5. analiza i ocena aktualnego stanu gospodarki odpadami na
advertisement
Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn PLAN GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY RASZYN (aktualizacja) Raszyn, 2007 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) SPIS TREŚCI 1. WSTĘP ......................................................................................................................................................... 5 2. PODSTAWA WYKONANIA OPRACOWANIA ..................................................................................... 5 3. CEL I ZAKRES PRACY ............................................................................................................................ 5 4. CHARAKTERYSTYKA GMINY RASZYN ............................................................................................ 6 4.1. 4.2. 4.3. 4.4. 4.5. 4.6. 4.7. 4.7. 5. INFORMACJE OGÓLNE ........................................................................................................................... 6 UKSZTAŁTOWANIE I GEOMORFOLOGIA TERENU .................................................................................... 6 BUDOWA GEOLOGICZNA ....................................................................................................................... 7 WODY POWIERZCHNIOWE I PODZIEMNE ................................................................................................ 8 WARUNKI KLIMATYCZNE ...................................................................................................................... 9 OBSZARY CHRONIONE ........................................................................................................................ 10 SYTUACJA DEMOGRAFICZNA .............................................................................................................. 11 SYTUACJA GOSPODARCZA .................................................................................................................. 12 ANALIZA I OCENA AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY RASZYN ..................................................................................................................................... 13 5.1. STAN AKTUALNY GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI................................................................ 14 5.1.1. Źródła wytwarzania i ilości odpadów komunalnych ..................................................................... 14 5.1.2. Oszacowanie ilości odpadów komunalnych na podstawie wskaźników ........................................ 15 5.1.3 Odbieranie, gromadzenie i transport odpadów komunalnych ...................................................... 18 5.1.4. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów ........................................................................................... 20 5.1.5. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami na terenie gminy Raszyn .................. 20 6. PROGNOZY POWSTAWANIA ODPADÓW NA TERENIE GMINY RASZYN W LATACH 20072015 ............................................................................................................................................................. 21 6.1. 6.2. 7. PRIORYTETY I CELE PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI W GOSPODARCE ODPADAMI W LATACH 2007-2015 NA TERENIE GMINY RASZYN ........................................................................ 23 7.1. 7.2. 8. ANALIZA CZYNNIKÓW DEMOGRAFICZNYCH I SPOŁECZNO-GOSPODARCZYCH ..................................... 21 PROGNOZY WYTWARZANIA ODPADÓW KOMUNALNYCH Z UWZGLĘDNIENIEM ODPADÓW NIEBEZPIECZNYCH WYSTĘPUJĄCYCH W STRUMIENIU ODPADÓW KOMUNALNYCH DO 2015 ROKU ....... 22 CELE KRÓTKOOKRESOWE NA LATA 2007-2011................................................................................... 23 CELE DŁUGOOKRESOWE 2012-2015 ................................................................................................... 24 KONCEPCJA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI DLA GMINY RASZYN..................................................................................................................................................... 24 8.1. SYSTEM GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY RASZYN .......................................................... 25 8.1.1. Rozwiązania w zakresie selektywnego zbierania odpadów ........................................................... 25 8.1.2. Zbieranie odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych ......... 26 8.1.3 Zbieranie odpadów wielkogabarytowych ...................................................................................... 27 8.1.4. Zbieranie gruzu budowlanego ....................................................................................................... 27 8.1.5. Zbieranie zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych ....................................................... 27 8.1.6. System zbierania odpadów z innych źródeł ................................................................................... 27 8.2. PROPONOWANE ROZWIĄZANIA TECHNICZNE....................................................................................... 28 8.3. HARMONOGRAM I PRZEBIEG REALIZACJI SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI ..................................... 29 9. DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY SYTUACJI W ZAKRESIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI............................................................................................................................................... 30 DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO ZAPOBIEGANIA I MINIMALIZACJI POWSTAWANIA ODPADÓW................. 30 DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO OGRANICZENIA ILOŚCI ODPADÓW I ICH NEGATYWNEGO ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO. ................................................................................................................................ 30 9.2.1. Odpady opakowaniowe ................................................................................................................. 31 9.2.2. Odpady niebezpieczne ................................................................................................................... 31 9.2.3. Odpady wielkogabarytowe ............................................................................................................ 32 9.3 DZIAŁANIA WSPOMAGAJĄCE PRAWIDŁOWE POSTĘPOWANIE Z ODPADAMI W ZAKRESIE ZBIERANIA, TRANSPORTU, ODZYSKU I UNIESZKODLIWIANIA .................................................................................. 33 9.1. 9.2. 3 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) 9.4. DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO REDUKCJI ILOŚCI ODPADÓW KOMUNALNYCH ULEGAJĄCYCH BIODEGRADACJI KIEROWANYCH NA SKŁADOWISKA ODPADÓW ........................................................... 34 10. ZADANIA INWESTYCYJNE I POZAINWESTYCYJNE W GOSPODARCE ODPADAMI DLA GMINY RASZYN WRAZ Z HARMONOGRAMEM REALIZACJI W LATACH 2007-2015 .... 35 11. EDUKACJA EKOLOGICZNA W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY RASZYN ................................................................................................................................. 36 12. OKREŚLENIE INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH SŁUŻĄCYCH REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW W PLANIE GOSPODARKI ODPADAMI ...................................... 40 12.1. OSZACOWANIE KOSZTÓW PRZEDSIĘWZIĘĆ PRZEWIDZIANYCH W PLANIE GOSPODARKI ODPADAMI DLA GMINY RASZYN ................................................................................................................................... 41 13. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA PROJEKTU PLANU GOSPODARKI ODPADAMI NA ŚRODOWISKO ...................................................................................................... 42 14. SYSTEM MONITORINGU I OCENY REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW .................. 43 SPIS TABEL ........................................................................................................................................................ 45 SPIS RYSUNKÓW ............................................................................................................................................. 46 SPIS LITERATURY I WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW ................................................................ 47 4 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) 1. WSTĘP Aktualizacja Planu Gospodarki Odpadami dla gminy Raszyn została sporządzona jako realizacja zapisów Ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251), która w rozdziale 3, art. 14 wprowadziła obowiązek opracowywania planów gospodarki odpadami oraz ich aktualizacji nie rzadziej niż co 4 lata. Pierwszy Plan Gospodarki Odpadami dla gminy Raszyn został przyjęty Uchwałą nr XLIV/799/05 z dnia 27 stycznia 2005 roku. W 2009 roku upływa termin jego aktualizacji. Opracowana „Aktualizacja planu gospodarki odpadami dla gminy Raszyn” stanowi jeden z elementów tworzonego systemu gospodarki odpadami w kraju. Zaktualizowana wersja Planu przedstawia działania zmierzające do utworzenia nowoczesnego i skutecznego systemu gospodarowania odpadami na lata 2007 – 2011 zgodnego z Polityką Ekologiczną Państwa i Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2010 oraz Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami jak również Powiatowym Planem Gospodarki Odpadami. Niniejszy dokument został opracowany na podstawie umowy nr 736/2007 z dnia 08.03.2007 r. na wykonanie „Raportu z realizacji Planu gospodarki odpadami dla gminy Raszyn, Sprawozdania z realizacji Programu ochrony środowiska dla gminy Raszyn, Aktualizacji Planu gospodarki odpadami dla gminy Raszyn oraz Aktualizacji Programu ochrony środowiska dla gminy Raszyn” zawartej pomiędzy Gminą Raszyn, a Państwowym Instytutem Geologicznym w Warszawie. 2. PODSTAWA WYKONANIA OPRACOWANIA Podstawą do wykonania niniejszego dokumentu jest konieczność dostosowania Planu gospodarki odpadami dla gminy Raszyn do zmieniających się uwarunkowań prawnych i do wyników realizacji ww. dokumentu do roku 2007. Niniejsza aktualizacja obejmuje okres od 2007 do 2011 roku, a także w dalszej perspektywie do roku 2015. 3. CEL I ZAKRES PRACY Celem niniejszej aktualizacji „Planu gospodarki odpadami dla gminy Raszyn” jest wyznaczenie działań zmierzających do utworzenia nowoczesnego systemu gospodarowania odpadami. Niniejszy plan, zgodnie z zapisami Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 13 marca 2006 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami (Dz. U. Nr 46, poz. 333), obejmuje: - Analizę i ocenę aktualnego stanu gospodarki odpadami komunalnymi wraz z identyfikacją problemów, - Prognozowane zmiany w zakresie gospodarki odpadami, - Cele w zakresie gospodarki odpadami, - Działania zmierzające do poprawy sytuacji w dziedzinie gospodarki odpadami, - Instrumenty i źródła finansowe służące realizacji planu, - Oszacowanie kosztów funkcjonowania systemu gospodarki odpadami, - System monitoringu i oceny realizacji zamierzonych celów, - Analizę oddziaływania projektu planu na środowisko. Informacje niezbędne do realizacji sprawozdania pozyskano z następujących źródeł: - Urząd Gminy Raszyn (ankietyzacja gminy za okres 2004 - 2006 roku), - Wojewódzki Urząd Statystyczny w Warszawie, - Główny Urząd Statystyczny w Warszawie, 5 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) - Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Warszawie (baza danych SIGOP, informacje o składowiskach odpadów), Urząd Marszałkowski Województwa Mazowieckiego (w tym m.in.: wojewódzka baza dotycząca wytwarzania i gospodarowania odpadami), Projekt Aktualizacji Wojewódzkiego Planu Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007 2015. 4. CHARAKTERYSTYKA GMINY RASZYN 4.1. Informacje ogólne Gmina Raszyn położona jest w obrębie aglomeracji warszawskiej i zajmuje powierzchnię 43,9 km2. Zamieszkiwana jest przez 19 843 mieszkańców. Na jej obszarze funkcjonuje jedno z największych europejskich centrów handlowych, na które składają się Park Handlowy Janki oraz Centrum Janki. Powstało ono w ostatnim dziesięcioleciu i wciąż podlega rozbudowie. Centrum zlokalizowane jest w widłach krzyżujących się dróg krajowych - szosy katowickiej i krakowskiej. Od 1978 roku na terenie charakteryzowanej jednostki administracyjnej istnieje także rezerwat przyrody Stawy Raszyńskie, który zajmuje powierzchnię 110 ha i obejmuje stawy rybne stanowiące tereny lęgowe dla około 100 gatunków ptaków błotnych. Walory tego terenu są stałym obiektem zainteresowań wielu miłośników przyrody. 4.2. Ukształtowanie i geomorfologia terenu Obszar gminy Raszyn położony jest na pograniczu Wysoczyzny Wareckiej, wznoszącej się do wysokości 120,0 m n.p.m., i Doliny Wisły. W związku z powyższym, w granicach charakteryzowanej jednostki administracyjnej można wyodrębnić w rzeźbie terenu zarówno formy pochodzenia lodowcowego, wodnolodowcowego, formy utworzone w strefie martwego lodu jak też formy pochodzenia rzecznego. Do form pochodzenia lodowcowego z całą pewnością należy zaliczyć wysoczyznę morenową płaską, której występowanie stwierdzono w okolicach miejscowości Wypędy. Wysoczyzna jest silnie zdenudowana, ze słabo zachowanymi formami akumulacji glacjalnej. Utworzona została w wyniku deglacjacji lądolodu stadiału mazowiecko-podlaskiego zlodowacenia środkowopolskiego. Charakteryzowana forma osiąga wysokości rzędu 108-112 m n.p.m. Jej nachylenie nie przekracza 2o. Wśród form utworzonych w strefie martwego lodu na obszarze charakteryzowanej jednostki administracyjnej występują wytopiska. Są to zagłębienia dosyć rozległe a zarazem płaskie, przeważnie o długości i szerokości 1 km, wokół których występuje cały zespół form lodowcowych. Największe z wytopisk – o długości 3 km i szerokości 1 km – utworzyło się w Raszynie. Równiny wodnolodowcowe tworzą rozległe, wyrównane poziomy, zajmujące najwyżej położone nad poziomem morza powierzchnie wysoczyzny. Na powierzchni równin polodowcowych występują liczne formy lodowcowe, spośród których w gminie Raszyn można zaobserwować: kemy - zazwyczaj formy drobne o szerokości i długości od kilkudziesięciu do kilkuset metrów. Z reguły są one owalne o spłaszczonych wierzchołkach i łagodnych zboczach, o wysokości względnej od 5 do 10 m. Występują one często jako pojedyncze formy, w większości jednak tworzą zgrupowane zespoły jak np. w Falentach. plateau kemowe – tworzy rozległe, wyrównany poziom w obrębie występujących na tym terenie kemów. Wyróżnione zostało m.in. w Sękocinie. Powierzchnia plateau leży w stosunku 6 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) do występujących na niej kemów o 5 do 10 m niżej. Wraz z kemami stanowi najwyżej położoną część wysoczyzny. Na niej często spotyka się liczne zagłębienia po martwym lodzie. pagórki akumulacji szczelinowej – występują na obszarze wysoczyzny zwłaszcza wzdłuż dolin; pagórki te są zazwyczaj niewielkich rozmiarów i wznoszą się od 5 do 10 m ponad powierzchnię wysoczyzny. Omawiane formy zaznaczają strefę spękań lądolodu w czasie jego rozpadu podczas deglacjacji arealnej. Zaobserwowano je miedzy innymi w Dawidach. równiny zastoiskowe wyróżniono na całym prawie odcinku doliny w Raszynie. Nie tworzą one jednak na omawianym terenie rozległych poziomów, w większości miejsc zajmują wąskie powierzchnie wzdłuż dolin rzecznych. krawędzie wysoczyzny – na charakteryzowanym obszarze najwyraźniej zarysowuje się krawędź wysoczyzny po obu stronach doliny w Raszynie. Wśród form pochodzenia rzecznego w granicach administracyjnych gminy Raszyn można wyróżnić: Interstadialną dolinę rzeczną, którą płynęły wody Wisły w interstadiale bużańskim. Przebieg tej doliny zarysowuje się od Jeziorek Polskich i zaznacza się wzdłuż obecnie zatorfionej doliny w Dawidach, Raszynie, Puchałach. Wypełniają ją osady piaszczyste. Taras zalewowy, który wytworzył się w dolinie rzeki Raszynki. Zajmuje on wąskie powierzchnie o szerokości od kilkudziesięciu do kilkuset metrów. Raszynka wykorzystała przebieg i układ dolin z wcześniejszego okresu, stąd miejscami płynie w bardzo poszerzonej dolinie; Na obszarze gminy Raszyn występują również formy utworzone przez roślinność. Są to równiny torfowe – największe powierzchnie zajmują one w dolinie Raszyna, tworzą one płaskie i wyrównane powierzchnie położone na różnych poziomach nad poziom morza. 