„Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” 5. GLEBA I POWIERZCHNIA ZIEMI 5.1. Ogólna charakterystyka i ocena stanu aktualnego 5.1.1. Użytkowanie gruntów Powierzchnia ogólna gruntów w gminie Trzebinia wynosi 10 540 ha, z czego około 4 600 ha (43,6%) stanowią lasy i grunty leśne a 4 300 ha (40,8%) użytki rolne. Pozostała część 1 650 ha (15,6%) stanowią grunty zabudowane i zurbanizowane, grunty pod wodami, użytki ekologiczne, nieużytki i tereny różne. Szczegółowe zestawienie użytkowania terenów na obszarze gminy Trzebinia przedstawiono w tabeli 5-1. Tabela 5-1 Lp. 1. 2. 3. 4. Struktura użytkowania terenów w (wg danych Urzędu Miasta Trzebinia, 2009 r.) Całkowita powierzchnia Użytki rolne, w tym: 2.1. grunty orne 2.2. sady 2.3. łąki trwałe 2.4. pastwiska trwałe 2.5. grunty orne zabudowane, pod stawami, rowami Lasy i grunty leśne Pozostałe grunty zabudowane i zurbanizowane, grunty pod wodami, użytki ekologiczne, nieużytki i tereny różne. Trzebinia 10 540 4 301 2 996 221 455 586 Udział procentowy w stosunku do całości terenu gminy [%] 100 40,8/(100) /(69,7) /(5,1) /(10,6) /(13,6) 43 /(1,0) 4 593 43,6 1 646 15,6 Powierzchnia w [ha] Wyszczególnienie gminie 5.1.2. Rodzaj gleb, gospodarstwa rolne, uprawy i hodowla Gleby gminy Trzebinia charakteryzują się dużym zróżnicowaniem zarówno pod względem typologicznym, gatunkowym jak i wilgotnościowym. Wynika to z bogatej i złożonej budowy geologicznej i tym samym różnorodności skał na bazie, których wytworzyły się gleby. Na występujących na terenie gminy wapieniach triasowych i jurajskich wytworzyły się rędziny brunatne na ogół płytkie i szkieletowe. W miejscach o zwiększonej erozji tj. na wierzchołkach wzniesień i stokach o dużym stopniu nachylenia na twardych skalistych wapieniach wytworzyły się rędziny o bardzo małej miąższości i niewykształconym profilu glebowym. Drugą grupę gleb na terenie gminy Trzebinia tworzą gleby brunatne wietrzeniowe o lekkim składzie mechanicznym warstw powierzchniowych i właściwych stosunkach wodnych. Występują na niedużym obszarze w Młoszowej i Karniowicach. Zaliczone zostały do kompleksu IV i V. Do kolejnej grupy zaliczyć można gleby wytworzone z piasków fluwioglacjalnych tj. gleby brunatne właściwe i wyługowane, rzadziej pseudobielicowe lub w typie czarnych ziem zdegradowanych, wytworzone najczęściej z piasku słabo gliniastego. Wszystkie gleby piaszczyste są mało zasobne w składniki pokarmowe, na ogół kwaśne, a w zależności od położenia i układu warstw posiadają różne stosunki wodne: okresowo podmokłe, okresowo suche, trwale suche lub dostatecznie uwilgotnione. W zależności od budowy profilu i kategorii wilgotności zaliczono je do kompleksów: IV, V, VI, VII, X, VIII użytków zielonych średnich i słabych. Osobną grupę stanowią gleby brunatne wyługowane i pseudobielicowe wytworzone z lessu. Zajmują 72 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” one dość zwarty, a powierzchniowo duży obszar w Psarach, Karniowicach, Młoszowej i Dulowej o pow. ok. 525 ha. Gleby lessowe występujące w Karniowicach są lekko spiaszczone i zaliczone zostały do kompleksu IV, natomiast nieposiadające domieszki gleby Psar zaliczono do kompleksu II. Do kompleksu IV zaliczone zostały też gleby wytworzone z lessu zalegającego na średnich głębokościach na piasku gliniastym lekkim, które występują na obszarze ok. 20 ha w Młoszowej. Na bardziej stromych stokach w terenie lessowym występują intensywnie erodowane gleby brunatne wyługowane, cierpiące okresowo na niedobór wilgoci. Gleby te zaliczane są do kompleksu III, a występują na obszarze ok. 117 ha w Karniowicach, Psarach i Młoszowej. Część gleb lessowych charakteryzuje się okresowym nadmiernym uwilgotnieniem i z tego względu zaliczono je do kompleksu VIII. W obszarze lessowym omawianego terenu spotykamy również gleby brunatne deluwialne – namyte. Gleby takie położone są w dnach rynien przepływowych i parowów wyżłobionych przez wodę i są to przeważnie gleby użytków zielonych średnich. Większość gleb lessowych występujących na tym terenie posiada właściwe uwilgotnienie. W Młoszowej i Dulowej nad potokami spotykamy mady o niewykształconym profilu i składzie mechanicznym pyłu zwykłego i piasku gliniastego mocnego podścielonego żwirem. Są to gleby użytków zielonych w typie siedliskowym łęgu właściwego. Powierzchnia tego rodzaju gleb wynosi ok. 26 ha. Wśród gleb użytków zielonych duży udział posiadają również gleby wytworzone ze skały organicznej. Rozróżnić tu można gleby torfowo mineralne o niezbyt miąższym poziomie torfu (ok. 35 cm) zalegającym na piasku słabo gliniastym lub na pyle zwykłym oraz gleby murszowo mineralne o ok. 30 cm poziomie murszowym, również zalegającym na piaskach. Gleby te położone są w miejscach o płytkim poziomie wody gruntowej i są okresowo podmokłe. W zależności od stopnia podmokłości zaliczono je do użytków zielonych średnich i słabych. Wśród użytków zielonych występują jeszcze gleby glejowe i glejowe deluwialne wytworzone z gliny średniej, zalegającej płytko na glinie ciężkiej. Gleby te są trwale podmokłe w skutek czego dominującym w nich procesem jest proces glejowy. Najlepsze gleby