Autorytet ojca zależy od jego postawy i zaangażowania w rolę

Rola matki, rola ojca oraz role społeczne dziecka w rodzinie.
Człowiek, od momentu przyjścia na świat, pełni różne role społeczne.
Może funkcjonować w wielu rolach jednocześnie. Ich ilość wzrasta wraz z
wiekiem. Bardzo ważne jest, jak je przyjmuje i czy je akceptuje. Przyjrzyjmy się
rolom w rodzinie.
Role rodzicielskie to zadania żywicieli, opiekunów i wychowawców.
Rodzice zapewniają dziecku miłość, poczucie bezpieczeństwa, przyczyniają się
do kształtowania jego cech osobowościowych, hierarchii wartości i poglądów na
otaczający świat. Jednak rola matki i rola ojca są od siebie odmienne.
Rola matki wymaga od kobiety tworzenia w rodzinie atmosfery miłości,
serdeczności, ciepła, zrozumienia, zaspokojenia potrzeb członków rodziny, a
także wprowadzenie dziecka do szerszej rodziny oraz w krąg tradycji. Nie jest to
rola wyuczona, jak to ma miejsce w przypadku ojca, lecz wrodzona. Matka jest
związana ze swym dzieckiem najsilniej i najwcześniej, bo już od chwili
poczęcia, kiedy to nosi swe maleństwo pod sercem. Wytwarza się wówczas
specyficzna więź matki z dzieckiem. Matka kocha swoje dziecko
bezwarunkowo, po prostu za to, że jest. Ich relacja opiera się głównie na
niezmiernym zaufaniu oraz miłości. To ona zaspokaja potrzeby biologiczne i
psychiczne, zajmuje się opieką oraz obdarza uczuciem i kształtuje u dzieci
uczucie miłości oraz inne pozytywne uczucia, rozwija i wzmacnia poczucie
pewności i bezpieczeństwa. Dzięki temu ono prawidłowo rozwija się pod
względem psychicznym. Ważność matki jest proporcjonalna do bezradności
dziecka. Im dziecko potrzebuje więcej opieki, tym rola matki jest większa.
Zerwanie takiej więzi między nimi może prowadzić do bardzo poważnych
skutków. Rola matki i jej stosunek do dziecka ma wielkie znaczenie również
pod względem wychowawczym. To matka stwarza w rodzinie klimat
uczuciowy, od którego zależy kształtowanie postawy uczuciowej i społecznej u
dziecka. Szczególnie ważne zadanie, jakie ma do spełnienia matka, polega na
podtrzymywaniu więzi rodzinnych oraz na kultywowaniu tradycji. Dla
odpowiedniego rozwoju społecznego dziecka duże znaczenie ma stosunek matki
do innych ludzi. Dziecko obserwuje matkę i jej relacje z innymi, dostrzega, że są
inni ludzie, których matka kocha i zaspakaja ich potrzeby. Uczy się, jak należy
traktować innych, jak się do nich odnosić. Matka jest wiec piastunką klimatu
emocjonalnego i ciepła w rodzinie. Stara się o zachowanie stałego rytmu życia
domowego.
Ojciec ma również do spełnienia w rozwoju dziecka specyficzną, niezwykle
ważną i trudną funkcję. W żadnym przypadku nie zastąpi go nawet najlepsza
matka. Ma za zadanie pomagać dziecku w przezwyciężaniu egocentryzmu,
uczyć odpowiedzialności i troski o drugiego człowieka, przekazuje zasady
funkcjonowania społecznego i określony system wartości. Wskazuje drogę w
świat. Jest wzorem miłości wymagającej, na którą trzeba sobie zasłużyć.
Autorytet ojca zależy od jego postawy i zaangażowania w rolę wychowawczą.
