Co to są alkohole? Alkohole są pochodnymi węglowodorów, w których cząsteczkach co najmniej jeden atom wodoru został zastąpiony grupą wodorotlenową -OH. PODZIAŁ ALKOHOLI Ze względu na położenie grupy hydroksylowej wyróżnia się alkohole: pierwszorzędowe, drugorzędowe i trzeciorzędowe. Biorąc pod uwagę liczbę grup -OH alkohole można podzielić na jedno i wielowodorotlenowe. Do alkoholi jednowodorotlenowych zaliczane są między innymi etanol (alkohol etylowy) i metanol (alkohol metylowy). Etanol jest bezbarwną cieczą, która znalazła zastosowanie jako rozpuszczalnik oraz składnik napojów alkoholowych. Metanol jest związkiem bardzo toksycznym i służy głównie jako rozpuszczalnik. Alkoholami wielowodorotlenowymi są glikol etylenowy i gliceryna. Glikol etylenowy jest gęstą, bezbarwną cieczą, która dobrze rozpuszcza się w wodzie. Jest to składnik płynów chłodzących stosowanych w silnikach samochodowych, kosmetyków i detergentów. Gliceryna jest gęstą, bezbarwną, higroskopijną cieczą, którą stosuje się między innymi w produkcji leków i kosmetyków. NEGATYWNE SKUTKI ALKOHOLU Częste picie alkoholu nie ma żadnych korzyści zdrowotnych, wręcz przeciwnie – konsekwencje częstego spożycia odbijają się na zdrowiu w różny sposób. Nadużywanie alkoholu zwiększa ryzyko zachorowania na cukrzycę, marskość wątroby, nadciśnienie, może nawet prowadzić do wylewu. Nadmierne spożycie alkoholu powoduje m.in. agresję, tycie, wpływa na zaburzenia funkcji kognitywnych, a także przyczynia się do powstawania wielu urazów. Nadużywanie alkoholu może również zwiększyć ryzyko zachorowania na różnego rodzaju odmiany nowotworu. Napoje alkoholowe są źródłem dużych ilości dodatkowych kalorii. Jakikolwiek alkohol w dużych ilościach powoduje tycie. Alkoholizm, choroba alkoholowa, uzależnienie od alkoholu, toksykomania alkoholowa – zaburzenie polegające na utracie kontroli nad ilością spożywanego alkoholu. Spożywanie zazwyczaj w dużych dawkach alkoholu przez alkoholika jest spowodowane przymusem o charakterze psychicznym i somatycznym, i nie podlega jego woli, jednak możliwe jest jego powstrzymanie i utrzymanie abstynencji. Mechanizm powstawania uzależnienia nie jest do końca wyjaśniony i nie ma bezpośredniego związku z nadużywaniem alkoholu, choć w końcu do niego prowadzi. OBJAWY UZALEŻNIENIA Aby móc mówić o uzależnieniu od alkoholu muszą wystąpić minimum trzy z poniższych objawów. Do objawów należą: Silna, natrętna potrzeba spożywania alkoholu (głód alkoholowy). Upośledzona zdolność kontrolowania picia alkoholu (trudności w unikaniu rozpoczęcia picia, trudności w zakończeniu picia albo problemy z kontrolowaniem picia do wcześniej założonego poziomu). Picie alkoholu w celu złagodzenia albo zapobieżenia alkoholowemu zespołowi abstynencyjnemu oraz subiektywne poczucie skuteczności takiego postępowania. Objawy abstynencyjne (drżenia mięśniowe, nadciśnienie tętnicze, tachykardia, nudności, wymioty, biegunki, bezsenność, rozszerzenie źrenic, wysuszenie śluzówek, wzmożona potliwość, zaburzenia snu, nastrój drażliwy lub obniżony, lęk). Zmieniona (najczęściej zwiększona) tolerancja alkoholu (ta sama dawka alkoholu nie przynosi oczekiwanego efektu, potrzeba spożywania większych dawek alkoholu dla wywołania oczekiwanego efektu). Zawężenie repertuaru zachowań związanych z piciem alkoholu do 1-2 wzorców. Postępujące zaniedbywanie alternatywnych do picia przyjemności, zachowań i zainteresowań. Picie alkoholu mimo oczywistej wiedzy o jego szczególnej szkodliwości dla zdrowia pijącego. Zaburzenia życia rodzinnego – 94% Problemy w kontaktach z ludźmi – 84% Problemy finansowe – 82% Przemoc wobec bliskich – 57% Problemy z prawem (karalność) – 51% *Obok podany jest procent alkoholików, których dotyczy dany problem (na podstawie badania Programu Aktywizacji Placówek Odwykowych) GDY LEJE SIĘ ALKOHOL, LEJĄ SIĘ ŁZY DOPUSZCZALNA DAWKA ALKOHOLU Dopuszczalna dawka alkoholu to około jednego drinka na kobietę i dwa drinki na mężczyznę dziennie. Kobieta, która wypija więcej niż 7 drinków w ciągu tygodnia lub 3 drinki w ciągu jednego dnia może być już określona mianem nadużywającej alkoholu. Mężczyzna jeżeli wypija więcej niż 14 drinków w ciągu tygodnia lub 4 tego samego dnia. STĘŻENIE ALKOHOLU WE KRWI 1. 