gminy Trzebinia sklasyfikowane przeważnie w klasie III b tworzą kompleks II - pszenny dobry (stanowi 5,3 % pow. gruntów ornych). Kompleks ten występuje w obszarze lessowym w Psarach oraz na niewielkiej powierzchni w Karniowicach i Młoszowej na łagodnych i dobrze nasłonecznionych stokach. Kompleks III pszenny (stanowi 10 % pow. gruntów ornych) występuje na silnych i średnich stokach w obszarze lessowym, gdzie wykształciły się gleby brunatne właściwe oraz w obszarze skały wapiennej triasowej w postaci rędziny brunatnej zwięzłej. Największy udział kompleks III posiada w: Psarach 22 %, Karniowicach 21 %, Pile Kościeleckiej 11 %. Kompleks IV żytni bardzo dobry stanowi ponad 24 % powierzchni gruntów ornych. Do tego kompleksu zaliczono jedne z najlepszych gleb występujących na terenie gminy, a wytworzonych z lessu z domieszką piasku w obszarze lessowym oraz w obszarze utworów luźnych wytworzonych z piasków gliniastych mocnych. Najwięcej gleb tego kompleksu spotykamy w: Karniowicach 56,6 %, Młoszowej 32,0 %, Dulowej 19,0 %. Kompleks V zajmuje największy areał tj. ok. 27,5 % ogólnej powierzchni gruntów ornych gminy. W skład kompleksu wchodzą gleby brunatne właściwe i wyługowane wytworzone z piasków wodnolodowcowych oraz płytkie i szkieletowe rędziny brunatne w obszarze skał wapiennych triasowych i jurajskich. Najliczniej kompleks ten reprezentowany jest w: 73 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Dulowej 36,3 %, Młoszowej 30,2 %, Psarach 33,8 %, Bolęcinie 31,0 %. Położenie gleb kompleksu VI żytniego słabego jest podobne. Są to na ogół gleby piaszczyste bardziej luźne i suche oraz rędziny brunatne bardziej szkieletowe płytkie i suche niż kompleksu piątego. Łączny ich areał wynosi ok. 23 % gruntów ornych. Największy udział posiadają w: Bolęcinie 51,4 %, Dulowej 43,5 %, Pile Kościeleckiej 35,5 %. Gleby wytworzone z utworów fluwioglacjalnych bardzo luźnych o składzie mechanicznym piasków słabo gliniastych płytko podścielonych piaskiem luźnym zaliczono do kompleksu VII żytniego najsłabszego. Są to gleby trwale suche, występują w miejscach nieco wyżej położonych w sąsiedztwie gleb kompleksu VI i V. Łączny ich areał wynosi ok. 6% gruntów ornych. Najliczniej występują w: Młoszowej 13,7 %, Bolęcinie 10,8 %, Pile Kościeleckiej 6,5 %. Kompleks VIII zbożowo-pastewny mocny posiada nieduży udział w gruntach ornych gminy. Są to gleby okresowo nadmiernie uwilgotnione o łącznej pow. ok. 17 % gruntów ornych. Spotykamy je w małych konturach w Młoszowej, Pile Kościeleckiej, Karniowicach i Bolęcinie. Podobnie nieduży obszarowo jest kompleks IX zbożowo-pastewny słaby, który posiada łączną pow. ok. 2,5 % powierzchni ogólnej gruntów. Są to gleby okresowo podmokłe o bardzo lekkim składzie mechanicznym. Występują w małych konturach w miejscach niżej położonych w Pile Kościeleckiej, Bolęcinie i Młoszowej. Użytki zielone omawianego terenu zajmują łączny areał ok. 497 ha. Wyróżniono w nich dwa kompleksy 2 z i 3 z. Użytki zielone średnie są liczniejsze i zajmują ok. 271 ha łącznej powierzchni użytków zielonych tj. ok. 54,6 %. Występują one w małych konturach we wszystkich sołectwach, najwięcej w Młoszowej, Dulowej, Pile Kościeleckiej i Bolęcinie. Użytki zielone słabe zajmują powierzchnię pozostałą tj. ok. 226 ha. Występują także w małych konturach we wszystkich obiektach, głównie w Bolęcinie i Pile Kościeleckiej. Poniżej w tabeli 5-2 zestawiono udział gleby użytków rolnych w poszczególnych klasach bonitacji na terenie gminy Trzebinia, natomiast na rysunku 5-1 przedstawiono mapę obszaru gminy Trzebinia z wyszczególnionymi rodzajami występujących gleb. Tabela 5-2 Procentowy udział gleb użytków rolnych w poszczególnych klasach bonitacyjnych na terenie gminy Trzebinia (wg danych Urzędu Miasta Trzebinia, 2009 r.) Lp. Klasa bonitacyjna [%] udział gleb 1. 2. 3. 4. 5. 6. I klasa II klasa III klasa IV klasa V klasa VI klasa 0,16 0,01 5,17 25,59 41,70 27,37 74 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Legenda: A – Rędziny: I – rędziny triasowe i jurajskie; B – Gleby brunatne: a: wytworzone z piasków, 2 – słabo gliniaste, 3 – gliniaste, b: 4 – gleby wytworzone z glin zwałowych, c: 5 – wytworzone z lessów, C – Gleby bielicowe: a: wytworzone z piasków, 6 – luźne, 7 – słabo gliniaste, 8 – gliniaste, b: wytworzone z utworów pyłowych, 9 – średnie napiaskowe, 10 – średnie margliste, c: II – gleby wytworzone z lessów. D – gleby bagienne, 12 – gleby mułowo-bagienne. Rysunek 5-1 Gleby obszaru gminy Trzebinia Ogółem na terenie gminy funkcjonuje 11 347 gospodarstw domowych. Brak jest natomiast informacji odnośnie podziału gospodarstw prowadzących działalność rolniczą i pozarolniczą. Według uzyskanych danych liczba gospodarstw rolnych w gminie Trzebinia powyżej 1 ha wynosi 648 i przedstawia się następująco: o powierzchni od 1 do 2 ha 561 o powierzchni od 2 do 5 ha 74 o powierzchni od 5 do 7 ha 6 o powierzchni od 7 do 10 ha 1 o powierzchni od 10 do 15 ha 1 o powierzchni powyżej 15 ha 5 75 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Na ogólnej powierzchni zasiewów wynoszącej ok. 252 ha, struktura upraw przedstawia się następująco: zboża ogółem 90 ha, ziemniaki 30 ha, buraki cukrowe 4 ha, warzywa gruntowe 18 ha, łąki 80 ha, pastwiska 30 ha. Wśród upraw zboża dominuje owies i pszenica ozima. Produkcja specjalistyczna to uprawa warzyw w szklarniach, tunelach oraz uprawa kwiatów i grzybów. Na 221 ha powierzchni sadów, sady owocowe (m. in. jabłonie, grusze, śliwy, wiśnie, czereśnie) stanowią 90,4%, a krzewy owocowe (m. in. agrest, porzeczki, maliny) - 9,6%. Na trenie gminy Trzebinia nie występują fermy hodowlane. Trzoda chlewna dominuje w hodowli zwierząt gospodarskich. Pogłowie zwierząt gospodarskich, oznakowanych wg obowiązujących przepisów, w gminie wynosi: bydło 50 sztuk, trzoda chlewna 53 sztuki. Ponadto na terenie gminy funkcjonują dwie ubojnie oraz trzy zakłady przetwórstwa mięsnego. 