Etyka lekarska - Wydział Lekarski

STANDARDOWY SYLABUS PRZEDMIOTU
na rok akademicki 2012/2013
Kierownik jednostki
realizującej zajęcia z
przedmiotu:
Wydział:
Kierunek studiów:
Poziom studiów
Opis przedmiotu kształcenia- Program nauczania
Kod modułu wg
standardów
od A do G
dr hab. Wanda
Wojtkiewicz-Rok,
prof. nadzw.AM
Lekarski
Lekarski
jednolite magisterskie
Forma studiów
Rok studiów:
stacjonarne X niestacjonarne X
VI
Typ przedmiotu
Język wykładowcy:
obowiązkowy X fakultatywny 
polski
Nazwa przedmiotu:
Etyka lekarska
D
Semestr studiów:
12
Zakład Humanistycznych Nauk Lekarskich
Semestr letni (godz.)
W
Ć
S
30
Razem:
30
Nazwa jednostki realizującej przedmiot
Semestr zimowy (godz.)
W
Ć
S
Cele kształcenia (cele zajęć stawiane przez prowadzącego, powiązane z efektami kształcenia, max. 6 pozycji)
C1. Wyposażenie studenta/studentki we współczesną wiedzę etyczną oraz zapoznanie ze
współczesnymi problemami i konfliktami moralnymi w medycynie.
C2. Przygotowanie studenta/studentki do umiejętnego i uzasadnionego odwoływania się do wartości
i zasad etycznych oraz normatywów prawnych w podejmowaniu decyzji lekarskich.
C3. Wskazanie na wartości i normy prawne służące poprawnej relacji terapeutycznej z
pacjentem/pacjentką.
C.4. Wyposażenie studenta/studentki w wiedzę etyczną, która jest instrumentem zachowania
lekarskiej godności zawodowej.
Macierz efektów kształcenia dla przedmiotu w odniesieniu do metod weryfikacji zamierzonych
efektów kształcenia oraz formy realizacji zajęć.
Numer efektu
Opis efektu kształcenia
Metody weryfikacji
Forma zajęć
(zgodnie
ze
szczegółowymi
efektami
kształcenia
osiągnięcia
dydaktycznych:
kształcenia zawartymi w
zamierzonych efektów
** wpisz symbol
standardach)
kształcenia*
Zna i rozumie główne
D.W13
pojęcia, teorie, zasady, reguły Dyskusja, odpowiedź
W
etyczne służące jako ogólne
ustna.
ramy właściwego
interpretowania i
analizowania zagadnień
moralno-medycznych.
Zna zasady altruizmu i
odpowiedzialności klinicznej
i ma świadomość zasad
funkcjonowania zespołu
terapeutycznego.
Przestrzega wzorców
D.U12
etycznych w działaniach
Dyskusja, odpowiedź
W
zawodowych.
ustna.
Posiada zdolność
D.U13
rozpoznawania etycznych
wymiarów decyzji
medycznych i odróżniania
aspektów faktualnych od
normatywnych.
Przestrzega praw pacjenta, w
D.U14
tym: prawa do ochrony
danych osobowych, prawa do
intymności, prawa do
informacji o stanie zdrowia,
prawa do wyrażania
świadomej zgody na leczenie
lub odstąpienie od niego oraz
prawa do godnej śmierci.
Wykazuje odpowiedzialność
D.U15
za podnoszenie swoich
kwalifikacji i za
przekazywanie wiedzy
innym.
*np. test, prezentacja, odpowiedź ustna, esej, raport, kolokwium, egzamin ustny, egzamin pisemny;
** W- wykład; S- seminarium; Ć- ćwiczenia; EL- e-learning;
D.W14
Nakład pracy studenta (bilans punktów ECTS)
Zajęcia na uczelni ( godz.) 30
Praca własna (godz.) ) 0
Sumaryczne obciążenie pracą studenta 30 godz.
Punkty ECTS przedmiotu 2,0
Uwagi
Treść zajęć: (proszę wpisać tematykę poszczególnych zajęć, pamiętając, aby przekładała się ona na
zamierzone efekty kształcenia)
Wprowadzenie do etyki medycznej
Wprowadzenie do zajęć. Tematyka prac zaliczeniowych. Kompetencje etyczne lekarza. Aksjologiczne
aspekty medycyny. Wartości i zasady w medycynie. Medycyna w kryzysie? – syndrom księżniczki na
ziarnu grochu. Nowoczesność i ponowoczesność w medycynie – efektywność a kalkulacja ryzyka jako
paradygmaty aksjologiczne.
Podstawowe kategorie etyki oraz teorie etyczne w medycynie
Moralność. Przedmiot i kategorie etyki. Twierdzenia etyczne i warunki ich prawdziwości. Dylemat
moralny. Rozstrzyganie konfliktów moralnych. Utylitaryzm. Teoria obowiązku. Etyka cnoty i charakteru.
Liberalny indywidualizm. Komunitarianizm, czyli etyka wspólnoty. Etyka opiekuńcza
Bioetyka, jej powstanie, status i zadania
Zasady pryncypializmu etycznego.. Kazuistyka.. Wybrane kazusy bioetyczne.