4.3. Budowa geologiczna Obszar gminy Raszyn znajduje się w południowo-wschodniej części tektonicznej niecki warszawskiej. Jej geneza związana jest z ukształtowaniem synklinorium brzeżnego między wałem środkowopolskim, a obszarem brzeżnym płyty wschodnioeuropejskiej. Nieckę tworzą utwory kredowe, a wypełniają osady trzeciorzędowe i czwartorzędowe. Najstarszymi osadami trzeciorzędu występującymi na obszarze gminy są piaski kwarcowe z przerostami mułków i iłów z glaukonitem. Wyżej zalegające utwory, to utwory miocenu wykształcone jako piaski pylaste z przewarstwieniami mułków i iłów piaszczystych z wkładkami węgla brunatnego, nie stanowiącego ciągłego pokładu. Miąższość tych osadów nie przekracza 40 m. Pliocen reprezentowany jest przez zwarty kompleks iłów pstrych, w partiach stropowych z przewarstwieniami i soczewkami piasków pylastych. Jego powierzchnia stropowa będąca podłożem osadów czwartorzędowych jest silnie zdenudowana na skutek procesów tektonicznych, glacitektonicznych i erozyjnych, które miały miejsce w okresie późniejszym. Głębokie wcięcie w osadach plioceńskich obserwujemy w okolicach Dawidów, a deniwelacje dochodzą tam do 70 m. Przedpleistoceńskie piaski i żwiry zostały stwierdzone w Falentach. Gliny zwałowe – utwory najstarszego zlodowacenia podlaskiego nawiercono w Puchałach. Wypełniają one, podobnie jak późniejsze osady rzeczne interglacjału kromerskiego, najgłębsze obniżenie podłoża czwartorzędowego (dolina Raszyńska). Gliny zwałowe stadiału dolnego zlodowacenia południowo-polskiego nawiercono w Puchałach i Dawidach, a interstadialne piaski rzeczne w dolinie Lesznowola – Dawidy. W Dawidach i Sękocinie występują iły i mułki warwowe oraz piaski zastoiskowe zlodowacenia środkowo-polskiego. W Dawidach wyżej zalegająca glina zwałowa zawiera porwaki pstrego iłu plioceńskiego. 7 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) W okolicach Podolszyna, Sękocina Nowego i Falent na powierzchni występują piaski i mułki kemów i plateau kemowego stadiału mazowiecko-podlaskiego. W wyższych partiach doliny Raszyńskiej na piaskach interstadiału Bużańskiego zalegają torfy i namuły torfowe. Występują tu również iły warwowe – osady zastoiska warszawskiego (Dawidy, Jaworowa, Raszyn). Zlodowacenie północno-polskie zaznaczyło się w postaci piasków rzecznych tarasów nadzalewowych dopływów Utraty. Piaski eoliczne i piaski na wydmach znajdujące się na południowo-zachodnich krańcach gminy wiążą swoje powstanie z przełomem pleistocenu i holocenu. Holoceńskie piaski humusowe i namuły piaszczyste (osady najmłodsze) wypełniają zagłębienia bezodpływowe. Torfy występują głównie w dolinie pod Raszynem oraz na południe od Sękocina. Miąższość tych utworów waha się od 0,5 do 1,5 m 4.4. Wody powierzchniowe i podziemne Wody powierzchniowe Pod względem hydrograficznym gmina Raszyn położona jest w Zlewni Bzury. Największym ciekiem wodnym na obszarze charakteryzowanej jednostki administracyjnej jest rzeka Raszynka, prawobrzeżny dopływ rzeki Utraty, będąca zlewnią dla prawie całego obszaru gminy. Raszynka jest rzeką uregulowaną. Pozostałą część sieci hydrograficznej stanowią liczne bezimienne cieki o przebiegu sztucznym wynikającym z zabiegów melioracyjnych skupione w okolicach Sękocina i Godebszczyzny oraz mały zespół stawów hodowlanych w Dawidach. Liczne jeziorka zachowały się dolinach rzecznych i bezodpływowych. Zespół stawów hodowlanych między Falentami i Raszynem – Stawy Raszyńskie - jest największym sztucznym zbiornikiem w tym rejonie Warszawy. Stawy przedstawiają dużą wartość nie tylko pod względem hodowlanym, ale również przyrodniczym i od 1978 roku wraz z wyspami oraz przyległymi gruntami są częścią rezerwatu faunistycznego. Linia brzegowa Stawów Raszyńskich jest urozmaicona, a umiarkowanie intensywne zabiegi porządkowe i pielęgnacyjne sprzyjają rozwojowi roślinności wodnej i przybrzeżnej. Wzdłuż brzegów rosną szuwary, a tafle wody porasta rzęsa, osoka aloesowa. Stawy Raszyńskie są zasilane z następujących źródeł wodnych: źródliska Laszczki; drobne dopływy rowami odwadniającymi z terenów przyległych; kilka niewielkich naturalnych źródeł na terenie obiektów stawowych. Na Stawy Raszyńskie składa się 11 stawów hodowlanych, w których podstawowym gatunkiem jest karp. Inne gatunki ryb stanowią 2 do 5% produkcji i należą do nich: amur biały, tołpyga, karaś oraz w niewielkich ilościach szczupak. Ze względu na hodowlany charakter stawów woda musi spełniać warunki korzystne dla prawidłowego rozwoju narybku. Wody podziemne Gmina Raszyn zlokalizowana jest w obrębie subregionu centralnego należącego do regionu mazowieckiego zwykłych wód podziemnych. Na jej obszarze występują dwa piętra wodonośne stanowiące źródło zaopatrzenia w wodę – trzeciorzędowe i czwartorzędowe. 8 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Trzeciorzędowe piętro wodonośne Gmina Raszyn leży w obrębie głównego zbiornika wód podziemnych 215A utworów trzeciorzędowych – subniecka warszawska. Zbiornik ten jest bardzo rozległy, ale charakteryzuje się słabą odnawialnością wody, dlatego wysokość eksploatacji jest ograniczona. Poziom oligoceński związany jest z kompleksem przewarstwiających się średnioziarnistych, drobnoziarnistych i pylastych piasków kwarcowych, często przechodzących w muły i iły lub też drobnoziarniste piaski silnie zasilone. Miąższość utworów oligocenu wynosi ok. 60 m i w zasadzie nie przekracza 80 m, a utwory wodonośne stanowią ¾ całkowitej ich miąższości. Piętro wodonośne w utworach trzeciorzędowych jest dwudzielne. Część płytsza występuje w mioceńskich piaskach pylastych i mułkach z węglem brunatnym. Ze względu na zawartość substancji organicznej i wkładki węgla brunatnego mioceński poziom wodonośny nie jest eksploatowany. Część głębsza, oddzielona mułkami i pyłami występuje na głębokości poniżej 200 m. Są to piaski drobno i średnioziarniste z glaukonitem o miąższości od kilkunastu do kilkudziesięciu metrów. Warstwy wodonośne tego piętra izolowane są od wpływów z powierzchni słabo przepuszczalnymi iłami plioceńskimi o miąższości rzędu 100 m. Wody pochodzące z utworów oligoceńskich są dobrej jakości i mogą być wykorzystywane do zaopatrzenia ludności w wodę do picia po zastosowaniu prostych metod uzdatniania. W wodzie można zaobserwować podwyższone stężenie chlorków, które wiąże się z ascenzyjnymi dopływami zasolonych wód z utworów mezozoicznych oraz jonów amonowych, których obecność jest wynikiem procesów rozkładu substancji organicznych zachodzących w warunkach redukcyjnych. Ponadto mogą występować ponadnormatywne stężenia żelaza i manganu, których obecność jest efektem ługowania ośrodka skalnego. Czwartorzędowe piętro wodonośne Czwartorzędowe piętro wodonośne reprezentowane jest głównie przez międzyglinowy poziom wodonośny. Lokalnie występuje również płytki poziom nadglinowy lub głębszy poziom na stropie iłów plioceńskich, przy czym na terenie charakteryzowanej jednostki administracyjnej odnotowano jedynie obecność poziomu międzyglinowego z głębokością występowania 5-15 m we wschodniej części regionu (np. w rejonie miejscowości Dawidy) lub większą – 15-50 m. Poziomy te wykazują podobne położenie zwierciadła wody, co świadczy o ich więzi hydraulicznej. Zwierciadło poziomu wodonośnego występuje na rzędnych 93,0 – 150,0 m n.p.m. wykazując ogólny spadek w kierunku północno – wschodnim i północnym. Najwyższe rzędne zwierciadło wody gruntowej osiąga na obszarze płaskowyżu kemowego, w okolicy Nowego Sękocina i obniża się w kierunku doliny Raszynki, gdzie osiąga najniższy poziom. Wody gruntowe, podobnie jak wody podziemne, znajdują się w ciągłym obiegu, przemieszczając do cieków i zbiorników wodnych. Są one głównym odbiornikiem wód infiltrujących w głąb profilu glebowego, dlatego też są one najsilniej zanieczyszczone. Źródłem zanieczyszczenia wód gruntowych mogą być naturalne procesy biologiczno – chemiczne, zachodzące w powierzchniowej warstwie profilu glebowego oraz depozycja zanieczyszczeń z powietrza na powierzchni terenu. Ponadto zagrożeniem są przekształcenia powierzchni terenu i niekontrolowana produkcja rolnicza i hodowlana. 4.5. Warunki klimatyczne O warunkach klimatycznych gminy Raszyn decyduje jej położenie na Niżu Polskim Wisły. Z regionizacji klimatycznej wynika, że gmina Raszyn leży w VIII dzielnicy klimatycznej zachodniej, która charakteryzuje się najniższym opadem rocznym - poniżej 500 mm. Liczba dni z przymrozkami dochodzi do 100 – 110, a pokrywa śnieżna zalega od 50 do 80 dni. Średnia roczna temperatura powietrza wynosi około 9oC. Przeciętnie przez okres 65% roku nad terenem gminy zalegają masy 9 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) morskiego powietrza polarnego. Średnioroczna wilgotność względna powietrza wynosi ok. 77%. Wiatry mają przeważający kierunek zachodni. Latem dominują wiatry północno-zachodnie natomiast zimą przeważają wiatry z kierunków południowo – zachodnich. W przejściowych porach roku pojawiają się wiatry z sektora wschodniego, a jesienią południowo – zachodniego. Średnia roczna prędkość wiatru kształtuje się w granicach ok. 4 m/s. Charakteryzowana dzielnica klimatyczna cechuje się stosunkowo długim okresem wegetacji roślin, który wynosi 210 – 220 dni. Wyraźne zróżnicowanie klimatu lokalnego występuje na terenie o zwartej zabudowie. Wyrazem tego zjawiska jest podwyższona temperatura powietrza, niższa wilgotność i mniejsza prędkość wiatru. W odniesieniu do charakteryzowanej jednostki administracyjnej należy stwierdzić, że pozytywną rolę w tworzeniu jej mikroklimatu odgrywają zbiorniki wodne powodujące powstawanie kontrastu termicznego w podłożu, co z kolei sprzyja rozwojowi pionowych prądów konwekcyjnych oraz powierzchnie leśne, które posiadają odrębny, specyficzny klimat lokalny. 4.6. Obszary chronione Na terenie charakteryzowanej jednostki administracyjnej występują dwie formy obszarów podlegających ochronie prawnej, a mianowicie: obszar chronionego krajobrazu i rezerwat przyrody. Rezerwat Stawy Raszyńskie Faunistyczny rezerwat przyrody „Stawy Raszyńskie” został powołany rozporządzeniem Ministra Leśnictwa i Przemysłu Drzewnego dnia 16 stycznia 1978 roku. Rezerwat położony jest w części zlewni rzeki Raszynki, we wsi Falenty i zajmuje powierzchnię 110 ha, w tym pod wodą znajduje się 94,16 ha. Zlewnia stawów, o powierzchni 12,92 km2, jest zlewnią cząstkową i obejmuje grunty wsi: Raszyn, Falenty, Falenty Duże, Nowe Falenty, Godebszczyzna, Laszczki, Janczewice, Lesznowola – Pole. Charakteryzowany rezerwat obejmuje 11 stawów hodowlanych, wyspy na stawach, groble stawowe i grunty bezpośrednio przyległe. Na jego obszarze występuje roślinność szuwarowa porastająca obrzeża stawów, liczne wyspy porośnięte krzewami, turzycami i trawami oraz łęgowe drzewostany, która stwarzają dogodne warunki bytowania licznym gatunkom ptaków, ssaków, gadów i płazów. W płytszych częściach stawów rozwijają się rośliny naczyniowe, odnotowano obecność 20 gatunków. Wyróżniono hydrofity wynurzone np. pałka szerokolistna, o liściach pływających – rdestnica pływająca oraz wolno pływające np. rzęsa drobna, rogatek sztywny. Najbogatsze pod względem florystycznym są stawy Falencki i Raszyński. Część rezerwatu stanowią małe kompleksy lasów olszowych oraz niewielkie obszary porośnięte drzewostanem typowym dla łęgów. Występują tu następujące gatunki drzew: olsza czarna, jesion wyniosły, wiąz polny, klon pospolity, dąb szypułkowy, lipa drobnolistna, jarząb pospolity i wiele innych. Na terenie rezerwatu występują stare i cenne drzewa uznane za pomniki przyrody. Ponadto w parku zabytkowego zespołu pałacowego znajduje się wyjątkowy starodrzew, w skład którego wchodzą: buk pospolity odmiana purpurowa, dąb czerwony, jesion wyniosły forma zwisająca, klon jawor odmiana ciemnopurpurowa, olsza czarna, sosna wejmutka, głóg dwuszyjkowy, klon srebrzysty, świerk i cis pospolity oraz wiele innych. Rezerwat „Stawy Raszyńskie” ze względu na bardzo dużą różnorodność siedlisk jest ostoją dla ptaków wodno – błotnych i ptaków lądowych. Rezerwat Stawy Raszyńskie jest jedynym w swoim rodzaju biotopem dla ptactwa błotnego i wodnego. Pomimo sąsiedztwa aglomeracji warszawskiej i narastającej ingerencji człowieka w środowisko przyrodnicze, obserwuje się tu około 130 gatunków ptaków. Charakteryzuje się on wysokimi walorami przyrodniczo – krajobrazowymi. 10 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu Na terenie gminy Raszyn znajduje się ponadto Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu (WOChK), który obejmuje rezerwat Stawy Raszyńskie, źródliska w Laszczkach, dolinę rzeki Raszynki oraz kompleks lasów Sękocińsko - Chojnowskich. Warszawski Obszar Chronionego Krajobrazu obejmuje powierzchnię 148 535,1 ha, w tym 50 171 ha zajmują lasy, 79 272 ha użytki rolne, na obszarze 9 395 ha są powierzchnie pod wodą. Na terenie WOChK 5 847,8 ha stanowią rezerwaty i pozostałe formy ochrony przyrody. W północnej części gminy Raszyn, granica WOChK obejmuje częściowo wsie Nowe Grocholice, Raszyn, Falenty, Rybie, Jaworowa, Puchały i Wypędy. Natomiast na południu granica WOChK przebiega wzdłuż granicy administracyjnej wsi Sękocin Las i Słomin, równolegle do ściany lasu oraz granicy administracyjnej gminy Raszyn i Nadarzyn, obejmuje wieś Sękocin Las. 4.7. Sytuacja demograficzna Geograficzne położenie gminy w bezpośrednim sąsiedztwie Warszawy powoduje, iż teren ten jest atrakcyjny do zamieszkania. Wpływa to na stały napływ ludności. Analizując strukturę demograficzną należy zaznaczyć, że w 2006 roku na terenie gminy Raszyn odnotowano dodatni przyrost naturalny, który wyniósł +13 osób. Liczba ludności faktycznie zamieszkującej gminę Raszyn w 2006 roku wynosiła 19 843 osoby (wg stanu na dzień 31.12.2006 r.). Liczba ludności gminy Raszyn wg płci i wieku (stan na dzień 31.12.2006 rok) wiek ogółem mężczyźni kobiety 0-4 899 445 454 5-9 1103 555 548 10 - 14 1218 650 568 15 - 19 1285 663 622 20 - 24 1504 791 712 25 - 29 1624 798 826 30 - 34 1600 762 838 35 - 39 1401 658 743 40 - 44 1365 712 653 45 - 49 1459 694 765 50 - 54 1592 740 852 55 - 59 1255 596 659 60 - 64 887 393 494 65 - 69 834 361 473 70 lat i więcej 1817 737 1080 Razem 19843 9555 10288 Źródło: Bank Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego Tabela 1 Przeważająca liczba mieszkańców gminy Raszyn to ludzie w wieku 25 – 34 lat. Na terenie gminy dominują kobiety. Jest ich o około 700 więcej niż mężczyzn. Najwięcej kobiet jest w wieku 50 – 54 lat, natomiast mężczyzn w wieku 20 – 24 lat. Liczba ludności gminy Raszyn w podziale na wiek produkcyjny i nieprodukcyjny oraz z uwzględnieniem płci (wg stanu na dzień 31.12.2006 r.) Ludność w wieku: Ogółem Mężczyźni Kobiety przedprodukcyjnym 3993 2045 1948 Tabela 2 (mężczyźni i kobiety w wieku 0 – 17 lat) 11 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) produkcyjnym (mężczyźni w wieku 18 – 64 lata; kobiety w wieku 18 – 59 lat) 12705 6412 6293 3145 1098 2047 poprodukcyjnym (mężczyźni w wieku 65 lat i więcej, kobiety w wieku 60 lat i więcej) Źródło: Bank Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego 4.7. Sytuacja gospodarcza Gmina Raszyn cechuje się handlowo – rzemieślniczo – rolniczym charakterem, a ze względu na swoje położenie geograficzno – administracyjne jest także atrakcyjnym terenem dla inwestorów krajowych jak i zagranicznych. Symbolem rozwoju gospodarczego charakteryzowanej jednostki administracyjnej są Janki, miejscowość położona u zbiegu dwóch dróg krajowych (7 i 8), na terenie której zostało wybudowane duże centrum handlowe. Obecnie centrum składa się z dwóch kompleksów stanowiących odrębną własność, a mianowicie z Centrum Janki oraz Parku Handlowego Janki. Rozdziale je krajowa 8. Park Handlowy Janki w swojej obecnej formie został otwarty w 2004 roku (wcześniej, od 1995 roku, funkcjonował jako centrum handlowe) i jest specjalistycznym centrum mebli oraz wyposażenia wnętrz, na które składa się 40 sklepów. Powierzchnia handlowa Parku liczy sobie 52000 m2. Dodatkową infrastrukturę tworzy parking przewidziany na 2300 miejsc, z czego 800 miejsc zlokalizowano na parkingu podziemnym. Z informacji zawartej na