5.1.3. Źródła i stopień zanieczyszczenia gleb Źródła zanieczyszczeń gleb Wszelkie zmiany w środowisku glebowym, które wpływają na zmniejszenie aktywności, a tym samym obniżają produktywność gleb, określa się mianem degradacji. Degradacja jest procesem naturalnym lub antropogenicznym, tj. wynikającym z działalności człowieka. Skutkiem działania degradacji jest obniżenie jakości i ilości próchnicy w glebach, zmiany kwasowości i struktury gleb, a w konsekwencji spadek zasobności i żyzności gleby. Procesy degradacji powierzchni ziemi, w zależności od przyczyn, dzieli się na naturalne, geotechniczne, przemysłowe, urbanizacyjne, komunikacyjne, agrotechniczne i chemiczne. Potencjalnymi źródłami zanieczyszczeń powierzchni ziemi, a tym samym środowiska glebowego na terenie gminy Trzebinia są: emisja pyłów i gazów ze źródeł przemysłowych i motoryzacyjnych, niska emisja ze źródeł rozproszonych, występujące tzw. „dzikie” wysypiska odpadów. Zanieczyszczenia powierzchni terenu w gminie Trzebinia są pochodzenia antropogenicznego i związane są z aktualną działalnością lub funkcjonowaniem w latach ubiegłych na jej terenie podmiotów gospodarczych sektora wydobywczego, energetycznego, rafineryjnego i metalurgicznego. W tabeli 5-3 przedstawiono wykaz obiektów mających wpływ na zanieczyszczenia powierzchni terenu w gminie Trzebinia. 76 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Tabela 5-3 Lp. Wykaz obiektów mających wpływ na zanieczyszczenia powierzchni terenu w gminie Trzebinia Właściciel terenu 1. PKE S.A. Elektrowni „Siersza" 2.. Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A. w Bytomiu Skarb Państwa 3. Obiekt zanieczyszczający środowisko Składowisko odpadów paleniskowych „Czyżówka” Południowego Koncernu Energetycznego S.A. Składowisko odpadów powęglowych 4. 5.. 6.. Wyrobisko pomarglowe „Górka” – zbiornik zanieczyszczonych wód wraz ze składowiskiem odpadów głównie wodorotlenku glinu Tereny poprzemysłowe na których znajdowały się instalacje produkcyjne po zlikwidowanych ZSO Zakładów Górniczych Składowisko odpadów poflotacyjnych (staw osadowy), „Trzebionka” S.A. Właścicielem jest osoba fizyczna Hałda odpadów hutniczych cynkowo-ołowiowomiedziowych (hałda hutnicza) ZM I, Składowisko zgarów i żużli odlewniczych ZM II, Tereny poprzemysłowe na których znajdowały się instalacje produkcyjne po zlikwidowanych ZM Usługi Komunalnych Składowisko odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne „Trzebinia” Sp. z o.o. (komunalne) Jednym ze źródeł zanieczyszczenia gleb jest również przebiegająca przez teren gminy Trzebinia autostrada A-4. Na tym odcinku autostrada biegnie przez duże kompleksy leśne lasów państwowych, poprzerywane małymi fragmentami użytków zielonych. Na odcinku ok. 4 km kompleksy leśne przecinane przez autostradę wchodzą w skład południowo – zachodniej części Puszczy Dulowskiej, gdzie występują czarne ziemie wytworzone z piasków glacifluwialnych, okresowo podmokłych, porośnięte lasem oraz użytki rolne na glebach rdzawych, wytworzonych z piasków okresowo suchych o klasach bonitacyjnych V i VI. Stopień zanieczyszczenia gleb Na podstawie badań przeprowadzonych w Krakowie przez Akademię Rolniczą w 1995 r. na terenie gminy Trzebinia, stwierdzono, że na całym badanym obszarze w powierzchniowej warstwie gleby do 20 cm, występuje podwyższona zawartość metali ciężkich a zwłaszcza ołowiu, kadmu i cynku. Nie znaleziono jednak ścisłej współzależności pomiędzy zawartością metali ciężkich, a rozmieszczeniem poszczególnych punktów badawczych jak też sąsiedztwem zakładów przemysłowych. Jednak w miarę oddalania się od centrum gminy Trzebinia zwłaszcza w kierunku wschodnim, zarysowuje się tendencja zmniejszania się zawartości metali w glebie. W rejonie Lgoty oraz w rejonie Trzebini-Sierszy i Gór Luszowskich gleby są bardziej zanieczyszczone i wymagają dalszych badań, aby określić dokładne granice obszarów najbardziej skażonych. Zawartość metali ciężkich w glebach, a więc zawartość kadmu, ołowiu, cynku, niklu i miedzi określa 5 - stopniowa skala zanieczyszczenia: 0 zawartość naturalna, I zawartość podwyższona, II słabe zanieczyszczenie, III średnie zanieczyszczenie, IV silne zanieczyszczenie, V bardzo silne zanieczyszczenie. 