Nauczanie projektowe wprowadzone było w szkołach amerykańskich w początkach XX wieku i spopularyzowane w innych krajach zwłaszcza w Anglii i Danii, gdzie w miejsce tradycyjnego systemu klasowolekcyjnego wprowadza się tzw. projekty jako metody nauki i formy pracy dzieci. W Polsce pierwsze próby z metodą projektów sięgały 1928 r. 2 Pod red. Bogusławy Doroty Gołębniak Warszawa 2002 W pierwszej części - autorka przedstawia dzisiejszą szkołę i działającego w niej nauczyciela. Część druga – ma charakter praktycznego przewodnika po projektowaniu, zawiera zwięzły opis poszczególnych kroków projektowania, wiele rad oraz wskazówek. Część trzecia to przykłady autorskich projektów edukacyjnych. 3 Projekt edukacyjny – jest jedną z metod aktywizujących, jest to zaplanowane oraz koordynowane przez nauczyciela działanie, a realizowane samodzielnie przez uczniów. Jest to zadanie albo cykl zadań powiązanych celem i treścią programu nauczania (programu szkoły). Może być powiązany z realizacją programu jednego lub wielu przedmiotów, może też wykraczać poza program. Metodę projektu sprzyjającą osiąganiu celów kształcenia wykorzystywać na wielu przedmiotach, ale szczególnie na: można Języku polskim oraz językach obcych, Historii, Wiedzy o społeczeństwie, Biologii, Informatyce, Zajęciach artystycznych i technicznych, Wychowaniu fizycznym 4 W których klasach uczniowie mają pracować nad projektem? Którzy nauczyciele będą opiekunami projektu? W jaki sposób zostanie wybrany temat? Jak zostaną utworzone zespoły uczniów? Jak będzie dokumentowana praca uczniów? Kiedy i jak zostanie przygotowana prezentacja rezultatów projektu? Kto zostanie zaproszony na szkolną prezentację? 5 Przygotowanie projektu. Ciężar realizacji tego etapu spoczywa zwykle na barkach nauczyciela. Wprowadzenie do projektu powinno zawierać opis sytuacji problemowej, która ma zaciekawić uczniów, a może nawet sprowokować do samodzielnego zainicjowania działań. Planowanie działań. W realizację tego etapu zaangażowany jest zarówno nauczyciel jak i uczniowie. Ten etap uważany jest przez nauczycieli za najtrudniejszy. Tu dokonuje się wyboru obszaru działania, tematyki, oszacowania zasobów, pozyskania sojuszników. Powstaje też scenariusz działań (opis projektu), instrukcja dla uczniów, projekt oceny i prezentacji rezultatów. 6 Etapy realizacji projektu c.d. Działanie. I nauczyciel, i uczniowie wypełniają zaplanowane role. Nauczyciel zwykle dyskretnie wspiera i kieruje pracami uczniów. Doradza, obserwuje. wówczas najlepiej poznaje młodzież, może łatwiej zdiagnozować jej potrzeby, poznać zainteresowania, mocne i słabe strony, możliwości i talenty. Może też spełniać rolę eksperta, chociaż ekspertami mogą być też specjaliści z zewnątrz lub uczniowie zainteresowani którąś z dziedzin związanych z projektem. Prezentacja i ocena projektu. Odpowiedzialność za prezentację biorą na siebie uczniowie. Dokonują oni również samooceny własnej pracy i oceny skuteczności współpracy w zespole. Nauczyciel wspomaga ich w wyborze sposobu prezentacji projektu, organizuje od strony technicznej prezentację, oraz ocenia projekt na podstawie wcześniej przyjętych kryteriów. 7 Wybór tematu – sposoby: Nauczyciel opracowuje sam listę tematów, przedstawia ją uczniom, a oni wybiorą temat, nad którym chcieliby pracować. W klasie odbywa się dyskusja lub formułowanie różnych możliwych tematów projektów i uczniowie wybierają z utworzonej listy temat dla siebie. Nauczyciel sam określa jeden temat projektu, który będzie realizowany przez wszystkich uczniów. 8 Rola nauczyciela i ucznia w metodzie projektu Metoda ta wymaga od nauczyciela: zaangażowania, wcześniejszego przygotowania zadań, organizacji pracy zespołów zadaniowych, czuwania nad ich pracą i udzielania pomocy przy opracowywaniu projektu i jego prezentacji. Uczniowie samodzielnie zbierają potrzebne dane do wykonania projektu, opracowują je (nie tylko w formie pisemnej), a następnie prezentują innym. Sami podejmują decyzje o wyborze źródeł informacji i sposobie prezentacji. Projekty mają odpowiadać zainteresowaniom uczących się i wiązać działalność praktyczną z pracą umysłową, rozwijać samodzielność. 