stronie internetowej obiektu wynika, że odwiedza go około 10 milionów klientów rocznie. Z kolei Centrum Janki zostało otwarte w 1999 roku. Jego powierzchnia handlowa liczy sobie 75000 m2 i jest zajęta przez hipermarket Real oraz 88 butików i punktów usługowych. Ponadto częścią Centrum jest także multipleks Cinema City i kompleks 10 restauracji. Liczba miejsc parkingowych dla potencjalnych klientów wynosi 3500. Z szacunków zamieszczonych na stronie internetowej Centrum Janki wynika, że jest ono odwiedzane przez około 6 milionów klientów w skali roku. Analizując liczbę podmiotów gospodarki narodowej zarejestrowanej w systemie REGON na obszarze gminy Raszyn należy stwierdzić, że liczba ta systematycznie wzrasta – wg stanu na dzień 31.12.2006 roku wynosiła ona 3 789 podmiotów i była o 168 wyższa niż w roku poprzednim. Tabela 3 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg sektorów własnościowych OGÓŁEM, w tym: 3789 SEKTOR PUBLICZNY podmioty gospodarki narodowej ogółem 22 państwowe i samorządowe jednostki prawa budżetowego 13 ogółem spółki handlowe 4 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego 2 SEKTOR PRYWATNY podmioty gospodarki narodowej ogółem 3767 osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą 2585 spółki handlowe 701 spółki handlowe z udziałem kapitału zagranicznego 417 spółdzielnie 7 fundacje 5 stowarzyszenia i organizacje społeczne 22 Źródło: Bank Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego 12 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Jak wynika z powyższego zestawienia zdecydowaną większość stanowią podmioty zarejestrowane w sektorze prywatnym. Dominującą sekcją tego sektora jest sekcja G (handel hurtowy i detaliczny), w której zarejestrowano 1 576 podmiotów. Jednym z dynamicznie rozwijających się kierunków aktywności gospodarczej charakteryzowanego terenu wydają się być także turystyka i rekreacja. Na obszarze gminy funkcjonuje 8 obiektów zbiorowego zakwaterowania (hotele, pensjonaty, motele), w których znajduje się 371 całorocznych i sezonowych miejsc noclegowych. Ponadto na terenie gminy działają dwa instytuty badawcze: Instytut Melioracji i Użytków Zielonych w Falentach oraz Instytut Badawczy Leśnictwa w Sękocinie. W 2002 roku swoją działalność rozpoczęła Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości i Rozwoju w Falentach. Bliskość Warszawy sprawia, że część mieszkańców gminy Raszyn znajduje zatrudnienie w stolicy. Pozostali utrzymują się z handlu, usług i pracy w administracji samorządowej. Ogólna liczba osób pracujących, według danych statystycznych, w roku 2006 wynosiła 5 508 osób, natomiast liczba osób bezrobotnych 638, czyli 11% ogółu ludności gminy i 5,02% ludności gminy znajdującej się w wieku produkcyjnym. Na tej podstawie można sądzić, że gmina Raszyn charakteryzuje się stosunkowo niską stopą bezrobocia, bowiem w skali kraju w analizowanym okresie czasu parametr ten wynosił 13,8%, natomiast w skali województwa 12,2%.. Pracujący mieszkańcy gminy Raszyn z uwzględnieniem płci Liczba osób ogółem 5508 mężczyźni 3055 kobiety 2453 Źródło: Bank Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego Tabela 4 Bezrobotni (zarejestrowani) mieszkańcy gminy Raszyn z uwzględnieniem płci Liczba osób ogółem 638 mężczyźni 321 kobiety 317 Źródło: Bank Danych Regionalnych Głównego Urzędu Statystycznego Tabela 5 5. ANALIZA I OCENA AKTUALNEGO STANU GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY RASZYN Stan aktualny gospodarki odpadami na terenie gminy Raszyn przedstawiono na podstawie materiałów i informacji otrzymanych z Urzędu Gminy Raszyn . Analiza stanu aktualnego przeprowadzona została dla odpadów powstających w sektorze komunalnym (zgodnie z obowiązującym Rozporządzeniem Ministra Środowiska zmieniającego rozporządzenia w sprawie sporządzania planów gospodarki odpadami – Dz. U. Nr 46, poz. 333). Analizą objęto w szczególności następujące grupy odpadów: odpady ulegające biodegradacji; odpady opakowaniowe, odpady wielkogabarytowe, odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych. 13 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) 5.1. Stan aktualny gospodarki odpadami komunalnymi Na terenie gminy funkcjonuje system zbiórki odpadów niesegregowanych oraz system selektywnego zbierania (tworzywa sztuczne, szkło i makulatura). Ponadto system akcyjny w ramach akcji Wiosenne Porządki (m-c kwiecień) i Sprzątanie Świata (m-c wrzesień) w zakresie zbierania odpadów wielkogabarytowych. Poza wyżej wymienionymi frakcjami w sposób selektywny gromadzone są również inne grupy odpadów, przy czym nie są one objęte systemem selektywnego zbierania realizowanego w sposób tradycyjny, poprzez ustawienie pojemników lub zapewnienie worków. Najczęściej są one wyselekcjonowane ze strumienia odpadów komunalnych przez firmy wywozowe lub też są odbierane od właścicieli nieruchomości, którzy wyodrębnili je samodzielnie, np. poprzez ustawienie obok pojemnika na odpady niesegregowane. Są to metale i złom, drewno oraz odpady wielkogabarytowe. 5.1.1. Źródła wytwarzania i ilości odpadów komunalnych Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. z 2007 r. Nr 39, poz. 251 z późn. zm.) odpady komunalne definiuje się jako: „odpady powstające w gospodarstwach domowych, a także odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych pochodzące od innych wytwórców, które ze względu na swój charakter lub skład są podobne do odpadów powstających w gospodarstwach domowych” W związku z powyższym, głównymi źródłami wytwarzania odpadów komunalnych na terenie gminy są: gospodarstwa domowe, obiekty infrastruktury, tj. handel, usługi, zakłady rzemieślnicze, targowiska, szkolnictwo, i inne. W strumieniu odpadów niesegregowanych, zarówno w gospodarstwach domowych jak i obiektach infrastruktury wyróżniamy następujące rodzaje odpadów: odpady kuchenne ulegające biodegradacji, odpady zielone, papier i tektura, tworzywa sztuczne, szkło, metale, materiały tekstylne, odpady niebezpieczne. Ponadto, w skład strumienia odpadów komunalnych wchodzą również odpady wytwarzane nieregularnie: odpady wielkogabarytowe i odpady powstające w wyniku wykonywania tzw. usług komunalnych tj. odpady z pielęgnacji terenów zielonych, odpady z czyszczenia ulic i placów oraz odpady z targowisk. Również w strumieniu odpadów komunalnych występują: zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny oraz odpady remontowo-budowlane. W oparciu o informacje uzyskane z Urzędu Gminy Raszyn wynika, że na terenie gminy w 2006 roku powstało 7 073,05 Mg odpadów niesegregowanych. Odpady w ilości 5 964,99 Mg były deponowane na niżej wymienionych obiektach: 1. Składowisko Odpadów we Frankach, gm. Krośniewice; 2. Składowisko Odpadów w Uniszkach-Cegielni (Mława); 3. Składowisko Odpadów Komunalnych Góra Żbikowska (Pruszków); 4. Składowisko Odpadów Komunalnych w Łubnej, m. Baniocha (gm. Góra Kalwaria); 5. Gminne Składowisko Odpadów Komunalnych w Grabowcu (09-533 Słubice) 6. Składowisko Odpadów w Słabomierzu-Krzyżówce (gm. Radziejowice); 7. Składowisko Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernicach k/ Płocka. 14 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) . Natomiast 1 108, 06 Mg poddane zostało procesom odzysku – skierowane do kompostowania w następujących instalacjach: 1. ZUOK „Radiowo” w Warszawie, 2. Kompostownia w Grodzisku Mazowieckim, ul. Chrzanowska W celu zbilansowania ilości odpadów komunalnych powstających na terenie gminy, w dalszej części opracowania posłużono się wskaźnikami wytwarzania odpadów przedstawionymi w KPGO 2010 Odpady wielkogabarytowe Na terenie gminy funkcjonuje w ograniczonym zakresie zbieranie odpadów wielkogabarytowych. Odpady zbierane są od mieszkańców w posób akcyjny (średnio 2 razy w roku) w ramach akcji Wiosenne Porządki (m-c kwiecień) i Sprzątanie Świata (m-c wrzesień). Zebrane odpady deponowane są na składowisku odpadów. Z informacji uzyskanych z gminy, wynika że w podstawionych pojemnikach oprócz odpadów wielkogabarytowych znajduje się przeważającej większości gruz budowlany oraz odpady komunalne niesegregowane. 5.1.2. Oszacowanie ilości odpadów komunalnych na podstawie wskaźników W celu określenia charakterystyki ilościowej i jakościowej odpadów komunalnych na terenie gminy, przyjęto za Kpgo 2010 oraz WPGO na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 – projekt, skład morfologiczny odpadów komunalnych niesegregowanych w podziale na odpady z infrastruktury, miasta i wsi. Przyjęty skład morfologiczny odpadów komunalnych przedstawiono w tabeli 6. Tabela 6 Skład morfologiczny odpadów komunalnych wg Kpgo 2010 Lp. Rodzaj odpadu Infrastruktura % Miasto % 1. Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 10 33 2. Odpady zielone 2 2 3. Papier i tektura 27 20 4. Opakowania wielomateriałowe 18 4 5. Tworzywa sztuczne 18 14 6. Szkło 10 8 7. Metale 5 5 8. Odzież, tekstylia 3 1 9. Drewno 1 2 10. Odpady niebezpieczne 1 1 11 Odpady mineralne w tym frakcja popiołowa 5 10 Źródło: Kpgo 2010 Wieś% 18 4 12 3 12 8 5 1 2 1 34 Przy oszacowaniu odpadów powstających na terenie gminy wzięto pod uwagę kilka czynników mających bezpośredni wpływ na ilość wytwarzanych odpadów tj. lokalizację dwóch ogromnych centrów handlowych – Centrum Handlowe Janki oraz Park Handlowy, które posiadają łączną powierzchnię – 127 tys. m2. Centra te odwiedzają rocznie ok. 16 mln potencjalnych klientów. Ponadto bliskość Warszawy powoduje, że na terenie gminy dominuje raczej środowisko miejski niż wiejskie. Do obliczeń przyjęto, analogicznie jak w konstrukcji WPGO - projekt, wskaźniki wytwarzania odpadów w podziale na statystycznego mieszkańca. Do obliczenia ilości wytworzonych w 2006 r. odpadów komunalnych przyjęto dane demograficzne publikowane przez GUS. Ilości powstających odpadów komunalnych obliczono na podstawie wskaźników nagromadzenia odpadów w poszczególnych źródłach ich powstawania. 15 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Zestawienie ilości odpadów komunalnych powstających na terenie gminy Raszyn oszacowanych na podstawie wskaźników charakterystyki ilościowej i jakościowej zawartych w WPGO - projekt przedstawiono w tabeli 7. Tabela 7 Bilans odpadów komunalnych w 2006 r. w gminie Raszyn wg składu morfologicznego przedstawionego w WPGO projekt Lp. Rodzaj odpadu 1. Niesegregowane odpady komunalne, w tym: 1-1 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 1-2 Odpady zielone 1-3 Papier i tektura 1-4 Odpady wielomateriałowe 1-5 Tworzywa sztuczne 1-6 Szkło 1-7 Metal 1-8 Odzież, tekstylia 1-9 Drewno 1-10 Odpady niebezpieczne 1-11 Odpady mineralne, w tym frakcja popiołowa 2. Odpady wielkogabarytowe 3. Odpady usług komunalnych1) Ogółem 1) Ilość [Mg] 7 065 1724 135 1651 575 1127 624 369 111 116 67 566 198 193 7 457 odpady z czyszczenia ulic, z terenów zielonych i targowisk oraz cmentarzy Oszacowana ilość wytworzonych odpadów komunalnych w gminie wynosi ok. 7,46 tys. Mg (razem z odpadami wielkogabarytowymi). Gminę Raszyn zamieszkiwało w 2006 r. 19 843 mieszkańców (wg GUS), w związku z tym ilość odpadów komunalnych (wraz z infrastrukturą) przypadająca na 1 mieszkańca wynosi 376 kg/a. Porównując ilości szacunkowe odpadów wyliczone w sposób teoretyczny w oparciu o wskaźniki z ilościami odpadów rzeczywistymi uzyskanymi z ankietyzacji stwierdzono niewielką różnicę wynosząca ok. 1%. Na tę niewielką różnicę w bilansie odpadów może mieć wpływ nie przekazanie przez wszystkie firmy wywozowe sprawozdań do Urzędu Gminy oraz np. niekontrolowane spalanie odpadów (np. tworzyw sztucznych, papieru i kartonu) w paleniskach indywidualnych, a także w mniejszym stopniu nielegalne deponowanie odpadów w środowisku tzw. „dzikie składowiska”. Wg informacji z gminy w 2005 r. zinwentaryzowano na terenie gminy 7 takich obiektów, z których zlikwidowano 3. W związku z powyższym do dalszych analiz przyjęto dane obliczone wg wskaźników. Odpady ulegające biodegradacji Zgodnie z wytycznymi zawartymi w Kpgo 2010, a wynikającymi z uregulowań prawnych w zakresie ograniczenia deponowania na składowiskach odpadów ulegających biodegradacji oraz podjęcia w tym celu niezbędnych działań organizacyjno-technicznych zbilansowano odpady ulegające biodegradacji zawarte w odpadach komunalnych wytwarzanych na obszarze gminy Raszyn. Ilości odpadów ulegających biodegradacji wytworzonych w 2006 r. przedstawiono w tabeli 8. 16 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Ilości odpadów ulegających biodegradacji wytworzonych w 2006 r. w odpadach niesegregowanych [Mg] Tabela 8 Lp. Nazwa strumienia 1 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 2 Odpady zielone 3 Papier i karton 4 Drewno Łączna ilość odpadów ulegających biodegradacji* Ilość 1724 135 1651 116 3 626 * w ilości tej nie ujęto odpadowych tekstyliów i odzieży z uwagi na inne funkcjonujące na rynku, metody przerobu tych odpadów zebranych selektywnie Z przedstawionych danych wynika, że łączna ilość odpadów ulegających biodegradacji wytworzona w 2006 r. na terenie gminy Raszyn kształtuje się na poziomie ok. 3 626 Mg, co stanowi ok. 49% wytwarzanych odpadów komunalnych ogółem. Odpady niebezpieczne w strumieniu odpadów komunalnych Odpady niebezpieczne występujące w strumieniu odpadów komunalnych są klasyfikowane zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206) w grupie 20 – odpady komunalne łącznie z frakcjami gromadzonymi selektywnie, podgrupa 20 01 – odpady komunalne segregowane i gromadzone selektywnie. Wg klasyfikacji w tej podgrupie znajdują się następujące rodzaje odpadów niebezpiecznych: 20 01 13 - rozpuszczalniki, 20 01 14 - kwasy, 20 01 15 – alkalia, 20 01 17 – odczynniki fotograficzne, 20 01 19 - środki ochrony roślin I i II klas toksyczności (bardzo toksyczne i toksyczne np. insektycydy, pestycydy, herbicydy), 20 01 21 - lampy fluorescencyjne i inne odpady zawierające rtęć, 20 01 23 – urządzenia zawierające freony, 20 01 26 – oleje i tłuszcze inne niż wymienione w 20 01 25, 20 01 27 - farby, tusze, farby drukarskie, kleje, lepiszcze i żywice zawierające substancje niebezpieczne, 20 01 29 - detergenty zawierające substancje niebezpieczne, 20 01 31 - leki cytotoksyczne i cytostatyczne, 20 01 33 - baterie i akumulatory łącznie z bateriami i akumulatorami ołowiowymi, niklowokadmowymi lub bateriami zawierającymi rtęć oraz nie sortowane baterie i akumulatory zawierające te baterie, 20 01 35 - zużyte urządzenia elektryczne i elektroniczne inne niż wymienione w 20 01 21 i 20 01 23 zawierające substancje niebezpieczne, 20 01 37 - drewno zawierające substancje niebezpieczne. Oszacowana ilość odpadów niebezpiecznych w odpadach komunalnych z gospodarstw domowych oraz z obiektów infrastruktury na terenie gminy wynosi 67 Mg w 2006 r. Odpady opakowaniowe Zagadnienia w zakresie odpadów opakowaniowych reguluje: Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, Poz. 638 z późn. zm.) oraz Ustawa z 17 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607 wraz z rozporządzeniami, jak również uwzględnia cele i zadania Kpgo 2010 oraz WPGO na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 – projekt. Aktualnie system gospodarki odpadami opakowaniowymi uzależniony jest od obowiązku: przedsiębiorców wprowadzających na rynek produkty w opakowaniach w celu osiągnięcia wymaganych poziomów odzysku i recyklingu, gmin do organizowania selektywnego zbierania odpadów w celu ich odzysku, w tym recyklingu Analizując miejsca wytwarzania odpadów opakowaniowych, należy zwrócić uwagę na to, że znaczącym wytwórcą tych odpadów jest sektor gospodarczy oraz obiekty infrastruktury, zaliczone do sektora komunalnego. Odpady opakowaniowe wydzielane bezpośrednio u źródła w sektorze gospodarczym oraz obiektach infrastruktury i zbierane selektywnie są klasyfikowane w grupie 15 w podgrupie 15 01. Także selektywnie zbierane odpady opakowaniowe pochodzące z gospodarstw domowych są klasyfikowane w tej samej podgrupie 1501. Pozostałe odpady opakowaniowe, zawarte w zmieszanych odpadach komunalnych, są klasyfikowane jako odpady komunalne i wchodzą w skład odpadów oznaczonych kodem 20 03 01. Na podstawie danych zawartych w Kpgo oraz WPGO na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 20122015 – projekt, masę odpadów opakowaniowych powstałych na terenie gminy w roku 2006 oszacowano na poziomie 2 219 Mg. Ilość odpadów opakowaniowych z podziałem na poszczególne rodzaje przedstawiono tabeli 9. Tabela 9 