Bez tytułu slajdu
advertisement
• Wadą wzroku nazywamy niezdolność oka do tworzenia prawidłowo zogniskowanego obrazu na plamce żółtej lub centralnej części siatkówki, co w efekcie daje nieostry obraz. Istnieje również wiele zaburzeń widzenia barwnego jak np. daltonizm, jednak nie mają one związku z wadami wzroku, ponieważ ogniskowanie w tych przypadkach jest prawidłowe. • Krótkowzroczność jest jedną z najczęściej spotykanych wad wzroku polegająca na nieprawidłowym skupianiu promieni świetlnych przez soczewkę oka. W prawidłowo akomodującym oku obrazy ogniskowane są na siatkówce, a u krótkowidza przed siatkówką. Krótkowzroczność koryguje się przy pomocy soczewek rozpraszających. • Nadwzroczność (dalekowzroczność) jest drugą obok krótkowzroczności najczęściej spotykaną wadą wzroku. Jest wynikiem zbyt krótkiej gałki ocznej w stosunku do siły łamiącej lub niewystarczającą siłą załamującą, co może być spowodowane np. zbyt płaską rogówką w stosunku do długości gałki ocznej. U osób cierpiących na dalekowzroczność obraz powstaje za siatkówką, a więc do korekcji wady stosuje się soczewki skupiające promienie świetlne. • Astygmatyzm (niezborność rogówkowa) jest wadą polegającą na zniekształceniu widzenia wskutek niesymetryczności rogówki oka. Jeżeli promień krzywizny rogówki oka w płaszczyźnie pionowej jest inny niż w płaszczyźnie poziomej, to promienie świetlne padające na różne części rogówki załamywane są w różnym stopniu. Powoduje to, że obraz widziany przez pacjenta jest nieostry. Często zdarza się, że gdy pokazuje się pacjentowi znak krzyżyka, on widzi ostro tylko jedno jego ramię - pionowe lub poziome. Taki astygmatyzm nazywa się regularnym, a oko takie posiada dwie ogniskowe. Aby skorygować taką wadę stosuje się okulary z soczewkami cylindrycznymi. Oko ludzkie posiada zwykle tzw. niezborność fizjologiczną o wartości do 0,5D, która nie wymaga korekcji. Poniższy rysunek przedstawia bieg promieni w oku z astygmatyzmem regularnym. • Ślepota barw – zwana też zaburzeniem rozpoznawania barw (często ogólnie i mylnie nazywana daltonizmem), u ludzi jest niezdolnością do spostrzegania różnic pomiędzy niektórymi lub wszystkimi barwami, które normalnie są dostrzegane przez inne osoby. Ślepota barw jest zazwyczaj wadą wrodzoną, uwarunkowaną genetycznie, dziedziczoną recesywnie w sprzężeniu z chromosomem X. Z tego też powodu znacznie częściej dotyczy mężczyzn (ok. 1,5%) niż kobiet (ok. 0,5%). • Jaskra (łac glaucoma) – choroba oczu prowadząca do postępującego i nieodwracalnego uszkodzenia nerwu wzrokowego i komórek zwojowych siatkówki i co za tym idzie pogorszenia lub utraty wzroku. Do uszkodzenia nerwu wzrokowego najczęściej dochodzi w wyniku nadmiernego wzrostu ciśnienia wewnątrz gałki ocznej. • Na jaskrę choruje na świecie ok. 67 mln osób, ponad 7 mln jest z tego powodu całkowicie niewidomych. • • • • • Oko ludzkie przystosowane jest do widzenia barw światła o długości fali w zakresie od około 400 nm (barwa fioletowa) do około 700 nm (barwa czerwona). Jedną z wad wzroku jest daltonizm polegający na złym rozpoznawaniu barw. Nazwa wady pochodzi od nazwiska angielskiego fizyka i chemika J.Daltona, który jako pierwszy opisał ślepotę na barwy zieloną i czerwoną. Może być to wada wrodzona lub nabyta. Daltonizm wrodzony jest wadą dziedziczną, na którą cierpi w różnym stopniu 8% mężczyzn i 0,5% kobiet. Daltonizm nabyty może być wynikiem przejścia choroby siatkówki lub drogi wzrokowej. Wada ta jest często definiowana jako ślepota na barwę czerwono - zieloną. Występuje także ślepota na barwę czerwoną, rzadziej zieloną i bardzo rzadko na fioletową. W większości przypadków osoby źle rozróżniające barwy od urodzenia nie zdają sobie sprawy z istnienia tej wady, gdyż ostrość wzroku jest zwykle u nich prawidłowa. Całkowita ślepota na barwy jest wynikiem niedorozwoju czopków siatkówki i łączy się ze znacznym obniżeniem ostrości wzroku i trudnością przystosowania się do światła. Wadę tę wykrywa się na podstawie specjalistycznych badań przy użyciu tablic barwnych pseudoizochromatycznych. W razie konieczności wykonania dokładniejszych badań wykorzystuje się przyrząd nazywany anomaloskop. Pacjent badany anomaloskopem ma za zadanie porównanie