Zapalenie stawów o podłożu autoimmunologicznym - Nova-Farm
advertisement
Zapalenie stawów o podłożu autoimmunologicznym Znane jest wszystkim określenie „reumatyzm”. Zwykle kojarzy się z bólem stawów i wiązany jest z kontaktem z wilgocią, złymi warunkami mieszkaniowymi czy zmianami pogody. Zazwyczaj łączony jest z dolegliwościami występującymi u osób starszych. Tak wyglądają choroby reumatyczne w powszechnym odbiorze. Autoimmunologiczne podłoże, młody wiek zachorowania, to inne oblicze jednej z chorób – reumatoidalnego zapalenia stawów. Jakie metody terapeutyczne proponuje współczesna medycyna? Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest chorobą przewlekłą, która zwykle zaczyna się w wieku 30-40 lat. Choruje na nią 1–1,5 proc. populacji, czyli w Polsce jest to ok. 500 tys. osób [1]. Chorzy skarżą się na bóle stawów, które są niszczone przez nasilone procesy zapalne. Zmiany w RZS nie postępują stopniowo, jak to ma miejsce w miarę zużywania się tkanek stawów u osób starszych, lecz początek choroby jest nagły, a pogarszanie stanu stawów przebiega „rzutami” - na przemian występują okresy zaostrzeń oraz remisji (ustąpienia objawów). Reumatoidalne zapalenie stawów nie jest tylko chorobą stawów, lecz całego organizmu – procesy zapalne mogą zajmować również narządy wewnętrzne: nerki, wątrobę, płuca, serce. Skrobiawica, czyli charakterystyczna dla RZS choroba nerek może zakończyć się ich niewydolnością. Reumatoidalne zapalenie stawów jest chorobą o podłożu autoimmunologicznym. Oznacza to, że organizm z bliżej nieznanych przyczyn zwraca się sam przeciwko własnym tkankom. Kto może zachorować na RZS? Na RZS może zapaść ten, kto posiada predyspozycje genetyczne do wystąpienia choroby, co wyraża się obecnością określonego antygenu zgodności tkankowej. Ale dopiero wtedy, gdy zadziała na organizm określony antygen, będący zewnętrznym czynnikiem środowiskowym (prawdopodobnie pochodzenia wirusowego; zakłada się, że jest to jeden z retrowirusów), uruchamia się szereg procesów, które rozpoczynają niszczenie delikatnych struktur stawów. Decydujący upływ czasu Środowisko medyczne podkreśla wagę jak najszybszej diagnostyki RZS, zaznaczając, że najlepiej byłoby, gdyby rozpoznawano je w pierwszych 3 miesiącach choroby [2]. Stąd bardzo ważna jest świadomość zagrożenia dla zdrowia i niebagatelizowanie przez chorych objawów choroby zważywszy na fakt, że aż 60% osób powyżej 35 roku życia skarży się na rozmaite bóle stawowe [3]. Lekceważąc symptomy można pozwolić rozwijać się tej groźnej chorobie przez dłuższy czas. Niepokojące objawy W większości przypadków RZS rozpoczyna się przewlekającymi się bólami stawów (zwykle dłoni, nadgarstków) i odczuwaną wyraźnie nad ranem sztywnością stawów. Obolałe stawy są obrzęknięte, nierzadko zaczerwienione. Oprócz dolegliwości bólowych charakterystyczne dla RZS są stany podgorączkowe, utrata apetytu i zmęczenie. Zwraca uwagę, że stawy zajęte są symetrycznie po obu stronach ciała, czyli obie dłonie, oba kolana. W miarę trwania choroby atakowane są nowe stawy – także kręgosłupa. Procesy destrukcyjne zaczynające się od chrząstek stawowych, z upływem czasu prowadzą do niszczenia wszystkich struktur tworzących staw, a nawet go otaczających, jak ścięgna, pochewki ścięgniste, czy mięśnie, konsekwencją czego są poważne deformacje kończyn z podwichnięciami w stawach, co jest przyczyną inwalidztwa chorych. Chrząstka – wyjątkowa tkanka Chrząstka