w Rosji Senat Rządzący ? – Senat Rządzący, utworzony w został w 1711 roku, był organem doradczym cesarza i sprawował zastępczo rządy w czasie jego nieobecności. Organizacja Senatu ulegała częstym zmianom. Pierwotnie liczył 9 osób, później (1716) w skład Senatu powołano prezesów nowo utworzonych kolegiów. Kompetencje Senatu, pierwotnie były bardzo wszechstronne, z czasem ograniczone zostały do kontroli nad administracją i do roli sądu najwyższego. Jakie organy wprowadził w Rosji Piotr I w miejsce zlikwidowanych prikazów ? – Piotr I w miejsce zlikwidowanych prikazów wprowadził kolegia w liczbie 10. Liczba kolegiów później wzrosła. Podział kompetencji między nimi opierał się na kryterium rzeczowym, istniało więc np. kolegium do spraw zagranicznych, wojskowych, do spraw dochodów państwowych itp. Na czele kolegium stal prezes. Każde kolegium miało swoją kancelarię. Jak sama nazwa wskazuje były to organy kolegialne, tzn. wszystkie sprawy były wspólnie omawiane i rozstrzygane większością głosów. Jaką funkcj ę pełnili w czasach Piotra I w Rosj i insprawnicy ? – Insprawnicy za czasów Piotra I stali na czele powiatów. Byli oni wybierani na te stanowisko przez szlachtę. Na ile departamentów podzielono Francję w dobie konstytuanty ? – Francję podzielono w dobie konstytuanty na 83 departamenty. Kryterium podziału stanowiły względy gospodarcze i geograficzne - z pominięciem tradycyjnych podziałów historycznych. Zerwanie z tradycją historyczną wyrażało się także i w samych nazwach nadanych nowym departamentom. Tworzono je od właściwości fizjograficznych terenu, jak np. od nazw rzek (departament Mozy, Sekwany), a żadna nazwa departamentu nie nawiązywała do historycznej nazwy prowincji. Komu powierzono, w wyniku reformy administracyjnej z 1789 roku, we Francji całą administrację lokalną? – Nowością po przeprowadzonej reformie było powierzenie całej administracji obieralnym samorządowym organom. Brak więc było w administracji lokalnej elementów biurokratycznych, tzn. odrębnych, nominowanych urzędników państwowych. Na poszczególnych szczeblach obywatele wybierali wieloosobowe rady: municypalne w gminach (3-21 osób), dystryktowe (12 osób) i departamentalne (36 osób). Rady wybierały z swego gremium merów w gminach, a dyrektoriaty w dystryktach (4 osoby) i w departamentach (8 osób). Na jakich dwóch zasadach oparł swą reformę administracji Napoleon I ? – Napoleon I zerwał z kolegialnością i obieralnością organów administracyjnych. Na wszystkich szczeblach wprowadził urzędników nominowanych, odpowiedzialnych przed swoimi przełożonymi i w każdej chwili przez nich odwołalnych. Na miejsce dawnej skrajnej decentralizacji wprowadzony został system temu przeciwstawny - skrajnego centralizmu i biurokratyzmu. Napoleon I oparł się więc swoją reformę na: a) skrajnym centralizmie, b) skrajnym biurokratyzmie. Kto stal na czele okręgu we Francji po reformach Napoleona I ? – Po reformach Napoleona I na czele okręgu (arrondissements) stał podprefekt, którego zwierzchnikiem był prefekt stojący na czele departamentu, na czele gminy stał mer. Reforma Napoleona I doprowadziła do daleko idącego zespolenia administracji. Która konstytucja Francuska powołała po raz pierwszy Radę Stanu ? – Po raz pierwszy Radę Stanu powołała Konstytucja Konsularna z 1799 roku. Rada Stanu składała się z członków nominowanych przez pierwszego konsula (cesarza). Do jej zadań należało opracowywanie projektów ustawodawczych, które przedstawiał pierwszy konsul. Ponadto Rada Stanu wykonywała sądownictwo administracyjne. Jak nazywał się organ, który pełnił we Francji rolę Najwyższego Trybunału Administracyjnego (od 1799 roku)? – W 1799 roku Konstytucja Konsularna powołała Radę Stanu jako ciało doradcze przy boku pierwszego konsula i najwyższy sąd administracyjny. Rada Stanu podlegała z kolei w 19 wieku różnym reformom. Ostatecznie ustaliła się jej kompetencja i organizacja w sposób następujący: a) była organem opiniodawczym co do projektów ustawodawczych, b) była władzą administracyjną, zobowiązaną do wypowiadania opinii co do rozporządzeń wykonawczych, tj. projektów dekretów i postanowień 200. 201. 202. 203. 204. 205. 206. 207. 208. 209. 