Ilość odpadów opakowaniowych wytworzonych w 2006 roku na terenie gminy Raszyn z podziałem na poszczególne grupy materiałowe Rodzaj materiału opakowaniowego Papier i tektura Szkło Tworzywa sztuczne Wielomatariałowe Metale Drewno i naturalne Razem Ilość [Mg] 743 173 563 437 258 45 2 219 5.1.3 Odbieranie, gromadzenie i transport odpadów komunalnych Na terenie gminy zbieranie i transport odpadów komunalnych prowadzą firmy, posiadające zezwolenia na prowadzenie działalności w zakresie zbierania i transportu odpadów komunalnych. Wykaz przedsiębiorstw zajmujących się odbiorem i transportem odpadów, przedstawia tabela 10. Firmy wywożące odpady komunalne z terenu gminy Raszyn (wg stanu na 31.12.2006 r.) Lp. Nazwa firmy Adres 02-256 Warszawa, 1. HETMAN Sp. z o.o. Aleja Krakowska 110/114 02-981 Warszawa, 2. SITA Polska sp. z o.o. ul. Zawodzie 5 05-800 Pruszków 3. Miejski Zakład Oczyszczania w Pruszkowie sp. z o.o. ul. S. Bryły 6 4. Miejskie Przedsiębiorstwo Oczyszczania w m.st. Warszawie sp. 01-161 Warszawa, Tabela 10 18 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Lp. Nazwa firmy z o.o. 5. REMONDIS sp. z o.o. 6. BYŚ, Wojciech Byśkiniewicz 7. „Arkazen” Zenon Ciarka 8. P.H.U. “JĘD-BEK”, Janusz Hagowski 9. JARPER Sp. z o.o. 10. SIR-COM Wywóz Nieczystości Płynnych i Stałych, Stanisław Zajączkowski 11. BESTJA Sp. z o.o. 12. AMINEX Sp. z o.o. 13. EKOPOL, Andrzej Wąsik Adres ul. Obozowa 43 Dzielnicowy Zakład Oczyszczania Z-6 ul. Gen. K. Sosnkowskiego 4 02-981 Warszawa, ul. Zawodzie 16 01-934 Warszawa ul. Arkuszowa 43 05-816 Opacz Mała, ul. Czysta 9 05-804 Pruszków ul. Emancypantek 7 m. 17 05-552 Wólka Kosowska Al. Krakowska 108A Kolonia Warszawska 05-500 Piaseczno Nowa Iwiczna ul. Krasickiego 65 01-216 Warszawa ul. Brylowska 33 05-825 Grodzisk Mazowiecki Wólka Grodziska 33 05-090 Raszyn Falenty Nowe, ul. Droga Hrabska 37 Źródło: Urząd Gminy Raszyn Selektywne zbieranie odpadów Selektywne zbieranie realizowane jest od 2002 r. w systemie workowym oraz pojemnikowym. Na terenie charakteryzowanej jednostki administracyjnej rozstawionych jest 15 zespołów kontenerów, po 3 pojemniki w każdym zestawie (przeznaczone odpowiednio do zbiórki papieru i tektury, szkła oraz tworzyw sztucznych). Począwszy od 16 marca 2007 roku zespoły kontenerów rozbudowano o dodatkowy pojemnik, dzięki czemu możliwe jest selektywne zbieranie szkła kolorowego i białego. W 2006 r. w wyniku selektywnego zbierania odpadów zebrano ogółem 318,78 Mg odpadów, w tym 40,87 Mg szkła, 94,76 Mg plastiku, 148,74Mg papieru, złom i metale 31,26 Mg oraz drewna 3,17 Mg. Tabela 11 Miejsca rozstawienia pojemników do selektywnego zbieranie odpadów na terenie gminy Raszyn Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. Lokalizacja Urząd Gminy w Raszynie (parking) ul. Sportowa w Raszynie (parking przy basenie) ul. Opackiego w Falentach (pętla autobusowa) ul. Wspólna w Jankach ul. Falencka w Jankach (przy stacji benzynowej) ul. Sękocińska w Sękocinie Starym (przy sklepie) ul. 6-go Sierpnia w Słominie (przy figurce) Laszczki, ul. Leszczynowa Podolszyn Nowy (pętla autobusowa) 19 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Lp. Lokalizacja 10. ul. Droga Hrabska w Ładach 11. ul. Szlachecka w Dawidach Bankowych 12. ul. Echa Leśne w Dawidach 13. ul. Warszawska w Jaworowej (przy przystanku) 14. Wypędy 15. Szkoła Podstawowa w Sękocinie Starym Źródło: Urząd Gminy Raszyn 5.1.4. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów Odpady powstające na terenie gminy Raszyn, są deponowane na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych przedstawionych poniżej: Składowisko Odpadów we Frankach, gm. Krośniewice; Składowisko Odpadów w Mniszkach - Cegielni (Mława); Składowisko Odpadów Komunalnych Góra Żbikowska (Pruszków); Składowisko Odpadów Komunalnych w Łubnej, m. Baniocha (gm. Góra Kalwaria); Gminne Składowisko Odpadów Komunalnych w Grabowcu (09-533 Słubice) Składowisko Odpadów w Słabomierzu - Krzyżówce (gm. Radziejowice); Składowisko Zakładu Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernicach k/ Płocka. oraz poddawane procesom odzysku – skierowane do kompostowania w następujących instalacjach: ZUOK „Radiowo” w Warszawie, Kompostownia w Grodzisku Mazowieckim, ul. Chrzanowska 5.1.5. Identyfikacja problemów w zakresie gospodarki odpadami na terenie gminy Raszyn W wyniku przeprowadzonej analizy stanu aktualnego, zidentyfikowano na terenie gminy Raszyn występują następujące problemy związane z gospodarka odpadami: deponowanie na składowiskach 81% odpadów niesegregowanych wytwarzanych na terenie gminy, nieznaczny postęp w zakresie zmniejszania ilości odpadów deponowanych na składowiskach na korzyść innych metod przerobu odpadów, postęp w zakresie osiągania poziomów zmniejszania ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji (15%zebranych odpadów niesegregowanych poddanych procesom kompostowania) brak zbierania odpadów gruzu budowlanego, niska świadomość ekologiczna mieszkańców w zakresie odpadów niebezpiecznych i zagrożeń dla środowiska wynikających z niewłaściwych sposobów postępowania z tymi odpadami, brak zorganizowanego systemu zbierania odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych, nie objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym zbieraniem odpadów komunalnych, Wśród wymienionych problemów na szczególną uwagę zasługuje niewielki postęp w zakresie osiągania poziomów zmniejszenia ilości składowanych odpadów ulegających biodegradacji, wymaganych zapisami dyrektywy Rady 1999/31/WE oraz Ustawy o odpadach. W zakresie selektywnego zbierania stwierdzono brak organizacji zbierania odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych od mieszkańców, i gruzu budowlanego. Spowodowane jest to przyczynami ekonomicznymi i jeszcze zbyt niską świadomością ekologiczną mieszkańców pomimo prowadzonych coraz częściej akcji edukacyjnych dla społeczeństwa. 20 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) 6. PROGNOZY POWSTAWANIA ODPADÓW NA TERENIE GMINY RASZYN W LATACH 2007-2015 6.1. Analiza czynników demograficznych i społeczno-gospodarczych Prognozy wytwarzania odpadów w najbliższych latach na terenie gminy uwarunkowane są od wielu czynników, spośród których największe znaczenie będą miały aspekty demograficzne i gospodarczospołeczne. Liczba mieszkańców gminy kształtuje się obecnie na poziomie 19 843 osoby (dane wg GUS na koniec 2006 r.). W perspektywie kilku – kilkunastu lat liczba ta uzależniona będzie od: przyrostu naturalnego i skali migracji. Z opracowanych przez GUS „Założeń prognozy ludności Polski na lata 2003-2030” wynika, że trwający od kilkunastu lat spadek rozrodczości jeszcze nie jest procesem zakończonym i dotyczy w coraz większym stopniu kolejnych roczników młodzieży. Wśród przyczyn tego zjawiska wymienia się rosnący poziom wykształcenia, trudności na rynku pracy, zmniejszenie świadczeń socjalnych na rzecz rodziny, brak w polityce społecznej filozofii umacniania rodziny i generalnie trudne warunki społeczno-ekonomiczne, w jakich znalazło się pokolenie w wieku prokreacyjnym. Zgodnie z opiniami ekspertów, w najbliższych latach należy liczyć się z dalszym spadkiem współczynnika dzietności, z obecnej średniej 1,25 dziecka na kobietę do około 1,1 w 2010 r., po czym w latach 20102020 można oczekiwać niewielkiego wzrostu dzietności do wartości około 1,2. W dalszym ciągu będzie następował spadek umieralności i wzrost przeciętnej długości życia. Przeciętne trwanie życia wzrośnie z obecnych 74,5 lat (70,4 mężczyźni, 78,8 kobiety) do 77,8 w 2015 r. (74,6 mężczyźni, 81,2 kobiety) oraz do 80 lat w 2030 r. (77,6 mężczyźni, 83,3 kobiety). W najbliższych latach wzrośnie nieco skala migracji zagranicznych, stąd zwiększy się nieznacznie ujemne saldo migracji. Migracje wewnętrzne pozostaną przez najbliższe lata na obecnym niskim poziomie. Sytuację powinien zmienić spodziewany wzrost gospodarczy, którego oznaki już wystąpiły, a nowy impuls nadało członkostwo w Unii Europejskiej. Można oczekiwać, że związany z tym wzrost mobilności przestrzennej ludności nastąpi około 2010 r. W migracjach między miastem i wsią kontynuowana będzie występująca od kilku lat przewaga przemieszczeń na wieś, związana ze zjawiskiem suburbanizacji. Drugim czynnikiem wpływającym na ilości wytwarzanych odpadów jest sytuacja gospodarcza w gminie. Na terenie gminy funkcjonują dwa ogromne centra handlowe: centrum handlowy Janki, który odwiedza średniorocznie 6 mln odwiedzających oraz park handlowy, który odwiedza średnio rocznie ok. 10 mln. W centrach tych zlokalizowane jest szereg sieci handlowych oraz mniejszych butików i sklepów oraz placówek usługowych dla ludności. Tak bogata infrastruktura oraz znaczna ilość odwiedzających wpływa znacząco na ilości powstających odpadów w infrastrukturze. Zgodnie z Kpgo 2010 oraz WPGO na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 zakłada się, że przez najbliższe 5 lat dominować będą wśród ludności postawy konsumpcyjne, wysoce „odpadogenne”, następnie zaś, stopniowo, coraz częściej obserwować będzie się postawy proekologiczne, w których zawarty będzie również świadomy stosunek do problematyki odpadów. Uwidoczni się to m.in. spadkiem ilości tworzyw sztucznych na korzyść ilości szkła i wyrobów z drewna czy papieru. Założono również, że powyżej przedstawiony scenariusz rozwijał będzie się wolno, wobec czego założono też niewielkie w skali rocznej zmiany „emisji” poszczególnych składników - nie większe niż 1%. 21 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) 6.2. Prognozy wytwarzania odpadów komunalnych z uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych do 2015 roku Prognozę zmian wskaźników wytwarzania odpadów wykonano dla poszczególnych typów źródeł odpadów. Rozważając trendy zmian składu odpadów komunalnych – przyjęto, za Kpgo 2010 oraz WPGO na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015-projekt, następujące założenia: nie będą następowały istotne zmiany składu morfologicznego wytwarzanych odpadów komunalnych, wzrost jednostkowego wskaźnika wytwarzania odpadów kształtował się będzie na poziomie 5% w okresach 5 letnich, wzrost poziomu selektywnego zbierania odpadów z obecnych 2% (w stosunku do całości wytwarzanych odpadów) do 10% w 2010 r. i 20% w 2018 r., spowoduje zmiany ilości i składu odpadów niesegregowanych; zmniejszy się w nich głównie zawartość papieru, tworzyw, szkła i metali; ilość pozostałych odpadów w grupie 20 wzrastać będzie średnio o 5% w okresach 5-letnich (1% w skali roku). Jak wynika z powyższych założeń, zmiany jakości i ilości odpadów będą następować wolno, tak jak następują zmiany w przyzwyczajeniach czy zmiany w poziomie dochodów ludności. Wyższy poziom dochodów będzie wpływał na wzrost ilości wytwarzanych odpadów ale jednocześnie bogatsze społeczeństwo akceptuje zachowania proekologiczne skutkujące np. wzrostem poziomu zbiórki selektywnej. Na prognozowane zmiany wielkości strumienia odpadów wpływać będzie liczba ludności, oraz zmiany jednostkowych wskaźników emisji odpadów (liczonych np. w kg odpadów na mieszkańca rocznie), których trendy zmian wynikają z przesłanek rozwoju gospodarczo-społecznego analizowanego regionu. Prognozę dla gminy sporządzono oddzielnie dla każdego składnika morfologii odpadów. Dla celów prognozy wykorzystano zmiany wielkości wskaźników emisji odpadów wg Kpgo 2010 oraz WPGO na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015. Do prognoz przyjęto stałą liczbę ludności wg GUS. Uwzględniając powyższe prognozy oraz wskaźniki zmian poszczególnych frakcji w odpadach komunalnych w latach 2007-2015 oszacowano ilości powstających odpadów komunalnych do 2015 r. Ilość prognozowanych odpadów komunalnych w gminie w 2011 i 2015 roku z podziałem na poszczególne frakcje przedstawiono w tabeli 12. Prognoza ilości wytworzonych odpadów komunalnych dla gminy Raszyn [Mg] Nazwa strumienia 2011 2015 Odpady kuchenne ulegające biodegradacji 1830 Odpady zielone 143 Papier i tektura 1752 Opakowania wielomateriałowe 611 Tworzywa sztuczne 1196 Szkło 663 Metale 391 Odzież, tekstylia 118 Drewno 123 Odpady niebezpieczne 72 Odpady mineralne, w tym frakcja popiołowa 600 Odpady wielkogabarytowe 211 Odpady usług komunalnych 205 Tabela 12 22 1905 149 1824 636 1244 690 407 123 128 75 625 219 213 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Nazwa strumienia 2011 Ogółem 2015 7 916 8 237 Prognozy powstawania odpadów opakowaniowych Oszacowano, że ilość odpadów opakowaniowych w 2011 roku będzie kształtować się na poziomie 2,35 tys. Mg, w 2015 roku – 2,45 tys. Mg. Szczegółowe prognozy dla poszczególnych rodzajów opakowań dla gminy Raszyn przedstawiono w tabeli 13. Prognozy powstawania w latach 2011 –2015 poszczególnych rodzajów opakowań dla gminy Raszyn [Mg] Nazwa strumienia 2011 2015 Opakowania z papieru i tektury 789 821 Opakowania wielomateriałowe 183 191 Opakowania z tworzyw sztucznych 598 622 Opakowania ze szkła 464 483 Opakowania metalowe 274 285 Opakowania naturalne 48 50 Ogółem 2 356 2 401 Tabela 13 7. PRIORYTETY I CELE PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI W GOSPODARCE ODPADAMI W LATACH 2007-2015 NA TERENIE GMINY RASZYN Wytyczając priorytety i cele w gospodarce odpadami kierowano się strategią przedstawioną w Polityce ekologicznej Państwa, a także wytycznymi w Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2010 oraz w Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 – projekt. W oparciu o zapisy w powyższych dokumentach, a także zapisy wynikające z uregulowań prawnych, w zakresie odpadów komunalnych wytwarzanych w gminie Raszyn, zostały określone szczegółowe cele do osiągnięcia w horyzoncie krótkookresowym na lata 2007 – 2011 oraz długookresowym na lata 2012-2015. 7.1. Cele krótkookresowe na lata 2007-2011 objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym zbieraniem odpadów do końca 2007 roku, objęcie wszystkich mieszkańców gminy systemem selektywnego zbierania odpadów najpóźniej do końca 2007 roku, w zakresie: papieru i tektury, odpadów opakowaniowych ze szkła tworzyw sztucznych i metali, odpadów niebezpiecznych w strumieniu odpadów komunalnych (w tym: zużyte baterie i akumulatory, zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego, przeterminowanych leków, chemikaliów) odpadów wielkogabarytowych i odpadów budowlano-remontowych. wprowadzenie systemu selektywnego zbierania w celu osiągnięcia odpowiednich limitów odzysku dla odpadów wielkogabarytowych na poziomie 45%, wprowadzenie i doskonalenie systemu selektywnej zbiórki w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu dla osiągnięcia odpowiednich limitów odzysku odpadów niebezpiecznych na poziomie 20% 23 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) odpadów opakowaniowych – odzysk 60%, recykling nie mniej niż 55% i nie więcej niż 80%, wprowadzenie selektywnego zbierania odpadów ulegających biodegradacji lub/i kompostowanie odpadów we własnym zakresie, zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców gminy Raszyn w zakresie prawidłowego funkcjonowania gospodarki odpadami komunalnymi, skierowanie w roku 2011 na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 63% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995), eliminacja praktyk nielegalnego deponowania odpadów w środowisku (tzw. „dzikie skłądowiska”), zwiększenie odzysku i unieszkodliwiania (poza składowaniem) odpadów, poprzez wdrażanie nowych technologii spełniających wymagania BAT 7.2. Cele długookresowe 2012-2015 doskonalenie systemu selektywnego zbierania w celu osiągnięcia odpowiednich poziomów odzysku i recyklingu dla osiągnięcia odpowiednich limitów odzysku: odpadów wielkogabarytowych na poziomie 65%, odpadów niebezpiecznych na poziomie 35%, odpadów opakowaniowych – odzysk 60%, odzysk 60%, recykling nie mniej niż 55% i nie więcej niż 80%, skierowanie w roku 2015 na składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych nie więcej niż 44% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji (w stosunku do roku 1995), rozwój i wdrażanie nowoczesnych technologii odzysku i unieszkodliwiania odpadów eliminujących deponowanie na składowiskach odpadów nieprzetworzonych, kontynuacja działań na rzecz zwiększenia świadomości ekologicznej mieszkańców gminy Raszyn. 