Gruźlica klasyfikowana jest jako choroba społeczna, a więc związana z warunkami życia (mieszkanie, odżywienie), pracy i wypoczynku. Przyczyną rozwoju choroby u zakażonego, jest osłabienie sił obronnych organizmu. Źródłem zakażenia jest najczęściej chory na gruźlicę - prątkujący. Osoba chora na gruźlicę podczas kaszlu, kichania, odkrztuszania, głośnego śmiechu, mówienia, wydala prątki wraz z kropelkami śluzu. Zakażenie drogą powietrzną, zwane też inhalacyjnym lub kropelkowym jest najczęstszym sposobem zakażenia. Jeden nie leczony chory prątkujący zakaża w ciągu roku średnio od 10 do 15 osób. Znacznie rzadziej do zakażenia dochodzi drogą pokarmową m.in. poprzez spożycie skażonego mleka zakażonej krowy, a także poprzez kontakt bezpośredni z uszkodzoną skórą lub błonami śluzowymi. Od dawna znanym czynnikiem zwiększającym ryzyko zakażenia i zachorowania na gruźlicę jest stały ścisły, domowy kontakt z chorym nieleczonym. Dlatego tak istotne jest wczesne wykrycie choroby i natychmiastowe leczenie chorego. Według informacji Instytutu Gruźlicy i Chorób Płuc chory prawidłowo leczony już po miesiącu przestaje być zakaźny dla otoczenia. Zgodnie z art. 34 i 40 ustawy o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi (Dz.U. z 2008 r. Nr 234 poz. 1570 z p. zm.) obowiązkowemu leczeniu podlegają osoby chore na gruźlicę płuc, natomiast osoby, które miały styczność z chorymi na gruźlicę płuc w okresie prątkowania podlegają nadzorowi epidemiologicznemu, badaniu klinicznemu, badaniom diagnostycznym, a także w razie potrzeby, profilaktycznemu stosowaniu leków. Obowiązkowej hospitalizacji zaś podlegają osoby chore na gruźlicę w okresie prątkowania oraz osoby z uzasadnionym podejrzeniem o prątkowanie. Pamiętajmy o profilaktyce gruźlicy! 1. Wczesne wykrycie choroby i leczenie chorego ma w przypadku gruźlicy efekt zapobiegawczy. Chory przestaje być źródłem zakażenia dla innych. W przypadku wykrycia gruźlicy w rodzinie pozostali jej członkowie wspólnie zamieszkali z chorym powinni się przebadać w celu wykluczenia u nich gruźlicy. W przypadku dzieci celowe jest stosowanie leczenia profilaktycznego. 2. Należy dbać o dobre warunki życia i pracy: przestronne, słoneczne mieszkania, dobre warunki sanitarne i dobre warunki pracy. Wszystko to sprzyja dobrej kondycji organizmu, który może wzmocnić nasz organizm i chronić nas przed prątkami gruźlicy. 3. Należy zapobiegać szerzeniu się alkoholizmu, narkomanii, nikotynizmu. 4. By nie dopuścić do szerzenia się gruźlicy ważne jest odpowiednie zachowanie się chorych - kultura kaszlu i odkrztuszania - zasłanianie ust i nosa chusteczką higieniczną podczas kaszlu, kichania. 5. Narodowy Program Zwalczania Gruźlicy podaje jako swoistą metodę zapobiegania gruźlicy stosowane od 80 lat szczepienia BCG, które są w Polsce obowiązkowe i wykonywane zgodnie z kalendarzem szczepień.