Etyka zawodowa. Deontologia lekarska
Normy deontologiczne jako instrument pracy lekarza. Polskie kodeksy deontologiczne. Kodeks Etyki
Lekarskiej. Międzynarodowe deklaracje deontologiczne. Europejska Konwencja Bioetyczna. Deklaracja
helsińska.
Moralne konflikty związane z przeobrażeniami systemowymi w służbie zdrowia
Etyczne aspekty zmian systemowych w służbie zdrowia. Priorytety etyczne w medycynie. Kryterium
właściwej opieki medycznej. Zagrożenia w praktyce lekarskiej. Przeciążenie pracą, wypalenie zawodowe,
autorytatywność, rutyna.
Lekarz a reklama. Lekarz a media. Problem krytyki lekarskiej. Problem korupcji.
Lekarz wobec reklamy, reklamowania się. Opinie w Internecie. Związki lekarza z przemysłem
medycznym. Problem konkurencji między lekarzami. Reguły postępowania lekarza wobec mediów. Udział
lekarza w programach rtv. Krytyka lekarza przez lekarza. Zjawisko korupcji w środowisku medycznym.
Etyczne aspekty komunikowania się lekarza z pacjentem
Etyczne zobowiązania w kontakcie z pacjentem. Zachowanie szacunku dla pacjenta podczas rozmowy. Zachowanie
intymności i godności osobistej pacjenta .. Realizacja praw pacjenta w praktyce lekarskiej. Informowanie pacjenta.
Jakość komunikowania lekarza z pacjentem.
Świadoma zgoda chorego na leczenie
Prawa pacjenta. Warunki skuteczności wyrażonej przez pacjenta zgody lub niezgody: dostęp do pełnej
informacji, zdolność do wyrażenia woli. Leczenie bez zgody pacjenta. Pozytywny i negatywny aspekt
prawa pacjenta do samostanowienia.
Eksperyment medyczny i etyka badań naukowych
Etyczne podstawy eksperymentu medycznego. Konflikty moralne podczas eksperymentów klinicznych. Warunki
uzyskiwania świadomej zgody pacjenta na udział w eksperymencie medycznym. Etyka badań naukowych.
Moralne problemy umierania
Mówienie prawdy o złym rokowaniu. Narracja symboliczna - rozmowa z umierającym. Stan terminalny.
Moralne problemy śmierci
Definicja śmierci. Stan śmierci mózgowej i przewlekły stan wegetatywny. Eksperymenty na pacjentach w tych
stanach. Status ciała zmarłego. Eutanazja w świetle prawa i etyki. Samobójstwo wspomagane. Bierna eutanazja.
Terapia minimalna. Terapia uporczywa.
12. Etyczne problemy prokreacji
Sztuczne zapłodnienie i zapłodnienie pozaustrojowe. Status embrionu. Śmierć embrionów. Regulacja poczęć.
Sterylizacja. Aborcja. Zasada potencjalności życia. Płód dziedzicznie obciążony. Próby szczepienia przeciw ciąży.
Problem matki zastępczej.
13. Etyczne problemy transplantologii
Zaułki rozwoju transplantologii. Dawcy nieżyjący, dorośli; dawcy nieżyjący, płody; dawcy żyjący,
dorośli i dzieci. Biorcy narządów, tkanek i komórek. Przeszczep odzwierzęcy. Przeszczep części ciała.
Człowiek-cyborg.
14. Etyczne problemy panowania nad dziedzicznością
Inżynieria genetyczna. Genetyka a tożsamość. Klonowanie.
15. Lekarz wobec odpowiedzialności karnej
Tajemnica lekarska. Pojęcie błędu medycznego. Rodzaje błędów medycznych. Prawna odpowiedzialność lekarza.
Literatura podstawowa
1. T.L. Beauchamp, J.F. Childress, Zasady etyki medycznej, Książka i Wiedza, Warszawa 1996;
2. T. Brzeziński, Etyka lekarska, PZWL, Warszawa 2002;
3. J.-M. Varaut, Możliwe, lecz zakazane. PWN. Warszawa 1996.
4. M. Gałuszka, K. Szewczyk, Bioetyka kulturowa wobec stanów granicznych życia ludzkiego, PWN,
Warszawa 2002.
Literatura uzupełniająca
1. K. Szewczyk, Dobro, zło i medycyna, PWN, Warszawa 2001; 2. E. Waszyński, J. Barański (red.),
Medycyna i Humanistyka, Cz.1, Materiały pomocnicze do zajęć z etyki i deontologii lekarskiej, AM,
Wrocław 1998; 3. J. Barański, E. Waszyński, A. Steciwko (red.), Komunikowanie się lekarza z pacjentem,
Astrum, Wrocław 2000.
Wymagania dotyczące pomocy dydaktycznych (np. laboratorium, rzutnik multimedialny, inne…)
Rzutnik multimedialny
Warunki uzyskania zaliczenia przedmiotu:
Krótka praca pisemna.
Nazwa i adres jednostki realizującej przedmiot, kontakt (tel./email):
Zakład Humanistycznych Nauk Lekarskich, ul. Mikulicza-Radeckiego 7, tel.717840102
Osoba odpowiedzialna za przedmiot na danym roku
dr hab. Wanda Wojtkiewicz-Rok prof. nadzw.AM
Podpis Kierownika jednostki realizującej zajęcia
.………....…..…
Data sporządzenia sylabusa: 27.06.2012
Podpis Dziekana
……….………..……