Lizozym-enzym, który niszczy ścianę komórkową bakterii, występuje w łzach, ślinie, pocie, łoju. Interferon-białko produkowane przez zarażone wirusami makrofagi, hamuje namnażanie się wirusów Odp immunologiczna-reakcja organizmu na obcy antygen Lim Tpowstają w szpiku kostnym, ale dojrzewają w grasicy Tc-są cytotoksyczne, niszczą obce komórki, patogeny, makrofagi zarażone wirusami oraz komórki nowotworowe Thpomocnicze, wspomagają mechanizmy odporności nabytej, współpracują z limfocytami B i makrofagami. Informują o inwazji patogen wydzielając ctokiny Cytokiny-pobudzają one własności komórki układu odpornościowego do działania Limfokiny-cytokiny pobudzające limfocty B Ts-supresowane, hamują aktywność mechanizmów odporności nabytej Przeszczep autologiczny-ten sam osobnik Syngeniczny-bliźnięta jednojajowe Allogenicznyten sam gatunek Ksenogeniczny-różne gatunki Bakteria-brak jądra komórk, zamiast niego nukleoid, ma scianę kom i błone kom, a czasami występuje otoczka śluzowa. Rozmnażają się przez podział komórek. Kształty: ziarenkowce, pałeczki, laseczki Kolonie: dwoinki, paciorkowce, gronkowce, pakietowce. Odżyw: samożywne i cudzo(pasożyty, symbionty, roztocza) oddych: tlen, beztlen Wirusy- brak budowy kom. Poza komórką żywiciela nie przeprowadzają żadnych procesów życiowcyh. Namnażają się w organizmie żywiciela dlatego wszystkie witusy są pasożytami. Są wirusy pasożytujące na roślinach i bakteriach(bakteriofagi) Bakteriofag złośliwy-1. Adsopcja- przyłączanie bakteriofaga do kom bakter 2. Wnikanie- kapsyd zostaje nazewnątrz, a DNA wnika do kom bakter. 3. Replikacja -najpierw niszczone jest DNA, potem namażanie DNA wirusa, potem synteza białek wirusa.4.Składanie- formowanie wironów 5.zniszczenie komórki gospodarza i uwolnienie wironu Łagodny- 1.2. Tak samo jak w złoś 3. DNA wirusa łączy się z DNA bakteri. Po pewnym czasie bakteriofagi łagodne złośliwieją, potem reszta tak jak u złośliw. Choroby bakteryjne-błonica(dyfteryt), cholera, bolerioza, czerwonka bakteryjna (dyzenteria), dżuma, gruźlica, rzeżączka, tężec, trąd, bakter zapalenie płuc, zatrucie pokarm (Salmonella) Choroby wirusowe- zapalenie gardła, grypa, opryszczka zwykła, ospa wietrzna, odra, różyczka, zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych, zapalenie mózgu, Heinego-Mediny (poliomyelitys), świnka, zapalenie wątroby, wścieklizna (wodowstręt)