8. KONCEPCJA SYSTEMU GOSPODARKI ODPADAMI KOMUNALNYMI DLA GMINY RASZYN System gospodarki odpadami powstającymi w gminie Raszyn został opracowany w oparciu o plan gospodarki odpadami dla powiatu pruszkowskiego oraz wytyczne w Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2010 i w Wojewódzkim Planem Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 – projekt, a także obowiązujące uregulowania prawne. Proponowany system zbiórki odpadów od mieszkańców będzie obejmował wdrożenie i rozwój: selektywnego zbierania odpadów użytecznych frakcje: szkło, tworzywa sztuczne, papier i tekturę oraz metale w zabudowie jednorodzinnej i wielorodzinnej w systemie wielopojemnikowym lub workowym w zabudowie jednorodzinnej, kompostowanie odpadów ulegających biodegradacji w przydomowych kompostownikach w budownictwie jednorodzinnym lub zbieranie w systemie pojemnikowym/workowym w zabudowie jednorodzinnej i wielorodzinej, zbieranie odpadów: - wielkogabarytowych, - budowlanych i poremontowych, - elektrycznych i elektronicznych, - niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, 24 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Do systemu tego włączono odpady powstające w obiektach infrastruktury, tj. handel, usługi, zakłady rzemieślnicze, targowiska, szkolnictwo, i inne. W celu zapewnienia skuteczności realizacji przedsięwzięcia zaproponowano z wyprzedzeniem przeprowadzanie akcji edukacyjnych w zakresie selektywnego zbierania ze szczególnym uwzględnieniem problematyki dotyczącej zbierania odpadów ulegających biodegradacji oraz odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych. 8.1. System gospodarki odpadami na terenie gminy Raszyn 8.1.1. Rozwiązania w zakresie selektywnego zbierania odpadów Proponowany system gospodarki odpadami polega na kontynuacji na terenie całej gminy, prowadzonego obecnie selektywnego zbierania surowców wtórnych takich jak: szkło, tworzywa sztuczne, metale i makulatura w systemie pojemnikowym lub workowym. Odpady ulegające biodegradacji proponuje się kompostować w przydomowych kompostownikach lub zbierać w systemie pojemnikowym/workowym. Zbieranie surowców wtórnych w systemie workowym w zabudowie jednorodzinnej przynosi dużo lepsze efekty niż w systemie pojemnikowym. Dlatego też proponuje się utrzymać i rozszerzyć ten system. Proponuje się aby każda posesja była wyposażona w zestaw kolorowych worków polietylenowych PE-HD o pojemności np. 110 litrów do zbierania surowców odpadowych z następującym przeznaczeniem na: szkło, metale, tworzywa sztuczne i makulaturę. W zabudowie wielorodzinnej oraz w miejscach dostępnych publicznie np. w pobliżu jednostek handlowych, kin, centrów handlowych proponuje się pozostawić zbieranie odpadów w systemie pojemnikowym. Pojemniki do selektywnego zbierania ustawiane są na terenie gminy w tzw. gniazdach w każdym komplecie znajdują się 3 pojemniki z przeznaczeniem do zbiórki: szkła, tworzyw sztucznych oraz makulatury. Przyjęto, że 1 gniazdo pojemników przypada na ok. 750-1000 osób. Gmina realizując selektywne zbieranie sukcesywnie będzie zwiększać ilość pojemników i ilość gniazd. Pojemniki będą lokalizowane w dotychczasowych miejscach (tj. w miejscach, gdzie aktualnie znajdują się pojemniki na odpady mieszane). Proponuje się również możliwość łącznego zbierania odpadów surowcowych, polegającego na stosowaniu jednego worka lub pojemnika (zamiast czterech lub więcej), co znacznie zaoszczędziłoby miejsce w obejściu gospodarstw domowych oraz uprościło system zbierania. Mając na uwadze specyfikę poszczególnych rodzajów odpadów komunalnych wspólny pojemnik bądź worek mógłby zostać przeznaczony wyłącznie do zbierania papieru i tektury, tworzyw sztucznych, szkła białego i kolorowego oraz opakowań z blachy stalowej, aluminiowej i metali. Kolorystyka jak również napisy na pojemnikach/workach powinny być zgodne z zapisami projektu Regulaminu utrzymania porządku i czystości w gminie Raszyn. W zakresie odpadów ulegających biodegradacji proponuje się kompostowanie w przydomowych kompostownikach w zabudowie jednorodzinnej lub zbieranie w pojemniku w kolorze brązowym. W zabudowie wielorodzinnej zbieranie indywidualne przez mieszkańców w workach w kolorze brązowym lub pojemnikach o takim samym kolorze ustawionym przez zarządcę budynków. Rozwiązania te są zgodne z zapisami projektu Regulaminu utrzymania porządku i czystości w gminie Raszyn.. Zadaniem gminy będzie rozpropagowanie tej akcji wśród mieszkańców. Ponadto, zgodnie z zapisem „WPGO na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015-projekt”, zakłada się funkcjonowanie Punktów dobrowolnego gromadzenia odpadów (PDGO) na poziomie gmin. PDGO jest zamkniętym, dozorowanym obiektem, do którego mieszkańcy (a także niewielkie przedsiębiorstwa) mogą dowozić bezpłatnie określone odpady powstające w sposób nieregularny oraz 25 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) w małych ilościach. Dotyczy to odpadów wielkogabarytowych, złomu i metali, odpadów budowlanoremontowych, niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych, odpadów zielonych, zużytych opon, szkła, tworzyw, papieru. Poszczególne frakcje odpadów gromadzone są oddzielnie. 8.1.2. Zbieranie odpadów komunalnych niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów Realizacje zbierania odpadów niebezpiecznych zaproponowano poprzez: odbiór z wyznaczonych punktów zbierania, do których mieszkańcy donoszą odpady (np. w aptekach, szkołach, Urząd Gminy), odbiór odpadów bezpośrednio od mieszkańców specjalistycznym samochodem w ustalonych terminach, odbiór w Punkcie Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów (PDGO) bezpośrednio dostarczanych odpadów przez mieszkańców. Odbieranie z wyznaczonych punktów zbierania, do których mieszkańcy donoszą odpady Poddanie odpadów niebezpiecznych tradycyjnej selektywnej zbiórce do pojemników mogłoby stworzyć zagrożenie dla środowiska a przede wszystkim dla zdrowia ludzi. W związku z powyższym pojemniki przeznaczone do gromadzenia odpadów niebezpiecznych powinny być zamykane, oznakowane oraz nadzorowane (aby nie zostały uszkodzone a odpady zgromadzone w nich nie spowodowały zanieczyszczenia środowiska). Ponadto proponuje się przeprowadzenie akcji edukacyjnej dla mieszkańców oraz informowania społeczeństwa o miejscach lokalizacji pojemników i częstotliwości wywozu odpadów niebezpiecznych zgromadzonych w pojemnikach. Na terenie gminy, zużyte baterie zbierane są w następujących placówkach: Urząd Gminy w Raszynie, Gminny Ośrodek Kultury, filia w Falantach , Ognisko Wychowawcze w Jaworowej, Gimnazjum w Raszynie, szkoły podstawowe w Sękocinie, Ładach i Raszynie. Zbieranie baterii prowadzone jest we współpracy z organizacja odzysku REBA, która rozstawiła pojemniki w powyższych miejscach do zbierania. Zbieranie przeterminowanych leków będzie prowadzone w gminie w 6 punktach: w Publicznym Ośrodku Zdrowia w Raszynie oraz w 5 aptekach, w tym 3 w Raszynie i 2 w Jankach. Zbieranie zużytych źródeł światła będzie prowadzone w gminie poprzez ustawienie w Urzędzie Gminy pojemnika do zbierania dla mieszkańców. Odbieranie odpadów bezpośrednio od mieszkańców specjalistycznym samochodem w ustalonych terminach Mieszkańcy powinni zostać poinformowani jakie rodzaje odpadów niebezpiecznych należy dostarczyć do samochodu oraz o miejscu i czasie postoju specjalistycznego samochodu. Informacje takie mogą być przekazywane przez firmy wywozowe lub spółdzielnie np. w formie harmonogramu, kalendarza, a także powinny się znajdować na tablicy ogłoszeń Urzędu Gminy. Odbieranie w PDGO bezpośrednio dostarczanych odpadów przez mieszkańców Proponuje się, aby mieszkańcy mogli również dostarczać odpady bezpośrednio do PDGO, który zlokalizowany będzie na terenie gminy. Odbieranie tych odpadów odbywać się będzie bezpłatnie. 26 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) 8.1.3 Zbieranie odpadów wielkogabarytowych Odpady wielkogabarytowe należą do specyficznych odpadów, których wymiary nie pozwalają na umieszczenie ich w tradycyjnych pojemnikach na odpady komunalne. Obecnie odpady zbierane są od mieszkańców w sposób akcyjny (średnio 2 razy w roku) w ramach akcji Wiosenne Porządki (m-c kwiecień) i Sprzątanie Świata (m-c wrzesień). W związku z faktem, że w wyniku zbierania akcyjnego do podstawianych kontenerów oprócz odpadów wielkogabarytowych trafiały również inne rodzaje odpadów, a w szczególności odpady niesegregowane zaproponowano zmianę dotychczasowego systemu zbierania. Odpady wielkogabarytowe odbierane będą na terenie poszczególnych sołectw i osiedli, wyłącznie na zgłoszenie telefoniczne mieszkańców, wg ustalonego harmonogramu odbierania. Zgodnie z tym harmonogramem, mieszkańcy w określone dni i w określonych godzinach - będą mogli pozbyć się zużytych mebli oraz innych odpadów wielkogabarytowych, które następnie będą zabierane przez uprawnioną firmę wywozową. Drugim rozwiązaniem w tym zakresie może być odbieranie tych odpadów w PDGO. 8.1.4. Zbieranie gruzu budowlanego Proponuje się, aby gruz budowlany i inne odpady towarzyszące remontom mieszkań były usuwane na następujących zasadach tj. podstawienia przez przedsiębiorstwo wywozowe pojemnika np. KP-7 lub innego na zlecenie i koszt wytwarzającego odpady. Proponowane rozwiązanie jest w zgodzie z jedną z głównych zasad gospodarki odpadami - „zanieczyszczający płaci”. Drugim rozwiązaniem w tym zakresie może być odbieranie tych odpadów w PDGO. 8.1.5. Zbieranie zużytych urządzeń elektrycznych i elektronicznych Zbiórka zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego prowadzona jest w wyniku realizacji zapisów Ustawy z dnia 25 lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180 poz. 1495). Ustawa ta zobowiązuje użytkownika tego sprzętu w każdym gospodarstwie domowym do zwrotu zużytego sprzętu m.in. w punkcie zbierania prowadzonym przez przedsiębiorcę posiadającego zezwolenie na prowadzenie działalności w zakresie odbierania odpadów komunalnych lub gminną jednostkę organizacyjną prowadzącą taką działalność. Urząd Gminy wydzielił miejsce z przeznaczeniem na zbieranie i magazynowanie tych odpadów tj. parking zlokalizowany na tyłach Urzędu. Na tym miejscu firma REMONDIS Sp. z o.o. podstawiła kontener o pojemności 36m3 do którego mieszkańcy mogą dostarczać odpady za wcześniejszym uzgodnieniem telefonicznym daty i godziny. Mieszkańcy są poinformowaniu o lokalizacji tego punktu oraz możliwości dostarczenia zużytych urządzeń (bezpłatnie) poprzez zamieszczone ogłoszenie w gazecie samorządowej „Kurier Raszyński”. Proponuje się, aby PDGO pełnił rolę takiego punktu. 8.1.6. System zbierania odpadów z innych źródeł Zaproponowano aby do systemu zostały włączone również obiekty infrastruktury, a także cmentarze i tereny zielone w gminie: ogródki działkowe, skwery i parki, zgodnie z powiatowym planem gospodarki odpadami. Zaproponowano następujące rozwiązania: 27 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Szkoły i przedszkola Rozstawienie zestawów kontenerów przy wszystkich placówkach oświatowych na papier, plastik i szkło. Ustawienie pojemników do segregacji poszczególnych frakcji przy szkołach powinno zostać poprzedzone akcją edukacyjną. Cmentarze Na terenie cmentarzy ustawienie pojemników do zbierania szkła i tworzyw sztucznych oraz pojemnika na pozostałe odpady. Centra handlowe W miejscach o natężonym ruchu odwiedzających (centra handlowe w Jankach) proponuje się umieścić pojemniki o odpowiedniej kolorystyce i oznakowaniu do selektywnego zbierania. Dodatkowo powinien znajdować się pojemnik na odpady zmieszane. 8.2. Proponowane rozwiązania techniczne Zgodnie z zapisami WPGO na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 – projekt, na terenie województwa powstanie 6 Regionalnych Obszarów Gospodarki Odpadami. Regiony te będą miały charakter ponadgminny i będą obsługiwać gminy zlokalizowane w tych obszarach w zakresie odzysku i unieszkodliwiania odpadów. W każdym obszarze funkcjonować będą Regionalne Składowiska Odpadów. Gmina Raszyn, zgodnie z założeniem WPGO projekt, zlokalizowana została w obszarze m.st. Warszawa. W obszarze tym oprócz funkcjonujących instalacji, przewidziano następujące działania: modernizację ZUSOK przy ul. Gwarków z 45 000Mg/rok do300 000 Mg/rok, budowę II instalacji do termicznego przekształcania odpadów, kompostownie odpadów zielonych, sortownie odpadów „suchych”, instalację do odzysku/unieszkodliwiania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz instalacje do demontażu odpadów wielkogabarytowych. W regionie tym, do roku 2015 planuje się zamknięcie mechaniczno-biologicznej instalacji ZUOK „Radiowo” lub jej modernizację pod kątem spełniania technologii BAT. Jako składowiska regionalne w tym obszarze wytypowano: Składowisko odpadów stałych w Uniszkach Cegielni, Składowisko Odpadów Komunalnych w Otwocku-Świerku, Składowisko odpadów komunalnych ŁUBNA I (lub „ŁUBNA II” planowana do budowy), Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne w Płońsku oraz Składowisko odpadów komunalnych Krzyżówka – Słabomierz. Proponuje się realizację systemu dla gminy Raszyn, zgodnie z zapisami planu gospodarki odpadami dla powiatu pruszkowskiego tj. w oparciu w pierwszej kolejności o instalacje zlokalizowane na terenie powiatu pruszkowskiego. Ponadto, zgodnie z Zarządzeniem Wójta Gminy Raszyn Nr 43/2006 w sprawie określenia wymagań, jakie powinni spełnić przedsiębiorcy ubiegający się o uzyskanie zezwoleń na świadczenie usług w zakresie odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości oraz opróżniania zbiorników bezodpływowych i transportu nieczystości ciekłych na terenie gminy Raszyn określono następujące miejsca odzysku i unieszkodliwiania: 1. odpady komunalne odbierane od właścicieli nieruchomości oraz zbierane i transportowane z terenu gminy Raszyn, będą kierowane do miejsc odzysku lub unieszkodliwiania zgodnych z planem gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego; 2. odpady ulegające biodegradacji, w tym opady kuchenne i odpady z ogrodów i parków w pierwszej kolejności będą kierowane do kompostowni znajdującej się na terenie Grodziska Mazowieckiego lub kompostowni Radiowo w Warszawie, chyba że nastąpi odmowa przyjęcia tego rodzaju odpadów wydana przez zarządzającego tą instalacją; 3. odpady ulegające biodegradacji, które nie zostaną przyjęte przez zarządzającego kompostownią odpadów, o których mowa w pkt. 2, w pierwszej kolejności będą kierowane do 28 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) przedsiębiorców prowadzących działalność w zakresie ich odzysku lub unieszkodliwiania, których instalacje znajdują się najbliżej obszaru prowadzenia działalności oraz którzy stosują najlepszą dostępną technikę i technologię - miejsc ujętych w planie gospodarki odpadami dla województwa mazowieckiego; Do momentu utworzenia kompleksowego systemu gospodarki odpadami w regionie m.st. Warszawy odpady powstające na terenie gminy będą poddawane procesom odzysku/unieszkodliwiania w instalacjach do tego przeznaczonych z zachowaniem „zasady bliskości” oraz hierarchii postępowania: w pierwszej kolejności odpady mają być przekazywane do odzysku, natomiast te których nie będzie można poddać odzyskowi przekazywane będą do unieszkodliwienia. Aktualnie w decyzjach wydanych podmiotom uprawnionym określono następujące miejsca składowania niesegregowanych (zmieszanych) odpadów komunalnych powstałych na terenie gminy Raszyn: składowisko odpadów w Krzyżówce, gmina Radziejowice, zarządzane przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej „Żyrardów” Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Czystej 5, 96-300 Żyrardów, składowisko odpadów komunalnych w Radomiu - Wincentów, eksploatowane przez Przedsiębiorstwo Produkcyjno Usługowo Handlowe „RADKOM” Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Witosa 76, 26-600 Radom, składowisko odpadów w Krzyżówce, gmina Radziejowice, zarządzane przez Przedsiębiorstwo Gospodarki Komunalnej „Żyrardów” Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Czystej 5, 96-300 Żyrardów, Kompostownia Odpadów Komunalnych w Grodzisku Mazowieckim przy ul. Chrzanowskiej, zarządzanej przez Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Gminy Grodzisk Mazowiecki z siedzibą przy ul. Sportowej 29, 05-825 Grodzisk Mazowiecki. składowisko odpadów komunalnych w miejscowości Grabowiec, gmina Słubice, zarządzane przez Wójta Gminy Słubice z siedzibą przy ul. Płockiej 32, 09-533 Słubice, Zakład Unieszkodliwiania Stałych Odpadów Komunalnych z siedzibą w Warszawie przy ul. Gwarków 9, 04-459 