77 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Zanieczyszczenie gleb metalami ciężkimi na terenie gminy Trzebinia opracowano na podstawie „Oceny stanu zanieczyszczenia gleb województwa małopolskiego metalami ciężkimi i siarką” (WIOŚ w Krakowie) i przedstawiono w tabelach od 5-4 do 5-8. Tabela 5-4 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Zanieczyszczenie gleb gminy Trzebinia kadmem na tle zanieczyszczeń w powiecie, województwie i kraju Stopień zanieczyszczenia kadmem 0 I II III IV V gleby Polski [%[ 88,87 9,53 1,06 0,29 0,17 0,08 województwo małopolskie [%] 54,61 38,18 5,95 1,00 0,25 0,01 powiat chrzanowski [%[ 5,36 37,07 27,71 16,33 11,52 2,00 gmina Trzebinia [%] 66,66 33,34 - Zgodnie z danymi zawartymi w „Programie racjonalnego gospodarowania gruntami rolnymi na terenie gminy Trzebinia” (IGPiK O/Kraków) na terenie gminy występują nawet gleby bardzo silnie zanieczyszczone kadmem. Takie gleby spotyka się w rejonie ul. Wodnej i Starej Góry oraz w rejonie sołectwa Płoki. Gleby te powinny być wyłączone z produkcji rolniczej na cele konsumpcyjne oraz z użytkowania pastwiskowego. Zalecane jest zadarnienie tych gleb oraz ewentualna uprawa roślin przemysłowych. Gleby silnie zanieczyszczone występują w gminie w wielu miejscach, najliczniej w obrębie zachodniej granicy miasta Trzebinia. Występowanie gleb silnie zanieczyszczonych kadmem stwierdzono także w obrębie sołectw: Czyżówka, Płoki i Lgota. Na tego rodzaju glebach nie powinny być uprawiane rośliny na cele spożywcze, natomiast zaleca się produkcję roślin na cele przemysłowe oraz produkcję traw nasiennych. Średnio zanieczyszczone kadmem gleby zalegają w centralnej części gminy, w rejonie Myślachowic, Psary, Karniowic i Dulowej. Na tego rodzaju gleb można uprawiać rośliny konsumpcyjne (zboża, rośliny okopowe i pastewne) pod warunkiem przeprowadzania okresowych kontroli poziomu zawartości metali ciężkich w wymienionych roślinach. Ponadto zaleca się stosowanie upraw przemysłowych i traw nasiennych. Tabela 5-5 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. Zanieczyszczenie gleb gminy Trzebinia cynkiem na tle zanieczyszczeń w powiecie, województwie i kraju Stopień zanieczyszczenia cynkiem 0 I II III IV V gleby Polski [%] 87,84 10,63 1,27 0,23 0,03 0,00 województwo małopolskie [%] 49,00 47,29 3,08 0,50 0,08 0,05 78 powiat chrzanowski [%] 30,81 28,96 35,18 5,05 - gmina Trzebinia [%] 33,34 66,66 - „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Tabela 5-6 Lp. Zanieczyszczenie gleb gminy Trzebinia ołowiem na tle zanieczyszczeń w powiecie, województwie i kraju Stopień zanieczyszczenia ołowiem 1. 2. 3. 4. 5. 6. 0 I II III IV V Tabel 5-7 Lp. niklem 0 I II III IV V Tabela 5-8 Lp. 1. 2. 3. 4. 5. 6. 96,89 2,44 0,40 0,25 0,02 0,00 województwo małopolskie [%] 78,23 17,78 2,58 1,17 0,21 0,03 powiat chrzanowski [%] 23,57 39,38 17,52 18,53 1,00 - gmina Trzebinia [%] 0,00 33,33 33,33 33,34 - Zanieczyszczenie gleb gminy Trzebinia niklem na tle zanieczyszczeń w powiecie, województwie i kraju Stopień zanieczyszczenia 1. 2. 3. 4. 5. 6. gleby Polski [%] gleby Polski [%] 95,35 4,20 0,34 0,06 0,01 0,00 województwo małopolskie [%] 80,02 17,03 2,58 0,33 0,4 0,00 powiat chrzanowski[%] 88,83 11,17 - gmina Trzebinia [%] 66,66 33,34 - Zanieczyszczenie gleb gminy Trzebinia miedzią na tle zanieczyszczeń w powiecie, województwie i kraju Stopień zanieczyszczenia miedzią 0 I II III IV V gleby Polski [%] 96,55 3,04 0,25 0,07 0,08 0,00 województwo małopolskie [%] 90,42 9,00 0,46 0,04 0,08 0,00 powiat chrzanowski [%] 75,81 15,52 8,67 - gmina Trzebinia [%] 33,33 33,33 33,34 - Zawartość siarki w glebie określa się natomiast w zależności od składu granulometrycznego gleb mineralnych i zawartości materii organicznej w glebach mineralno-organicznych. Uwzględniając te kryteria zawartość siarki określono w skali od I-III 0 gdzie: - I0 oznacza zawartość niską, - II 0 oznacza zawartość średnią, - III 0 oznacza zawartość wysoką, Wyróżnia się jeszcze stopień IV, który wskazuje na zawartość podwyższoną w wyniku antropopresji. Stan zanieczyszczenia siarką gleb gminy Trzebinia przedstawiono w tabeli 5-9. 79 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Tabela 5-9 Lp. 1. 2. 3. 4. Zanieczyszczenie gleb gminy Trzebinia siarką na tle zanieczyszczeń w powiecie, województwie i kraju Udział gleb o zawartości niska średnia wysoka bardzo wysoka gleby Polski [%] 58,07 25,11 13,15 3,68 województwo małopolskie [%] 66,48 15,90 7,12 10,50 powiat chrzanowski [%] 46,69 16,43 6,86 30,01 gmina Trzebinia [%] 66,66 33,34 Na podstawie wyników badań gleb terenu gminy Trzebinia opracowanych przez Instytut Gospodarki Przestrzennej i Komunalnej Oddział w Krakowie obszar gminy został podzielony na dwie strefy o zróżnicowanej przydatności gruntów rolnych do produkcji żywności. Obszar zakwalifikowany do produkcji żywności obejmuje południowo-wschodnią część gminy tj. sołectwa: Piła Kościelecka, Bolęcin, Dulowa, Młoszowa (niewielki fragment wschodni), Karniowice, Psary, Myślachowice (część wschodnia) oraz Lgota (część wschodnia). Obszar zakwalifikowany do wyłączenia z produkcji żywności obejmuje miasto Trzebinia, Młoszową (część zachodnia), Myślachowice (niewielki fragment wschodni), Czyżówkę, Płoki (część północną) i Lgotę (część zachodnią). Najbardziej