Etapy europejskiego procesu integracyjnego 1. strefa wolnego
advertisement
Etapy europejskiego procesu integracyjnego 1. strefa wolnego handlu 2. unia celna 3. wspólny rynek 4. unia gospodarcza 5. Unia polityczna UNIA WALUTOWA prawnomiędzynarodowe ugrupowanie integracyjne, polegające na tym, że państwa w nim uczestniczące przyjmują wspólną jednostkę walutową, będącą oficjalnym środkiem płatniczym tych krajów, porozumienie rozrachunkowo-kredytowe między państwami, mające na celu zniesienie ograniczeń we wzajemnym obrocie gospodarczym. Ponadto państwa powołują organ ponadnarodowy w postaci banku centralnego, którego zadaniem jest emisja nowego środka płatniczego, kontrola nad jego kursem w stosunku do walut państw trzecich i wypełnianie wszystkich innych obowiązków związanych z działalnością banku centralnego. Austrii , Belgii Finlandii, Francji, Grecji, Hiszpanii, Holandii, Irlandii, Luksemburgu, Niemczech, Portugalii i Włoszech TRAKTAT Z MASTRICH 1992-93 Traktat z Maastricht o Unii Europejskiej. EWG zmienia się na WE(wspólnotę europejską). Powstaje EWWiS +EWG+EURAROM =UE FILARY UNII EUROPEJSKIEJ I. Wspólnoty Europejskiej-wspólnotowa (WE, EWWS, EWEA) -unia celna i rynek wew. -polityka rolna -polityka strukturalna -polityka handlowa Nowe lub zmienione dyspozycje dotyczące: -obywatelstwa unii -sieci transeuropejskich -ochrony konsumenta -ochrony zdrowia -badań naukowych i środowiska -polityki socjalnej -polityki azylu -granic zew. -polityki imigracyjnej II. Wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwa. Zagraniczna -współpraca, wspólne stanowiska i działaniautrzymywanie pokoju -prawa człowieka -demokracja -pomoc krajom trzecim Polityka bezpieczeństwa -Ze wsparciem UZE (unii zachodnio europejskiej) kwestie dotyczące bezpieczeństwa UE -rozbrojenie -ekonomiczne aspekty zbrojeń -długoterminowo-europejski system bezpieczeństwa III Współpracy w sprawach wewnętrznych i sprawiedliwości. -Współpraca sądowa w materii cywilnej i karnej -współpraca policyjna -walka z rasizmem i ksenofobią -walka z narkomania i przemytem broni -walka z przestępczością zorganizowaną -walka z terroryzmem -walka ze zbrodniami popełnionymi na dzieciach i z handlem żywym towarem. PRZEPŁYW TOWARÓW Pierwszą z tzw. czterech wolności stanowiących podstawę rynku wewnętrznego UE jest swobodny przepływ towarów. Na rynku nie ma granic, a więc i barier celnych. Wszystkie towary podlegają tym samym normom i wymogom certyfikacyjnym i powinny być obłożone takimi samymi podatkami. Osiągnięcie tak daleko posuniętej liberalizacji obrotów towarami pomiędzy państwami członkowskimi wymagało zniesienia wszelkich barier taryfowych oraz pozataryfowych - np. fiskalnych, jakościowych czy ilościowych. Zasada swobodnego przepływu towarów dotyczy zarówno wyrobów przemysłowych, jak i produktów rolnych oraz spożywczych. Państwa członkowskie mają co prawda możliwość wprowadzenia ograniczeń importowych, eksportowych lub w tranzycie jeśli wymagają tego względy moralności publicznej, porządku i bezpieczeństwa publicznego, ochrony zdrowia i życia ludzi, ochrony zwierząt i roślin, ochrony narodowych dóbr kultury oraz ochrony własności przemysłowej lub handlowej, jednak takie kroki nie mogą służyć jakiejkolwiek dyskryminacji ani spełniać roli ukrytych restrykcji w handlu wzajemnym. SWOBODNY PRZEPŁYW USŁUG Usługami są wszelkie świadczenia wykonywane najczęściej odpłatnie, zwłaszcza świadczenia realizowane w ramach prowadzonej działalności handlowej, przemysłowej, rzemieślniczej oraz wolnych zawodów (np. lekarza czy prawnika). Zasada swobodnego przepływu usług oznacza więc z jednej strony - prawo do zakupywania usług zagranicznych, świadczonych przez podmioty z krajów partnerskich, zarówno na terytorium własnego kraju jaki i kraju siedziby usługodawcy, a - z drugiej strony - prawo do sprzedaży takich usług, w tym podejmowania i wykonywania pracy na własny rachunek, zakładania i prowadzenia przedsiębiorstw, spółek, agencji oraz filii. SWOBODNY PRZEPŁYW KAPITAŁU Zasada swobodnego przepływu kapitału odnosi się do samodzielnych transakcji finansowych, nie związanych z przepływem towarów, usług czy osób. Stanowi ona zarazem niezbędny warunek korzystania z pozostałych swobód, np. prowadzenia działalności gospodarczej na terenie innego państwa członkowskiego. Na mocy Traktatu z Maastricht, w ramach uzgodnionego pierwszego etapu dochodzenia do Unii Gospodarczej i Walutowej, zakazano począwszy od 1 stycznia 1994 r. - wszelkich ograniczeń w przepływie kapitału między państwami członkowskimi UE. Wprowadzona swoboda przepływu kapitału powinna z biegiem czasu doprowadzić do ukształtowania się wspólnego rynku usług finansowych i papierów wartościowych. Obywatele UE uzyskali prawo nieskrępowanego wyboru miejsca zakładania swych rachunków bankowych i utrzymywania lokat oraz dokonywania operacji bankowych we wszystkich krajach członkowskich. Wraz z dochodzeniem do pełnej Unii Gospodarczej i Walutowej przez państwa strefy euro, termin "swoboda przepływu kapitału" straci w kontekście relacji wewnętrznych między tymi państwami - rację bytu. SWOBODA PRZEPŁYWU PRACY Prawo obywateli Unii Europejskiej do swobodnego przemieszczania się - to prawo do pracy, życia, osiedlania się i korzystania ze zdobyczy socjalnych w jakimkolwiek miejscu na terenie UE, bez względu na przynależność państwową. Początkowo prawo zamieszkania w dowolnym państwie członkowskim dotyczyło w zasadzie tylko osób aktywnych ekonomicznie (pracowników najemnych, osób zakładających przedsiębiorstwo, usługodawców) i ich rodzin, a następnie zostało rozciągnięte na studentów, emerytów oraz pozostałych obywateli państw członkowskich, jeśli posiadają oni wystarczające środki na utrzymanie i są ubezpieczeni. \Unijna legislacja w tej dziedzinie rynku wewnętrznego ma na celu m.in. zapewnienie harmonijnego rozwoju rynku pracy i dostępu do niego wszystkim zainteresowanym (bez względu na przynależność państwową), stworzenie warunków do wzajemnego uznawania dyplomów oraz zagwarantowanie przemieszczającym się osobom wszelkich praw socjalnych, również w dziedzinie edukacji i ochrony zdrowia. Z AG RANICZNA POL IT YKA HANDLO WA Polityka handlowa jest dziedziną zastrzeżoną do wyłącznej kompetencji Wspólnoty. Reguluje ona wzajemne stosunki handlowe pomiędzy Wspólnotą Europejską a państwami nieczłonkowskimi. Skupia się ona przede wszystkim na: polityce celnej i eksportowej kontyngentach środkach antydumpingowych, czyli zapobieganiu sprzedaży towarów na rynku unijnym po cenach niższych niż koszty wytworzenia w kraju trzecim środkach, które maja zapobiegać subwencjonowaniu przez państwa trzecie eksportu do Wspólnoty Cele polityki handlowej: Rodzaje: • cła • środki parotaryfowe ( Subsydia (subwencje), Dumping, Opłaty wyrównawcze) • środki pozataryfowe(Kontyngenty wartościowe lub ilościowe, Zakaz importu (eksportu), Licencje, Normy techniczne, wymagania,sanitarne i weterynaryjne. POLITYKA OCHRONY KONKURENCJI Polityka konkurencji należy do głównych i