Warszawa, będącego jednostką budżetową Miasta Stołecznego Warszawy, składowisko odpadów komunalnych w miejscowości Gostynin, gmina Gostynin, zarządzane przez Spółkę ECT POLSKA Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Topolowej, 96-515 Teresin, składowisko odpadów w Uniszkach Cegielnia, gmina Wieczfnia Kościelna, zarządzane przez Zakład Usług Komunalnych USKOM Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Płockiej 102, 06-500 Mława, składowisko odpadów komunalnych w miejscowości Worowice-Wyroby, gm. Staroźreby, pow. Płocki, zarządzane przez Przedsiębiorstwo Robót Inżynieryjno-Budowlanych „OSBUD” z siedzibą przy ul. 3 Maja 18, 09-402 Płock. Zakład Utylizacji Odpadów Komunalnych w Kobiernikach k/Płocka Sp. z o.o. z siedzibą Kobierniki 42, 09-413 Sikórz, składowisko odpadów w miejscowości Cieszewo, pow. płocki, zarządzane przez Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej w Drobinie Sp. z o.o. z siedzibą przy ul. Tupadzkiej 7, 09-210 Drobin 8.3. Harmonogram i przebieg realizacji systemu gospodarki odpadami Przewiduje się etapowe wdrażanie systemu gospodarki odpadami na terenie gminy. Horyzont 2007-2011 W etapie tym przewiduje się objęcie wszystkich mieszkańców gminy zorganizowanym zbieraniem odpadów niesegregowanych (do końca 2007 r.) oraz selektywnym zbieraniem odpadów frakcji użytecznych (szkło, tworzywa sztuczne oraz makulatura) do końca 2007 r. Ponadto powinien zostać wdrożony zorganizowany system zbierania odpadów niebezpiecznych i budowlano-remontowych na terenie gminy. Proponuje się zorganizowanie PDGO. W tym horyzoncie czasowym należy ograniczyć ilość deponowanych odpadów ulęgających biodegradacji, co związane jest ze zmianą sposobów postępowania z wytworzonymi odpadami tj. zwiększenie ilości odpadów przekształcanych innymi 29 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) metodami niż deponowanie na składowiskach. Zaleca się kontynuację prowadzenia edukacji ekologicznej na terenie gminy Horyzont 2012-2015 W etapie tym przewiduje się dalszą intensyfikację selektywnego zbierania poszczególnych frakcji. Zaleca się również prowadzenie akcji edukacji ekologicznej zarówno dla młodzieży jak i dla dorosłych. W tym horyzoncie czasowym należy kontynuować ograniczanie deponowania odpadów ulęgających biodegradacji na składowiskach odpadów. Zaleca się kontynuację prowadzenia edukacji ekologicznej na terenie gminy 9. DZIAŁANIA ZMIERZAJĄCE DO POPRAWY SYTUACJI W ZAKRESIE GOSPODAROWANIA ODPADAMI 9.1. Działania zmierzające do zapobiegania i minimalizacji powstawania odpadów Celem nadrzędnym polityki ekologicznej państwa w zakresie gospodarowania odpadami jest przede wszystkim zapobieganie powstawaniu odpadów oraz ich odzysk lub unieszkodliwianie. Zgodnie z art. 5 i 6 ustawy o odpadach powstawanie odpadów powinno być eliminowane lub ograniczone przez wytwarzających odpady niezależnie od stopnia uciążliwości bądź zagrożeń dla życia lub zdrowia ludzi oraz dla środowiska, a także niezależnie od ich ilości lub miejsca powstawania. Do podstawowych działań zmierzających do poprawy sytuacji w zakresie gospodarki odpadami należą: minimalizacja powstawania odpadów, zapewnienie odzysku i recyklingu odpadów oraz składowanie odpadów, których ze względów ekonomicznych lub technologicznych nie da się przetworzyć. W zakresie gospodarki odpadami komunalnymi pierwszoplanowym działaniem zmierzającym do poprawy sytuacji jest minimalizacja powstawania odpadów. Działania mające na celu zmniejszenie ilości odpadów wytwarzanych przez mieszkańców odpadów prowadzi się m.in.: poprzez: podnoszenie świadomości społecznej, w wyniku prowadzenia akcji edukacyjno – informacyjnych, utrwalanie nabytych proekologicznych postaw, stosowanie instrumentów ekonomicznych (uzależnienie kosztów usuwania odpadów od ich ilości). Działania te mogą być prowadzone również poprzez właściwą organizację zbierania odpadów od mieszkańców. 9.2. Działania zmierzające do ograniczenia ilości odpadów i ich negatywnego oddziaływania na środowisko. W zakresie ograniczania ilości odpadów komunalnych oraz ich negatywnego oddziaływania na środowisko działania polegają w szczególności na wydzielaniu ze strumienia odpadów komunalnych odpadów które mogą być powtórnie użyte oraz które stwarzają zagrożenie dla ludzi i środowiska. Są to następujące strumienie odpadów komunalnych: opakowaniowych, w tym: papier i tektura, szkło w podziale na białe i kolorowe, tworzywa sztuczne i metale, niebezpiecznych, wielkogabarytowych ulegających biodegradacji, w tym szczególnie odpadów zielonych. 30 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) 9.2.1. Odpady opakowaniowe W gospodarce odpadami opakowaniowymi kierunki działań wytycza obowiązujące prawodawstwo w tym zakresie tj. ustawa o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz. 607) oraz rozporządzenie w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 103, poz. 872). Zgodnie z obowiązującym prawodawstwem, niezbędne jest osiągnięcie do końca 2007 roku następujących poziomów odzysku i recyklingu: odzysku – 50%, recyklingu – 25%. Zakładane poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych w 2007 roku dla przedsiębiorców wg rozporządzenia w sprawie rocznych poziomów odzysku i recyklingu odpadów opakowaniowych i poużytkowych (Dz. U. z 2005 r. Nr 103, poz. 872 ) oraz na lata 2008-2014 (Dz. U. 752 z 2007 r. Nr 109, poz.) przedstawiono w tabeli 14. Zakładane poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych przedsiębiorców wg rozporządzenia w [%]. Rodzaj opakowania lub 2007 2008 2009 2010 2011 produktu z którego powstał odpad/Lata Papier i tektura 48 49 50 52 54 Tworzywa sztuczne 25 16 17 18 19 Szkło 40 39 41 43 46 Aluminium 40 41 43 45 47 Blacha stalowa 20 25 29 33 37 Materiały naturalne 15 15 15 15 15 Tabela 14 na lata 2006-2007 dla 2012 2013 2014 56 20 49 48 42 15 58 21,1 55 49 46 15 60 22,5 60 50 50 15 W okresie po 2007 roku, zgodnie z zapisami Kpgo 2010 przewiduje się dalszy wzrost poziomów odzysku i recyklingu, tj. odzysk na poziomie: 60%, a recykling – 55-80%. Również prognozowany jest wzrost poziomów recyklingu dla poszczególnych rodzajów opakowań. Prognozowane ilości odpadów opakowaniowych, które powinny być poddane procesom recyklingu na terenie gminy Raszyn przedstawiono w tabeli 15. Prognozowane ilości odpadów opakowaniowych, które powinny być poddane procesom odzysku i recyklingu na terenie gminy Raszyn [Mg] Rodzaj opakowania /Lata 2011 2015 Papier i tektura 426 492 Tworzywa sztuczne 114 140 Szkło 213 290 Blacha stalowa 64 72 Aluminium 51 71 Drewno 7 8 Ogółem 875 1 072 Tabela 15 9.2.2. Odpady niebezpieczne Zgodnie ze strategią WPGO na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 projekt, przewiduje się systematyczny rozwój selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów 31 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) komunalnych. W celach w rozdziale 7 dla gminy Raszyn założono limity odzysku odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych na następujących poziomach: 2011 rok 20% 14Mg 2015 rok 35% 26Mg. Poziomu odzysku odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych w latach 2011 i 2015 na terenie gminy Raszyn przedstawiono na rys. 1. 80 75 Odzysk i recykling 70 Ilość w ytw orzona odpadów 65 2011 Rysunek 1 2015 Poziom odzysku odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych w latach 2011 i 2015 na terenie gminy Raszyn 9.2.3. Odpady wielkogabarytowe Zgodnie ze strategią WPGO na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 projekt, przewiduje się systematyczny rozwój selektywnego zbierania odpadów niebezpiecznych ze strumienia odpadów komunalnych. W celach w rozdziale 7 dla gminy Raszyn założono limity odzysku: 2011 rok 45% 30 Mg 2015 rok 65%. 44 Mg Poziomy te przedstawiono na rysunku 2. Mg 250 200 Ilość wytworzona odpadów Odzysk i recykling 150 100 50 0 Rysunek 2 2011 2015 Poziomy odzysku odpadów wielkogabarytowych w latach 2011 i 2015 na terenie gminy Raszyn 32 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) 9.3 Działania wspomagające prawidłowe postępowanie z odpadami w zakresie zbierania, transportu, odzysku i unieszkodliwiania Zbieranie odpadów prowadzone będzie w oparciu o funkcjonujące i zaproponowane systemy zbierania opracowane w niniejszym Planie. Zbieranie odpadów niesegregowanych powinno stanowić etap krótkotrwały i przejściowy. Zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz.2008 z późn. zm.), utrzymanie czystości i porządku w gminach należy do obowiązkowych zadań własnych gminy. Rada Gminy uchwaliła Regulamin czystości i porządku na terenie gminy, w którym określa jego szczegółowe zasady. Obejmują one między innymi prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania odpadów komunalnych, w tym powstających w gospodarstwach domowych, odpadów niebezpiecznych, odpadów wielkogabarytowych oraz odpadów z remontów. Odpady gromadzi się w różnego rodzaju zbiornikach przenośnych, przetaczanych lub przesypowych oraz w workach foliowych. Jedną z form zbierania odpadów komunalnych jest system selektywnego zbierania poszczególnych frakcji odpadów. Zgodnie z założeniami Kpgo 2010 oraz WPGO na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015 projekt, wymagane jest prowadzenie selektywnego zbierania i odbierania następujących frakcji odpadów komunalnych: odpady zielone z ogrodów i parków, papier i tektura (w tym opakowania, gazety, czasopisma, itd.), odpady opakowaniowe ze szkła w podziale na szkło bezbarwne i kolorowe, tworzywa sztuczne i metale, zużyte baterie i akumulatory, zużyty sprzęt elektryczny i elektroniczny, przeterminowane leki, chemikalia (farby, rozpuszczalniki, oleje odpadowe, itd.), meble i inne odpady wielkogabarytowe, odpady budowlano-remontowe. Zbieranie selektywne odpadów powinno odbywać się poprzez: 1. Zbieranie selektywne "u źródła", 2. Kontenery ustawione w sąsiedztwie, 3. opcjonalnie poprzez Punkty Dobrowolnego Gromadzenia Odpadów Zbieranie selektywne „u źródła” polega na selekcji odpadów komunalnych prowadzonej bezpośrednio w gospodarstwach domowych. Porównując efekt zbierania, można założyć, że zbieranie „u źródła” pozwoli na zebranie od 50 do 80 % materiałów do recyklingu. Drugi sposób pozwala na zapewnienie obsługi mieszkańców (osiedli) w zakresie selektywnego zbierania odpadów na ich terenie poprzez rozstawienie odpowiednio oznakowanych kontenerów. Sposób ten pozwala osiągnąć od 30 do 60 % materiałów do recyklingu. Zakłada się, że skuteczność zbierania poprzez kontenery bazuje na gęstości 1 punkt na 500 mieszkańców. Transport odpadów powinien się odbywać zgodnie z zasadą bliskości poprzez przedsiębiorstwa transportowe, które posiadają aktualne decyzje na zbieranie i transport odpadów. Odzysk i unieszkodliwianie odpadów powinno się odbywać również zgodnie z zasadą bliskości, w instalacjach posiadających decyzje na odzysk/unieszkodliwianie poszczególnych rodzajów odpadów. 33 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) 9.4. Działania zmierzające do redukcji ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych na składowiska odpadów Dyrektywa Rady 1999/31/EC w art. 5 określa wymagania w zakresie deponowania na składowiskach odpadów komunalnych ulegających biodegradacji. Biorąc pod uwagę powyższe wymagania (określone również w Ustawie o odpadach oraz aktach planistycznych wyższego rzędu), należy przyjąć, że ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji kierowanych do składowania powinny wynosić: w 2010 roku – 75% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 roku, w 2013 roku – 50% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 roku, w 2020 roku – 35% (wagowo) całkowitej ilości odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonej w 1995 roku. Ilość odpadów komunalnych ulegających biodegradacji wytworzonych w 1995 roku w gminie Raszyn wyznaczono w oparciu o wskaźniki przedstawione w Kpgo 2010 na poziomie 813 Mg. Prognozę ilości wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji przedstawiono w tabeli 16 oraz na rys. 3 i 4. 2010 2011 2013 2015 1812 1830 1867 1905 142 143 146 149 1735 1752 1788 1824 122 123 126 128 3811 3850 3927 4006 610 512 407 358 4000 Papier i tektura 3500 3000 Odpady zielone 2500 2000 Odpady kuchenne ulegajace biodegradacji 1500 1000 500 2010 2011 2013 2015 34 odzysk/ recykling Konieczny dodatkowy Dopuszczalne składowanie recyklingowi Odpady biodegradowalne bez opakowań z papieru i drewna poddanych 3446 3390 3458 3528 drew no 4500 0 biodegradacji Razem odpady ulegające Drewno Papier i tektura Odpady zielone biodegradacji Rok Prognoza ilości wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji w latach 20112015 dla gminy Raszyn [Mg] Odpady kuchenne ulęgające Tabela 16 2836 2878 3052 3170 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Rysunek 3 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji w latach 20102015 dla gminy Raszyn [Mg] 3500 3000 2500 Konieczny dodatkowy recykling Dopuszczalne składowanie 2000 1500 1000 500 0 Rysunek 4 2010 2011 2013 2015 Konieczny dodatkowy recykling oraz dopuszczalne składowanie ulegających biodegradacji w latach 2010-2015dla gminy Raszyn [Mg] odpadów Osiągniecie zapisanych celów i zadań w zakresie uzyskania odpowiednich poziomów odzysku w zakresie odpadów niebezpiecznych, wielkogabarytowych oraz budowlanych możliwe jest poprzez podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców. Natomiast w przypadku odpadów opakowaniowych oraz ulegających biodegradacji możliwe będzie przy zintensyfikowaniu działań polegających na selektywnym zbieraniu oraz wykorzystaniu metod biologicznych, także w przydomowych kompostownikach (odpady ulegające biodegradacji) i oraz termicznych. 10. ZADANIA INWESTYCYJNE I POZAINWESTYCYJNE W GOSPODARCE ODPADAMI DLA GMINY RASZYN WRAZ Z HARMONOGRAMEM REALIZACJI W LATACH 2007-2015 Realizacja zamierzonych celów, określonych w niniejszym planie dla sektora komunalnego z uwzględnieniem odpadów niebezpiecznych wymaga szeregu działań zarówno pozainwestycyjnych jak i inwestycyjnych. Zadania pozainwestycyjne dotyczą przede wszystkim intensyfikacji działań organizacyjnych umożliwiających rozwój systemów selektywnego zbierania odpadów komunalnych, odpadów niebezpiecznych oraz edukacji ekologicznej i monitoringu gospodarki odpadami. Zadania inwestycyjne obejmują przedsięwzięcia w zakresie budowy niezbędnego potencjału technicznego umożliwiającego w prawidłowy sposób prowadzenie procesów odzysku i unieszkodliwiania odpadów. Harmonogram realizacji poszczególnych przedsięwzięć w gospodarce odpadami dla gminy Raszyn w latach 2007 –2015 z uwzględnieniem jednostek odpowiedzialnych za realizację zadania przedstawiono w tabeli 17. Harmonogram realizacji przedsięwzięć w gospodarce odpadami dla gminy Raszyn Okres Jednostka Zadanie realizacji odpowiedzialna sektor komunalny Objęcie zorganizowanym zbieraniem odpadów 2007 Wójt komunalnych wszystkich mieszkańców gminy Tabela 17 Lp. 1. 35 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Lp. 2. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 11. Okres realizacji Zadanie Objęcie selektywnym zbieraniem odpadów komunalnych wszystkich mieszkańców gminy Doskonalenie systemu selektywnego zbierania surowców wtórnych obejmującego wszystkich mieszkańców Doskonalenie systemu kompostowania odpadów ulegających biodegradacji występujących w strumieniu odpadów komunalnych Inwentaryzacja kompostowników przydomowych oraz ilości kompostowanych odpadów Wdrożenie i rozwój systemu zbierania odpadów wielkogabarytowych i remontowo-budowlanych Kontynuacja i rozwój systemu zbierania odpadów remontowo-budowlanych Wdrożenie i rozwój systemu zbierania odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych Doskonalenie zbierania zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego Jednostka odpowiedzialna 2007 Wójt 2007-2011 Wójt 2007-2011 Wójt do 2010 Wójt 2007-2011 Wójt 2007-2011 Wójt 2007 – 2011 Wójt 2007-2015 Wójt Edukacja ekologiczna mieszkańców gminy w zakresie 2007-2015 wprowadzanego systemu gospodarki odpadami Wójt, przedsiębiorstwa wywozowe EDUKACJA EKOLOGICZNA W ZAKRESIE GOSPODARKI ODPADAMI NA TERENIE GMINY RASZYN Realizacja celów i zadań zamierzonych w planie gospodarki odpadami, szczególnie w zakresie selektywnego zbierania odpadów, wymaga zaangażowania i świadomego podejścia mieszkańców gminy. Właściwa realizacja zadań związanych z edukacją ekologiczną na terenie gminy Raszyn wymaga przygotowania operacyjnego Programu Edukacji Ekologicznej, obejmującego działania ukierunkowane na wszystkie grupy wiekowe. W programie zawarte zostaną wszystkie zaplanowane działania, wraz z podaniem terminów ich realizacji i podmiotami odpowiedzialnymi za ich wdrożenie. Jednym z podstawowych zadań niezbędnych do wykonania programów edukacji ekologicznej jest określenie grup celowych, do których chce się dotrzeć. Głównym adresatem programu promocji i edukacji w zakresie gospodarki odpadami jest społeczeństwo gminy. Kluczową grupą jest młodzież szkolna i dzieci, gdyż wykazują się oni największą percepcją na edukację ekologiczną, a ponadto stanowią ważną grupę konsumencką. Akcją informacyjną objęty zostanie również jak najszerszy krąg osób zajmujących się sprawami ochrony środowiska i gospodarki odpadami w urzędach, instytucjach i zakładach, a także przedstawicieli grup opiniotwórczych z zakresu ochrony środowiska: pozarządowych organizacji i stowarzyszeń ekologicznych, nauczycieli, radnych i członków zarządu różnych szczebli administracji samorządowej. Dzieci i młodzież szkolna W Programie tym nacisk położony zostanie na edukacje formalną – szkolną. W programie powinny znaleźć się zarówno ramy programowe, jak również propozycje materiałów edukacyjnych do 36 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) wykorzystania w trakcie zajęć. Ponadto, program należy uzupełnić o konspekty metodologiczne dla nauczycieli oraz materiały do prowadzenia zajęć. Poza przekazywaniem treści ekologicznych, konieczne jest zastosowanie w stosunku do dzieci i młodzieży także innych form przekazu. Powinny to być różnego rodzaju konkursy np. rywalizacje między klasami czy szkołami, wycieczki np. na składowisko, do sortowni, i jednocześnie na miejsca dzikich wysypisk śmieci. Aby prowadzone działania edukacyjne wśród dzieci i młodzieży przyniosły oczekiwane efekty niezbędna jest ścisła współpraca z władzami samorządowymi. Przekazywane informacje powinny w dużej mierze odnosić się do najbliższego otoczenia (miejsca zamieszkania), czyli gminy, powiatu. Przykłady właściwe oraz wymagające zmiany powinny pochodzić z „własnego podwórka”. Programy nauczania Przedszkola – w programie nauczania przedszkolnego treści ekologiczne zawarte są w części haseł dotyczących środowiska, pór roku i towarzyszących im przemian w przyrodzie. Od świadomości ekologicznej nauczyciela przedszkola zależy jak dalece potrafi program nauczania w przedszkolu nasycić treściami ekologicznymi, co potrafi przekazać uczniom w trakcie zabaw, spacerów, czy zajęć plastycznych. Szkoła podstawowa i gimnazjum– edukacja ekologiczna w szkołach podstawowych prowadzona jest na przyrodzie lub na innych przedmiotach w postaci ścieżki ekologicznej. Celami ogólnymi edukacji ekologicznej na poziomie szkoły podstawowej są: Uświadamianie zagrożeń środowiska przyrodniczego, występujących w miejscu zamieszkania. Budzenie szacunku do przyrody. Rozumienie zależności istniejących w środowisku przyrodniczym. Zdobycie umiejętności obserwacji zjawisk przyrodniczych i ich opisu. Poznanie współzależności człowieka i środowiska. Wyrobienie poczucia odpowiedzialności za środowisko. Rozwijanie wrażliwości na problemy środowiska. Program ścieżki edukacyjnej łączy ogólne treści niezbędne w edukacji ekologicznej. Są to: Przyczyny i skutki niepożądanych zmian w atmosferze, biosferze, hydrosferze i litosferze. Różnorodność biologiczna (gatunkowa, genetyczna, ekosystemów) – znaczenie jej ochrony. Żywność – oddziaływanie produkcji żywności na środowisko. Zagrożenia dla środowiska wynikające z produkcji i transportu energii, energetyka jądrowa – bezpieczeństwo i składowanie odpadów. Program ten uszczegóławia powyższe treści, a w kilku miejscach wykracza poza nie. Dotyczy to szczególnie tych treści, które mają nawiązywać do własnego doświadczenia dziecka i jego znajomości najbliższej okolicy oraz regionu. Program koncentruje się wokół: Zagadnień zmienności w środowisku: naturalnej, jako tła porównawczego oraz zależnej od działalności człowieka w środowisku. Najważniejszych problemów ekologicznych współczesnego świata. Sposobów gospodarowania w miejscu swojego zamieszkania. Wartości, jaką stanowi różnorodność biologiczna. Pracownicy administracji samorządowej, nauczyciele Ważną grupą odbiorców programu edukacji ekologicznej, składającą się równocześnie z twórców i realizatorów tego programu, jest grupa przedstawicieli administracji samorządowej: burmistrz, radni miejscy, pracownicy urzędów miejskich. Do nich w dużej mierze należy podejmowanie działań z zakresu planowania, programowania i rozwoju. Przekładają się one później na działania 37 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) inwestycyjne i organizacyjne, związanych z ochroną środowiska na obszarze danej jednostki organizacyjnej. Osoby te powinny zostać przeszkolone w pierwszej kolejności. Elementami edukacji ekologicznej wśród tej grupy powinny być organizowane dla nich spotkania ze specjalistami, udział w konferencjach i szkoleniach, konsultacje z praktykami, którzy realizują podobne zadania z zakresu zrównoważonego rozwoju i ochrony środowiska na własnym terenie. Akcja edukacyjna prowadzona wśród decydentów powinna być prowadzona w sposób cykliczny (uwzględniająca pozostałe obowiązki wynikające z pełnionych przez te osoby funkcji) i zapewniać ciągłe doskonalenie się i dokształcanie tej grupy osób. Drugą grupą osób które powinny zostać objęte akcją edukacyjną w pierwszej kolejności są osoby, które z racji wykonywanego zawodu mają częsty kontaktu z szerszą grupą mieszkańców. Prowadzenie wśród tej grupy osób edukacji powinno koncentrować się na zorganizowaniu im głównie cyklu spotkań i szkoleń, a także zapewnienia dostępu do jak najszerszych zasobów materiałów literatury fachowej (czasopisma, periodyki, książki, wydawnictwa multimedialne). Istotne jest, aby osoby, szczególnie z tej grupy, jako grupy dużego zaufania społecznego, w sposób rzetelny przedstawiały wszystkie aspekty planowanych do wprowadzenia inwestycji czy zmian w zakresie zagadnień ochrony środowiska. Muszą być przygotowani do spotkania z ludźmi o różnym poziomie świadomości ekologicznej i umieć odpowiednio dostosować formę przekazywanych informacji. Pozostali dorośli mieszkańcy gminy Dla pozostałych mieszkańców prowadzona będzie ciągła akcja edukacyjno – informacyjna. W ostatnich latach obserwuje się rosnące zainteresowanie niektórych grup osób dorosłych zdobywaniem wiedzy na temat otaczającego ich środowiska, a także możliwości uczestniczenia w działaniach na rzecz jego ochrony. Zachowania obserwowane w społeczeństwie wskazują jednak, że poziom akceptacji dla działań z zakresu ochrony środowiska maleje, a zachowania prokonsumpcyjne dominują nad proekologicznymi. Dlatego rola edukacji ekologicznej i wprowadzanie jej nowych form są nadal bardzo istotne. Najlepszym i najefektywniejszym sposobem podniesienia świadomości ekologicznej dorosłych jest zaangażowanie mieszkańców w procesy decyzyjne. Wymaga to szerokiego informowania społeczeństwa o stanie środowiska, możliwościach prawnych uczestniczenia w podejmowaniu decyzji mających wpływ na obecny i przyszły stan. Proponowane działania w ramach edukacji dla dorosłej części mieszkańców gminy obejmują także: organizacje szkoleń, wykładów i seminariów dla zainteresowanych osób. opracowanie i wdrożenie programów doradczych z zakresu ochrony środowiska i gospodarki odpadami, w tym także możliwości wdrażania technik odzysku odpadów. współpraca z klubami ekologicznymi oraz ośrodkami doradczymi. działania promocyjne. doradztwo indywidualne. Społeczne kampanie informacyjne Prowadzone działania edukacyjne powinny położyć duży nacisk na realizację szerokich kampanii edukacyjnych, których celem byłoby propagowanie idei zrównoważonego rozwoju. Realizacja takich zadań prowadzona powinna być z wykorzystaniem wszystkich lokalnie dostępnych form. Media w kampanii informacyjnej Niezbędnym elementem pomyślnego promowania zagadnień ekologicznych jest wsparcie prowadzonych działań w środkach masowego przekazu poprzez realizacje odpowiedniej polityki 38 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) medialnej. Media dzięki znacznym możliwościom oddziaływania, społecznego spełniają ważną rolę w kształtowaniu świadomości proekologicznej. Prowadzona właściwa polityka medialna ma na celu dotarcie z treściami ekologicznymi głownie do osób dorosłych. W celu osiągnięcia pożądanych efektów prowadzona polityka medialna powinna być oparta w głównej mierze o media lokalne (prasa, radio) a także z racji znacznego wzrostu jego znaczenia również o Internet. Prasa lokalna Ogłoszenie. Poprzez tę formę w prosty, hasłowy sposób można promować różne aspekty związane z ochroną środowiska, np. o wprowadzanym systemie segregacji odpadów na terenie gminy. Wkładka informacyjna do gazety. Powinna zostać skonstruowana w formie ulotki/broszury tematycznej np. w zakresie gospodarki odpadami. Internet Internet pełni coraz ważniejszą role jako źródło informacji i sposób przekazywania danych. Tą drogą istnieje duża szansa dotarcia do młodzieży, wśród której Internet jest coraz bardziej popularnym środkiem komunikacji. Informacje dotyczące wdrażanego programu powinny być zamieszczone na stronie WWW gminy Raszyn. Na stronie internetowej można również zamieszczać (w porozumieniu z lokalnymi gazetami) artykuły dotyczące np. ochrony środowiska wcześniej publikowane na ich łamach. Na stronie WWW można uruchomić subskrypcje materiałów dotyczących środowiska, która będzie rozsyłana do zgłaszających się mieszkańców pocztą elektroniczną. Mieszkańcy mogą ta samą drogą składać zapytania dotyczące stanu środowiska i gospodarki odpadami. Okresowe kampanie informacyjne: Akcja ulotkowa Akcja ulotkowa będzie wsparciem przy wprowadzaniu konkretnych działań związanych z ochroną środowiska. Z założenia ulotki (broszury informacyjne) trafiają bezpośrednio do adresatów, czyli mieszkańców gminy, co daje większą gwarancję osiągnięcia zamierzonego celu. Kolportaż ulotek powinien być przeprowadzony przed podjęciem zamierzonych działań. Mieszkańcy będą mieli właściwe przygotowanie i nie będą zaskoczeni w chwili wprowadzanych zmian. Ulotki powinny przedstawiać wprowadzane działania w sposób skrótowy, hasłowy i schematyczny – pełen zakres informacji powinien być przekazany za pośrednictwem innych form przekazu. Ulotki winny wyjaśniać i uzasadniać wprowadzane przedsięwzięcia a także przedstawiać korzyści z nich płynące. Forma ulotki powinna być przejrzysta i czytelna. Organizacja festynów okolicznościowych Festyny są dobrą okazją do przekazywania mieszkańcom także informacji ekologicznych i związanych z gospodarka odpadami. Może to mieć formę różnego rodzaju konkursów: sportowych, zręcznościowych, wiedzy z danej dziedziny itp. Proponowane formy rozrywki angażować powinny dzieci i ich rodziców, przekazując poprzez wiedzę z zakresu ekologii. Pozostałe elementy możliwe do wykorzystania na festynach to: prezentacja sprzętu wykorzystywanego w ochrony środowiska i gospodarce odpadami: pojemników, worków do zbiórki i segregacji odpadów, indywidualnych przydomowych kompostowników itp., 39 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) 12. prezentacja literatury ekologicznej i prac plastycznych związanych z ekologią, wykonanych przez młodzież, pokazy praktyczne, np. możliwych sposobów segregacji odpadów. OKREŚLENIE INSTRUMENTÓW FINANSOWYCH SŁUŻĄCYCH REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW W PLANIE GOSPODARKI ODPADAMI Inwestycje w dziedzinie gospodarki odpadami mogą być finansowane za pomocą środków pochodzących ze źródeł prywatnych, które stanowią środki własne inwestorów, powiększone o komercyjne kredyty bankowe oraz ze źródeł publicznych. Do źródeł publicznych należą: budżet państwa, budżety jednostek samorządu terytorialnego, fundusze ekologiczne, środki pochodzące ze źródeł zagranicznych nie podlegające zwrotowi oraz pochodzące z funduszy Unii Europejskiej. Ponadto inwestycje w tej dziedzinie mogą wspierane być przez niezależne instytucje finansowe, organizacje międzynarodowe, fundacje czy towarzystwa leasingowe. Możliwe jest łączenie środków pochodzących z różnych źródeł oraz zawieranie umów na wspólną realizację inwestycji przez samorządy terytorialne i podmioty prawne. Przedstawione zadania strategiczne w zakresie poprawy stanu gospodarki odpadami w mieście mogą być finansowane z następujących źródeł: środki Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska środki Wojewódzkiego, Powiatowego oraz Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej środki Banku Ochrony Środowiska w formie kredytów i pożyczek a także z: Funduszy strukturalne Unii Europejskiej Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego UE Norweskiego Mechanizmu Finansowego Najważniejszym źródłem pozyskania funduszy na realizację inwestycji w zakresie gospodarki odpadami jest Fundusz Spójności. W ramach tego funduszu, dla ustanowionego przez polski rząd, Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” w Priorytecie II – Gospodarka Odpadami i Ochrona Powierzchni Ziemi, przeznaczono środki finansowe w postaci pomocy bezzwrotnej na kwotę 1 107,65 mln euro. Beneficjentami tego funduszu mogą być jednostki samorządu terytorialnego i ich związki lub podmioty świadczące usługi z zakresu zadań własnych JST. Projekty finansowane muszą obejmować minimum 150 tys. mieszkańców. Maksymalny stopień dofinansowania wydatków kwalifikowanych może wynieść 85% projektu. W ramach Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko”, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego, będące instytucją zarządzającą powyższym programem, opracowało listę inwestycji priorytetowych, tzw. „listę indykatywną”, która została przekazana do Brukseli. Na liście znajdują się dwa projekty dla Województwa Mazowieckiego – program gospodarki odpadami dla m. st. Warszawy (155 mln euro), oraz program gospodarki odpadami Związku Gmin „Czyste Mazowsze” (25 mln euro). Niektóre działania w zakresie gospodarki odpadami mogą być dofinansowane z Norweskiego Mechanizmu Finansowego i Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweski Mechanizm Finansowy są nowymi instrumentami, które umożliwiają Polsce oraz innym nowym krajom członkowskim Unii Europejskiej korzystanie z dodatkowych, obok funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności, źródeł bezzwrotnej pomocy zagranicznej. Podstawą do wdrażania ww. Mechanizmów są dwie umowy podpisane przez Rząd RP z państwami-darczyńcami (tj. Norwegią, Islandią i Liechtensteinem): Memoranda o Porozumieniu (ang. Memorandum of Understanding) w sprawie wdrażania Norweskiego Mechanizmu Finansowego oraz wdrażania Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru 40 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Gospodarczego. Przyznana Polsce pomoc w wysokości 533,51 mln. euro będzie wykorzystywana do 2009 r. Celem mechanizmów finansowych jest realizacja przedsięwzięć prorozwojowych, przyczyniających się do zmniejszania różnic ekonomicznych i społecznych w obrębie Europejskiego Obszaru Gospodarczego, a także sprzyjanie zacieśnianiu więzi pomiędzy państwami-darczyńcami, a Polską. Realizowane projekty powinny być zgodne z krajowymi priorytetami polityki społeczno-gospodarczej, jak również celami odpowiednich polityk Unii Europejskiej. Środki finansowe w ramach Mechanizmu Finansowego EOG dostępne będą na realizację projektów w ramach następujących priorytetów: * Ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego, poprzez m.in. redukcję zanieczyszczeń i promowanie odnawialnych źródeł energii, * Promowanie zrównoważonego rozwoju poprzez lepsze wykorzystanie i zarządzanie zasobami, * Ochrona kulturowego dziedzictwa europejskiego, w tym transport publiczny i odnowa miast, * Rozwój zasobów ludzkich poprzez m.in. promowanie wykształcenia i szkoleń, wzmacnianie w samorządzie i jego instytucjach potencjału z zakresu administracji lub służby publicznej, a także wzmacnianie wspierających go procesów demokratycznych, * Opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem, * Badania naukowe. Z kolei środki finansowe z Norweskiego Mechanizmu Finansowego przeznaczone będą na działania wymienione dla Mechanizmu Finansowego EOG oraz dodatkowo na poniższe priorytety: * Wdrażanie przepisów z Schengen, wspieranie Narodowych Planów Działania z Schengen, jak również wzmacnianie sądownictwa, * Ochronę środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem wzmocnienia zdolności administracyjnych do wprowadzania w życie odpowiednich przepisów istotnych dla realizacji projektów inwestycyjnych, * Politykę regionalną i działania transgraniczne, * Pomoc techniczną dla instytucji przy wdrażaniu prawodawstwa UE (acquis communautaire). Zadania strategiczne w zakresie gospodarki odpadami mogą być realizowane tylko w dwóch priorytetach: Ochrona środowiska, w tym środowiska ludzkiego, poprzez m.in. redukcję zanieczyszczeń i promowanie odnawialnych źródeł energii Ochrona środowiska, ze szczególnym uwzględnieniem wzmocnienia zdolności administracyjnych do wprowadzania w życie odpowiednich przepisów istotnych dla realizacji projektów inwestycyjnych Środki z Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowego mogą być przeznaczone na: pojedyncze projekty, grupy projektów (programy), specyficzne formy pomocy, tj. granty blokowe funduszu pomocy technicznej, fundusz kapitału początkowego (ang. seed money), fundusz grantów dla organizacji pozarządowych, jak również na fundusz stypendialny i szkoleniowy oraz program naukowy. http://www.mgip.gov.pl 12.1. Oszacowanie kosztów przedsięwzięć przewidzianych w planie gospodarki odpadami dla gminy Raszyn Oszacowanie kosztów dokonano dla zadań z sektora komunalnego przedstawionych w rozdziale 8 niniejszego opracowania. Zakres analizy obejmował następujące rodzaje: koszty inwestycyjne i pozainwestycyjne dla przedsięwzięć z sektora komunalnego koszty związane z wdrożeniem selektywnego zbierania odpadów, 41 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) - koszty związane z przeprowadzeniem edukacji ekologicznej. Koszty w zakresie zadań przewidzianych do realizacji przedstawiono w tabeli 18. Koszty zadań przewidzianych do realizacji w latach 2007-2015 na terenie gminy Raszyn Koszt zadania Lp. Zadanie Źródło finansowania [tys. PLN] Zadania inwestycyjne Likwidacja nielegalnych składowisk odpadów 1. 3-10/rok GFOŚiGW tzw. „dzikich wysypisk” Zadania pozainwestycyjne Organizacja i rozwój systemu selektywnego zbierania surowców wtórnych, odpadów wielkogabarytowych, remontowo-budowlanych, budżet gminy, PFOŚiGW, 1. 150,0 niebezpiecznych występujących w strumieniu GFOŚiGW, odpadów komunalnych, ulegających biodegradacji Organizacja Punktu Dobrowolnego Zbierania budżet gminy, 2. 2,0/rok Odpadów-opcjonalnie GFOŚiGW, PFOŚiGW Edukacja ekologiczna mieszkańców gminy w budżet gminy, 3. zakresie wprowadzanego systemu gospodarki 5,0/rok GFOŚiGW, PFOŚiGW odpadami Tabela 18 13. WNIOSKI Z ANALIZY ODDZIAŁYWANIA GOSPODARKI ODPADAMI NA ŚRODOWISKO PROJEKTU PLANU Cele i zadania zmierzające do uzyskania obowiązujących poziomów odzysku dla poszczególnych grup i rodzajów odpadów oraz zaproponowane rozwiązania zmierzające do ograniczania ilości deponowanych odpadów w środowisku są zgodne z Polityką Ekologiczną Państwa, Krajowym Planem Gospodarki Odpadami 2010 , WPGO na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2011-2015, Planem gospodarki odpadami dla powiatu sierpeckiego. Opracowany plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn obejmuje rozwiązania zmierzające do uporządkowania gospodarki odpadami na terenie gminy. Aktualnie system gospodarki odpadami na terenie gminy oparty jest o deponowanie odpadów na składowiskach odpadów innych niż niebezpieczne i obojętnych oraz o kompostownie w Grodzisku Mazowieckim oraz ZUOK Radiowo w Warszawie. Docelowo system będzie oparty o instalacje, które powstaną w ramach kompleksowego systemu gospodarki planowane dla regionu m.st. Warszawy. Plan skupia się na rozwoju systemu selektywnego zbierania odpadów. Eliminacja ze strumienia odpadów komunalnych frakcji użytecznej, odpadów ulegających biodegradacji, niebezpiecznych i innych problemowych, przyczyni się do znacznego obniżenia ładunku zanieczyszczeń, który do tej pory był kierowany do środowiska, poprzez deponowanie odpadów niesegregowanych na składowisku Realizacja zadań i celów wytyczonych w Planie przyczyni się do poprawy stanu środowiska na terenie gminy Raszyn. Jako ważny element należy uznać cel objęcia zorganizowanym wywozem odpadów wszystkich mieszkańców gminy, co zapobiegnie niekontrolowanemu deponowaniu odpadów w miejscach do tego nie przeznaczonych. Również wdrożenie bezpłatnego odbioru zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego będzie skutkowało zmniejszeniem zanieczyszczenia środowiska na terenie gminy. 42 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) Istotnym celem jest zmniejszenie deponowania odpadów ulegających biodegradacji zgodnie z zapisami Dyrektywy Rady 1999/31/EC oraz Ustawy o odpadach. Realizacja tych zapisów przyczyni się do zmniejszania strumienia odpadów niesegregowanych kierowanego na składowiska. Jednak należy zauważyć, że zagrożeniem dla środowiska związanym z realizacją planu gospodarki odpadami będzie nieterminowe realizowanie zapisanych w nim działań. Dotyczy to przede wszystkim realizacji zadań w zakresie zbierania odpadów, ich odzysku lub unieszkodliwiania. Przy założeniu powstawania odpadów w sposób ciągły, niezbędne jest objęcie wszystkich mieszkańców zorganizowanym systemem zbierania i doskonalenie tego systemu przez kolejne lata. Brak podjęcia działań w tym zakresie będzie skutkować deponowaniem odpadów nieprzetworzonych na składowiskach lub „dzikich wysypiskach” w sposób niekontrolowany. Stwierdza się, że w przypadku konsekwentnej realizacji zadań i celów przedstawionych w Planie gospodarki odpadami dla gminy Raszyn nastąpi poprawa stanu środowiska. 14. SYSTEM MONITORINGU I OCENY REALIZACJI ZAMIERZONYCH CELÓW Wójt gminy Raszyn odpowiada za wdrożenie systemu opracowanego w gminnym planie gospodarki odpadami i jest zobowiązany do opracowania oraz wdrożenia systemu monitoringu. Monitorowanie realizacji planu umożliwi ocenę prawidłowości i efektywności działań oraz szybkie i elastyczne reagowanie na zmiany. Monitoring gospodarki odpadami polegał będzie na działaniach organizacyjno – kontrolnych. System monitoringu i oceny zadań oraz celów zawartych w planie gospodarki odpadami dla gminy Raszyn obejmuje: obligatoryjne terminy zawarte w aktach prawnych, system sprawozdawczości organów urzędowych i podmiotów gospodarczych oraz wskaźniki realizacyjne zamierzonych działań. Raport z postępów we wdrażaniu planu Wójt gminy Raszyn ma obowiązek składania co 2 lata Radzie Gminy sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami. Sprawozdanie powinno zostać przedłożone Radzie Gminy do dnia 31 marca 2007 r. Zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (Dz. U. Nr 39 poz. 251) art. 14, pkt 12 sprawozdanie z realizacji planu gospodarki odpadami powinno obejmować okres dwóch lat kalendarzowych, według stanu na dzień 31 grudnia roku kończącego ten okres. Termin przygotowania sprawozdań z realizacji planów upływa w 2007r. Sprawozdanie z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami powinno zostać opracowane zgodnie z: „Wytycznymi oraz wzorem sprawozdania z realizacji gminnego planu gospodarki odpadami” opracowanymi na zamówienie Ministra Środowiska w 2006 r. Weryfikacja i aktualizacja planu Ustawa o odpadach wymaga, aby plany gospodarki odpadami aktualizowane były nie rzadziej niż raz na 4 lata. Oznacza to, że pierwsza aktualizacja gminnego planu gospodarki odpadami powinna być uchwalona przed 30 czerwca 2009 r. (Plan gospodarki odpadami… przyjęty został Uchwałą nr XLIV/799/05 z dnia 27 stycznia 2005 roku). Jeżeli zmiany w gospodarce odpadami w gminie będą znaczące lub będzie wymagała tego sytuacja lokalna, gminny plan gospodarki odpadami powinien być zaktualizowany przed tym terminem. Proces aktualizacji poprzedza weryfikacja dokumentu w celu oceny, które części planu wymagają aktualizacji i w jakim zakresie. Weryfikacji podlega cały plan, tj. aktualny stan gospodarki odpadami, 43 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) wytyczone cele i działania, program krótko i długoterminowy, określone zadania i harmonogram ich realizacji. Wskaźniki monitorowania efektywności planu Podstawą monitoringu realizacji planu jest sprawozdawczość oparta na wskaźnikach odzwierciedlających stan gospodarki odpadami, stan środowiska i presję na środowisko. W celu nadzoru nad realizacją przyjętego planu przedstawiono, wskaźniki, które będą służyć do oceny stopnia realizacji założonych zadań przedstawiono w tabeli 19. Wskaźniki monitoringu realizacji Planu gospodarki odpadami dla gminy Raszyn wartość na Lp. Wskaźnik 31.12.2006 r. 1. Liczba przeprowadzonych akcji edukacyjnych bd Udział mieszkańców gminy objętych zorganizowaną zbiórką odpadów w 2. 85% % 3. Udział mieszkańców gminy objętych selektywną zbiórką odpadów w % 85% 4. Ilość zebranych odpadów komunalnych w tys. Mg 7,391 5. Ilość zebranych odpadów niebezpiecznych w Mg 0 6. Ilość zebranych odpadów wielkogabarytowych w Mg 655,2 7. Ilość zebranych odpadów budowlanych w Mg 0 8. Poziom odzysku odpadów niebezpiecznych w % 0 dane nieporównywalne 9. Poziom odzysku odpadów wielkogabarytowych w % do prognoz odzysku** bd 10. Poziom odzysku odpadów opakowaniowych w % Ilość odpadów ulegających biodegradacji poddanych kompostowaniu * 11. w tys. Mg 1,108 w % odpadów ulegających biodegradacji ogółem bd Ilość odpadów komunalnych poddanych składowaniu na składowiskach 12. 5,964 w tys. Mg 6 (począwszy od 13. Liczba zlikwidowanych nielegalnych składowisk 2003 roku) Tabela 19 * ilość odpadów zmieszanych poddanych kompostowaniu ** w wyniku prowadzenia akcji zebrano1540 m 3 co zostało przeliczone na 655 Mg odpadów (zbyt duży szacunek ilościowy może wynikać z przeszacowanego przelicznika z m 3 na Mg) Źródło: Informacje Urzędu Gminy Raszyn Analiza wskaźników będzie podstawą do korekty i weryfikacji przedsięwzięć planowanych w gminnym planie gospodarki odpadami. 44 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) SPIS TABEL Tabela 1 Liczba ludności gminy Raszyn wg płci i wieku (stan na dzień 31.12.2006 rok) ________ 11 Tabela 2 Liczba ludności gminy Raszyn w podziale na wiek produkcyjny i nieprodukcyjny oraz z uwzględnieniem płci (wg stanu na dzień 31.12.2006 r.) __________________________ 11 Tabela 3 Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w rejestrze REGON wg sektorów własnościowych _________________________________________________________ 12 Tabela 4 Pracujący mieszkańcy gminy Raszyn z uwzględnieniem płci _______________________ 13 Tabela 5 Bezrobotni (zarejestrowani) mieszkańcy gminy Raszyn z uwzględnieniem płci ________ 13 Tabela 6 Skład morfologiczny odpadów komunalnych wg Kpgo 2010 _______________________ 15 Tabela 7 Bilans odpadów komunalnych w 2006 r. w gminie Raszyn wg składu morfologicznego przedstawionego w WPGO projekt __________________________________________ 16 Tabela 8 Ilości odpadów ulegających biodegradacji wytworzonych w 2006 r. w odpadach niesegregowanych [Mg] __________________________________________________ 17 Tabela 9 Ilość odpadów opakowaniowych wytworzonych w 2006 roku na terenie gminy Raszyn z podziałem na poszczególne grupy materiałowe _________________________________ 18 Tabela 10 Firmy wywożące odpady komunalne z terenu gminy Raszyn (wg stanu na 31.12.2006 r.) ____________________________________________________________________ 18 Tabela 11 Miejsca rozstawienia pojemników do selektywnego zbieranie odpadów na terenie gminy Raszyn ______________________________________________________________ 19 Tabela 12 Prognoza ilości wytworzonych odpadów komunalnych dla gminy Raszyn [Mg] _____ 22 Tabela 13 Prognozy powstawania w latach 2011 –2015 poszczególnych rodzajów opakowań dla gminy Raszyn [Mg] ____________________________________________________ 23 Tabela 14 Zakładane poziomy recyklingu odpadów opakowaniowych na lata 2006-2007 dla przedsiębiorców wg rozporządzenia w [%]. _________________________________ 31 Tabela 15 Prognozowane ilości odpadów opakowaniowych, które powinny być poddane procesom odzysku i recyklingu na terenie gminy Raszyn [Mg] ___________________________ 31 Tabela 16 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji w latach 2011-2015 dla gminy Raszyn [Mg] _________________________________________________ 34 Tabela 17 Harmonogram realizacji przedsięwzięć w gospodarce odpadami dla gminy Raszyn __ 35 Tabela 18 Koszty zadań przewidzianych do realizacji w latach 2007-2015 na terenie gminy Raszyn ____________________________________________________________________ 42 Tabela 19 Wskaźniki monitoringu realizacji Planu gospodarki odpadami dla gminy Raszyn ____ 44 45 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) SPIS RYSUNKÓW Rysunek 1 Poziom odzysku odpadów niebezpiecznych występujących w strumieniu odpadów komunalnych w latach 2011 i 2015 na terenie gminy Raszyn ____________________ 32 Rysunek 2 Poziomy odzysku odpadów wielkogabarytowych w latach 2011 i 2015 na terenie gminy Raszyn ______________________________________________________________ 32 Rysunek 3 Prognoza ilości wytwarzanych odpadów ulegających biodegradacji w latach 2010-2015 dla gminy Raszyn [Mg] _________________________________________________ 35 Rysunek 4 Konieczny dodatkowy recykling oraz dopuszczalne składowanie odpadów ulegających biodegradacji w latach 2010-2015dla gminy Raszyn [Mg] _____________________ 35 46 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) SPIS LITERATURY I WYKORZYSTANYCH MATERIAŁÓW 1. Ustawa z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2005 r. Nr 236, poz. 2008 z późniejszymi zmianami), 2. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. Nr 129/2006, poz. 902) z dnia 27 kwietnia 2001 roku, 3. Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 rok o odpadach (Dz. U z 2007, Nr 39, poz. 251 z późn. zm.), 4. Ustawa z dnia 8 marca 1990 roku o samorządzie gminnym (Dz. U. Nr 16/90, poz.95 z późniejszymi zmianami) 5. Ustawa o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw z dnia 27 lipca 2001 roku ( Dz. U. 100/2001 poz.1085 z późn. zmianami) , 6. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o opakowaniach i odpadach opakowaniowych (Dz. U. Nr 63, poz. 638 z późn. zmianami) 7. Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o obowiązkach przedsiębiorców w zakresie gospodarowania niektórymi odpadami oraz o opłacie produktowej i opłacie depozytowej (Dz. U. z 2007 r. Nr 90, poz.607) 8. Ustawa z dnia 29lipca 2005 r. o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym (Dz. U. Nr 180, poz. 1495), 9. Ustawa z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 101, poz. 628 z póź. zm.) , 10. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 2 kwietnia 2004 roku w sprawie sposobów i warunków bezpiecznego użytkowania i usuwania wyrobów zawierających azbest (Dz. U. Nr 71, poz. 649), 11. Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 października 2005 roku w sprawie zasad bezpieczeństwa i higieny pracy przy zabezpieczaniu i usuwaniu wyrobów zawierających azbest oraz programu szkolenia w zakresie bezpiecznego użytkowania takich wyrobów (Dz. U. Nr 216, poz. 1824), 12. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 września 2001 r. – w sprawie katalogu odpadów (Dz. U. Nr 112, poz. 1206 13. II Polityka Ekologiczna Państwa, Ministerstwo Środowiska 14. Polityka ekologiczna państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 20072010, Ministerstwo Środowiska, 2002 15. Krajowy Plan Gospodarki Odpadami 2010, Ministerstwo Środowiska, Monitor Polski Nr 90, poz. 946 z dnia 29 grudnia 2006 roku, 16. Wojewódzki Plan Gospodarki Odpadami dla Mazowsza na lata 2007-2011 z uwzględnieniem lat 2012-2015- projekt, Urząd Marszałkowski, 2007 17. Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn, 2004, 18. Program ochrony środowiska dla gminy Raszyn, 2004, 19. Plan Gospodarki Odpadami Powiatu Pruszkowskiego, 2004, 20. Informacje z uzyskane Urzędu Gminy w Raszynie 47 Plan gospodarki odpadami dla gminy Raszyn (aktualizacja) 21. 22. 23. 24. 25. 26. Bank Danych Regionalnych: www.stat.gov.pl www.wfosigw.pl www.nfosigw.pl www.funduszestrukturalne.gov.pl http://www1.ukie.gov.pl/WWW/news.nsf/0/4345CDE5D6C0D7B4C125700A00503F12 Mechanizm Finansowy EOG oraz Norweski Mechanizm Finansowy w Polsce, Informacja prasowa Ministerstwa Gospodarki i Pracy, 2005 48
