PIELĘGNACJA PACJENTÓW Z SCHORZENIAMI UKŁADU POKARMOWEGO NAJCZĘŚCIEJ SPOTYKANE JEDNOSTKI CHOROBOWE: Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy - MORBUS ULCEROSUS VENTRICULI ET DUEDENI - jest to ubytek błony śluzowej żołądka lub dwunastnicy mogący obejmować błonę podśluzową i mięśniówkę. Choroba Crohna - to przewlekłe zapalenie jelita cienkiego, ale może objąć każdy odcinek przewodu pokarmowego. Polipy jelita grubego - są to łagodne guzy błony śluzowej jelita grubego mogące przejść w postać złośliwą. Wrzodziejące zapalenie jelita grubego- COLITIS ULCEROSA - przewlekłe zapalenie jelita grubego. Guzki krwawnicze -są to workowate rozszerzenia splotu żylnego odprowadzającego krew z dolnego odcinka odbytnicy (żylaki odbytu) Rak jelita grubego - CARCINOMA COLONIS ELEMENTY PROCESU PIELĘGNOWANIA PACJENTA ZE SCHORZENIAMI UKŁ.POKARMOWEGO. ZBIERANIE INFORMACJ : Wywiad - warunki bytowe, nawyki żywieniowe, tryb życia, liczba i czas przyjmowania posiłków, używki, związek między spożywanymi pokarmami a występującymi dolegliwościami, zawód (stres) , przebyte choroby, operacje, stan uzębienia. Obserwacja - (główne objawy chorobowe) Ból - umiejscowienie , okoliczności towarzyszące jego pojawieniu, czas wystąpienia , rodzaj bólu /słaby, średni, bardzo silny, promieniujący/. * w prawym podżebrzu promieniujące do prawej łopatki- choroby pęcherzyka żółciowego i dróg żółciowych * w prawym podżebrzu bliżej okolicy lędźwiowej lecz promieniujący do dołu - schorzenia prawej nerki * w lewym podżebrzu i śródbrzuszu, opasujące promieniujące w lewo- ostre i przewlekłe schorzenia trzustki * w środkowym nadbrzuszu - bóle żołądka * w śródbrzuszu bóle kurczowe - ostre stany zapalne jelita cienkiego * w prawym podbrzuszu - zapalenie wyrostka robaczkowego, mogą być być bóle owulacyjne * w środkowym podbrzuszu - schorzenia pęcherza moczowego, lub końcowego odcinka jelita grubego Wymioty - wygląd, ilość, związek czasowy z jedzeniem, czy wystąpiły nudności, zapach Przyczyną wymiotów mogą być nie tylko schorzenia przewodu pokarmowego ale również mogą występować w schorzeniach OUN / np. zap. opon mózgowo -rdzeniowych/, w zatruciach zewnątrz pochodnych /np. metalami ciężkimi/, wewnątrzpochodnych / np. mocznica/. Zaburzenia połykania - DYSPHAGIA - trudności z przesuwaniem pokarmu z jamy ustnej do przełyku lub wzdłuż przełyku. Krwawienia z przewodu pokarmowego- objawem są : obfite wymioty krwiste, fusowate, czarne stolce lub z domieszką świeżej krwi, bladość powłok skórnych / niedokrwistość /, tętno słabo napięte przyspieszone, spadek ciśnienia, przy perforacji do wewnątrz jamy brzusznej zapalenie otrzewnej. * z górnego - przyczyną mogą być choroba wrzodowa i nowotwory żołądka i dwunastnicy oraz żylaki przełyku. - świeża krew lub strawiona, niewielkie długotrwałe krwawienia prowadzące do niedokrwistości. * zdolnego odcinka przewodu pokarmowego - mogą towarzyszyć zapaleniu jelit, nowotworom, uchyłkom i żylakom odbytu Biegunki- liczne w ciągu doby półpłynne lub płynne stolce mogące zawierać śluz, świeżą krew, cuchnące./ zakażenia bakteryjne; zaburzenia metaboliczne:nadczynność tarczycy , choroba