Wirusy, wiroidy, priony
advertisement
Wirusy, wiroidy, priony - Biologia.net.pl Wirusy, wiroidy, priony: Wszystkie organizmy żywe wykazują budowę komórkową, odżywiają się, oddychają, a także posiadają zdolność przekazywania swoich cech organizmom potomnym w procesach rozmnażania się. Wirusy, wiroidy i priony nie prowadzą żadnych z powyższych czynności życiowych, nie mają budowy komórkowej, dlatego też nie są one zaliczane do organizmów żywych. Czynność, która może zbliżać te obiekty do królestw ożywionych jest zdolność namnażania się (nie jest to tym samym co rozmnażanie się!). Wiroidy i priony: Wiroidy i priony nie posiadają własnych enzymów metabolicznych, namnażają się wewnątrz komórek gospodarza, nie należą do organizmów żywych. Powodują choroby. Wiroidy: • Niewielkie, koliście zwinięte cząstki RNA, bez białkowego kapsydu. • Namnażają się w komórkach roślin • Choroba przez nie wywoływana to m.in. wrzecionowatość bulw ziemniaka Priony: • Niewielkie cząstki białek, bez kwasu nukleinowego • Namnażają się w komórkach zwierząt i ludzi, powodując znaczne zniszczenia ośrodkowego układu nerwowego • Choroba Creutzfeldta – Jakoba (choroba wściekłych krów) Wirusy: 1/4 Wirusy, wiroidy, priony - Biologia.net.pl posiadają zawierają gospodarza, nukleinowego. Kwas nukleinowy one dodatkową są są to własnych Białko bowiem cząstki tworzy tworzy otoczkę, enzymów bezwzględnymi bardzo rdzeń warstwę zbudowaną znajdujący niewielkich metabolizmu, pasożytami. się zmogą rozmiarów, białek wewnątrz lecz wirusa i lipidów. Zbudowane korzystają sięgających wirusa. i komórki tworzy Niektóre jedynie tzw. są zRNA. płaszcz zmoże spośród enzymów 10-400 i kwasu (inaczej wirusów nm. Nie kapsyd). Wirusy Rdzeń wirusa tworzy kwas nukleinowy, może nim być DNA lub RNA komórki roślinne, mogą gospodarza. wirusy być jednozwierzęce Ze lub względu dwuniciowe. i niekorzystne bakteriofagi na rodzaj Wirusy (wirusy komórek namnażają atakujące gospodarza, się tylko wymienić bakterii). igranic wyłącznie Zarówno można wewnątrz wirusy DNA jakich i Wirusy mają postać krystaliczną, azewnętrzną wprowadzone do komórek zaczynają się namnażać. Namnażanie lizy, chorobowe, zniszczenia. zarówno jest Atakujące niezwykle w zainfekowanych komórki wirusy organizmach dla komórek powodować zwierzęcych gospodarza, różnego jak gdyż ibiałka rodzaju roślinnych. prowadzić objawy do Choroby wirusowe u roślin: • Mozaika tytoniu • Karłowatość pomidora • Liściozwój ziemniaka • Dostają się one do komórek roślinnych przez uszkodzoną ścianę komórkową • Ich wektorami są owady i nicienie, które prowadzą do mechanicznych uszkodzeń organów roślinnych (korzeni i pędów) Choroby wirusowe u zwierząt: • Wścieklizna • Pryszczyca • Nosówka Choroby wirusowe człowieka: • Grypa • Różyczka • Świnka • Ospa • Odra • Choroba Heinego-Medina • Żółtaczka zakaźna • Opryszczka • AIDS • Wirusy onkogenne (powodują nowotwory u ludzi i zwierząt) 2/4 Wirusy, wiroidy, priony - Biologia.net.pl Schemat budowy wirusa HIV: a) glikoproteina 120, b) glikoproteina 41, c) lipidowa osłonka zewnętrzna, d) białkowa osłonka rdzenia, e)proteaza, f) kapsyd, g) RNA, h) odwrotna transkryptaza, i) integraza HIV, Human Immunodeficiency Virus - ludzki wirus nabytego zespołu