miejsce spoczynku 130 tys. żołnierzy z czasów I wojny światowej
advertisement
TRÓJPRZYMIERZE-1882 • NIEMCY • AUSTRO-WĘGRY • WŁOCHY TRÓJPOROZUMIENIE-1907 • ROSJA • ANGLIA • FRANCJA • Przyczyny • Przed zamachem • Zamach w Sarajewie ma wielkie znaczenie historyczne. Był pretekstem do rozpoczęcia wojny autro-węgiersko-serbskiej. Wojnę tą Austro-Węgry wypowiedziały niedługo po zamachu, 28 lipca 1914 roku, kiedy to rząd austro-węgierski uznał za niesatysfakcjonujące wypełnienie ultimatum (m.in. zgoda na wprowadzenie do kraju wojska austriacko-węgierskiego). W kilka dni przerodziła się ona w wojnę na skalę całej Europy, odezwały się bowiem sojusze. Jeśli Austro-Węgry wystąpiły przeciwko Serbii, którą wspomagała Rosja zarządzając mobilizację w państwie. Niemcy uznały to za nieprzyjazny akt i wypowiedziały wojnę Rosji (1 VIII 1914). Związana sojuszem z Rosją, Francja również ogłosiła mobilizacje. W zamian Niemcy wypowiedziały jej wojnę (3 VIII 1914). Wielka Brytania obawiając się porażki Francuzów i wzrostu znaczenia Niemiec, wypowiedziała wojnę Rzeszy następnego dnia (4 VIII 1914). • Dnia 26 maja 1914 roku na tajnym spotkaniu kilku nastolatków, członków serbskiej organizacji czarna Ręka otrzymało od jej szefa, pułkownika Dragutina Dimitrijevicia pieniądze, broń i granaty oraz instrukcję dotyczącą zamachu na austriackiego następcę tronu arcyksięcia Franciszka Ferdynanda. Grupa zamachowców przekroczyła granicę serbsko-bośniacka dnia 3 czerwca. Jeden z członków Czarnej Ręki został ujęty przez straż graniczną, ale główny "trzon uderzeniowy" - dwaj uczniowie gimnazjum: Gavrilo Princip i Trifko Grabežoraz czeladnik drukarski Nedeljko Čabrinović - bez przeszkód udali się do Sarajewa. Po schwytaniu jednego z zamachowców o całej aferze dowiedzieć się miał premier Serbii Nikola Pa ić. Niektórzy sądzą, że informacje o zamachu zachował dla siebie, oczekując co w razie powodzenia planu uczyni Wiedeń. • • Niektórzy sądzą, że informacje o zamachu zachował dla siebie, oczekując co w razie powodzenia planu uczyni Wiedeń. Inni z kolei twierdzą, ze swoje rewelacje przekazał poprzez ambasadora Serbii w Wiedniu Jovana Jovanovicia austrowęgierskiemu ministrowi skarbu Leonowi Bilińskiemu, który jednak zbagatelizował ostrzeżenie i wysłał jedynie krótką notkę dla arcyksięcia. Franciszek Ferdynand również nie przywiązał wagi do informacji. Poza tym generał Oskar Potiorek, gubernator Bośni i Hercegowiny, oświadczył, że bierze cała odpowiedzialność za bezpieczeństwo. • Dnia 29 października przed austriackim sądem stanęli zabójcy arcyksięcia Franciszka Ferdynanda. Wszyscy zostali skazani na ponad 20 lat więzienia. Gdyby nie byli wówczas niepełnoletni, dostaliby najprawdopodobniej karę śmierci. Jednak prawo Bośni i Hercegowiny nie zezwalało na stosowanie ciężkich kar w stosunku do osób nieletnich. Żaden z osądzonych nie przeżył jednak więzienia. Wszyscy zmarli lub zostali zabici jeszcze przed zakończenie I wojny światowej. • • 28 czerwca 1914 - zamach w Sarajewie Jako pierwszych przybyłych do Sarajewa, arcyksięcia Franciszka Ferdynanda i jego żonę Zofię powitał Potiorek. Jeszcze przed południem samochód arcyksięcia wjechał na ulice Sarajewa. Arcyksięciowi cały czas towarzyszyła jego żona. Należy zwrócić tu uwagę na złe zabezpieczenie trasy przejazdu, której pilnowało zaledwie 120 policjantów oddalonych od siebie na bardzo dużej odległości (około 100 metrów) i nie mogących w razie niebezpieczeństwa przeszkodzić zamachowcom. Wojska prawie nie było, gdyż szkoliło manewry na pobliskich poligonach. Kiedy samochód arcyksięcia wjechał na ulicę prowadzącą do ratusza, tłum mieszkańców wyszedł przywitać gości. Byli tam tez zamachowcy. Jeden jednak stał zbyt blisko żołnierza, by odważył się strzelić. Drugiemu nie udało się przedrzeć poprzez tłum wystarczająco blisko do samochodu arcyksięcia. Dopiero Čabrinović zdołał rzucić bombę w kierunku pojazdu następcy tronu. • Niepowodzenie tego zamachu wynika głównie z tego, ze bomba została rzucona zbyt późno i jej odłamki raniły tylko członka eskorty. Princip, który uznał omylnie, że plan się powiódł, udał się do kawiarenki - miejsca spotkań grupy zamachowców. W tym samym czasie arcyksiążę chcąc odwiedzić rannego oficera nakazał kierowcy jechać do szpitala. Zły traf chciał, ze ten pomylił drogi i wjechał na ulicę przy której stała feralna kawiarenka. Princip widząc kabriolet arcyksięcia, wybiegł, podbiegł do auta i dwukrotnie strzelił. Jeden z pocisków ranił śmiertelnie arcyksięcia Franciszka Ferdynanda, drugi - jego małżonkę Zofię. W kilka minut później oboje nie żyli. Kiedy policjanci schwytali Principa, ten połknął ampułkę z cyjankiem, ale trucizna okazała się zbyt słaba i skończyło się jedynie na torsjach. Wszyscy trzej zamachowcy zostali aresztowani. • I wojna miała inny charakter niż wcześniejsze konflikty zbrojne. Żołnierze spotkali się z dość zmasowanym ogniem artylerii, który powodował duże zniszczenia materialne i straty ludzkie. Na zdjęciu niemieckie działo dużego kalibru (400 mm) na froncie zachodnim, 1915 r. • Zdjęcie wykonane w roku 1915 przybliża skutki ostrzału artyleryjskiego z czasów I wojny. Widoczne zniszczenia to także efekt działań piechoty. W takich warunkach (ciągły ostrzał, podmokły teren) tkwiły setki tysięcy ludzi, prowadzących tzw. wojnę pozycyjną. • Miasto Ypres w Belgii - widok z 1918 r. Zniszczenia widoczne na zdjęciu wywołane zostały niemieckim ostrzałem artyleryjskim. Pod Ypres Niemcy zastosowali także gazy bojowe (stąd nazwa iperyt). Mimo to nigdy miasta nie zdobyli. • Czołg brytyjski Mark IV "nie był ładny", jednak sprawdzał się w czasie przełamywania umocnień bronionych przez piechotę. Załogę czołgu chroniła płyta pancerna o grubości 12 mm. Ten masywny stalowy potwór ważący około 28 ton poruszał się z prędkością blisko 6 km/h. BITWY I WOJNY ŚWIATOWEJ • MARNE • YPRES • VERDUN • SOMMA • ARRAS • W czasie I wojny światowej bardzo zniszczone. W trakcie walk o Flandrię, 22 kwietnia 1915 pod Langemark, na północ od Ypres, Niemcy po raz pierwszy użyli gazów bojowych (ciekły chlor), a 12 lipca 1917 pod Ypres gazu musztardowego, zwanego odtąd iperytem. • . Podczas I wojny światowej gaz musztardowy był