0,2–0,5‰ – występuje odprężenie i euforia, mogą wystąpić nieznaczne zaburzenia równowagi, zmniejszenie krytycyzmu, upośledzenie koordynacji wzrokowo-ruchowej oraz zaburzenia widzenia. 2.0,5–0,7‰ – następują zaburzenia sprawności ruchowej, niezauważalne osłabienie refleksu, nadmierna pobudliwość i gadatliwość, pogorszenie zdolności uczenia się i zapamiętywania, a także osłabienie samokontroli i błędna ocena własnych możliwości. 3.0,7–2‰ – występują zaburzenia równowagi, sprawności i koordynacji ruchowej, obniżenie progu bólu, zmniejszenie sprawności intelektualnej (błędy w logicznym rozumowaniu, wadliwe wyciąganie wniosków itp.), opóźnienie czasu reakcji, wyraźna drażliwość, zachowania agresywne, pobudzenie seksualne, wzrost ciśnienia krwi, przyspieszenie akcji serca, wymioty świadczące o obronie organizmu przed przedawkowaniem. 4. 2–3‰ – pojawiają się zaburzenia mowy (mowa bełkotliwa), wyraźne spowolnienie i zaburzenia równowagi, wzmożona senność, znacznie osłabiona zdolność do kontroli własnych zachowań, „urwane filmy”. 5. 3–4‰ – następuje spadek ciśnienia krwi, obniżenie ciepłoty ciała, osłabienie odruchów fizjologicznych lub ich zanik; mogą również wystąpić głębokie zaburzenia świadomości prowadzące do śpiączki. 6. Powyżej 4‰ – to dla zdecydowanej większości konsumentów alkoholu stan zagrożenia życia. Może wystąpić głęboka śpiączka, nasilają się zaburzenia czynności ośrodka oddechowego i naczyniowo-ruchowego, może także dojść do porażenia tych ośrodków przez alkohol. Jedna standardowa porcja alkoholu to 10g stuprocentowego alkoholu zawiera się w około: 250 ml piwa (5%) 100 ml wina (12%) 30 ml wódki (40%) Czyli: butelka piwa (0,5 l) to 2 porcje alkoholu, butelka wina (0,75 l) to 7,5 porcji alkoholu, butelka wódki (0,5 l) to 17 porcji alkoholu. KTO SIĘ SZYBCIEJ UZALEŻNI? Kobiety są mniej odporne na alkohol z wielu różnych powodów. Jednym z najczęściej wymienianych jest fakt, że kobiety zazwyczaj ważą mniej od mężczyzn, więc jeden drink dostarcza proporcjonalnie większą dawkę alkoholu. Drugim powodem jest różnica w działaniu metabolizmu – alkohol w organizmie jest rozcieńczany przez wodę, a kobiety posiadają w organizmie mniej wody niż mężczyźni, przez co organy wewnętrzne wystawione są na działanie większej ilości alkoholu. Kobiety są bardziej narażone na negatywne skutki zdrowotne nadużywania alkoholu, takie jak problemy z wątrobą, mózgiem i sercem. SPOŻYWANIE ALKOHOLU PRZEZ KOBIETY W CIĄŻY Alkohol spożywany w pierwszym trymestrze ciąży może przyczynić się do: poważnych uszkodzeń mózgu; zaburzeń prawidłowego rozwoju komórek; uszkodzeń ważnych organów, takich jak: wątroba, nerki, serce; deformacji twarzy; poronień. Alkohol spożywany w drugim trymestrze ciąży może spowodować: poronienie zagrażające twojemu zdrowiu i życiu; uszkodzenie komórek mięśni, skóry, zębów, gruczołów i kości dziecka; uszkodzenie mózgu dziecka. Alkohol spożywany w trzecim trymestrze ciąży może spowodować: zaburzenia w rozwoju mózgu i płuc; opóźnienie przyrostu wagi płodu; przedwczesny poród. KONSEKWENCJA KTÓRA ZOSTANIE PONIESIONA PRZEZ NIEWINNE DZIECKO Najczęstszą konsekwencją picia alkoholu przez przyszłą matkę jest Płodowy Zespół Alkoholowy (FAS). Co to jest FAS? Termin ten po raz pierwszy został użyty przez badaczy amerykańskich D.Smitha i K.L.Jonesa w 1973 roku. Był określeniem tych wszystkich dzieci, które urodziły się z wadami wrodzonymi w wyniku picia przez ich matki alkoholu