najwcześniej uzgodnionych polityk wspólnotowych. Zasadność i konieczność jej prowadzenia wiąże się bezpośrednio z jednym z głównych celów Wspólnot Europejskich, jakim było utworzenie wspólnego rynku. Polityka konkurencji ma dać gwarancje, że bariery zniesione w handlu wewnętrznym w ramach wspólnego rynku, nie zostaną zastąpione innymi działaniami ze strony przedsiębiorstw lub rządów. Polityka ta koncentruje się na pięciu głównych kierunkach: - niedopuszczaniu do porozumień ograniczających konkurencję - niedopuszczaniu do wykorzystania przez przedsiębiorstwa pozycji dominującej - kontroli fuzji przedsiębiorstw liberalizacji zmonopolizowanych sektorów gospodarki - monitorowaniu pomocy państwa Reguły konkurencji odnoszą się zarówno do przedsiębiorstw prywatnych jak i publicznych, działających na jednolitym rynku. Obejmuje także te przedsiębiorstwa, które mają swoje siedziby poza terytorium UE, jeśli ich praktyki niekorzystnie oddziałują na handel między państwami członkowskimi. POLITYKA TRANSPORTOWA UE Celem wspólnej polityki transportowej jest usuwanie barier we wszystkich gałęziach transportu. Ma temu służyć ujednolicanie przepisów technicznych, podatkowych i socjalnych, promowanie swobodnej konkurencji oraz znoszenie dyskryminacji przewoźnika ze względu na jego siedzibę. Celem wspólnej polityki transportowej jest sukcesywne usówanie barier w każdej dziedzinie transportu: śródlądowym, morskim, kolejowym itd. Poprzez ujednolicanie przepisów, harmonizowanie, promowanie konkurencji, znoszenie dyskryminacji przewoźnika. POLITYKA REGIONALNA UE Podstawowe zasady polityki regionalnej: 1. zasada subsydiarności – poszerzenie zakresu spraw przekazywanych w geście władz lokalnych i regionalnych 2. zasada monitorowania i oceny poziomu rozwoju regionalnego oznaczająca konieczność systematycznej informacji statystycznej jak i również stałych analiz służących do pomiaru międzynarodowych zróżnicowań 3. zasada montażu finansowego – dotyczy inicjowania współfinansowania niższych przedsięwzięć przez podmioty publiczne i prywatne działające w danym regionie 4. zasada programowania polityki regionalnej – konieczność realizowania długookresowej polityki regionalnej w oparciu o strategiczne programy rozwoju regionalnego Poprzez te zasady ma łączyć, tworzyć warunki do wykorzystania spójności. Cele polityki regionalnej 1. wspieranie i strukturalne dostosowanie regionów zacofanych gospodarczo 2. restrukturyzacja obszarów dotkniętych upadkiem przemysłu 3. zwalnianie długoterminowego bezrobocia oraz ułatwienie młodzieży a także innym grupom społecznym wejścia w życie zawodowe 4. przystosowanie siły roboczej do zmian w systemie produkcji 5. wspieranie obszarów rolniczych: przyspieszanie dostosowań w ramach wspólnej polityki rolnej, pomoc w rozwoju i zmianach strukturalnych obszarów miejskich 6. wspieranie obszarów słabo rozwiniętych z niską gęstością zaludnienia WSPÓŁCZESNE KRYZYSY FINANSOWE KRYZYSY FINANSOWE - epizody gwałtownych zmian na rynku finansowym, które wiążą się z niedoborem płynności i/lub niewypłacalnością • zapewnienie ochrony krajowej produkcji • zatrudnienia • dodatniego bilansu płatniczego (handlowego). Cele te osiąga się poprzez zastosowanie: • środków ograniczających import (np. ceł importowych) • środków pobudzających wzrost eksportu (np. subsydiów eksportowych) Narzędzia polityki handlowej uczestników rynku oraz interwencjami władz publicznych mogącymi temu zapobiec. Najczęściej wyróżnia się cztery rodzaje kryzysów