Indeks Biznesu Lewiatan - listopad 2013 Indeks Biznesu Lewiatana w listopadzie w notowaniu rocznym pozostał na poziomie 33 pkt. z poprzedniego miesiąca, ale w notowaniu kwartalnym skoczył o kolejne trzy punkty w górę do 35 pkt. Indeks półroczny ustabilizował się na poziomie 35 pkt., co sugeruje, że czwarty kwartał nie będzie gorszy od trzeciego. Oczekiwana w drugiej połowie bieżącego roku poprawa koniunktury właśnie nastąpiła, a ożywienie w gospodarce nie ma charakteru przejściowego, lecz nabiera cech trwałej tendencji. Dane za trzeci kwartał okazały się lepsze od oczekiwanych. Szczególnie ważne wydaje się ożywienie popytu krajowego po pięciu miesiącach tendencji spadkowej. Gospodarka nie jedzie już tylko na jednym silniku, eksporcie, ale wyraźnie z dołka wychodzi spożycie, a nawet w inwestycjach przełamany został trwający od pół roku trend spadkowy. Wyniki pierwszego miesiąca czwartego kwartału również napawają optymizmem, bo wskazują na utrzymywanie się w gospodarce pozytywnych tendencji z poprzedniego kwartału. Indeks Biznesu Konfederacji Lewiatan jest wskaźnikiem koniunktury gospodarczej w kraju, obliczanym i publikowanym miesięcznie od początku 2003 r. Powstaje na podstawie prognoz czołówki ekonomistów polskich oceniających koniunkturę na bieżący kwartał, półrocze i cały rok. Liczony jest w skali 100-punktowej, w której 50 odpowiada prognozie wzrostu gospodarczego w granicach 4 % PKB rocznie. Indeks kwartalny, półroczny i roczny Indeks Biznesu Lewiatana w listopadzie w notowaniu rocznym pozostał na poziomie 33 pkt, z poprzedniego miesiąca, ale w notowaniu kwartalnym skoczył o kolejne trzy punkty w górę do 35 pkt. Indeks półroczny kolejny miesiąc ustabilizował się na poziomie 35 pkt., co sugeruje, że czwarty kwartał nie będzie gorszy od trzeciego. Oczekiwana w drugiej połowie bieżącego roku poprawa koniunktury właśnie nastąpiła, a ożywienie w gospodarce nie ma charakteru przejściowego, lecz nabiera cech trwałej tendencji. Dane za trzeci kwartał okazały się lepsze od oczekiwanych, a szczególnie ważne wydaje się ożywienie popytu krajowego po pięciu miesiącach tendencji spadkowej. Gospodarka nie jedzie już tylko na jednym silniku, eksporcie, ale wyraźnie z dołka wychodzi spożycie, a nawet w inwestycjach przełamany został trwający od pół roku trend spadkowy. Wyniki pierwszego miesiąca czwartego kwartału również napawają optymizmem. Nadal rośnie produkcja sprzedana przemysłu oraz sprzedaż detaliczna. Jest to skutkiem utrzymującej się dodatniej dynamiki płac realnych przy niskiej inflacji oraz malejącego tempa spadku zatrudnienia. Stabilizacja stopy bezrobocia podnosi zaufanie konsumentów, a dobre wyniki finansowe przedsiębiorstw oraz rosnący portfel zamówień pozwalają przedsiębiorcom optymistycznie spoglądać w przyszłość i decydować się na inwestycje. Niska inflacja i rosnąca nadwyżka w handlu zagranicznym wzmacniają też stabilność równowagi makroekonomicznej, tak wewnętrznej jak i zewnętrznej, a reforma OFE daje przynajmniej w krótkiej perspektywie szanse na ograniczenie przyrostu deficytu budżetowego i długu publicznego. Listopad 2013 100 90 80 punkty 70 60 50 40 35 35 33 Indeks Biznesu Lewiatan 70 65 60 63 55 53 50 55 55 52 49 46 45 45 40 35 30 42 44 44 44 42 4343 43 42 40 3839 38 40 40 35 3535 35 3535 45 36 34 32 32 30 31 30 42 43 48 44 54 53 52 50 48 53 5353 47 43 43 53 5354 46 49 46 41 40 41 50 51 49 46 48 45 45 44 43 42 42 44 44 43 40 41 41 36 37 36 34 33 37 36 34 35 32 31 31 3434 33 33 3131 32 33 34 33 35 32 33 33 30 28 29 27 27 26 26 25 24 242424 24 Grudzień 2009 Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 2010 Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 2011 Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 2012 Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 2013 Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad 25 20 40 40 38 Indeksy szczegółowe Indeks kwartalny Indeks roczny Przedstawiają wpływ poszczególnych czynników na oczekiwany poziom koniunktury. Dotyczą popytu globalnego, finansów, sytuacji makro-ekonomicznej i politycznej. Indeks popytu globalnego (ocenia konsumpcję krajową, eksport, inwestycje krajowe i zagraniczne). Indeks popytu odnotował kolejny skok w perspektywie kwartalnej z 20 do 26 pkt., chociaż w perspektywie rocznej