stosowany jako gaz bojowy, po raz pierwszy koło Ypres (stąd nazwa iperyt) w lipcu 1917. VERDUN Ossuaire de Douaumont - miejsce spoczynku 130 tys. żołnierzy z czasów I wojny światowej • Somma jako naturalna bariera była ważną linią walk podczas I wojny światowej. Forsowana przez Niemców w 1940. HAIG DOUGLAS • Haig Douglas (1861-1928), feldmarszałek brytyjski. Do wybuchu I wojny światowej służył w wojskach kolonialnych. Brał udział m.in. w wyprawie sudańskiej (1898) oraz wojnie brytyjskoburskiej (1899-1902). • W czasie I wojny światowej dowódca korpusu walczącego na froncie zachodnim. Od 1915 aż do zakończenia wojny dowodził całością sił angielskich walczących na ziemi francuskiej. Bardzo wysokie straty wojsk brytyjskich (bitwa nad Sommą 400 tys. żołnierzy, ofensywa we Flandrii 300 tys. żołnierzy) sprowadziły na Haig’a fale krytyk. • Mimo ogromnych strat dowodzony przez Haig’a brytyjski korpus ekspedycyjny oraz dywizje amerykańskie dawały zdecydowaną przewagę militarną państwom Ententy w końcowym okresie wojny. W latach 1919-1921 pełnił obowiązki dowódcy wojsk brytyjskich w metropolii. ARRAS • Miejsce ciężkich walk podczas I wojny światowej. Poważnie zniszczone w czasie II wojny światowej • Obok mapa przedstawia ziemie polskie pod zaborem Austro Wegier, Niemiec i Rosji tuż przed wybuchem I wojny światowej. • Granice widoczne na mapce zaznaczono czarną linią otoczoną kropkami. • Mapka prezentuje podział ziem Królestwa Polskiego dokonany po zajęciu jego obszaru przez wojska austro-węgierskie i niemieckie. Zarząd nad terenami Królestwa od połowy 1915 r. sprawowało dwóch generałów gubernatorów ( w Warszawie H. Beseler reprezentujący Niemców, w Lublinie Kuk z ramienia okupanta austriackiego). Władysław Sikorski prowadził swoją działalność werbunkową na terytorium całego Królestwa Polskiego. W widocznym na mapie Piotrkowie funkcjonował Departament Wojskowy Naczelnego Komitetu Narodowego, którym kierował Wł. Sikorski. • • • Z chwilą wybuchu I wojny światowej ziemie polskie znajdujące się od końca XVIII w. pod zaborem AustroWegier, Niemiec i Rosji znalazły się w ogniu walk prowadzonych przez zwaśnionych ze sobą zaborców. Na mapce zaznaczono przebieg linii frontu w 1915 roku, gdy to jeszcze Rosjanie przebywali w Królestwie (linia ciągła z lewej strony mapy) i w roku 1918 w końcowym okresie wojny. Należy podkreślić, że wojska austro- węgierskie i niemieckie zajęły Królestwo Polskie latem 1915 r. Widoczną z prawej strony mapki linię frontu osiągnęły już w 1916 r., zdecydowanie odrzucając wojska rosyjskie na wschód. GENERAŁ WŁADYSŁAW SIKORSKI • Po wybuchu pierwszej wojny światowej Władysław Sikorski, w sierpniu 1914 roku został mianowany przez Józefa Piłsudskiego komisarzem pełnomocnym nieistniejącego faktycznie Rządu Narodowego na Galicję. Z chwilą powstania Naczelnego Komitetu Narodowego, którego zadaniem miała być m.in., opieka nad legionami, Władysławowi Sikorskiemu powierzono funkcję szefa Departamentu Wojskowego Naczelnego Komitetu Narodowego. CZOŁGI – I WOJNA ŚWIATOWA 11 XI 1918 • ROZEJM W COMPIEGNE – KONIEC I WOJNY ŚWIATOWEJ
