Badania słuchu

advertisement
Program wczesnego wykrywania wad i schorzeń narządu wzroku
i słuchu w populacji dzieci i młodzieży Wrocławia
1. Opis problemu zdrowotnego
Problem zdrowotny
Jednym z występujących problemów zdrowotnych u dzieci i młodzieży szkolnej są wady
narządu wzroku i słuchu. Rodzaj tych wad oraz ich częstość występowania zależy od
wieku dziecka.
Szczególnie szybki rozwój dziecka w pierwszych latach życia, powoduje zmiany w obrębie
narządu wzroku. Wzrost gałki ocznej przebiega dwuetapowo: do 3 roku życia występuje
faza gwałtownego wzrostu, natomiast między 3-14 rokiem życia rozwój gałki ocznej jest
powolniejszy.
Wady wzroku (refrakcji) powstają gdy układ optyczny oka nie jest w stanie skupić
równoległej wiązki promieni świetlnych na siatkówce, co powoduje zamglenie widzenia.
Najczęstsze wady wzroku u dzieci i młodzieży to:
- krótkowzroczność (myopia) – promienie światła przecinają się przed
siatkówką, wada ta w większości przypadków rozwija się w wieku 10-16 lat
występuje u ok.10% dzieci i młodzieży;
- nadwzroczność (hipermetropia) – wiązki świetlne przecinają się poza
siatkówką; dotyczy ok. 20% dzieci;
- astygmatyzm (niezborność) – siła łamiąca układu optycznego oka jest
odmienna w różnych południkach; występuje u ok 5% uczniów.
Do innych zaburzeń narządu wzroku zaliczamy:
- zez (strabismus), to zaburzenie polegające na nieprawidłowym ustawieniu
osi widzenia w jednej lub w kilku pozycjach spojrzenia, dotyczy ok. 4%
populacji. Przyczyny zeza nie są dońca znane. Uważa się, ze mogą mieć
charakter:
sensoryczny – związane z wadami refrakcji, chorobami siatkówki, nerwu
wzrokowego i zaburzeń przezierności ośrodków optycznych;
motoryczny – wynikające z zaburzeń unerwienia mięśni gałkoruchowych,
ukształtowania oczodołów;
centralny – urazy psychiczne, urazy okołoporodowe uszkadzające centralne
mechanizmy sterowania.
- zaburzenie widzenia barw – uszkodzenie funkcji fotoreceptorów siatkówki.
Najczęściej jest wadą wrodzoną, uwarunkowaną genetycznie, dotyczy 5-6%
chłopców i 0,5% populacji dziewcząt. Stanowi przeciwwskazanie do wyboru
niektórych zawodów i powinno zostać zdiagnozowane w końcu pierwszego
etapu edukacji.
- amblyopię (tzw. „leniwe oko”) – deficyt ostrości widzenia stwierdzony za
pomocą optotypów jako jednostronny lub obustronny spadek ostrości
widzenia, dla którego niemożliwe jest określenie przyczyn w fizykalnym
badaniu lekarskim.
Amblyopia jest najczęstszą przyczyną pogorszenia
widzenia u dzieci i dotyka około 1‐5% populacji.
Rozwój intelektualny, adaptacja do nowego środowiska szkolnego, sukcesy szkolne
a później zawodowe, pozostają w bezpośrednim związku z możliwością komunikowania
się za pomocą zmysłu wzroku i słuchu. Zaburzony wzrok i słuch u dzieci jest przyczyną
poważnych trudności w nauce.
Wykrywanie wad wzroku nie zawsze jest proste, gdyż objawy mogą być różne i często
niecharakterystyczne. U dziecka mogą pojawić się kłopoty z czytaniem i pisaniem, bóle
głowy, pieczenie i łzawienie oczu oraz mruganie powiekami. Dziecko skarży się na
zamazywanie obrazu z bliska lub z daleka, przyjmuje nieprawidłowa postawę przy
czytaniu, pisaniu, patrzeniu na monitor.
Wczesna i prawidłowa korekcja wady wzroku pozwala uzyskać całkowitą poprawę
widzenia i zapobiec rozwojowi niedowidzenia.
1
Brak leczenia wad wzroku może prowadzić do pogłębiania się niedowidzenia i brak
możliwości uzyskania w późniejszym czasie pełnej ostrości wzroku i widzenia
obuocznego.
Wady słuchu to różne zaburzenia funkcji ucha i zmysłu słuchu, które upośledzają
zdolność słyszenia. Wada może polegać na uszkodzeniu odbierania dźwięków z otoczenia
lub zaburzeniu przewodzenia dźwięków do mózgu. Najczęściej występują wady mieszane.
Stopień uszkodzenia słuchu może być od lekkiego niedosłuchu po całkowitą głuchotę.
W populacji dzieci i młodzieży ubytki słuchu mają różny charakter zależny od przyczyny
powstawania.
Przyczyną nabytych zaburzeń słuchu u dzieci w wieku szkolnym
najczęściej są infekcje górnych dróg oddechowych prowadzące do stanów zapalnych ucha
środkowego. Większość tych zapaleń można skutecznie leczyć zachowawczo.
W niektórych przypadkach są to wady wrodzone, powstałe w wyniku nieprawidłowego
rozwoju w życiu płodowym lub dziedziczne. Czasem do utraty słuchu dochodzi w okresie
okołoporodowym, np. z powodu urazu lub niedotlenienia. W późniejszym okresie wady
słuchu powstają w wyniku
chorób zakaźnych, np. różyczka, odra, świnka, grypa
przyczyniają się do nich również zatrucia, a także cukrzyca i niedoczynność tarczycy.
Nadmierny, ciągły hałas, powyżej 80 dB może spowodować trwały, nieodwracalny ubytek
słuchu. Niebezpieczne, wysokie natężenie hałasu jest stale obecne w życiu dziecka, w
szkole może nawet dochodzić do 100dB. Niebezpieczne są również urządzenia medialne,
np. słuchanie głośnej muzyki przez słuchawki.
Wczesne rozpoznanie wad i zaburzeń słuchu zapobiega ich pogłębianiu się a jednocześnie
zwiększa szansę na całkowite wyleczenie.
2. Populacja podlegająca jednostce samorządu terytorialnego i populacja
kwalifikująca się do włączenia do programu
Populacja podlegająca jednostce samorządu terytorialnego:
-
liczba mieszkańców Wrocławia - 632 996 (GUS IV kw. 2011);
-
liczba uczniów szkół podstawowych w roku szkolnym 2014/2015– 28 657
(informacja z Wydziału Edukacji Urzędu Miejskiego Wrocławia);
-
liczba uczniów szkół gimnazjalnych w roku szkolnym 2014/2015 – 12 487
(informacja z Wydziału Edukacji Urzędu Miejskiego Wrocławia);
-
liczba uczniów klasach I, III i V szkół podstawowych w roku szkolnym
2014/2015 – 15 139 (informacja z Wydziału Edukacji Urzędu Miejskiego
Wrocławia);
-
liczba uczniów kl. II szkół gimnazjalnych w roku szkolnym 2014/2015 – 4 252
(informacja z Wydziału Edukacji Urzędu Miejskiego Wrocławia).
Populacja kwalifikująca się do włączenia do programu
Uczniowie klas I, III i V szkół podstawowych oraz II klas szkół gimnazjalnych – 19 391
uczniów.
Populacja kwalifikująca się do programu w 2015 roku wynosi nie mniej niż 13 000
uczniów.
Populacja kwalifikująca się do programu w 2016 roku wynosi nie mniej niż 13 000
uczniów.
3. Uzasadnienie potrzeby wdrożenia programu
Reforma ochrony zdrowia w Polsce zmieniła system opieki zdrowotnej nad uczniem.
Zlikwidowano poradnie medycyny szkolnej powierzając lekarzom podstawowej opieki
zdrowotnej i rodzinnym opiekę nad dziećmi i młodzieżą przy jednoczesnym utrudnionym
dostępnie do świadczeń specjalistycznych np. okulisty dziecięcego. Tymczasem okres
dojrzewania, po okresie niemowlęcym, to najbardziej dynamiczny etap w rozwoju
młodego organizmu, który wymaga częstego kontrolowania i oceny stanu zdrowia.
Wykrycie wad i zaburzeń rozwojowych, a także chorób przewlekłych, staje się możliwe
dzięki przeprowadzaniu badań przesiewowych i diagnostycznych. Obecnie badania
przesiewowe narządu wzroku i słuchu u uczniów w okresie szkolnym przeprowadzane są
2
przez pielęgniarkę środowiska nauczania i wychowania za pomocą prostych narzędzi a
często subiektywna ocena, powoduje iż wynik może być fałszywie dodatni lub ujemny.
Tabela poniżej przedstawia zakres i terminy wykonywania przez pielęgniarkę testów
przesiewowych.
Klasa (wiek ucznia)
Testy
przesiewowe
Klasa 1 (7 lat)*
Test do wykrywania zaburzeń:
- zeza (Cover test, test Hirschberga,
- ostrości wzroku,
- słuchu (badanie orientacyjne szeptem),
Klasa III (10 lat)
Test do wykrywania zaburzeń:
- ostrości wzroku,
- widzenia barw,