Addisona ; zatrucia; nerwica; antybiotykoterapia ; schorzenia trzustki; sch. jelit. Zaparcia - stolec raz na kilka dni./ rozleniwienie perylstatyki jelit lub osłabienie mięśniówki jelita grubego/ Objawy: bóle głowy, złe samopoczucie, przygnębienie, pełność w brzuchu, osłabienie łaknienia, niesmak. Wzdęcia - gazy powstałe przy procesach fermentacyjnych, gnilnych w jelitach. Łaknienie i pragnienie - czy wystąpiły w ostatnim czasie zmiany Odbijanie - usuwanie nagromadzonych gazów w żołądku. Zgaga - zarzucanie treści żołądkowej do przełyku. Analiza dokumentacji - karta gorączkowa, karta zleceń lekarskich, wyniki badań laboratoryjnych PROBLEMY PIELĘGNACYJNE I ICH REALIZACJA Zapewnienie choremu właściwego żywienia - jakościowo, ilościowo, dostosowane do jednostki chorobowej (diagnozy lekarskiej), stanu ogólnego pacjenta. ostry nieżyt żołądka - głodówka 1-2 dni, płyny obojętne, następnie rozszerzamy dietę począwszy od kleików podajemy kolejne pokarmy łatwo strawne obserwując ich tolerancję. Przy wymiotach - żywienie pozajelitowe. Brak łaknienia - pokarmy kolorowe, świeże , estetycznie podane często w małych ilościach. zapewnienie spokoju fizycznego i psychicznego - dobór sali, współtowarzyszy, blisko toalety /biegunki, wymioty/, dostarczenie miski nerkowatej i płatków ligniny. Opanowanie bólu - środki p/bólowe zgodnie z zaleceniem lekarza. przygotowanie chorego do badań diagnostycznych . Psychiczne - omówienie z pacjentem przebiegu badania i jego celowości wykonania. Fizyczne - oczyszczenie określonego odcinka przewodu pokarmowego z zalegających treści pokarmowych w zależności od zleconego badania diagnostycznego. USG jamy brzusznej - na czczo Gastroskopia- na czczo Rektoskopia - oczyszczony dolny odcinek przewodu pokarmowego /lewatywa wieczorem i rano, na czczo/. Kolonoskopia - dokładne oczyszczenie jelita grubego od góry i dołu/ 2 dni przed badaniem dieta płynna, dzień przed tylko śniadanie po południu g.15.00 X-PREP plus 3 litry wody niegazowanej,. Wieczorem i rano głęboka lewatywa, na czczo. Zgoda pisemna pacjenta na badania inwazyjne Właściwy kontakt z rodziną- informacja o uwarunkowaniach dietetycznych, atmosfera spotkań, edukacja zdrowotna, wsparcie psychiczne chorego i rodziny. Zapewnienie czystości - Jamy ustnej, krocza i okolicy odbytu, ciała, otoczenia, posiłków. Opieka nad pacjentem o niepomyślnym rokowaniu - winna być rzetelna , działania opiekuńcze, lecznicze skierowana na zachowanie godności chorego, minimalizacji cierpienia, zapewnienie wszechstronnej opieki i wsparcia zarówno choremu jak i rodzinie. Pielęgniarka winna aktywnie współpracować z zespołem terapeutycznym by przygotować chorego na godne odejście niezależnie od przekonań religijnych. LITERATURA: 1.Choroby wewnętrzne - red. Wojciech Pędich, Iwona Jakubowska-Kuźmiuk - PZWL W-wa 1999 2.Ćwiczenia z chorób wewnętrznych pielęgniarstwa internistycznego – J.Szewieczek, I.Caus – Śląska Akademia Medyczna 1999 3.Pielęgniarstwo – Olaf Krischnick – Urban & Partner, Wrocław 2001 4.Zarys chorób wewnętrznych dla studentów pielęgniarstwa – pod red. Jadwigi Daniuk, Grażyny Jurkowskiej – CZELEJ, Lublin 2005.