SZTUKA_STAROZYTNEGO_EGIPTU

STAROŻYTNY EGIPT
Starożytni Egipcjanie wierzyli, że życie ludzkie nie kończy się wraz ze śmiercią fizyczną. Na "dalszą drogę" jednak
należało ciało ziemskie dokładnie przygotować - służył do tego proces mumifikacji i balsamowania zwłok.
Na udanie się w drogę wieczną ciało niebożczyka musiało być nienaruszone, a w grobie musiał znaleźć się dostatek
dóbr na jego dalsze życie. Mumifikacja to mówiąc najprościej sztuczne wysuszenie ciała, które ma zatrzymać jego
naturalny proces rozkładu. Pierwotnie zwłoki nacierano tylko żywicą i olejem, ale z upływem czasu udoskonalano
proces balsamowania ciał na tyle, aby zapewnił zakonserwowanie zwłok na długi czas.
Balsamowanie ciał było wyłącznie przywilejem najbogatszych warstw, ponieważ wymagało dużych środków. Cały
proces miał ścisłe reguły i trwał aż siedemdziesiąt dni. W tym czasie w ciało niebożczyka wmasowywano przeróżne
ciecze i oleje i każda część ciała miała własną "instrukcję". Po upływie 70 dni ciała ponownie umyto i przy woni
kadzidła, szeptaniu czarodziejskich zaklęć i magicznych zdań ciało zostało owite w białe płócienne paski. Bandaże
mogły być przekładane amuletami, złotem, srebrem albo magicznymi symbolami, które miały chronić zmarłego na
dalszej drodze. Płótno mogło mieć nawet 100 m. W najstarszych czasach nogi obwiązywano oddzielnie, w
późniejszych erach Egiptu zwłoki obandażowywano całkowicie, ręce były skrzyżowane na klatce piersiowej.
W ten sposób przygotowany niebożczyk wracał do rodziny. Układano go w drewnianej skrzynce w kształcie postaci
ludzkiej, ktora była szczelnie zamykana a następnie złożona do grobu w ten sposób, że opierano ją o ścianę. Na
koniec szczelnie zamykano też grób, co zapewniało maksymalną konserwację ciała.
Kiedy powiemy Egipt, wielu z nas pojawi się przed oczyma Sfinks. Nazwa ta pochodzi od słów szepses anch, co
oznacza żywy obraz. Większość osób jednak kojarzy je ze Sfinksem, który pilnuje cmentarzyska w Gizie. Sfinks ma
74 m. długości, 6 m. szerokości i 21 m. wysokości. Ten kolos został wyciosany w wapieniu leżącym po wschodniej
stronie piramidy Chefrena.
Istnieją przypuszczenia, że oblicze Sfinksa to w rzeczywistości twarz samego faraona Chefrena. Sfinks jest wyciosany
z wapienia i w miarę upływu czasu doszło do wielu uszkodzeń, kawałki rzeźby odpadały i zasypał je piasek. Pierwszą
próbę wykopania Sfinksa datuje się na rok 1400 p.n.e., kiedy to z inicjatywy faraona Totmesa IVudało się odkryć
Sfinksa aż po jego przednie łapy. Faraon Totmes IV również zdecydował o umieszczeniu pomiędzy łapami Sfinksa
granitowej steli dla upamiętnienia tego wydarzenia.
Typowe dla Sfinksa jest, że brak mu metrowego na szerokość nosa. Legenda głosi, że został zestrzelony przez
żołnierzy napoleońskich w trakcie jego wypraw do Egiptu. To jednak fama, ponieważ istnieją obrazy Sfinksa z okresu
przed Napoleonem, na których już nosa brak. W 1817 prowadzono wykopaliska pod kierownictwem kapitana Caviglii,
które doprowadziły do odkrycia popiersia Sfinksa. Całkowitego odkrycia dokonano dopiero w roku 1925. Sfinks to
naprawdę wyjątkowa rzecz, którą zdecydowanie warto zobaczyć. Jeśli zawitacie do Egiptu, zdecydowanie włączcie do
swojego programu wizytę u Sfinksa!
Jeden z cudów świata
W całym Egipcie zbudowano łącznie 11 piramid. Najbardziej znane to: piramida Mykerinosa, piramida Chefrena
oraz Wielka Piramida (Cheopsa) - w Gizie. Są one jednym i jedynym zachowanym cudem z „7-siedmiu Cudów
Świata”.
Współcześnie na terenie Doliny Królów odkryto 62 grobowce. Nie wszystkie są jednak grobowcami królów. Ponad
połowa grobowców nie należy do faraonów.