Klasa V (12 lat)
Test do wykrywania zaburzeń:
- ostrości wzroku.
Klasa I gimnazjum (13 lat) Test do wykrywania zaburzeń:
- ostrości wzroku,
- słuchu (badanie orientacyjne szeptem),
klasa I szkoły
Test do wykrywania zaburzeń:
ponadgimnazjalnej (16 lat)
- ostrości wzroku,
Klasa ostatnia szkoły
Test do wykrywania zaburzeń:
ponadgimnazjalnej (do
- ostrości wzroku,
ukończenia 19 roku życia)
Ocena ostrości wzroku przy pomocy tablic Snellena bez zastosowania autorefraktometru
wyklucza możliwość wykrycia średnich wad w zakresie nadwzroczności, które wymagają
zaopatrzenia w korekcję do bliży. Wydruk z autroerfraktometru nie daje jednoznacznej
odpowiedzi z jaką wadą wzroku mamy do czynienia, czy rzeczywiście występuje i musi
być korygowana. Dzieje się tak gdyż przy fizjologicznej dużej zdolności akomodacji u
dzieci a wąskiej, nieporażonej źrenicy badanie niesie za sobą wiele błędów np.
nieprawidłowe rozpoznanie krótkowzroczności, która nie istnieje.
Prawidłowe zdiagnozowanie wady wzroku jest możliwe tylko przy wykonaniu pełnego
pierwszorazowego badania przez lekarza okulistę, składającego się z badania ostrości
wzroku, zastosowania autorefraktometru, badania dna oka i przedniego odcinka,
wykonania cover testu oraz serotestów.
Najważniejszą przesłanką do wykonywania badań wzroku i wczesnego wykrycia zmian
jest możliwość pełnej rehabilitacji niedowidzenia i widzenia obuocznego-stereopsii do 10
rż. Brak działań naprawczych do 10 roku życia przy obecności niedowidzenia związanego
z krótkowzrocznością, nadwzrocznością, astygmatyzmem, różnowzrocznością czy
współistniejącym zezem prowadzi do nieodwracalnych zmian w układzie wzrokowym. 2)
Z analizy wyników programu „Słyszę” realizowanego pod kierunkiem prof. Henryka
Skarżyńskiego, a także badań uczniów z wrocławskich szkół wynika, że znaczny odsetek
populacji dzieci i młodzieży ma trudności w mówieniu, czytaniu, pisaniu, przyswajaniu
wiedzy, problemy z adaptacją w środowisku szkolnym oraz zaburzenia komunikowania
się upośledzające prawidłowy rozwój dziecka. Tym samym skutkuje to obniżeniem
aspiracji edukacyjnych, a konsekwencją będzie gorsza pozycja na rynku pracy.
Warto wspomnieć, iż badania przesiewowe słuchu u dzieci w wieku szkolnym stanowią
integralną część priorytetu z obszaru zdrowia, w okresie polskiej prezydencji w Radzie
Unii Europejskiej. W dniu 22 czerwca 2011 roku został podpisany w Warszawie, przez
przedstawicieli towarzystw naukowych zrzeszających audiologów, okulistów, foniatrów
i terapeutów mowy, Europejski Konsensus Naukowy dotyczący badań przesiewowych
słuchu, wzroku i mowy. Prace prowadzone podczas polskiej prezydencji zmierzają do
podpisania konkluzji Rady Europy zalecającej wykonywanie takich badań u wszystkich
dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym. 9)
3
Systematycznie prowadzone badania diagnostyczne wzroku i słuchu połączone z edukacją
zdrowotną dzieci i ich rodziców przyczyniają się do wczesnego ich wykrywania i leczenia
oraz dbania i ochronę tych narządów.
Skuteczność działań w zapobieganiu występowania wad wzroku i słuchu uwarunkowana
jest koniecznością ścisłej współpracy wszystkich podmiotów odpowiedzialnych za zdrowie
dzieci i młodzieży. Z tego też względu zasadne jest podejmowanie prób systemowego
rozwiązywania problemu poprzez stałą współpracę między rodzicami dzieci i młodzieży a
pracownikami edukacji i ochrony zdrowia.
4. Cele programu
a. Cel główny
zapobieganie zdrowotnym i społecznym skutkom późno wykrytych wad i schorzeń
narządu wzroku i słuchu u dzieci i młodzieży szkolnej Wrocławia poprzez wczesne ich
diagnozowanie oraz działania informacyjno – edukacyjne skierowane do uczniów i ich
rodziców.
b. Cele szczegółowe

