Etyka - Uniwersytet Szczeciński

advertisement
Etyka
Dr hab. Adriana Schetz
Instytutu Filozofii
Uniwersytet Szczeciński
Prawa i obowiązki
Zazwyczaj nadanie komuś prawa do czegoś wiąże się z
nadaniem mu zarazem pewnych obowiązków;
Np. formalne prawo stanowione: prawo do poruszania się
po drogach krajowych mają kierowcy wówczas, gdy
przyjmą na siebie obowiązek przestrzegania zasad ruchu
drogowego obowiązujących w tym kraju.
Np. nieformalna norma społeczna: mamy prawo zwrócić
komuś uwagę, że jesgo zachowanie jest niestosowne, gdy
przyjmujemy sami na siebie obowiązek, by zachowywać
się zgodnie z przyjętym obyczajem.
Prawa moralne także zobowiązują.
Prawa naturalne (za Tomaszem z Akwinu):
1. Do życia;
2. Do rozwoju (Deklaracja Praw Człowieka: do szczęścia);
3. Do wolności.
Nie wszyscy akceptują ideę praw naturalnych, z uwagi na
dwie rzeczy:
1. Zaprzeczają istnieniu natury ludzkiej;
2. Sprzeciwiają się szowinizmowi gatunkowemu.
Teorie etyczne
•
•
•
•
•
Arystoteles i teoria cnót moralnych
Tomasz z Akwinu i prawo naturalne
I. Kant i formalizm etyczny
J.S. Mill i utylitaryzm
konsekwencjonizm
Teoria cnót moralnych
• Moralność jest sprawnością w postępowaniu
wedle zasady dobra
• Przyjaźń jest najwyższą cnotą
Formalizm
• „Niebo gwieździste nade mną, prawo moralne
we mnie”
• Postępuj zawsze wedle takiej zasady, co do
której chciałbyś, by stała się ona prawem
ogólnym
Utylitaryzm
• Dobre moralnie jest to, co przyczynia się do
szczęścia największej liczby osób.
• Liczą się interesy w sensie moralnym (np.
interes związany z zachowaniem życia przez
karpia przewyższa/nie przewyższa interesu
ludzi związanego z cieszeniem się potrawą
wigilijną)
Konsekwencjonizm
• Dylemat: osoba A skrzywdziła osobę B
niechcący; osoba C skrzywdziła osobę D
intencjonalnie – która, a może obie ponoszą
odpowiedzialność moralną?
• Czyli: liczą się intencje czy konsekwencje?
• Zdaniem konsekwencjonistów istotne są
konsekwencje
Download