HISTORIA STAROŻYTNA Autor: Aleksandra Stępień SPIS TREŚCI 1. Starożytność 2. Zdjęcia 3. Starożytna Grecja 4. Sztuka Starożytnej Grecji 5. Republika Rzymska 6. Sztuka Starożytnego Rzymu 7. Mezopotamia 8. Sztuka Mezopotamii 9. Starożytny Egipt 10.Sztuka Starożytnego Egiptu STAROŻYTNOŚĆ Okres w historii Bliskiego Wschodu, Europy i Afryki Północnej obejmujący dzieje tych regionów od powstania pierwszych cywilizacji do politycznego upadku cesarstwa zachodniorzymskiego w 476 roku. Dokładne ramy czasowe tego okresu nie są ściśle określone. Tradycyjnie za początek starożytności uznaje się powstanie cywilizacji opartej na przekazie pisemnym (czyli schyłek IV tysiąclecia p.n.e., kiedy to Sumerowie zaczęli stosować pismo klinowe), dla wcześniejszych dziejów rezerwując termin prehistoria. Data końcowa okresu zwykle wiązana jest z upadkiem bądź poważnymi przemianami cesarstwa rzymskiego - najczęściej wymienia się rok 476, czyli koniec panowania ostatniego cesarza zachodniorzymskiego Romulusa Augustulusa. Wskazuje się także m.in. rok 395, czyli podział cesarstwa na dwie części po śmierci Teodozjusza I, początki arabskich podbojów w VII wieku i szereg innych dat. ZDJĘCIA STAROŻYTNA GRECJA Cywilizacja, która w starożytności rozwijała się w południowej części Półwyspu Bałkańskiego, na wyspach okolicznych mórz, wybrzeżach Azji Mniejszej, a później także w innych rejonach Morza Śródziemnego. Starożytna Grecja uważana jest za kolebkę cywilizacji zachodniej. Grecka kultura, sztuka, mitologia, filozofia, nauka zostały za pośrednictwem Rzymian przekazane Europie i wywierały na jej mieszkańców ogromny wpływ w różnych okresach dziejów. W epoce brązu powstały na tym obszarze wysoko rozwinięte kultury: minojska na wyspie Krecie, a w Grecji właściwej mykeńska, która później zdominowała Kretę. Wraz z końcem epoki brązu nastąpił gwałtowny upadek cywilizacji mykeńskiej i nastały tzw. wieki ciemne, z których wyłoniła się (ok. VIII w. p.n.e.) kultura Grecji archaicznej z ludnością żyjącą w miastach-państwach zwanych polis. Za okres szczytowego rozwoju cywilizacji greckiej uznaje się okres klasyczny (V-IV w. p.n.e.), kiedy to Grecy odepchnęli zagrożenie perskie, a najpotężniejsze polis (Ateny, Sparta, Teby) toczyły wojny o hegemonię. W drugiej połowie IV w. p.n.e. dominację nad Grekami uzyskało zhellenizowane państwo macedońskie, a jego władca Aleksander Wielki - podbijając imperium perskie rozprzestrzenił kulturę grecką na ogromne obszary Azji i zapoczątkował okres hellenistyczny. SZTUKA STAROŻYTNEJ GRECJI REPUBLIKA RZYMSKA Państwo powstałe w starożytnym Rzymie, istniejące w latach 509 p.n.e.–27 p.n.e., które rozwinęło się z niewielkiego, monarchicznego państwamiasta Lacjum w środkowej części Półwyspu Apenińskiego do największej potęgi świata antycznego kontrolującej cały basen Morza Śródziemnego, by następnie przekształcić się w cesarstwo rzymskie. Jak mówi legenda po zburzeniu Troi krewny poległego króla Priama o imieniu Eneasz zebrał wokół siebie niedobitki obrońców miasta i wyruszył w świat w poszukiwaniu nowego miejsca do życia. Po wielu przygodach dotarł do zachodniego brzegu Półwyspu Apenińskiego, gdzie wpada do morza rzeka Tyber. Tam założył miasto Lawinium, nazwane tak na cześć jego żony, Lawinii. Potomkowie Eneasza opuścili jednak położone na równinie Lawinium i zbudowali inne miasto nad brzegiem powulkanicznego Jeziora Albańskiego. W związku z tym, że było rozciągnięte wzdłuż brzegów jeziora nazwali je Alba Longa. SZTUKA STAROŻYTNEGO RZYMU MEZOPOTAMIA Inaczej Międzyrzecze, nazwa przejęta z języka perskiego Miyanrudan i aramejskiego Beth-Nahrain) to starożytna kraina na Bliskim Wschodzie leżąca w dorzeczu rzek: Tygrysu i Eufratu. Na obszarze tym w starożytności rozwijał się szereg kultur, państw i imperiów, których twórcami były różne ludy (Sumerowie, Akadyjczycy, Asyryjczycy, Amoryci, Huryci, Kasyci, Chaldejczycy), kontynuujące jednak wspólne dziedzictwo kulturowe. Powszechnie uważa się, że właśnie na terenach Mezopotamii narodziła się pierwsza cywilizacja. SZTUKA MEZOPOTAMII STAROŻYTNY EGIPT Cywilizacja egipska lub też cywilizacja starożytnego Egiptu to wysoko rozwinięta kultura w dolinie Nilu z całym wachlarzem osiągnięć technicznych, naukowych, politycznych i kulturowych, która trwała ponad 3500 lat. Państwo to rozwinęło się dzięki corocznym, regularnym (a co za tym idzie dającym się przewidzieć) wylewom Nilu, który przynosił żyzne muły zapewniające przy odpowiednim nakładzie sił i środków oraz odpowiedniej organizacji dwukrotne, wysokie plony w ciągu roku. Dzięki tak sprzyjającym warunkom rolnictwo, które stanowiło podstawowe zajęcie ludności, zapewniało nadwyżki żywności, co pozwalało na jej magazynowanie na okresy nieurodzaju oraz na eksport. Równocześnie, od początku IV tysiąclecia p.n.e., posługiwano się w Egipcie żaglowymi łodziami do transportu materiałów po Nilu i opanowano obróbkę miedzi. Pod koniec tego tysiąclecia zaczęto stosować pismo hieroglificzne, które zostało ponownie odczytane w 1822 r. przez Jeana-François Champolliona, dzięki czemu historia starożytnego Egiptu jest już dobrze znana. SZTUKA STAROŻYTNEGO EGIPTU