aktualne informacje na temat stopnia zanieczyszczenia gleb na terenie gminy Trzebinia znajdują się w „Zbiorczym sprawozdaniu z przeprowadzonych badań na terenie miasta i gminy Trzebinia w latach 2005-2007” opracowanym przez Uniwersytet Rolniczy w Krakowie, Wydział Inżynierii Środowiska i Geodezji (Kraków 2007 r.). W sprawozdaniu tym znajdują się informacje dotyczące zawartości: metali ciężkich w glebie użytków i nieużytków rolnych, kadmu, ołowiu i cunku w roślinach (runi łąkowej i ziemniaków), metali ciężkich w tkankach kurzych, metali ciężkich w osoczu krwi mieszkańców gminy. Na rysunku 5-2 przedstawiono ocenę zanieczyszczenia gleb na terenie gminy Trzebinia kadmem, ołowiem i cynkiem wykonaną w oparciu o metodę stosowaną w monitoringu gleb. 80 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” 0 I II III IV V 100% 80% 60% 40% 20% 0% Cd Pb Zn Rysunek 5-2 Ocena zanieczyszczenia gleb kadmem, ołowiem i cynkiem 0 – zawartość naturalna (kolor ciemno zielony), I – zawartość podwyższona (kolor jasno zielony), II – słabe zanieczyszczenie (kolor żółty), III – średnie zanieczyszczenie (kolor pomarańczowy), IV – silne zanieczyszczenie (kolor czerwony), V- bardzo silne zanieczyszczenie (kolor czarny) Z powyższego zestawienia wynika, że na terenie gminy Trzebinia ponad: 70% gleb jest silnie zanieczyszczonych kadmem, 30 % gleb jest silnie zanieczyszczonych ołowiem, 40 % gleb jest silnie zanieczyszczonych cynkiem. Natomiast w tabeli 5-10 zestawiono zawartość metali ciężkich (Pb, Cd i Zn) w badanych komponentach. Tablica 5-10 Zawartość metali ciężkich (Pb, Cd i Zn) na terenie gminy Trzebinia w poszczególnych komponentach. Lp. Nazwa komponentu 1. 2. 3. 4. 5. 6. Zawartość (mediana) metali ciężkich [mg/kg s.m.] Pb Cd Zn Ruń użytków zielonych Skórka bulwy ziemniaka Miąższ bulwy ziemniaka Gotowany miąższ bulwy ziemniaka Pokos traw z użytków zielonych Tkanki kurze 3,125 6,33 0,1 0,203 3,13 0,05 1,01 1,09 0,34 0,063 1,01 0,03 100,35 56,57 18,64 15,35 100,35 10,00 Uniwersytet Rolniczy w Krakowie przeprowadził również badania zawartości metali ciężkich w osoczu krwi mieszkańców gminy Trzebinia. Na rysunkach 5-3, 5-4 i 5-5 przedstawiono w podziale na płeć odpowiednio średnie zawartości ołowiu kadmu i cynku w osoczu krwi badanych mieszkańców gminy Trzebinia. 81 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” µg/dl 7 6 Dopuszczalne stężenie ołowiu we krwi (jako dopuszczalne stężenie biologiczne) wynosi: u kobiet 30 µg Pb/dl, u mężczyzn 50 µg Pb/dl. 5 4 3 2 Kobiety 1 Mężczyzni 0 Średnia arytmetyczna Średnia geometryczna Mediana Rysunek 5-3 Średnie zawartości ołowiu w krwi mieszkańców gminy Trzebinia. µg/dl 1,6 1,4 1,2 Najwyższe dopuszczalne stężenie kadmu we krwi wynosi 1 µg/dl. 1 0,8 0,6 Kobiety 0,4 Mężczyzni 0,2 0 Średnia arytmetyczna Średnia geometryczna Mediana Rysunek 5-4 Średnie zawartości kadmu w krwi mieszkańców gminy Trzebinia. µg/dl 87 86 Najwyższe dopuszczalne stężenie cynku w krwi wynosi 120 µg/dl. 85 84 Kobiety 83 Mężczyzni 82 81 Średnia arytmetyczna Średnia geometryczna Mediana Rysunek 5-5 Średnie zawartości cynku w krwi mieszkańców gminy Trzebinia. 82 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” W cytowanym opracowaniu zaprezentowano również potencjalne możliwości wykorzystania użytków rolnych z terenu gminy, w tym: metody pozwalające zmniejszyć transfer zdeponowanych w glebie metali do łańcucha troficznego (wapniowanie, nawożenie gleb nawozami organicznymi itp.), dobór roślin, który umożliwi przerwanie przepływu metali w łańcuchu pokarmowym mieszkańców gminy, hodowla zwierząt jako forma działalności gospodarczej pozwalającej przekierunkować strumień metali ciężkich, rekultywacja gleb z wykorzystaniem różnego typu odpadów, wyłączenie gruntów zanieczyszczonych z produkcji rolnej. Reasumując należy stwierdzić, że: gleby na terenie gminy Trzebinia są silnie zanieczyszczone metalami ciężkimi, istniejący poziom zanieczyszczeń gleb stanowi rzeczywiste i potencjalne zagrożenia dla mieszkańców gminy, tradycyjne rolnictwo z uwagi na poziom zanieczyszczeń i trwający w sposób ciągły poziom emisji metali powinno być ograniczone, należy kontynuować proces przekształcenia użytków ornych na użytki zielone (zalesienia), na użytkach ornych należy uprawiać tylko rośliny na cele przemysłowe (np. energetyczne), uprawy nasienne i kwiaty i rośliny ozdobne. Tereny przeznaczone do rekultywacji Wykaz terenów zdegradowanych przedstawiono w tabeli 5-11 w obrębie 83 administracyjnym gminy Trzebinia „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Tabela 5-11 Wykaz terenów przeznaczonych do rekultywacji z obszaru gminy Trzebinia Powierzchnia [ha] Lp. Nazwa terenu Nazwa zakładu 1. Wyrobisko pomarglowe „Górka” – zbiornik zanieczyszczonych wód wraz ze składowiskiem odpadów głównie wodorotlenku glinu Teren Skarbu Państwa po zlikwidowanych ZSO „Górka” 9,7 2. Składowisko odpadów pogórniczych, ul. Kopalniana Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A. w Bytomiu oddział Sosnowiec 16,75 3. Wyrobisko popiaskowe pole SIERSZA – 3S PCC Rail S.A. 21,55 PCC Rail S.A. 2,91 3a. Pole SIERSZA – 2S/a 3b. Pole SIERSZA – 1S/a 3c. Pole SIERSZA – 2S 3d. Pole SIERSZA – 2S PCC Rail S.A. PCC Rail S.A. 4,28 1,769 Decyzja rekultywacyjna Kierunek rekultywacji Uwagi - - Planowana rekultywacja w latach 2011- 2013 w ramach funduszy POIiŚ zgodnie z opracowan dokumentacją na zlecenie NFOŚiGW Decyzje Starosty Chrzanowskiego OŚR.S.C.