dwóch barw. Przykładowe tablice barwne służące do diagnozowania daltonizmu umieszczone są obok. Osoby posiadające wadę daltonizmu powinny zobaczyć na pierwszej tablicy liczbę 21 zamiast prawidłowej 74. Na drugiej tablicy przedstawiona jest liczba 89. • • • • • • • Oczopląs (łac. nystagmus) – objaw wrodzony lub wywołany niektórymi chorobami lub lekami, polegający na mimowolnych, rytmicznych oscylacjach gałek ocznych w płaszczyźnie poziomej lub elipsoidalnej, które występują w następstwie fizjologicznego lub patologicznego pobudzenia komórek receptorowych narządu przedsionkowego. Drgania mogą być stałe lub zmieniać się zależnie od kierunku spojrzenia. Oczopląs związany jest z uszkodzeniem sensorycznym (obustronne bardzo słabe widzenie, np. achromatopsja) lub motorycznym (zez). Ze względów praktycznych za oczopląs należy uważać każdy ruch drgający gałek ocznych w odpowiedniej płaszczyźnie. Oczopląs posiada następujące cechy: postać – poziomy, pionowy, obrotowy, skośny; kierunek – oznaczany wg fazy szybkiej ruchu; szybkość – wolny, średni, szybki; natężenie – określane w trójstopniowej skali; typ – rytmiczny lub wahadłowy. • • Zez jest wadą oczu objawiającą się osłabieniem mięśni ocznych, co powoduje zmianę kąta patrzenia jednego oka względem drugiego. Efektem zeza jest zaburzenie widzenia stereoskopowego. Przyczyną zeza mogą być zmiany w rozwoju ośrodków kojarzeniowych kory mózgowej, także zmiany wewnętrznego aparatu (w przypadku zespołu Marfana zwłaszcza nieprawidłowe funkcjonowanie mięśni okoruchowych). Zeza można zniwelować za pomocą odpowiednich okularów i ćwiczeń, lub chirurgicznie. • Tritanopia – wada wzroku polegająca na nierozpoznawaniu barw żółtej i niebieskiej. Wada dotyczy około 0,0015% (0,002% mężczyzn i 0,001% kobiet) populacji. Wada ta jest wynikiem braku czopków czułych na barwę niebieską. • • • Protanopia – wada wzroku polegająca na nierozpoznawaniu barwy czerwonej (lub myleniu jej z barwą zieloną). Objawia się to obniżeniem percepcji jaskrawości barwy czerwonej, pomarańczowej i żółtej. Ponadto percepcja jaskrawości może być obniżona do stopnia, w którym czerwony staje się ciemno szarym, wręcz czarnym kolorem. Brak jest również percepcji składowej czerwonej, co prowadzi do odbioru różu i fioletu jako niebieski. Wada ta dotyczy około 1% mężczyzn i 0,02% kobiet i wynika z całkowitego braku czopków - światłoczułych receptorów siatkówki oka reagujących na barwę czerwoną. Wada ta jest szczególnie niebiezpieczna w przypadku osób poruszających się pojazdami mechnicznymi, ponieważ nie dostrzegają świecących się świateł czerwonych i mogą uznać, że są zgaszone. • Zaćma, znana też jako katarakta polega na prowadzącym do zaburzeń w ostrości widzenia zmętnieniu soczewki. Jest to jedna z najczęstszych chorób oczu. Wśród wielu typów zaćmy najbardziej rozpowszechnioną jest odmiana "starcza" czyli związana z wiekiem. Szacuje się, ze ok. 10 proc. zachorowań ma podłoże metaboliczne, genetyczne lub rozwija się na bazie innych chorób. • Starczowzroczność (presbyopia) (często mylona z nadwzrocznością starczą) jest pogorszeniem widzenia na bliskie odległości wynikającym ze zmniejszenia lub utraty zdolności akomodacji oka. Jest to proces fizjologiczny wynikający ze starzenia się organizmu, powodujący zmniejszenie elastyczności gałek ocznych i dotyczy osób zarówno z nadwzrocznością, krótkowzrocznością, jak i bez żadnej z tych wad wzroku. Oko miarowe daje na siatkówce ostry obraz obiektów w nieskończoności bez żadnej ingerencji mięśni ocznych. Jeśli jest inaczej to należy dobrać odpowiednie okulary, aby skorygować widzenie "do dali". Jednak zarówno dla oka miarowego jak i ze skorygowanym widzeniem "do dali" aby widzieć ostro obiekty z bliska (np. przy czytaniu) należy wprowadzić dodatkową moc optyczną o sile +3 dioptrii. W tym celu mięśnie ściskają gałkę oczną, zmieniając jej kształt. Przy zupełnym zaniku elastyczności gałki ocznej dodatkową moc optyczną można wprowadzić jedynie za pomocą okularów o sile o +3 dioptrie większej niż siła okularów "do dali". W przypadku, gdy gałki oczne mają tylko częściowo zmniejszoną elastyczność potrzebna dodatkowa moc optyczna będzie zawierać się w przedziale od 0 do +3 dioptrii.