finansowych: kryzysy walutowe, kryzysy bankowe, kryzysy zadłużenia zagranicznego, kryzysy systemu finansowego. PRZYCZYNY światowego kryzysu zadłużeniowego wzrost cen ropy naftowej w latach siedemdziesiątych, zmiany terms of trade krajów dłużniczych, wahania stopy procentowej osłabienie dynamiki gospodarczej krajów uprzemysłowionych demokracji, czy też najważniejszego – rozwoju sektora prywatnego. szczególny splot uwarunkowań Fundusze na udzielanie kredytów państwom słabiej rozwiniętym pochodzą ze składek państw członkowskich, spłaty przez państwa wcześniejszych długów oraz dzięki emisji obligacji na światowych rynkach kapitałowych. Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju został utworzony na konferencji w Breton Woods w 1944r. a swoją działalność rozpoczął w 1946r. zewnętrznych i wewnętrznych, które sprzyjały procesowi narastania Cele działalności Banku Światowego: długu, a następnie spowodowały załamanie płatnicze. KORZYŚCI I ZAGRORZENIA GLOBALIZACJI kORZYŚCI # wzrost efektywności i konkurencyjności, # spadek kosztów produkcji i komunikacji, # wzrost jakości wyrobów i usług, # stopniowe zanikanie barier we współpracy międzynarodowej, # przyspieszoną dyfuzję postępu naukowo technicznego, # normalizację i standaryzację w skali świata, # możliwość transferu kapitału do słabiej rozwiniętych gospodarek. Do negatywnych zjawisk globalizacji można zaliczyć: - wpływa paraliżująco na sprawność decyzyjną rządów narodowych - upadek drobnych mało konkurencyjnych przedsiębiorstw - upadek gospodarstw rolnych, małych firm usługowych - wzrost biurokracji - upadek placówek naukowo-badawczych, obniżenie prestiżu wielu instytucji - zjawisko sekularyzacji tzn. więzi z kościołem bardziej liberalne - spadek przyrostu naturalnego w krajach wysokorozwiniętych - spadek autorytetów statusowych, podstawą statusu osiągnięcia i pieniądze - kryzys racjonalizmu . Człowiek zaczyna posługiwać się symbolami mającymi charakter irracjonalny - władza staje się pojęciem abstrakcyjnym zaczyna dominować wolność i swoboda - dominującą role zaczynają pełnić usługi STREFY WOLNEGO HANDLU Strefa wolnego handlu to obszar wewnątrz którego zniesiono cła i inne opłaty na wszystkie lub niektóre towary. Utworzenie strefy wolnego handlu, w przeciwieństwie do unii celnej, nie pociąga za sobą określenia wspólnej zewnętrznej taryfy celnej, NAFTA (ang. North American Free Trade Agreement) - Północnoamerykański Układ Wolnego Handlu - umowa zawarta pomiędzy USA, Kanadą i Meksykiem, tworząca pomiędzy tymi państwami strefę wolnego handlu. EFTA są obecnie: Islandia, Liechtenstein, Norwegia, Szwajcaria ASEAN - Stowarzyszenie Narodów Azji Południowo-Wschodniej Członkami są (w kolejności przystępowania): Filipiny, Indonezja, Malezja, Singapur, Tajlandia (państwa założycielskie), Brunei Wietnam Laos i Birma i Kambodża. Mercosur Wspólny Rynek Południa), czasem nazywany także Mercosul, jest to międzynarodowa organizacja gospodarcza powołana w roku 1991 traktatem z Asuncion (Paragwaj). Do tej organizacji należą: Argentyna, Brazylia, Paragwaj, Urugwaj, Wenezuela BANK ŚWIATOWY Bank Światowy nie jest bankiem w ścisłym tego słowa znaczeniu. Zapewnia długoterminowe pożyczki o preferencyjnym oprocentowaniu dla najbardziej potrzebujących krajów członkowskich oraz przedsiębiorstw publicznych (po otrzymaniu gwarancji rządowych), dotacje, pomoc techniczną – obecnie wszystko do celów walki z ubóstwem i finansowania rozwoju takich dziedzin życia społecznego jak ochrona