210. prezydenta lub ministrów; przez obligatoryjny udział w przygotowywaniu dekretów Rada Stanu uzyskała decydujący wpływ na kierunek i treść interpretacji ustawy przez władzę wykonawczą, c) od 1799 była najwyższym trybunałem administracyjnym. Jak nazywali się urzędnicy biorący wynagrodzenie w organach samorządu miejskiego w Prusach po reformie z 1808 roku? – Samorząd miejski uregulowała ustawa z 1808 roku. Organem samorządu były pochodzące z wyborów rady miejskie w liczbie 24-102 osób. Rady miejskie wybierały magistraty, składające się z członków pracujących honorowo, oraz urzędników biorących wynagrodzenie. Do wynagradzanych należeli burmistrz oraz syndycy miejscy. Samorząd podlegał dość ścisłej kontroli państwowej. Ilu stopniowe sądownictwo administracyjne wprowadzono w Prusach (w 1883 roku) ? – W Prusach w 1833r. zostało wprowadzone III stopniowe sądownictwo administracyjne. Sądem pierwszej instancji był wydział powiatowy, sądem drugiej instancji wydział obwodowy. Na czele jako sąd administracyjny trzeciej instancji stanął Najwyższy Trybunał Administracyjny w Berlinie. Był on nie tylko sądem kasacyjnym, ale rozstrzygał sprawy również merytorycznie. Pruskie sądownictwo administracyjne uchodziło za wzorcowe w Europie. Sądownictwo administracyjne jakiego kraju uchodziło za wzorcowe w Europie (od końca XIX wieku)? – Pruskie sądownictwo administracyjne uchodziło za wzorcowe w Europie od końca XIX wieku. Było ono III stopniowe, gdzie: a) wydział powiatowy był sądem I instancji, b) wydział obwodowy był sądem n instancji, c) sądem III instancji był Najwyższy Trybunał Administracyjny. Ilu stopniowy aparat administracyjny ustalił się w krajach koronnych monarchii Habsburskiej od 1867 roku? – Od 1867 roku ustalił się III stopniowy aparat administracyjny: ministrowie - namiestnictwo - powiat. Równocześnie powstał III stopniowy aparat władz samorządowych: kraj - powiat - gmina. Samorząd powiatowy istniał tylko w 4 krajach austriackich, m. in. w Galicji. Jakie organy były organami samorządu gminy autonomicznej Galicji ? – Organami samorządu gminy była rada gminna ł zwierzchność gminna. W miastach organami samorządu były rady miejskie z organem wykonawczym, w którego skład wchodził również burmistrz, w większych miastach prezydent. Organami samorządu powiatowego były rada powiatowa z marszałkiem powiatowym na czele i wydział powiatowy. Jakie reformy samorządowe w Anglii przeprowadzono w 1888 roku ? – W 1888 roku zreformowano gruntownie samorząd hrabstw, pozbawiono sędziów pokoju, którzy nadal rekrutowali się głównie z ziemiaństwa, władzy administracyjnej i przekazano ją wybieralnym radom hrabstwa. Zreformowano tez podział na hrabstwa datujący się od XII wieku, przez wprowadzenie tzw. hrabstw administracyjnych, których nowe granice nie pokrywały się z granicami dawnych hrabstw. Kto mianuje Sekretarzy Stanu w USA ? – Sekretarze Stanu byli i są mianowani przez prezydenta za zgodą Senatu i są przed nim wyłącznie odpowiedzialni. Nie mogą być członkami żadnej z izby Kongresu, co odpowiada postulatowi rozgraniczenia sfery poszczególnych władz. Ministrowie - Sekretarze Stanu są doradcami prezydenta. Kto i kiedy zorganizował w USA Biuro Prezydenta ? –Po raz pierwszy Biuro Prezydenta zorganizował Roosevelt w 1939 roku. Podyktowane to było koniecznością stworzenia u jego boku specjalnego urzędu jako organu pomocniczego. Główną przyczyną było przeciążenie pracą prezydenta wynikające z wzrostu spraw którymi zaczął się zajmować. W późniejszych latach ulegnie ono rozbudowie. Z Biura Prezydenta wyłonią się: Gabinet Prezydenta (White House Office), Biuro Budżetowe, Biuro Doradców Ekonomicznych i in. Kto ukształtował organizację zarządu lokalnego poszczególnych stanów w USA ? – Organizację zarządu lokalnego kształtowały poszczególne stany w ramach swoich kompetencji. Stąd wielka ich różnorodność. Administracja lokalna ma z reguły charakter samorządowy, zbliżony do form samorządu angielskiego. Urzędnicy są podobnie jak sędziowie wybierani. Na niższym szczeblu w wielu stanach istnieją gminy (township) z własnymi organami samorządowymi. Na czele miast stoją zwykle burmistrz (Mayor) i rada miejska. Na wyższym szczeblu znajdują się hrabstwa. W niektórych istnieją rady samorządowe, nie ma ich natomiast w stanach południowych, gdzie urzędnicy powoływani są w drodze wyborów w ograniczonym zakresie. Jakie znaczenie dla sposobu działania administracji w Rosji miała reforma ziemska z 1864 roku ? – Reforma ziemska z 1864 roku powołała organy samorządu tzw. ziemstwa, w guberniach i powiatach. Rzeczą charakterystyczną jest to, że samorząd ziemski, mimo wysoce niedemokratycznego charakteru, odegrał dodatnią rolę w życiu wewnętrznym Rosji, np. w dziedzinie rozwoju szkolnictwa i podniesienia lokalnej gospodarki. Nowy system mimo swych braków okazał się po prostu lepszy od dawnych rządów policyjnych, sprawowanych przez urzędników carskich. Zaznaczyć jednak trzeba, że samorząd ziemski nie został wprowadzony we wszystkich guberniach (np. na terenie Królestwa Polskiego) W którym roku w Rosji przeprowadzono reformę miejską ? – Reformę miejską przeprowadzono w Rosji w 1870 roku. Wprowadzony ustawą samorząd miejski opierał się na wybieralnych dumach miejskich, które wybierały ze swego grona zarząd miejski (2- 6 członków) oraz prezydenta będącego równocześnie przewodniczącym dumy. Kompetencja organów miejskich ograniczała się do lokalnych spraw gospodarczych.