- IX/6018/2/KS/2005 i OŚR.S.C-IX./6018/2/KS/2005/2008 Rekultywacja obszarów górniczych w kierunku leśnym Zakończenie prac rekultywacyjnych planuje się na 31.12.2011 r. Decyzja Starosty Chrzanowskiego OŚR.S.C. -IX/6018/SS1/2009 Kierunek rekultywacji leśny Kierunek rekultywacji leśny Kierunek rekultywacji leśny Kierunek rekultywacji leśny Kierunek rekultywacji leśny Obszar zrekultywowany zalesiony i zamknięty Termin zakończenia 31.12.2012 r. Termin zakończenia 31.12.2012 r. Termin zakończenia 31.12.2010 r. Termin zakończenia 31.12.2010 r. OŚR.IX/2.IV.6018/231/P/96/02 Decyzja Starosty Chrzanowskiego OŚR.S.C. -IX/6018/SS2a/2009 Decyzja Starosty Chrzanowskiego OŚR.S.C. -IX/6018/SS1a/2009 Decyzja Starosty Chrzanowskiego OŚR.S.C. -IX/6018/SS2/2009 Decyzja Starosty Chrzanowskiego PCC Rail S.A. 3,3558 4. Hałda odpadów hutniczych cynkowo-ołowiowomiedziowych (hałda hutnicza) ZM I, ul. Kościuszki 59 po Zakładach Metalurgicznych „Trzebinia” w upadłości Właściciel – osoba fizyczna 3 brak - - 5. Składowisko odpadów poflotacyjnych (staw osadowy) ZG „Trzebionka” Zakłady Górnicze „Trzebionka” S.A. 14,4 (powierzchnia wierzchowiny zbiornika) G.44-7451/3/87 Decyzja Burmistrza Trzebini Rekultywacja prowadzona będzie w kierunku zadrzewienia terenu. od 2007 r. etapami 84 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” 5.2. Ochrona powierzchni ziemi i gleb Główne zasady oraz cele ochrony gruntów określone zostały w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2008 r. Nr 25 poz. 150 z późn. zm.). Istota działań ochronnych w stosunku do ziemi polega na zapobieganiu i przeciwdziałaniu niekorzystnym zmianom powierzchni ziemi, a w razie jej uszkodzenia lub zniszczenia – na przywróceniu do stanu właściwego poprzez: racjonalne gospodarowanie, zachowanie wartości przyrodniczych, zachowanie możliwości produkcyjnego wykorzystania, ograniczenie zmian naturalnego ukształtowania, utrzymanie jakości gleby i ziemi powyżej lub co najmniej na poziomie wymaganych standardów, doprowadzenie jakości gleby i ziemi co najmniej do wymaganych standardów, gdy nie są one dotrzymane, zachowanie wartości kulturowych, z uwzględnieniem archeologicznych dóbr kultury. Zasadniczą jednak i zarazem najbardziej szczegółową regulacją dotyczącą problematyki ochrony zasobów i jakości gruntów jest ustawa z dnia 3 lutego 1995 r, o ochronie gruntów rolnych i leśnych (Dz. U. z 2004 r. Nr 121 poz.1266 z późn. zm.). Celem jej jest zachowanie jak największego obszaru gruntów, poprawa ich jakości oraz pełne wykorzystanie dla potrzeb produkcji rolnej i leśnej. Cel ten ma charakter wprawdzie gospodarczy, jednakże łączą się z nim także cele środowiskowe, bowiem grunty rolne i leśne należycie zagospodarowane są też pozytywnym elementem środowiska, podnoszącym jego wartość. Zadania z zakresu ochrony gruntów polegają na: ograniczaniu przeznaczania gruntów rolnych i leśnych na cele nierolnicze i nieleśne, tzn. ograniczania innego niż rolniczy sposobu użytkowania gruntów rolnych oraz innego niż leśny sposobu użytkowania gruntów leśnych, zapobieganiu procesom degradacji i dewastacji gruntów rolnych i leśnych, szkodom w produkcji rolnej i leśnej oraz w drzewostanach, poprawianiu wartości użytkowej gruntów oraz zapobieganiu obniżania ich produkcyjności, przywracaniu gruntom zdegradowanym albo zdewastowanym ich wartości użytkowych lub przyrodniczych (rekultywacja). Zadania te prowadzą do wyróżnienia dwóch podstawowych kierunków ochrony gruntów: ochrony ilościowej i jakościowej. 5.3. Identyfikacja problemów W oparciu o analizę stanu aktualnego do głównych problemów związanych z ochroną gleb i powierzchni ziemi na terenie gminy Trzebinia zaliczyć należy: skażenie gleb metalami ciężkimi i związaną z tym konieczność wyłączenia ich z produkcji żywności, niekorzystne oddziaływanie terenów skażonych działalnością przemysłową i konieczność podjęcia działań w zakresie ich rekultywacji, rezygnacja z użytkowania rolniczego gleb i związana z tym ich degradacja (procesy erozyjne, silne zachwaszczenie i zakrzewienie), zły stan infrastruktury drogowej, brak obwodnicy gminy oraz pasów zieleni izolacyjnej. 