zdrowia, edukacja, ochrona środowiska czy też rozbudowa infrastruktury. W zamian za to wymaga jednak pewnych działań politycznych, takich jak walka z korupcją, rozwój a. b. c. d. odbudowa zniszczonych przez wojnę gospodarek krajów członkowskich popieranie prywatnych inwestycji zagranicznych na terytorium krajÚ ów członkowskich doprowadzenie do równowagi w wymianie międzynarodowej rozwój przedsiębiorstw lokalnych poprzez dostarczenie im zagranicznych źródeł finansowania Struktura Banku Światowego obejmuje: a. b. c. d. Radę Gubernatorów Dyrekcję Banku Departamenty Funkcjonalne Departamenty Operacyjne Działalność kredytowa Banku Światowego Działalność kredytowa Banku Światowego skupia się głównie na: a. b. c. bezpośrednim finansowaniu projektów inwestycyjnych współudziale w pożyczkach zaciągniętych z różnych źródeł udzielanych gwarancji rządowych Rodzaje pomocy kredytowej BŚ a. b. c. bezpośrednie finansowanie projektów inwestycyjnych udzielanie gwarancji kredytowych kofinansowanie, czyli uczestniczenie w pożyczkach zaciągniętych z różnych źródeł Zasady udzielania kredytów przez BŚ; a. b. c. d. e. mają zmienną stopę procentową kraje najuboższe uzyskują kredyty nie oprocentowane kredyty są udzielane dla poszczególnych państw oraz grup państw kredyty i pożyczki mają charakter długoterminowy, są udzielane na 15 - 25 lat najczęściej finansowane są następujące dziedziny: rolnictwo przemysł sektor publiczny MIĘDZYNARODOWY FUNDUSZ WALUTOWY Międzynarodowy Fundusz Walutowy został powołany do życia na Konferencji w Bretton Woods w USA, w 1944 r., a swoją działalność rozpoczął 01.03.1947r. Była to wola 44 państw (w tym ZSRR) by radzić, jak pomóc światu podnieść się ekonomicznie z gruzów II wielkiej wojny. Dlatego wymyślono fundusz, który stabilizowałby międzynarodowy system walutowy kredytami krótkoterminowymi udzielanymi państwom mającym kłopoty ze zrównoważeniem bilansu płatniczego w handlu-zagranicznym. Do zadań MFW należy przede wszystkim: popieranie międzynarodowej współpracy walutowej oraz uporządkowanych stosunków walutowych, tworzenie warunków dla wielostronnego regulowania należności za bieżące operacje w handlu międzynarodowym, udzielanie pomocy w likwidacji trudności płatniczych, wpływanie na zachowanie pożądanego stopnia płynności międzynarodowych systemów płatniczych, podejmowanie działań zmierzających do uporządkowanego rozwoju i wzrostu handlu międzynarodowego. EUROPEJSKI OBSZAR GOSPODARCZY EOG został utworzony na podstawie porozumienia podpisanego 2 V 1992 roku w Oporto. Członkami EOG są wszystkie państwa członkowskie Wspólnot Europejskich i państw stowarzyszonych w układzie EFTA, czyli Norwegia, Islandia i Lichtenstein. Szwajcaria również brała udział w negocjowaniu umowy, ale wobec negatywnego wyniku referendum nie ratyfikowała ostatecznie układu. Celem EOG jest ustanowienie swobodnego przepływu towarów, kapitału, pracowników oraz usług między państwami członkowskimi. Liberalizacja nie obejmuje jednak artykułów rolnych. Państwa EFTA, które przystąpiły do EOG nie uczestniczą we Wspólnej Polityce Rolnej Wspólnot Europejskich. Państwa EFTA zobowiązały się dostosować część swego ustawodawstwa do prawa Wspólnot Europejskich. Wszystkie państwa członkowskie EOG płacą składkę do Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju oraz na Europejski Fundusz Spójności. EOG tworzy jedną z największych stref wolnego handlu na świecie. Na obszarze Europejskiego Obszaru Gospodarczego zamieszkuje prawie 380 mln ludzi.