upośledzenia odporności, retrowirus (wirus RNA, zawierający 2 nici RNA, odwrotną transkryptazę i integrazę) wywołujący AIDS. Charakteryzuje się długim okresem tzw. uśpienia (pojawienie się objawów może trwać nawet kilkanaście lat od nabycia wirusa przez chorego) Podział wirusów ze względu na kształt: Wirusy są zróżnicowane pod względem kształtów. Wirusy roślin i zwierząt przyjmują zazwyczaj postać wielościanów, pałeczek lub nici. Najbardziej złożone kształty posiadają bakteriofagi. Kapsyd wirusa mozaiki tytoniu ma kształt cienkiego i długiego walca, większość wirusów roślinnych jako materiał genetyczny posiada RNA. Kapsydy adenowirusa czy wirusa opryszczki są wielościanami, z tym że ten drugi jest dodatkowo okryty otoczką. Kapsyd wirusa grypy to skręcona nić wraz z otoczką. Wirusy zwierzęce są zarówno DNA jak i RNA wirusami. Kapsyd bakteriofaga zbudowany jest z wielościennej główki, która łączy się z cienkim ogonkiem, na zakończeniach którego znajduje się płytka z licznymi włóknami. Te włókna umożliwiają połączenie wirusa z komórką gospodarza. W główce znajduje się kwas nukleinowy, u większości bakteriofagów jest to DNA. Namnażanie wirusów: Namnażanie wirusów może zachodzić w wyniku dwóch cyklów: litycznego i lizogeniczny. C ykl lityczny wirusa: Etapy: 3/4 Wirusy, wiroidy, priony - Biologia.net.pl 1. Absorpcja wirusa swoisty dla jednego rodzaju na bakterii) - obecności Akapsydu komórki bakterii (zazwyczaj wirusa 2. Wniknięcie DNA wirusa komórki bakterii, białkowy ogonek kapsydu -Bpowierzchni wsię którym uczestniczy 3. Replikacja DNA wirusa, procesu metabolizmu powstaje kilkaset bakteryjnej. kopii dzięki DNA -cytoplazmy Cdo wirusowego. enzymów Często przez bakteryjnych. to -dochodzi Wrodzaj wyniku do zaburzeń tegoiwjest 4. Synteza białek kapsydu. następuje replikacji, przy składania udziale wirionów enzymów – do kompletnych Białka bakterii i rybosomów. cząstek powstają wirusowych. Białka na matrycy łączą Djeden DNA z kopiami powstałego DNA czasie potomnych Rozpad komórki -komórki E (liza), prowadzi zniszczenia komórki i uwalnianie wirionów Cykl lizogeniczny: Fagi, które namnażają się w cyklu litycznym nazywają się zjadliwymi, ponieważ prowadzą do śmierci komórki. Istnieją również fagi tzw. łagodne, które namnażają się w tzw. cyklu lizogenicznym . Cykl ten rozpoczyna się podobnie do cyklu litycznego, jednak różnica polega na tym, iż DNA wirusa po wniknięciu do komórki bakteryjnej ulega inaktywacji, a następnie włączeniu do genoforu bakteryjnego w postaci tzw. profaga i ulega replikacji wraz z genoforem bakterii. Przed podziałem komórki bakteryjnej, które jest zainfekowana wirusem, wirusowy DNA ulega replikacji wraz z DNA bakterii, dzięki czemu komórki potomne bakterii otrzymują również DNA wirusa. W cyklu lizogenicznym wirus namnaża się w wyniku podziałów komórki bakteryjnej, nie powodując ich zniszczenia, natomiast bakterie zyskują dzięki obecności profaga oporność na dany rodzaj wirusa. Jeśli dojdzie do wycięcia profaga z genoforu, wirus zostaje uczynniony i wchodzi cykl lityczny, który kończy się lizą komórki. Czytaj również : - Królestwo Protista Bakterie - metoda barwienia Grama Bakterie - budowa i czynności życiowe - Królestwa organizmów 4/4