85 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” 5.4. Cele i kierunki działań Na podstawie analizy struktury użytkowania terenów rolniczych, stanu zanieczyszczenia gleb oraz wpływu terenów skażonych działalnością przemysłową należy stwierdzić, że obszar gminy Trzebinia w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb należy do tzw. „terenów ekologicznego zagrożenia”. Konieczne jest więc podjęcie szeregu działań mających za zadanie utrzymanie obecnej przydatności gleb do produkcji rolniczej i ogrodniczej oraz eliminację bądź ograniczenie wpływu potencjalnych źródeł zanieczyszczeń. W „Programie Ochrony Środowiska Województwa Małopolskiego na lata 2007-2014” za cel długoterminowy uznano: „Ochronę gleb przed degradacją, rekultywacja terenów zdegradowanych i przemysłowych” Natomiast w Programie Ochrony Środowiska dla Powiatu Chrzanowskiego jako cel ekologiczny przyjęto: „Ochronę powierzchni ziemi i gleb przed degradacją oraz rekultywacja obszarów zdegradowanych”. Powyższy cel ma zostać osiągnięty poprzez: racjonalne wykorzystanie gleb i właściwą ochronę użytków rolnych; rewitalizację obszarów zdegradowanych. W oparciu o cele zaprezentowane w ww. dokumentach dla gminy Trzebinia jak celu główny w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb uznano: „Zapobieganie skażeniu i degradacji gleb użytkowanych rolniczo oraz rekultywacja terenów skażonych” Realizacja powyższego celu polegać będzie na: zapobieganiu skażeniu i degradacji gleb użytkowanych rolniczo, racjonalnym zagospodarowaniu terenów o słabych glebach, inwentaryzacji i rekultywacji terenów skażonych. Do głównych kierunków działań w tym zakresie zaliczyć należy: systematyczną kontrolę poziomu zanieczyszczeń w glebach (zawartość metali ciężkich głównie kadmu i odczyn), w pierwszej kolejności w obrębie sołectw: Czyżówka, Płoki, Lgota, Myślachowice, Psary, Karniowice i Dulowa, rekultywację terenów zdegradowanych działalnością przemysłową w celu ponownego włączenia ich do obiegu gospodarczego, propagowanie wśród rolników oraz działkowiczów racjonalnego gospodarowania zasobami glebowymi i stosowania właściwych zabiegów agrotechnicznych (optymalizacja sposobów intensywności nawożenia i stosowania środków ochrony roślin, zwiększenie zużycia nawozów naturalnych), opracowanie programów edukacyjnych dotyczących ochrony powierzchni ziemi i gleb, identyfikację gruntów i nieużytków do planowanego zalesienia, promowanie upraw energetycznych, promowanie działań ograniczających degradację i erozję gleb (sposoby korzystania z zmechanizowanego sprzętu, stosowanie biologicznej zabudowy), likwidację punktowych źródeł zanieczyszczenia gleb (nielegalne wysypiska odpadów, nieszczelne szamba, doły na odchody zwierzęce), 86 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” kontrolę podmiotów gospodarczych w zakresie ich wpływu na zanieczyszczenie środowiska glebowego, wykonanie i aktualizacja map glebowych gminy (z zaznaczeniem obszarów mogących ulec zanieczyszczeniu) oraz uwzględnienie ewentualnych zmian w planie zagospodarowania przestrzennego gminy, przebudowę lokalnego systemu komunikacyjnego oraz budowę ekranów lub urządzanie pasów zieleni izolacyjnej wzdłuż tras komunikacyjnych, propagowanie tworzenia grup producenckich oraz działań w kierunku scalania i wymiany gruntów, upowszechnienie zasad Dobrej Praktyki Rolniczej i rolnictwa ekologicznego, kontrola i monitoringu gleb na których rolniczo wykorzystywane są osady ściekowe. Ponadto w działaniach zmierzających do ochrony gruntów rolnych należy wziąć pod uwagę cele wyznaczone w „Programie restrukturyzacji rolnictwa w gminie Trzebinia”. Jako cel długookresowy w programie założono wprowadzenie polityki bezpiecznej żywności w gminie. Realizacja tego celu miała być realizowana poprzez zmniejszenie potencjalnego zagrożenia spowodowanego produkcją i konsumpcją skażonej żywności w gminie oraz rozpoznanie możliwości i ekonomicznej opłacalności uprawy roślin niekonsumpcyjnych. 5.5. Zadania własne i koordynowane. Planowane koszty i źródła finansowania zadań W tabeli 5-12 przedstawiono zadania własne i koordynowane w zakresie ochrony powierzchni ziemi i gleb do realizacji w latach 2010-2013 na terenie gminy Trzebinia wraz planowanymi kosztami i źródłami ich finansowania. Zaplanowano 19 zadań (w tym 11 zadań własnych) na realizację których przewidziano kwotę 77 402,24 tys. zł. 87 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Tabela 5-12 Zadania w zakresie ochrony powierzchni ziemi, gleb i użytków rolnych do realizacji w latach 2010-2013 na terenie gminy Trzebinia wraz z planowanymi kosztami i źródłami ich finansowania. Planowany termin Lp. Nazwa zadania rozpoczęcia zakończenia Jednostka odpowiedzialna Efekt ekologiczny Planowane nakłady w [tys. zł] Źródła finansowania ZADANIA WŁASNE 1. Rekultywacja zbiornika odpadów niebezpiecznych i szkodliwych po zakładach „Górka” w Trzebini. 2010 2013 Identyfikacja gruntów i nieużytków do planowanego zalesienia 2. 3. 2010 Opracowanie materiałów edukacyjnych dotyczących ochrony powierzchni ziemi i gleb 2010 Starosta Chrzanowski realizacja Burmistrz Miasta Trzebini na podstawie umowy użyczenia Burmistrz Miasta Trzebini, Starosta Chrzanowski, właściciele gruntów, 2013 2013 Burmistrz Miasta Trzebini 88 Zapobieganie przedostawaniu się zanieczyszczeń do gruntów, wód podziemnych i powierzchniowych. Poprawa walorów krajobrazowych. Zadanie to jest ukierunkowane na właścicieli gruntów rolnych o słabej bonitacji, natomiast Urząd Miasta pełni tu rolę jedynie informacyjną, natomiast Starostwo Powiatowe rolę rejestratora i opiniodawcy wniosków o zalesienie. Efektem wymiernym zadania ma być regulacja warunków przyrodniczych i krajobrazowych na terenie gminy omówiona w rozdziale 3 Zwiększenie świadomości ekologicznej mieszkańców Fundusz Spójności NFOŚiGW WFOŚiGW 50 000,00 budżet gminy, budżet powiatu, środki własne właścicieli gruntów 25,00 (grunty gminne) budżet gminy 15,00 „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Planowany termin Lp. Nazwa zadania rozpoczęcia zakończenia Likwidacja punktowych źródeł zanieczyszczenia gleb 4. 