wczesne wykrywanie wad i schorzeń narządu wzroku i słuchu populacji uczniów
szkół podstawowych (klasa I, III, V) i gimnazjalnych (kl. II) oraz ich leczenie w
okresie w którym efekty kliniczne są najlepsze, w ramach świadczeń z NFZ;

zwiększenie świadomości szczególnie wśród rodziców na temat występowania wad
wzroku i słuchu u dzieci oraz ich skutków zdrowotnych i społecznych;

pokonywanie przez dzieci i młodzież niepowodzeń szkolnych, których przyczyną są
zaburzenia w komunikowaniu się wywołane schorzeniami i wadami wzroku i
słuchu;

monitorowanie stanu zdrowia narządu wzroku i słuchu dzieci i młodzieży szkolnej
poprzez wykonywanie co 2 lata populacyjnych badań okulistycznych i
laryngologicznych.
c. Oczekiwane efekty

wzrost świadomości zdrowotnej uczniów i rodziców dotyczącej ochrony narządu
wzroku i słuchu oraz systematycznej kontroli ich funkcjonowania;

wczesne wykrywanie u dzieci i młodzieży wad i schorzeń narządu wzroku i słuchu
oraz ich korygowanie i leczenie w ramach świadczeń NFZ;

utrzymanie zgłaszalności
populacji danego rocznika;

zwiększenie dostępu do specjalistycznych świadczeń zdrowotnych (okulistycznych
i laryngologicznych) dzieciom i młodzieży z problemami zdrowotnymi w tym
zakresie;

poprawa jakości życia uczniów którym skorygowano wady i schorzenia narządu
wzroku i słuchu;

zapobieganie następstwom późno wykrytych wad i schorzeń narządu wzroku
i słuchu u dzieci i młodzieży;

zmniejszenie kosztów leczenia wad i schorzeń narządu wzroku i słuchu zarówno z
budżetu państwa jak też domowego rodziców dzieci;

umożliwienie dzieciom i młodzieży z rozpoznanymi wcześniej i leczonymi wadami
wzroku i słuchu wyboru zawodu zgodnie z ich możliwościami i zainteresowaniami.
na badania na poziomie nie mniejszym niż 80%
d. Mierniki efektywności odpowiadające celom programu

liczba dzieci i młodzieży przebadanych rocznie, nie mniej niż 13 000 co stanowi
ok. 80 % populacji zakwalifikowanej do badań diagnostycznych na podstawie
zgody rodziców na wykonanie badania;

liczba i odsetek dzieci ze stwierdzonymi wadami i schorzeniami narządu wzroku i
słuchu;

jednostkowy koszt wykrycia zmian chorobowych narządu wzroku i słuchu.
4
5. Adresaci programu (populacja programu)
a. Oszacowanie populacji, której włączenie do programu jest możliwe
W każdym roku realizacji programu uczniowie klas I,III i V szkoły podstawowej i II klasy
szkoły gimnazjalnej stanowią ok. 16 688 uczniów z czego udział w badaniach weźmie
nie mniej niż 13 000 uczniów.
b. Tryb zapraszania do programu
Zaproszenie do Programu nastąpi poprzez działania edukacyjno-informacyjne
prowadzone równolegle przez Wydział Zdrowia i Spraw Społecznych Urzędu
Miejskiego Wrocławia we współpracy z Wydziałem Edukacji, kierownictwem placówek
oświatowych oraz wybranym w drodze konkursu realizatorem programu. Z budżetu
Miasta m.in. zostaną wydrukowane materiały informacyjno-edukacyjne: plakat,
ulotki, list do rodziców, które będą następnie przekazane do szkół podstawowych
i gimnazjalnych. Ponadto informacje o Programie zostaną zamieszczone na stronach
internetowych www.wroclaw.pl oraz przedstawione w lokalnych mediach.
6. Organizacja programu
a.
Części składowe, etapy i działania organizacyjne

