Fizjologia sportu WF III rok/6 semestr studia stacjonarne I stopnia Studium trenerskie Ćw. 1 Fizjologiczne podłoże treningu sportowego. Fizjologiczne uzasadnienie zasad treningowych. Superkompensacja. Roztrenowanie. Tapering. Charakterystyka rodzaju obciążeń treningowych. Fizjologiczne wskaźniki doboru obciążeń treningowych (częstość tętna, stężenie mleczanu we krwi). Część praktyczna: 1. Wyznaczanie stref treningowych na podstawie częstości skurczów serca i rezerwy częstości tętna 2. Wykorzystanie wskaźnika skuteczności restytucji częstości skurczów serca w ocenie obciążeń treningowych. 3. Rejestracja zmian częstości skurczów serca podczas wysiłku interwałowego. Do samodzielnego wykonania: - wyznaczenie wskaźnika skuteczności restytucji tętna po zasadniczej części własnego treningu. Ćw. 2 Przetrenowanie. Fizjologiczna ocena zdolności wysiłkowej. Fizjologiczne wskaźniki przetrenowania sympatykotoniczne i parasympatykotoniczne. Zasady prowadzenia i doboru testów wysiłkowych w zależności od specyfiki różnych dyscyplin sportowych. Fizjologiczne wskaźniki wydolności beztlenowej, wydolności i wytrzymałości tlenowej oraz metody ich oceny. Część praktyczna: 1. Wykorzystanie prób czynnościowych układu krążenia w diagnostyce przetrenowania - próba Liana, próba ortostatyczna. 2. Ocena wskaźnika subiektywnej ciężkości podczas wysiłku o narastającej intensywności. 3. Wyznaczanie stref treningowych na podstawie stężenia mleczanu we krwi i wskaźnika ciężkości wysiłku wg skali Borga (6-20 pkt) – analiza danych 4. Porównanie wskaźników wydolności beztlenowej mierzonych w teście Wingate u zawodników różnych dyscyplin sportowych. 5. Ocena wydolności tlenowej u zawodników różnych dyscyplin na podstawie a) pułapu tlenowego: - metoda bezpośrednia - proste metody wyznaczania pułapu tlenowego: wg formuły Foxa, przy użyciu step-testu b) progu przemian anaerobowych: - metoda inwazyjna - metody nieinwazyjne 6. Diagnostyka funkcji krążeniowo-oddechowych u osób wytrenowanych na podstawie: - tętna tlenowego (VO2/HR), współczynnika wentylacyjnego poboru tlenu (Ve/VO2) Do samodzielnego wykonania: - monitorowanie spoczynkowej częstości tętna przez 7 kolejnych dni Ćw. 3 Wybrane czynniki modyfikujące zdolność wysiłkową. Podstawowe komponenty tkankowe ciała ich znaczenie dla zdolności wysiłkowej. Wpływ treningu na skład ciała. Oddziaływanie wielkości angażowanych grup mięśniowych, pozycji ciała i udziału pracy statycznej podczas wysiłku na reakcje ustroju. Zróżnicowanie reakcji ustroju na trening sportowy w zależności od płci i wieku. Część praktyczna: 1. Wyznaczenie współczynnika pracy użytecznej podczas submaksymalnego wysiłku cykloergometrycznego wykonanego z różną prędkością pedałowania 2. Wpływ podwyższonego ciśnienia w śródpiersiu na reakcje krążeniowe - próba parcia Burgera 3. Ocena reakcji krążeniowych na wysiłek wykonywany w różnych pozycjach ciała 4. Zasady wyznaczanie maksymalnej częstości skurczów serca u dzieci oraz u osób starszych. 5. Analiza tkankowa składu ciała w różnych dyscyplinach sportu. Do samodzielnego wykonania: - Obliczenie wielkości pułapu tlenowego na szczupłą masę ciała oraz masę mięśniową - Obliczenie wielkości maksymalnej mocy i całkowitej pracy anaerobowej na szczupłą masę ciała i masy mięśniowej. Ćw. 4 Oddziaływanie czynników termicznych na reakcje wysiłkowe. Odwodnienie. Wpływ podwyższonej lub obniżonej temperatury otoczenia na zdolność wysiłkową. Przestrzenie wodne ustroju. Utrata wody i elektrolitów podczas wysiłków fizycznych. Wpływ odwodnienia i zaburzeń elektrolitowych na zdolność wykonywania wysiłków fizycznych. Część praktyczna: 1. Ocena wpływu zwiększonego obciążenia termicznego ustroju na wysiłkowe reakcje krążeniowe, temperaturę skóry oraz zawartość ciepła w ustroju. 2. Określenie ilości ciepła traconego z ustroju w drodze parowania potu. 3. Ocena wpływu lokalnego oziębienia na częstość skurczów serca - próba oziębieniowa twarzy. 4. Obliczenie całkowitej zawartości wody w ustroju na podstawie szczupłej masy ciała. 5. Obliczenie zmiany objętości osocza po wysiłku wytrzymałościowym. Ćw. 5 Kolokwium. Zaliczenie. Literatura: 1. Birch K., Mac Laren, K. George „Fizjologia sportu” PWN, Warszawa 2008 2.Górski „Fizjologiczne podstawy wysiłków fizycznych” PZWL Warszawa 2001 3.Górski J. „Fizjologia wysiłku i treningu fizycznego”. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa, 2011 4.Halicka-Ambroziak „Wskazówki do ćwiczeń z fizjologii dla studentów wychowania fizycznego” Skrypt AWF Warszawa 1996 5.Jaskólski A. „Fizjologia wysiłku fizycznego z zarysem fizjologii człowieka” AWF Wrocław, 2005. 6.Konturek „Fizjologia człowieka” Urban &Partner, Wrocław 2007 7.Kozłowski, Nazar „Wprowadzenie do fizjologii klinicznej” PZWL Warszawa 1995 8.Dobrzański T.: „Medycyna wychowania fizycznego i sportu”. Wyd.Sport i Turystyka Warszawa 1989 9.Kubica R.: „Podstawy fizjologii pracy i wydolności fizycznej”. Skrypt AWF Kraków 199510. Ronikier 10.A. „Fizjologia wysiłku w sporcie, fizjoterapii i rekreacji”. Centralny Ośrodek Sportu Warszawa 2008 11.Hoffman J. “Physiological aspects of sport training and performance” , Human Kinetics, 2002 12.Rożynek-Łukanowska W. ,,Wybrane ćwiczenia z fizjologii wysiłku fizycznego i sportu”, AWF Poznań, 1986 13.Wilmore J., Costil D. „Physiology of Sport and Exercise” Human Kinetics, 1994 13. Mc Ardle W., 14.D.., F.I. Katch, V.L. Katch “Exercise Physiology” Lea & Febiger ,1985. 15.Gajewski A. ,,Kobieta, sport, zdrowie” Polskie Stowarzyszenie Kobiet, Warszawa,1998. 16.Gieremek K., Dec L. „Zmęczenie i regeneracja sił. Odnowa biologiczna” Has-Med.S.c., Katowice, 2000. 17.Zatoń M., Jastrzębska A. ,,Testy fizjologiczne w ocenie wydolności fizycznej”. PWN 2010 18.Bar-Or O. „The Wingate Anaeroboic Test – an update on methodology, reliability and validity Sports Med., 4: 381-394.