9 Na mocy Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 20 sierpnia 2010 r. zmieniającego rozporządzenie z dnia 30 kwietnia 2007 roku uczniowie klas gimnazjalnych, w których obowiązuje nowa podstawa programowa kształcenia ogólnego maja obowiązek udziału w realizacji projektu gimnazjalnego. Zakres tematyczny projektu edukacyjnego może dotyczyć wybranych treści nauczania określonych w podstawie programowej lub wykraczać poza te treści. Udział ucznia w pracach projektowych będzie miał wpływ na ocenę z zachowania, a informacje o udziale oraz temat projektu będą wpisane na świadectwie ukończenia szkoły. 10 Zapisy rozporządzenia nakładają na gimnazja do 30 listopada 2010 r. obowiązek: Uwzględnienia w kryteriach oceniania zachowania ucznia zawartych w ocenianiu wewnątrzszkolnym udziału ucznia w realizacji projektu edukacyjnego, Określenia przez dyrektora i radę pedagogiczną szczegółowych warunków realizacji projektu edukacyjnego, Poinformowania przez nauczycieli lub wychowawców uczniów i ich rodziców o warunkach realizacji projektu. 11 Niezależnie od przyjętych przez szkołę rozwiązań (ocena punktowa, opisowa, w formie stopnia) należy uwzględnić następujące kryteria przy formułowaniu oceny z zachowania: Samodzielność ucznia w rozwiązywaniu problemów postawionych w projekcie, Sposób współpracy w zespole projektowym, Właściwe pełnienie w zespole powierzonych ról, Doprowadzanie powierzonych prac projektowych do końca, Umiejętność dokonania samooceny adekwatnej do wkładu i efektów pracy nad projektem 12 W szkole mogą powstać następujące dokumenty: Lista projektów na dany rok szkolny Lista grup projektowych Karta projektu, zawierająca tytuł projektu, jego cele, harmonogram realizacji projektu, zawierający listę głównych działań ich wykonawców, ramy czasowe ich prowadzenia. Dodatkowo, dokumentacja uczniowska może być gromadzona w formie np. portfolio czy też internetowego blogu. 13 Najważniejsze cechy dobrych projektów edukacyjnych: określone cele najlepiej ustalane wspólnie z uczniami; nawiązanie do realnych znanych uczniom sytuacji; łączenie treści edukacyjnych z różnych dziedzin; łączenie możliwości gromadzenia wiedzy i kształcenia umiejętności; określone terminy realizacji całości przedsięwzięcia oraz poszczególnych etapów; 6. dokładne określenie odpowiedzialności za realizację i podział zadań; 7. dobra instrukcja zawierająca: temat, cele, metody pracy, terminy, kryteria oceny; 8. uczniowie mogą pracować indywidualnie, ale znaczna część zadania powinna być realizowana w grupach; 9. znane są z góry zasady monitorowania efektów: oceny poszczególnych etapów pracy i aktywności uczniów; 10. rezultaty pracy prezentowane są publicznie. 1. 2. 3. 4. 5. 14 Nasz projekt na rok szkolny 2010/2011 ”Nie zaśmiecaj swojego sumienia” 15 Zagadnienia w ramach projektu „Nie zaśmiecaj swojego sumienia” • • • • • • • • • • • • W zdrowym ciele zdrowy duch. My i nasza wiara. Szlachetne serce otwarte na osoby potrzebujące pomocy. Troska o zwierzęta. Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy. Inne działania Szkolnego Koła Caritas. Dzień Osób Niepełnosprawnych. Biała Bransoletka – Dzień solidarności z krajami Trzeciego Świata. Bezpieczny Internet, bezpieczny komputer. Dzień Ziemi. Opieka nad zwierzętami. Zbiórka zużytych baterii i kartridży. 16 Przykłady dobrych praktyk Życie na Zamku Krzyżackim w Malborku 17 Język polski Poznać i polubić bohaterów powieści Krzyżacy Informatyka Zamek Krzyżacki w Malborku – prezentacja multimedialna oraz folder Historia Średniowieczne stroje rycerskie Biologia Odżywianie dawniej a dziś oraz jego wpływ na zdrowie człowieka. Nauczyciel bibliotekarz Zestawienie bibliograficzne na temat lektury „Krzyżacy”: H. Sienkiewicza - pozycje dostępne w bibliotece publicznej i szkolnej. Teksty liryczne, które znajdujemy w tej lekturze. 18 Główne cele projektu, to: 1. kształtowanie prozdrowotnych nawyków wśród młodzieży szkolnej oraz promocja aktywności ruchowej; 2. zróżnicowany i zbilansowany sposób odżywiania się młodzieży. 19 Kultura w pudełku 20 21 22 23