wybór placówki medycznej, realizującej i koordynującej program;

zorganizowanie w placówce medycznej tzw. „Ośrodka Wczesnej Diagnostyki Wad
i Schorzeń Narządu Wzroku i Słuchu”;

zorganizowanie spotkania realizatora programu z dyrektorami i nauczycielami
szkół podstawowych i gimnazjalnych w celu omówienia organizacji badań oraz
przedstawienia zdrowotnych i społecznych skutków późno wykrytych wad wzroku
i słuchu;

przygotowanie harmonogramów badań uczniów z poszczególnych szkół;

opracowanie strony internetowej z informacją o programie;

opracowanie materiałów informacyjno-edukacyjnych: logo programu, plakat,
ulotka, list do rodziców, karta badania lekarskiego;

przygotowanie i prowadzenie elektronicznej bazy danych oraz dokumentacji
medycznej programu;

marketing programu – zorganizowanie konferencji szkoleniowych, prasowych z
udziałem lekarza okulisty i laryngologa, w ramach programu Wrocławskiej Sieci
Szkół Promujących Zdrowie;

nagranie i emisja w telewizji regionalnej materiału informacyjno-edukacyjnego
prezentującego program.
b.
Planowane interwencje
Opis wykonywanych badań
Organizacja badań diagnostycznych oparta na zasadzie; jedności podmiotu, miejsca i
czasu badania. Oznacza to, że w ciągu jednej wizyty dziecka w Ośrodku zostaną
wykonane badania wzroku i słuchu.
Szczegółowa metodologia badań dla potrzeb wczesnej diagnostyki oparta jest
na :

zorganizowaniu, specjalistycznych badaniach narządu wzroku i słuchu całej
populacji dzieci klas I, III, V szkół podstawowych i młodzieży II klas szkół
gimnazjalnych;

wykonaniu indywidualnych konsultacji lekarzy specjalistów dla potrzeb korekcji i
leczenia, tych dzieci u których stwierdzono wady lub/i schorzenia wymagające
ustalenia dalszego postępowania odbywające się wyłącznie w obecności rodziców;

kontynuowaniu leczenia okulistycznego i laryngologicznego finansowanego z NFZ.
5
Badania okulistyczne
W badaniu narządu wzroku stosowane są procedury indywidualnych badań
okulistycznych, wykonywanych przez lekarzy okulistów i wyspecjalizowane pielęgniarki z
zastosowaniem aparatury medycznej, pozwalającej na postawienie pełnej diagnozy
przedniego i tylnego odcinka gałki ocznej, wad wzroku i schorzeń narządu wzroku przy
pierwszej wizycie.
Badanie okulistyczne zawiera:

badanie ostrości wzroku do dali (tablice podświetlane optotypów) i bliży (tablice
Snellena);

badanie widzenia barwnego (tablice Ishihary);

stereotesty (test Langa, TNO);

badanie przedniego odcinka (w lampie szczelinowej) i tylniego (wziernikowanie),

badanie autorefraktometrem;

cover test (naprzemienne zasłanianie).
Badania słuchu
Do diagnozy zaburzeń słuchu i schorzeń otolaryngologicznych w programie stosowane
będą następujące metody:

subiektywna oparta na audiometrii tonalnej wykonywanej przez audiometrystów,
pozwalająca określić stopień i rodzaj niedosłuchu w trakcie badań masowych;

obiektywna oparta na audiometrii impedacyjnej wykonywana przez lekarza
otolaryngologa w celu diagnostyki ubytków słuchu i schorzeń
otolaryngologicznych;

lekarskie badania otolaryngologiczne w celu postawienia ostatecznej diagnozy.
c.
Kryteria i sposób kwalifikacji uczestników

uzyskanie zgody rodziców na wykonanie badań wzroku i słuchu;

sporządzenie imiennych wykazów uczniów, którzy po uzyskaniu zgody rodziców
będą mieli wykonane badania i przekazanie ich do placówki medycznej realizującej
program;

zorganizowanie wyjazdu dzieci na badania do placówki medycznej pod opieką
nauczycieli;
d.
Zasady udzielania świadczeń w ramach programu

badania są zaplanowane i wykonywane zgodnie z wcześniej przyjętym
harmonogramem, który opracowany jest we współpracy ze szkołami;