5. 6. 7. 8. 9. Zagospodarowanie Błoń Karniowickich i terenu koło Domu Kultury Zagospodarowanie centrum wsi Psary w tym termomodernizacja Domu Kultury i zmiana sposobu ogrzewania węglowego na gazowy Zagospodarowanie terenu – Szkoła Podstawowa w Bolęcinie, budowa zaplecza i remont boiska Orlik Plus Efekt ekologiczny Burmistrz Miasta Trzebini 2010 Rewitalizacja miasta Trzebinia Etap I – przebudowa płyty rynku wraz z budową parkingu oraz renowacją gminnych budynków w centrum miasta Zagospodarowanie terenu – SP w Młoszowej – Moje boisko Orlik 2012 Jednostka odpowiedzialna Ochrona gruntów rolnych przed zanieczyszczeniami w wyniku nieprawidłowego składowania odpadów, odchodów zwierząt lub nieszczelności szamb. Ograniczenie zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi i innymi substancjami toksycznymi. Poprawa walorów krajobrazowych i architektonicznych, ograniczenie oddziaływania na różne komponenty środowiska 2013 Burmistrz Miasta Trzebini 2009 2010 2010 2011 2010 2013 Burmistrz Miasta Trzebini Poprawa walorów krajobrazowych i architektonicznych, ograniczenie oddziaływania na różne komponenty środowiska Poprawa walorów krajobrazowych i architektonicznych, ograniczenie oddziaływania na różne komponenty środowiska Burmistrz Miasta Trzebini Burmistrz Miasta Trzebini 2011 2010 Poprawa walorów krajobrazowych i architektonicznych, ograniczenie oddziaływania na różne komponenty środowiska 2013 2010 Burmistrz Miasta Trzebini Poprawa walorów krajobrazowych i architektonicznych, ograniczenie oddziaływania na różne komponenty środowiska 89 Planowane nakłady w [tys. zł] Źródła finansowania budżet gminy 250,00 budżet gminy, fundusze unijne 20 512,24 1 400,00 400,00 budżet gminy, fundusze unijne budżet gminy, fundusze unijne budżet gminy, fundusze unijne 1 500,00 1 270,00 budżet gminy, fundusze unijne „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Planowany termin Lp. Nazwa zadania rozpoczęcia Zagospodarowanie terenu przy ul. Florkiewicza w 10. Młoszowej Zagospodarowanie terenu przy ul. Łokietka w 11. Karniowicach 2010 2010 zakończenia 2013 2013 Jednostka odpowiedzialna Efekt ekologiczny Burmistrz Miasta Trzebini Poprawa walorów krajobrazowych i architektonicznych, ograniczenie oddziaływania na różne komponenty środowiska Poprawa walorów krajobrazowych i architektonicznych, ograniczenie oddziaływania na różne komponenty środowiska Burmistrz Miasta Trzebini razem I: Planowane nakłady w [tys. zł] 1 200,00 200,00 Źródła finansowania budżet gminy, fundusze unijne budżet gminy, fundusze unijne 76 772,24 ZADANIA KOORDYNOWANE 1. 2. 3. 4. 5. Wykonanie i aktualizacja map glebowych gminy oraz uwzględnienie ewentualnych zmian w planie zagospodarowania przestrzennego gminy Przebudowa lokalnego systemu komunikacyjnego oraz budowę ekranów lub urządzanie pasów zieleni izolacyjnej wzdłuż tras komunikacyjnych Propagowanie tworzenia grup producenckich oraz działań w kierunku scalania i wymiany gruntów Rekultywacja terenów zdegradowanych Kontrola podmiotów gospodarczych w zakresie ich wpływu na zanieczyszczenie środowiska glebowego 2010 2010 2013 2013 2010 2013 2010 2013 2010 2013 Marszałek województwa, Starosta Chrzanowski Burmistrz Miasta Trzebini Zarządcy Dróg, Burmistrz Miasta Trzebini Uzyskanie informacji o rozkładzie zanieczyszczeń środowiska glebowego gminy. Izby Rolnicze, Rolnicy, właściciele gospodarstw rolnych Władający powierzchnią ziemi WIOŚ Zwiększenie dochodowości i konkurencyjności produkcji rolnej. WFOŚiGW, inne źródła, 200,00 Ograniczenie zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi. budżet ZDW budżet gminy 150,00 90 Przywrócenie terenów do powtórnego użytkowania. Ograniczenie zanieczyszczenia gleb metalami ciężkimi i innymi substancjami toksycznymi. 200,00 - - NFOŚiGW, inne źródła, środki władających terenami zadanie bezkosztowe „Aktualizacja Programu Ochrony Środowiska dla Gminy Trzebinia na lata 2010 - 2013 wraz z przeprowadzeniem oceny strategicznej oddziaływania programu ochrony środowiska” Planowany termin Lp. 6. 7. 8. rozpoczęcia zakończenia Jednostka odpowiedzialna 2013 2013 Właściciele gospodarstw rolnych Zwiększenie dochodowości gospodarstw rolnych - środki unijne inne źródła 2010 2013 Ośrodek Doradztwa Rolniczego Zwiększenie dochodowości gospodarstw rolnych 60,00 inne źródła, budżet gminy Ośrodek Doradztwa Rolniczego Burmistrz Miasta Trzebini Kształtowanie postaw proekologicznych wśród rolników Optymalizacja użytkowania zasobów glebowych. 20,00 budżet ODR, budżet gminy, inne źródła Nazwa zadania Dostosowanie gospodarstw do wymogów rolnictwa ekologicznego Propagowanie działalności agroturystycznej i rolnictwa ekologicznego Upowszechnienie zasad Dobrej Praktyki Rolniczej i rolnictwa ekologicznego (szkolenia zajęcia praktyczne) 2010 2013 Efekt ekologiczny razem II: razem I+II: 91 Planowane nakłady w [tys. zł] 630,00 77 402,24 Źródła finansowania