Ojciec staje się autorytetem wtedy, gdy jest obecny i kiedy jest wzorem. Im
bardziej dziecko pokocha swego ojca, a tym samym im głębiej przyswoi sobie
jego zasady moralne i poglądy, tym łatwiej wytworzy sobie „symbol ojca”,
który pozwoli na właściwe przystosowanie się do warunków życia społecznego.
W przyszłości, jako człowiek dorosły, będzie miało właściwy stosunek do
swych przełożonych w pracy i innych ludzi zajmujących w społeczeństwie
miejsce „postaci ojcowskich”.
Miłość ojcowska i macierzyńska różnią się od siebie, przede wszystkim tym, że
matka żywi do dziecka miłość bezwarunkową i pozostaje z nim w bliższym
związku. Ojciec jest pozbawiony związku biologicznego z dzieckiem i nie
posiada „danej z natury” umiejętności kochania tylko dlatego, że jest to jego
dziecko. Miłość ojcowska jest warunkowa, zależy od zachowania się dziecka.
Analizując role rodzicielskie w rodzinie należy wziąć pod uwagę płeć dziecka.
Zwraca się uwagę na to, że ojciec bywa najważniejszym modelem zachowań dla
chłopca, matka zaś dla dziewczynki. Od rodzica tej samej płci dzieci uczą się
kobiecości i męskości oraz roli związanej z płcią (teoria behawioralna).
Ojciec spełnia też ważną, choć całkiem odmienną niż matka rolę w życiu córki.
Jest pierwszym wzorem mężczyzny. Również i ona przychodzi do niego z
ważnymi dla dziewczynki pytaniami mającymi wpływ na poczucie własnej
wartości: Czy jestem piękna? Czy jestem wartościowa? Czy jestem
wystarczająco kobieca? Czy jestem ważna dla ojca? Czy jestem warta tego, by
mężczyźni się o mnie starali? Jak powinni mnie traktować? Ojciec może
sprawić, że jego córka poprzez właściwe oddziaływanie, odpowiednie rozmowy,
rozwinie w sposób pełny swoją kobiecość, wrażliwość, czułość, gotowość do
podjęcia roli żony, matki lub sprawić, że nie zaakceptuje siebie, swojej roli.
W rodzinach, w których struktura rodziny jest zaburzona np. brakuje
rodzica w sposób fizyczny lub psychiczny, albo funkcje rodzicielskie nie są
pełnione prawidłowo, dzieci mogą przyjąć jedną z ról, której zadaniem jest
ochrona przed trudną sytuacją.
Oto kilka najbardziej typowych, odgrywanych przez dzieci ról wraz ze
wskazówkami, co do sposobu pomocy.
Bohater rodziny - to podpora całej rodziny, nie sprawia żadnych kłopotów,
dobrze się uczy, przejmuje na siebie część obowiązków rodzicielskich. Jest nad
wiek dorosły, obowiązkowy i odpowiedzialny. Często zaniedbuje własne
potrzeby. Ma trudności z wypoczynkiem i odprężeniem.
Sposoby pomocy :
Zadbaj, by dziecko otrzymywało tyle samo uwagi, co te dzieci, którym łatwiej
zaspokajać swoje potrzeby. Kładź nacisk, by nie rezygnowało z innych zajęć,
szczególnie z zabawy, pod pretekstem, że jest zajęte. Stawiaj przed dzieckiem
zadania odpowiadające jego zdolnościom na danym etapie rozwoju, dopilnuj
by nie brało na swoje barki zbyt wiele, nawet jeśli tego się domaga. Daj do
zrozumienia, że nie ma nic złego w zrelaksowaniu się i bezczynności . Doceniaj
za to, kim jest, a nie za to, co robi. Upewnij, że może liczyć na twoje
bezwarunkowe poparcie. Naucz je większej giętkości i elastyczności. Zachęć,
aby wyrażało swoje prawdziwe uczucia. Pokieruj nim, gdy musi podjąć ważne
lub trudne decyzje. Wyrażaj radość z sukcesów, ale ucz, jak przyjmować
porażkę. Zadbaj, by miało okazje do zabawy, relaksu, aby przebywało więcej
czasu z rówieśnikami, a nie z dorosłymi.