stawowa jest sprężystą i elastyczną tkanką odporną na odkształcenia pod wpływem sił fizycznych i wytrzymałą na rozciąganie. Takie właściwości mają umożliwić twardym tkankom kostnym bezurazowe poruszanie się w stawie. Staw dzięki temu nie uszkadza się pod wpływem przeciążeń. Dodatkowo gładka i śliska powierzchnia chrząstki stawowej ułatwia przesuwanie się kości względem siebie. Chrząstka ma dość prostą strukturę. Budują ją komórki zwane chondrocytami oraz substancja międzykomórkowa. Chrząstka nie zawiera naczyń krwionośnych ani nerwów. Składniki odżywcze pobiera wprost z płynu stawowego. Substancję międzykomórkową tworzy siatka makromolekuł (kolagen, proteoglikany i i białka niekolagenowe) wypełnionych wodą (60-70% ciężaru chrząstki). W RZS jedna z ważniejszych cytokin prozapalnych tej choroby niszczy makrocząsteczki stanowiące podstawę substancji międzykomórkowej chrząstki. Standardowa farmakoterapia Celem postępowania medycznego jest doprowadzenie do remisji oraz utrzymaniem jej jak najdłużej. Ponieważ dominującym objawem reumatoidalnego zapalenia stawów jest ból, mogący przybierać każdą jego postać: ból ostry, przewlekły, receptorowy, niereceptorowy (neuropatyczny), idiopatyczny (psychogenny) i wszechogarniający, podstawowe leczenie opiera się na jego łagodzeniu. Na początku choroby, gdy zmiany nie są jeszcze zbyt nasilone, stosuje się proste leki analgetyczne (np. paracetamol), przechodząc na niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ), gdy ból staje się silniejszy. Kiedy i one przestają być skuteczne, podawane są słabe opioidy, a nawet narkotyczne analgetyki. Ale w RZS leczy się nie tylko objawy. Pacjenci łącznie z lekami przeciwbólowymi przyjmują leki modyfikujące lub hamujące postęp choroby (leki immunosupresyjne, biologiczne). Niekiedy konieczne jest zastosowanie glikokortykoidów – także dostawowo. W leczeniu stosowany też jest cały szereg zabiegów z zakresu fizykoterapii i kinezyterapii, usprawniających oraz łagodzących ból. RZS jest chorobą przewlekłą, dlatego bardzo starannie powinien być dobrany każdy lek, gdyż pacjent będzie go przyjmował przez długie miesiące. Najlepiej, gdy lek będzie miał dobry profil bezpieczeństwa, gdyż w RZS bywa i tak, że same leki mogą uszkadzać struktury stawowe – nie mówiąc już o ich szkodliwym wpływie na inne narządy. Na przykład zalecane w celu łagodzenia bólu leki NLPZ znane są z licznych działań ubocznych. Ale i najnowsza grupa leków – leki biologiczne - z którą lekarze wiążą duże nadzieje, ponieważ bardzo precyzyjnie działają na procesy zapalne, nie jest pozbawiona negatywnych skutków zdrowotnych. Działając bezpośrednio na układ immunologiczny i osłabiając jego agresywne działanie na własne tkanki, równocześnie obniżają odporność organizmu na infekcje. Trzeci element Zasadniczo leczenie RZS polega na podawaniu leków uśmierzających ból oraz leków, które hamują postęp procesów destrukcyjnych. Jest więc i miejsce dla trzeciego składnika leczenia, który wspomógłby samą tkankę chrzęstną. W zaatakowanych przez proces chorobowy stawach dochodzi do niedoboru elementów strukturalnych chrząstki. Dlatego „wsparcie” jej suplementacją z makromolekuł może pomóc w regeneracji uszkodzonego narządu ruchu. Takie leczenie polega na podawaniu substancji modyfikujących chrząstkę stawową Z preparatów poprawiających kondycję chrząstki najczęściej stosowane są preparaty zawierające siarczan glukozaminy. O siarczanie