wzrósł tylko o jeden punkt do 13 pkt. Wynika to stąd, że ożywienie popytu krajowego następuje dopiero teraz i jest stosunkowo niewielkie wobec spadku w I. półroczu. Do nadal silnego wzrostu eksportu dołączył popyt krajowy, po prawie półrocznym trendzie spadkowym. Ożywienie widać nie tylko w zakresie konsumpcji indywidualnej, ale nawet w wydatkach inwestycyjnych. W związku z rosnącym portfelem zamówień przedsiębiorstwa odbudowują zapasy, a dobre perspektywy eksportu skłaniają powoli do inwestycji. Tendencja wzrostowa konsumpcji powinna się utrzymać dzięki stałym przyrostom funduszu płac, na skutek wygasających spadków zatrudnienia i stabilnego tempa wzrostu wynagrodzeń przy niskiej inflacji. Rośnie zaufanie konsumentów, co widać w powrocie dodatniej dynamiki kredytu konsumpcyjnego. Wyniki pierwszego miesiąca ostatniego kwartału potwierdzają utrzymujące się tempo wzrostu produkcji sprzedanej przemysłu i sprzedaży detalicznej. Gospodarkę ciągną już dwa silniki, eksport netto i popyt krajowy. Indeks finansów (ocenia rentowność i płynność finansową przedsiębiorstw, zmiany realnej podaży kredytu oraz stopy procentowej). Indeksy finansów od wielu miesięcy pozostają w zasadzie stabilne; w ostatnim notowaniu uległy jednopunktowej korekcie w dół, indeks kwartalny do 46 pkt, a indeks roczny do 44 pkt. Wskaźniki rentowności i płynności przedsiębiorstw po trzech kwartałach pozostają na wysokim poziomie, a wynik finansowy jest wyższy niż rok temu. Sytuacja finansowa przedsiębiorstw jest więc stabilna, a ich depozyty bankowe z miesiąca na miesiąc biją rekordowe poziomy. W przypadku trwałej poprawy koniunktury firmy posiadają wysoką zdolność inwestycyjną. Sprzyjają temu też niskie stopy procentowe i perspektywa ich stabilnego poziomu w najbliższym okresie. Niemniej inwestycje finansowane są raczej ze środków własnych, bo widać stagnację a nawet regres kredytu korporacyjnego. Systematycznie rośnie natomiast kredyt hipoteczny i konsumpcyjny, co pozwoliło bankom po trzech kwartałach osiągnąć zysk netto niewiele gorszy od roku ubiegłego. Indeks makroekonomiczny (obejmuje inflację, deficyt finansów publicznych, stopę bezrobocia, oraz stopień konkurencyjności gospodarki). Indeks makroekonomiczny kwartalny wzrósł o jeden punkt do 46 pkt., ale indeks roczny uległ pogorszeniu o dwa punkty do 45 pkt. Niskie notowania indeksu, poniżej połowy skali, wynikają ze wzrostu wykonania deficytu budżetowego i długu publicznego, jednak mimo nowelizacji budżetu i zawieszenia progu ostrożnościowego nie mamy istotnych spadków, czyli nie wydają się one zagrażać stabilności makroekonomicznej gospodarki. Również wprowadzana reforma OFE daje możliwość pewnego poluzowania gorsetu fiskalnego gospodarki. Indeks obciążają ciągle malejące zatrudnienie i wysokie bezrobocie. Wiarygodność makroekonomiczną podnosi natomiast niska inflacja oraz nadwyżka w obrotach towarowych z zagranicą. Wydaje się też, że dalszy wzrost bezrobocia uległ wraz z poprawą koniunktury na razie zahamowaniu. Indeks polityczny (ocenia wpływ czynników politycznych). Indeks kwartalny wpływu czynników politycznych spadł o kolejne dwa punkty do 26 pkt., a indeks roczny zmalał aż o sześć punktów do 24 pkt. Oba indeksy od kilku miesięcy spadają i aktualnie osiągnęły minimalne dotąd notowania. 75 65 55 45 35 25 Kwartalne Indeksy Czynników POPYT punkty 10 Grudzień 2009 Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 2010 Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 2011 Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 2012 Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad Grudzień 2013 Luty Marzec Kwiecień Maj Czerwiec Lipiec Sierpień Wrzesień Październik Listopad 80 Roczne Indeksy Czynników 70 60 50 40 30 20 100 FINANSE Październik 2013 r. 90 80 70 60 50 30 20 GOSPODARKA POLITYKA 47 45 46 28 20 48 45 29 18 12 47 40 30 Listopad 2013 r. 100 90 80 70 punkty 60 46 46 46 46 50 44 45 40 30 26 26 21 24 20 24 13 10 0 IV kwartał II półrocze 2013 rok popyt globalny finanse przedsiębiorstw makroekonomia czynniki polityczne EKSPERCI, których prognozy uwzględnia Indeks Biznesu Lewiatana: Tadeusz Chrościcki, Maja Goettig, Ryszard Kokoszczyński, Maciej Krzak, Stanisław Kubielas, Małgorzata Starczewska-Krzysztoszek, Bohdan Wyżnikiewicz. Konfederacja Lewiatan