Kozioł ofiarny - stwarza kłopoty w szkole i w domu, często popada w
konflikty z prawem, niejednokrotnie uzależnia się od środków
psychoaktywnych.
Sposoby pomocy:
Bądź uczciwy w wyrażaniu uczuć wobec tego dziecka. Jeśli robi coś, co cię
złości, powiedz mu o tym. Unikaj w kontakcie z nim zbytniej surowości i
skłonności do karania. Zatroszcz się, by poznało granice tego, co wolno, a czego
nie wolno. Wyraźnie informuj, jakie są obowiązujące reguły i zwyczaje.
Tłumacz czego oczekujesz i z jakiego powodu. Chwal kozła ofiarnego za
zachowania pozytywne, nawet w najdrobniejszych rzeczach. Wyznacz mu role
przywódcze w sytuacjach, gdy sukces jest pewny i pochwal za dobrze wykonane
zadanie. Pomóż wyrażać uczucia. Zachęć do zajęcia się jakaś dyscyplina sportu,
najlepiej ściśle zorganizowaną, gdzie można wyładować silne emocje
Zagubione dziecko albo inaczej dziecko we mgle – jest samotne i zamknięte w
sobie. Przed chaosem i awanturami w domu, ucieka w świat marzeń. Niewiele
wymaga od rodziny i minimalnie korzysta z jej wsparcia . Ma trudności w
nawiązywaniu kontaktów. W życiu dorosłym może mieć kłopoty z ułożeniem
satysfakcjonujących związków uczuciowych.
Sposoby pomocy:
Daj mu poczucie przynależności. Zadbaj, by wiedziało, ze zajmuje ważne
miejsce w rodzinie. Korzystaj z okazji integrowania dziecka z szerszym
środowiskiem społecznym, zachęcaj, by brało udział w zajęciach wymagających
współdziałania i współpracy. Doceniaj osiągnięcia, by podbudować pewność
siebie. Chwal, gdy wyraża konstruktywne myśli i opinie. Pomóż wyrażać
uczucia. Wiele zagubionych dzieci ukrywa swą wybitną inteligencję.,
Maskotka – jest w centrum uwagi i zainteresowania rodziny. Po to, aby
przetrwać, dostarcza jej tematów do zabawy oraz dba, aby w domu było
wesoło. Poprzez śmiech rozładowuje napięcia rodziny. Dziecko to ma małą
odporność na stres, a stając przed trudnymi do rozwiązania problemami,
nierzadko sięga po alkohol lub narkotyki.
Sposoby pomocy:
Poświęć maskotce indywidualnie bardzo wiele uwagi i postaraj się poznać to
dziecko. Daj do zrozumienia, że nie powinno ukrywać swojej prawdziwej
osobowości i że ludzie będą je nadal lubić, nawet gdy nie będzie opowiadać
dowcipów. Ucz wyrażać prawdziwe uczucia i upewnij, że nie ma nic złego w
wyrażaniu uczuć. Modeluj właściwe reakcje i emocje, stosowne do danego
wydarzenia np. że śmiejemy się, gdy jest nam wesoło, płaczemy, gdy jesteśmy
świadkami czegoś smutnego.
Zakończenie
Zarówno w dostarczaniu wzorów postępowania, jak i w korygowaniu ról
obronnych, może pomóc szkoła. Środowisko szkolne, obok domu rodzinnego,
stanowi dla dzieci i młodzieży ważne miejsce ich osobistego i społecznego
rozwoju. Nieobecnego lub nieprawidłowo funkcjonującego rodzica jest w stanie,
w pewnym sensie, zastąpić nauczyciel, który stanowi dla dziecka autorytet oraz
wzór kobiecości bądź męskości. Podobną rolę, zastępczego rodzica, może także
spełnić inna ważna osoba z otoczenia dziecka.