Dolina Królów znajduje się na zachodnim brzegu Nilu, nedaleko starożytnego Teby. Miejsce to służyło jako
cmentarzysko faraonów z XVIII dynastii, a następnie XX. Pierwotne grobowce skalne zostały zastąpione poprzez
piramidy, tak aby nie dochodziło do profanacji grobów.
Ta królewska nekropolia została założona najprawdopodobniej przez Amenhotepa I. lub Ahmosa, pierwszego władcy
Nowej Dynastii i założyciela XVIII dynastii. Do najstarszych grobów należą groby Thutmosa I.i Ramzesa XI.
Najbardziej znanym grobowcem w Dolinie Królów jest grobowiec Tutanchamona. Odkrycie tego niesplądrowanego
grobowca wywołało ogromne zainteresowanie okresem starożytnego Egiptu. Miejsce to stało się kultowe, do dziś
odwiedza je tysiące turystów i poszukiwaczy przygód.
Rodzaje piramid:
Mastaba – jest to najstarszy typ monumentalnych nagrobków w starożytnym Egipcie. Budowa ma jedną
kondygnację, a jej zewnętrzne ściany są lekko nachylone.
Piramida schodkowa – szereg malejących, nakładających się na siebie mastab. Taką piramidą schodkową
jest piramida faraona Dżesera w Sakkarze o wysokości 60 metrów i podstawie 121 na 109 metrów.
Piramida łamana – takim typem piramidy jest piramida króla Snofru w Dahszur. Kąt nachylenia krawędzi do
podstawy zależy od „piętra” piramidy i wynosi 54°27’ w części dolnej i 43°22’ w części górnej. Budowla ma
podstawę o wymiarach 188 na 188 metrów i 97 metrów wysokości.
Piramida właściwa (klasyczna) – ostateczną formę idealnego ostrosłupa osiągnęła piramida Cheopsa,
największa z trzech piramid w Gizie. Ma podstawę o wymiarach 230 na 230 metrów i jest wysoka na 146 metrów.
Egipt | Schodkowa piramida Dżesera w Sakkarze (by archer10 )
Egipt | Łamana Piramida Snofru w Dahszur (by arancidamoeba )
Mastaba
Sztuka starożytnego Egiptu była bardzo kolorowa. Barwnymi malowidłami i
polichromowanymi reliefami pokrywano ściany grobowych kaplic w piramidach i mastabach.
W scenach umieszczanych na ścianach grobów stosowano zwykle kompozycję
pasową, zdarzały się jednak kompozycje innego rodzaju, bardziej swobodne. We wszystkich
kompozycjach obowiązywał kanon w ukazaniu postaci ludzkiej.
W malarstwie i rzeźbie istniały dwa główne typy przedstawień; stojący, najczęściej "na
baczność" z dwiema symetrycznie wyprostowanymi rękami ze ściśniętymi pięściami oraz
lekko wysuniętą do przodu lewą nogą oraz siedzący, z zaciśniętymi dłońmi, gdzie jedna
może leżeć na kolanie albo obie mogą być skrzyżowane na piersiach dzierżąc insygnia
władzy. występowały także przedstawienia postaci siedzącej ze skrzyżowanymi nogami
(skrybowie) oraz postaci klęczących - klękanie było symbolem uległości przed bogiem; w
ten sposób portretowali się faraonowie o słabszej pozycji społecznej ukazujący się jako
"niżsi" od bogów, a nie jedni z nich.
Z okresu od I do IV stulecia n.e. pochodzą piękne dzieła egipskiego malarstwa, będące
niezwykle realistycznymi portretami trumiennymi. Malowano je na cienkich deseczkach albo na
płótnie, a następnie nakładano na twarze osób zmarłych i przywiązywano bandażem. Znaleziono
je w Fajum w północnym Egipcie i stąd pochodzi ich nazwa: portrety z Fajum.
RZEŹBA
Tutmos, Posąg królowej Nefretiti, XIV w p.n.e., Berlin
Posąg skryby, 2500 p.n.e., Sakkara
Artyści mieli wytyczone bardzo ścisłe reguły, których musieli się trzymać tworząc
swoje dzieła. i tak rzeźby musiały mieć układ frontalny, czyli przedstawiać postać z
przodu. oczywiście zgodnie z kanonem postaci musiały mieć wyidealizowane rysy
twarzy pozbawione wad i oznak starzenia się egipskie rzeźby cechowała surowość,
prostota, dostojeństwo i statyczność, zrównoważenie pionów i poziomów oraz brak
prześwitów. Ponieważ rzeźba powstawała z kamiennego ciosu, jej forma była
blokowa, zwarta, zamknięta w tym kawałku surowca i robiona tak, czy osiągnąć
maksimum działania przy najoszczędniejszych środkach, stąd czytelność i duża siła
wyrazu.