Hierarchia aktów prawnych
Daria Winter 1C
Konstytucja jest aktem prawnym, określanym także jako
ustawa zasadnicza.
Zazwyczaj jest najważniejszym
dokumentem prawnym w państwie.
W Polsce została ustanowiona 3 maja 1791 roku i była
pierwszym tego typu dokumentem w Europie. Za pierwszą
konstytucję na świecie uznaje się amerykańską, ustanowioną w
roku 1787.
Podczas gdy dowódcy stronnictwa hetmańskiego: Stanisław
Szczęsny Potocki, Franciszek Ksawery Branicki oraz Seweryn
Rzewuski wyjechali na wieś w okresie świąt Wielkanocnych,
stronnictwa patriotyczne i dworskie wykorzystały moment.
Czym się różni konstytucja od innych aktów?
• nazwą – istnieje tylko jeden dokument prawny o takiej nazwie,
• treścią – wskazuje podstawowe zasady ustroju państwa oraz
najważniejsze organy państwowe i ich kompetencje; ustala również
wolności, prawa i obowiązki obywateli,
• sposobami uchwalania i zmian – jest przyjmowana i modyfikowana
inaczej niż pozostałe akty; Konstytucję RP z 1791 r. uchwaliło
Zgromadzenie Narodowe; następnie naród zatwierdził ją w
referendum,
• mocą prawną – zajmuje najwyższe miejsce w hierarchii aktów
prawnych.
Akt prawny o charakterze powszechnie obowiązującym,
najczęściej obecnie uchwalany przez parlament (w niektórych
państwach zatwierdzany później przez organ władzy wykonawczej). W porządkach prawnych różnych państw występują
ustawy: zasadnicze (konstytucje), organiczne i zwykłe.
Regulują najważniejsze kwestie związane z funkcjonowaniem
społeczeństwa i państwa. Musi ich przestrzegać każdy, kto
podlega polskim przepisom. Obowiązują na terenie całego kraju.
Są stworzone na podstawie ogólnej kompetencji parlamentu do
wydawania aktów prawnych, zatem nie wymagają uzyskiwania
odrębnych upoważnień. Muszą zostać ogłoszone w Dzienniku
ustaw RP.
Ich ranga zależy od sposobu, w jaki zostały włączone do
polskiego systemu prawnego:
• ratyfikacja poprzez referendum ogólnokrajowe lub wyrażenie
zgody w specjalnie uchwalonej ustawie powoduje, że przepisy
zawarte w umowie mają rangę wyższą niż ustawy,
• zatwierdzenie poprzez przedłużenie prezydentowi sprawia, że
umowy mają niższą rangę ustawy.
Mają charakter wykonawczy, czyli precyzują, który podmiot i w
jaki sposób ma wprowadzać zmiany przewidziane w danym akcie
prawnym. Mogą być wydawane tylko na podstawie upoważnień
zawartych w ustawach. Celem takich zapisów jest dążenie do
wyczerpującego uregulowania kwestii omawianych w ustawach.
Są to akta prawne obowiązujące powszechnie na
terenie organu, który go wydał.
Wydawać je może: wojewoda, sejmik
wojewódzki, rada powiatu, starosta, rada miasta,
rada gminy i burmistrz.
Akty prawa miejscowego mogą nosić nazwę
uchwał np. „Uchwała Rady miasta w sprawie
budżetu na rok…”.
Rozróżniamy trzy rodzaje tego typu aktów:
wykonawcze, ustrojowe i porządkujące
Statuty
Precyzują zadania, strukturę i sposób działania samorządu
terytorialnego.
Służą uregulowaniu spraw określonym w nowoutworzonym
prawie państwowym. Aby je wydać, organ terytorialny musi
mieć ustawowe upoważnienie.
Są wydawane przez organ terytorialny dla zapewnienia
bezpieczeństwa i porządku terytorialnego.
Źródła:
Arkadiusz Janicki; „W centrum uwagi”,
wyd. Nowa Era, Warszawa 2011
Internet (www.wikipedia.org