w czasie ciąży. Diagnoza stawiana jest, jeżeli wiemy, że kobieta spożywała alkohol w ciąży, a dziecko, które przyszło na świat, ma przynajmniej trzy dysmorfie (zniekształcenia) twarzy - tak zwane pierwszorzędnie objawy dla FAS. JAK SIĘ WYLECZYĆ Z NAŁOGU? Osoba uzależniona może skorzystać z pomocy: Profesjonalnych Ośrodków Terapii Uzależnień i Współuzależnienia. Samopomocowych grup Wspólnoty Anonimowych Alkoholików. Klubu Abstynenta Terapie grupowe i/lub indywidualne – polegają głównie na zdobywaniu i pogłębianiu wiedzy z zakresu alkoholizmu, co umożliwia choremu przyznanie się (przed samym sobą) oraz akceptację siebie jako alkoholika. Zajęcia terapeutyczne pomagają w przebudowie stylu życia na abstynencki, który umożliwia długotrwałą abstynencję, uczą rozpoznawania i radzenia sobie z głodem alkoholowym, a także zapobiegania występowaniu nawrotów choroby. Wspólnota Anonimowych Alkoholików: Nie oferuje leczenia, ani profesjonalnej lekarskiej pomocy. Proponuje program 12 kroków oraz dzielenie się siłą, nadzieją i swoimi doświadczeniami w drodze do trzeźwości na mitingach AA. W AA nie jest wymagana abstynencja – jedynym warunkiem przynależności do wspólnoty jest pragnienie zaprzestania picia. Kluby Abstynenta: Są miejscem spotkań osób niepijących (także osób nieuzależnionych). Abstynenci stawiają sobie za cel propagowanie poprzez swoją postawę trzeźwego modelu życia. Publiczne i niepubliczne Ośrodki Terapii Uzależnień: Oferują profesjonalną psychoterapię uzależnienia, prowadzoną przez specjalistów certyfikowanych przez Państwową Agencję Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Pracują w trybie ambulatoryjnym (poradnie) i stacjonarnym (tzw. całodobowe lub zamknięte) TRZEBA O TYM PAMIĘTAĆ! Proces zdrowienia z choroby alkoholowej jest bardzo trudny i skomplikowany, uzależniony przede wszystkim od chęci i dobrej woli zainteresowanego. Około 70% pacjentów po terapiach nie osiąga trwałych efektów. LECZENIE FARMAKOLOGICZNE Nowoczesna farmakoterapia wydłużająca abstynencję i zmniejszająca ilość wypijanego alkoholu W ostatnich dziesięcioleciach można zaobserwować gwałtowny wzrost wiedzy o biologicznych uwarunkowaniach skłonności do nadużywania alkoholu, biochemicznych i fizjologicznych mechanizmach powstawania uzależnienia oraz farmakologicznych sposobach wpływania na spożywanie alkoholu. O ile przez wiele lat wiedza ta w małym stopniu przekładała się na konkretne techniki leczenia osób uzależnionych, o tyle w ostatnich latach stwierdzono, że z ok.100 leków i innych substancji zmniejszających spożycie alkoholu u zwierząt doświadczalnych, co najmniej 10 może znaleźć zastosowanie w leczeniu osób uzależnionych od alkoholu. Dwa leki (akamprozat i naltrekson) zostały zarejestrowane do leczenia osób uzależnionych, a nad kilkoma innymi trwają intensywne badania kliniczne. KONFRONTACJA Z STRAŻĄ MIEJSKĄ LUB POLICJĄ Spożywanie alkoholu w określonych miejscach publicznych jest niezgodne z prawem i podlega karze grzywny. Osoby w stanie nietrzeźwości, które np. swoim zachowaniem dają powód do zgorszenia w miejscu publicznym odprowadzane są do izby wytrzeźwień. WPŁYW ALKOHOLU NA KIEROWCĘ Każda ilość spożytego alkoholu wpływa na funkcjonowanie organizmu człowieka. Picie alkoholu przez kierowcę uniemożliwia bezpieczną jazdę samochodem! Alkohol pogarsza: koordynację ruchów zmniejsza szybkość reakcji ogranicza pole widzenia powoduje błędną ocenę odległości i szybkości alkohol powoduje pogorszenie wzroku PAMIETAJ! PIŁEŚ NIE JEDŹ! PRZED SPOŻYCIEM ALKOHOLU ZASTANÓW SIĘ CZY WARTO! BĄDŹ ODPOWIEDZIALNY I WYBIERAJ ROZWAŻNIE! ALKOHOL NIE JEST POTRZEBNY CI DO SZCZĘŚCIA! ALKOHOL POMOŻE CI ZAPOMNIEĆ O PROBLEMACH TYLKO NA CHWILĘ! PÓŹNIEJ MOGĄ POJAWIĆ SIĘ POWAŻNIEJSZE! BARDZO DZIĘKUJEMY ZA POŚWIĘCONĄ NAM UWAGĘ! PREZENTACJĘ WYKONAŁY: Natalia Muszyńska i Oliwia Kłodzińska