w dniu badania dzieci są pod opieką nauczycieli i personelu medycznego placówki;

podczas wizyty w placówce każde dziecko jest zbadane z użyciem medycznej
aparatury okulistycznej oraz wykonywane są badania audiometryczne;

rodzice otrzymują wynik badania dziecka w szkole za pośrednictwem pielęgniarki
szkolnej, która w swojej dokumentacji odnotowuje wynik badania;

rodzice dziecka, które ma nieprawidłowy wynik badania mogą rejestrować się
telefonicznie lub osobiście na konsultacje do lekarza specjalisty;

rozmowa edukacyjno-informacyjna z lekarzem okulistą i/lub otolaryngologiem
zwana jest w metodologii programu konsultacją;

konsultacja polega na omówieniu wyniku badania oraz informacji dotyczącej
dalszego leczenia i/lub rehabilitacji specjalistycznej, które wykonywane są w
ramach świadczeń NFZ.
e. Sposób zakończenia udziału w programie i możliwości kontynuacji
Populacyjne badania diagnostyczne wzroku i słuchu finansowane będą z budżetu Miasta
Wrocławia natomiast leczenie i korekcja wykrytych wad u dzieci i młodzieży w ramach
świadczeń finansowanych z NFZ.
6
f. Bezpieczeństwo planowanych interwencji
1. Wyodrębniona medyczna baza danych będzie prowadzona w formie elektronicznej
przez placówkę medyczną wybraną w procedurze konkursowej, a dane osobowe,
chronione zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa.
2. Badania wykonywane będą w placówce medycznej
przez lekarzy specjalistów,
audiometrystki oraz pielęgniarki. Wszyscy realizatorzy programu posiadają
odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie zawodowe.
3. Uczniowie, którzy otrzymali zgodę od rodziców na wykonanie badań diagnostycznych
wzroku i słuchu przyjeżdżają do placówki leczniczej po opieką nauczycieli.
4. W czasie trwania badań okulistycznych i laryngologicznych na terenie placówki będzie
zapewniona opieka lekarza pediatry z dostępem do gabinetu zabiegowego.
g. Kompetencje/warunki niezbędne do realizacji programu
1. Badania wzroku i słuchu mogą wykonywać wyłącznie lekarze specjaliści: okuliści
i otolaryngolodzy z I lub II stopniem specjalizacji we współpracy z audiometrystami
i pielęgniarkami. Cały zespół posiada co najmniej 3-letnie doświadczenie w
realizowaniu programów przesiewowych i badań profilaktycznych dla dzieci
i młodzieży.
2. Badania wzroku będą wykonywane przy użyciu
specjalistycznej, okulistycznej
aparatury medycznej: lampy szczelinowej, autorefraktometru, rzutnika optotypów
dla dzieci, tonometru bezdotykowego oraz innego drobnego sprzętu medycznego.
3. Badania słuchu będą wykonywane przy użyciu specjalistycznej, laryngologicznej
aparatury medycznej: kabina audiometryczna dwustanowiskowa (z wentylacją,
wyciszona płytami dźwiękochłonnymi, z drzwiami dźwiękoszczelnymi), dwa
audiometry, tympanometr, rinomanometr, laryngoskop dla dzieci oraz drobny sprzęt
medyczny.
4. Badania uczniów organizowane będą w porozumieniu z Wydziałem Edukacji,
Dyrektorami Szkół wybranych do realizacji programu oraz pielęgniarkami środowiska
nauczania i wychowania zatrudnionymi w tych placówkach.
5.
Przed rozpoczęciem realizacji programu niezbędne będzie uzyskanie pisemnej zgody
rodziców na wykonanie badań.
6. O wynikach badań powiadomieni będą rodzice
pielęgniarka środowiska nauczania i wychowania.
dzieci,
dyrekcja
szkoły
oraz
7. W przypadku stwierdzenia u dziecka wad, zmian chorobowych i innych
nieprawidłowości w ramach programu przeprowadzona zostanie pierwsza konsultacja
specjalistyczna okulistyczna i laryngologiczna, która będzie miała charakter rozmowy
edukacyjno- informacyjnej z rodzicami dziecka, dotyczącej dalszego postępowania
leczniczego. Diagnostyka pogłębiona i dalsze leczenie będą prowadzone w ramach
świadczeń zdrowotnych NFZ.
8.
Placówka medyczna prowadzić będzie wyodrębnioną elektroniczną bazę danych
uczniów objętych programem, która uwzględnia termin, rodzaj i liczbę wykonanych
badań medycznych oraz konsultacji lekarzy specjalistów: okulistów i laryngologów.
7. Koszty
Koszty jednostkowe
Na koszty udziału dziecka w programie składają się:




organizacyjna i merytoryczna koordynacja programu;
wykonanie badań wzroku i słuchu podczas jednej wizyty dziecka w placówce
medycznej;
prowadzenie elektronicznej bazy danych programu, w tym wydruk wyników dla
rodziców;
koszty eksploracji pomieszczeń i administracyjne;
7

zakup materiałów biurowych i drobnego sprzętu do badań (np. wzierniki
okulistyczne i laryngologiczne, żarówki do lampy szczelinowej i oftalmoskopu,
końcówki do sondy itp.).
6. Monitorowanie i ewaluacja
a. Ocena zgłaszalności do programu





kryterium sukcesu – wykonanie badań wzroku i słuchu u nie mniej niż 80%
populacji klas I, III, V szkół podstawowych oraz klas II szkół gimnazjalnych;
prowadzenie elektronicznej bazy odbiorców programu;
prowadzenie list obecności na badaniach okulistycznych i laryngologicznych;
prowadzenie dokumentacji lekarskiej;
przygotowane wyników badań z zaleceniami dla rodziców.
b. Ocena jakości świadczeń w programie

wyniki ankiety dla rodziców dotyczącej opinii nt. realizacji programu;


analiza statystyczna i epidemiologiczna wyników badań;
bieżąca komunikacja organizatorów i realizatorów zadań z zastosowaniem
nowoczesnych narzędzi komunikowania się;
monitorowanie organizacji i realizacji badań;
wizytacje programu;
kontrola okresowa;
sprawozdanie okresowe i końcowe z realizacji zdań programowych.




c. Ocena efektywności programu

ilość wad wzroku i słuchu wykrytych podczas badań okulistycznych
i laryngologicznych;


ilość wad wykrytych po raz pierwszy;
monitorowanie stanu zdrowia narządu wzroku i słuchu dzieci i młodzieży szkolnej
poprzez wykonywanie populacyjnych badań okulistycznych i laryngologicznych co
2 lata – określenie jaki % dzieci objętych jest leczeniem okulistycznym i
laryngologicznym.
porównanie ceny badań okulistycznych i laryngologicznych w programie z NFZ i na
wolnym rynku usług.

Literatura
1.
Turno-Kręcicka A. Barć A. Kański J. „Choroby oczu u dzieci, 2002
2.
Stopyra W. „Orzecznictwo Okulistyczne”, 2008
3.
Jodkowska M, Woynarowska B. Testy przesiewowe u dzieci i młodzieży w wieku
szkolnym. Materiały instruktażowe dla pielęgniarek i higienistek szkolnych.
Publikacja wydana w ramach programu polityki zdrowotnej „Wdrażanie
standardów w opiece zdrowotnej nad populacją w wieku szkolnym” ze środków
Ministerstwa Zdrowia. Instytut Matki i Dziecka, Zakład Medycyny Szkolnej, 2002
4.
Prosta M. E./red./ Problemy okulistyki dziecięcej, Wydawnictwo Lekarskie PZWL ,
Warszawa 1998
5.
Jarzębińska-Vecerova M. Tuleja D. Podstawy refrakcji oka o korekcji wad wzroku,
Górnicki Wydawnictwo Medyczne, Wrocław 2005.
6.
Gryczyńska D. /red./ Otorynolaryngolia dziecięca, -medica press, Bielsko-Biała
2007
7.
Pruszewicz A. /red./ Zarys audiologii klinicznej, Wyd. AM Poznań, 1994
8.
Dwumiesięcznik medycznego "Klinika Oczna" NR 7-9/2005 Kałużny Bartłomiej J.,
Koszewska-Kołodziejczak A. z Kliniki Okulistycznej Akademii Medycznej w
Bydgoszczy, Kierownik: prof. dr hab. n. med. Józef Kałużny.
9.
Skarżyński H. Kochanek K. Piotrowska A. /red. nauk./ SŁYSZĘ program badań
słuchu u dzieci, Informator o słuchu, Partnerski projekt Instytutu Fizjologii i
Patologii Słuchu oraz Fundacji Ronalda McDonalda, Warszawa 2011
8
Download