glukozaminy Glukozamina jest podstawowym związkiem w syntezie glukozoaminoglikanów i kwasu hialuronowego, wspólnie tworzących proteoglikany, które obok kolagenu stanowią zręb substancji międzykomórkowej chrząstki. Siarczan glukozaminy dostarczony z zewnątrz jest nie tylko substratem do produkcji proteoglikanów, ale także stymuluje w komórkach chrząstki biosyntezę kwasu hialuronowego i glukozoaminoglikanów. Warto odnotować, że leki NLPZ i paracetamol stosowane w RZS zmniejszają stężenie siarczanu glukozaminy, a jego spadek jest powodem hamowania syntezy glukozoaminoglikanów, co pogarsza stan chrząstki stawowej. Siarczan glukozaminy jest związkiem, który nie tylko może zmniejszać objawy, ale również zapobiec zmianom strukturalnym stawu, opóźniając w ten sposób rozwój dolegliwości [4]. W wielu badaniach udowodniono efektywność działania siarczanu glukozaminy [1, 4]. Zmniejszenie dolegliwości bólowych jest dowodem na regeneracyjne właściwości preparatów modyfikujących chrząstkę stawową i co ważne, pozwala na redukcję dawki niesteroidowych leków przeciwzapalnych. Ogranicza się w ten sposób niekorzystny – także na chrząstkę – ich wpływ. Wykazanie, że preparaty siarczanu glukozaminy rzeczywiście zmniejszają objawy w dysfunkcjach stawów, a ich stosowanie nie wiąże się z działaniami ubocznymi oraz z uwagi na brak radykalnie działających metod farmakologicznych powoduje, że uwzględnianie ich w postępowaniu medycznym w przypadku dysfunkcji stawów staje się coraz bardziej powszechne [4]. Artresan – unikalna formuła Do niedawna na rynku nie było dużego wyboru wśród suplementów glukozaminy. Rezultaty badań pozwoliły na opracowanie unikalnych formuł trzech postaci suplementu diety wspomagającego odbudowę tkanki chrzęstno-stawowej – Artresanu. Artresan zawiera w swoim składzie glukozaminę, która korzystnie wpływa na strukturę i funkcjonowanie chrząstki stawowej. Jest produktem polskim i całkowicie naturalnym. Alternatywą dla osób ceniących sobie wygodę jest Artresan 1 a Day . Ma on postać tabletki, którą przyjmuje się raz dziennie. Jest to jedyny tego typu preparat na naszym rynku. Aby dbać o stawy kompleksowo stworzono również krem Artresan Active , zawierający w swoim składzie glukozaminę wspartą także siarczanem chondroityny. Krem przede wszystkim pomaga złagodzić skutki urazów i kontuzji stawów u osób młodszych, uprawiających sport, ale polecany jest także do masażu stawów u osób odczuwających dyskomfort w ich obrębie. Dobrze przyjęta terapia Złożony mechanizm, stopień ciężkości objawów oraz charakterystyczny przebieg RZS z okresami nawrotów i remisji skłania do przyjęcia wieloskładnikowego leczenia choroby. Każdy z ordynowanych leków uderza w inną część składową schorzenia. Podanie preparatów modyfikujących chrząstkę stawową nie zastąpi zasadniczego leczenia, ale istotnie uzupełni dotychczasowe metody terapeutyczne. Nie bez znaczenia jest fakt, że jest to bezpieczna i dobrze tolerowana terapia. Źródło: 1..Krzysztof Borysewicz, Jacek Szechiński. “Ból w schorzeniach reumatycznych – etiologia i postępowanie”. Przewodnik Lekarza. 2.Współczesne metody walki z chorobami reumatycznymi. Informator – Leki Współczsesnej Terapii w Polsce 6/2007 3.Włodzimierz Samborski. „Choroby reumatyczne wieku podeszłego – etiopatogeneza, objawy kliniczne i postępowanie lecznicze”. 4.Marcin Nolewajka. Leczenie choroby zwyrodnieniowej stawów ze szczególnym uwzględnieniem siarczanu glukozaminy
