1 SCENARIUSZ ZAJĘĆ „BUDOWA ATOMU” CHEMIA, III ETAP EDUKACYJNY Temat: Budowa atomu. Treści kształcenia Podstawa programowa: Punkt (2.2) [uczeń] opisuje i charakteryzuje skład atomu (jądro: protony i neutrony, elektrony); definiuje elektrony walencyjne. Cele zoperacjonalizowane UCZEŃ: Potrafi wymienić założenia teorii atomistyczno – cząsteczkowej Daltona oraz zna historię powstawania teorii atomu Definiuje pojęcia: atom, jądro atomu, protony, neutrony, elektrony, elektrony walencyjne, nukleony, liczba masowa, liczba atomowa Wie, jaki jest symbol, masa, ładunek i miejsce w atomie cząstek elementarnych Potrafi określić liczby protonów, elektronów i neutronów w atomie znając jego liczbę atomową i masową Wie, jaka jest maksymalna liczba elektronów w powłokach Nabywane umiejętności UCZEŃ: Posługuje się teorią atomistyczno – cząsteczkową Daltona Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 2 Wymienia symbole, ładunki, masy i miejsce w atomie cząstek elementarnych Rysuje schemat budowy atomu dowolnego pierwiastka Zapisuje się liczbę atomową i masową przy symbolu pierwiastka Określa i zapisuje liczbę protonów, elektronów i neutronów dowolnego pierwiastka, znając jego liczbę atomową i masową Stosuje zdobytą wiedzę do rozwiązywania zadań problemowych Kompetencje kluczowe Kompetencje naukowe Porozumiewanie się w języku ojczystym Umiejętność uczenia się Etapy lekcji 1) Wstęp: Nauczyciel podaje temat lekcji i sprawdza wiadomości uczniów z poprzednich zajęć. Wprowadza uczniów do lekcji opowiadając krótko historię powstania teorii atomu. Następnie uczniowie zastanawiają się nad definicjami: atomu, jądra atomu, elektronu, protonu, neutronu i powłoki walencyjnej. Podczas omawiania nauczyciel wyznacza ucznia, który wykonuje na tablicy schematyczne rysunki budowy atomu, posługując się ilustracjami w podręcznikach/encyklopedii. Uczniowie zapisują w zeszytach poznane definicje i rysują schemat budowy atomu. Nauczyciel w celu utrwalenia wiadomości wyświetla film animowany „Jak zbudowany jest atom”. Aby uzmysłowić uczniom jak mały jest atom, nauczyciel wyświetla i omawia prezentację multimedialną „Odległości i wielkości w atomowym świecie”. Każdy uczeń samodzielnie pisze notatkę podsumowującą wiadomości umieszczone w prezentacji do zeszytu. Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 3 2) Przebieg zajęć: Przypomnienie wiadomości o układzie okresowym i położeniu w nim pierwiastka. W formie rozmowy kierowanej nauczyciel wraz z uczniami omawiają pojęcia: liczba atomowa, masowa. Uczą się odczytywania liczby atomowej z układu okresowego pierwiastków, obliczania liczby masowej i atomowej oraz poznają, jaka jest maksymalna liczba elektronów w powłokach elektronowych. Uczniowie dzielą się na zespoły dwuosobowe. Nauczyciel rozdaje karty z ćwiczeniami. Uczniowie pracują z układem okresowym. Po wykonaniu ćwiczeń nauczyciel prosi wyznaczonych uczniów o wpisanie wyników w tabeli na tablicy. Instrukcja przeprowadzenia obserwacji 1. Opis teoretyczny omawianego zjawiska: Praca z układem okresowym pierwiastków chemicznych. Określanie numeru grupy, numeru okresu, liczby atomowej, masowej, liczby elektronów, liczby protonów, liczby neutronów oraz liczby powłok elektronowych i liczby elektronów walencyjnych 2. Ustalenie celu i obiektu prowadzonych badań: Pisanie informacji odczytanych z układu okresowego pierwiastków i na podstawie posiadanych dotychczas wiadomości. 3. Sposób przygotowania obserwacji (czas, miejsce itd.): Ćwiczenie jest prowadzone podczas zajęć w klasie. Uczniowie mają do dyspozycji podręcznik, encyklopedię komputer połączony z Internetem oraz układ okresowy pierwiastków. 4. Sposób przeprowadzenia obserwacji: Uczniowie pracują w parach. Zapisują numer grupy, numer okresu, określają liczbę atomową, masową, liczbę elektronów, liczbę protonów, liczbę neutronów oraz liczbę powłok elektronowych i liczbę elektronów walencyjnych. Po ćwiczeniach w parach wyznaczeni uczniowie wypełniają tabelę przygotowaną przez nauczyciela na tablicy. Nazwa pierwiastka Symbol Numer grupy Wapń Potas Żelazo Węgiel Tlen Jod Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 4 Numer okresu Liczb atomowa Liczba masowa Liczba elektronów Liczba protonów Liczba neutronów Liczba powłok elektronowych Liczba elektronów walencyjnych 3) Podsumowanie: Wyjaśnienie ewentualnych wątpliwości uczniów. Ocena pracy uczniów podczas zajęć. Podanie i omówienie pracy domowej. Środki dydaktyczne Podręcznik, encyklopedia Układ okresowy pierwiastków Film animowany „Jak zbudowany jest atom?” Prezentacja multimedialna „Odległości i wielkości w atomowym świecie” Metody nauczania Ćwiczenia Pogadanka Rozmowa kierowana Formy pracy Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. 5 Praca w parach Praca indywidualna Praca domowa Podaj numer grupy i okresu oraz określ liczbę protonów, elektronów, neutronów i nukleonów dla następujących pierwiastków: a) Wodoru b) Magnezu c) Glinu d) Chloru Zadanie dla chętnych Wykonaj z papieru, sznurka i kartonu model budowy atomu. Lista załączników multimedialnych Film animowany „Jak zbudowany jest atom?” Prezentacja multimedialna „Odległości i wielkości w atomowym świecie” Materiał edukacyjny wytworzony w ramach projektu „Scholaris - portal wiedzy dla nauczycieli” współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego.