Gruźlica – choroba w pełni wyleczalna

Światowy Dzień Gruźlicy
24 marzec 2006
Gruźlica – choroba w pełni wyleczalna
Podstawowe wiadomości dla chorego
Rozpoznano u Ciebie gruźlicę. Lękasz się o swoją przyszłość i losy
Twoich Najbliższych. Najważniejsza dla Ciebie jest odpowiedź na pytanie:
czy możesz wyleczyć się z gruźlicy? Odpowiedź jest jednoznaczna:
Tak, możesz się całkowicie wyleczyć z choroby i wrócić do
poprzedniego trybu życia i pracy.
Ale pod jednym warunkiem. Musisz tego chcieć i ściśle
współpracować z lekarzem i pielęgniarką podczas leczenia. Twoja
współpraca polegać będzie na :
-
jednoczesnym przyjmowaniu kilku leków przepisanych przez
lekarza, tj na początku 3-4 leków, potem 2 leków;
-
przyjmowaniu leków w dawkach (liczba tabletek) dokładnie
takich jak przepisał lekarz;
-
przyjmowaniu leków w okresie wyznaczonym przez lekarza – tj
przez 6 lub 8 m-cy;
-
przyjmowaniu leków w obecności pielęgniarki (jest to tzw
leczenie nadzorowane) w Poradni Rejonowej lub Poradni
Gruźlicy i Chorób Płuc. Takie leczenie zaleca Światowa
Organizacja Zdrowia .
-
W przypadku braku możliwości prowadzenia leczenia nadzorowanego
role pielęgniarki nadzorującej winna przyjąć najbliższą rodzina.
Dopilnowanie systematycznego przyjmowania leków przez chorego jest
nie tylko moralnym obowiązkiem jego najbliższych, ale leży także w ich
interesie (wyeliminowanie ryzyka zakażania i zachorowania na gruźlicę).
Takie postępowanie zagwarantuje Twoje pełne wyleczenie.
Ponadto do Ciebie należy:
-
wykonywać wszystkie zlecone badania dodatkowe (krwi, moczu, rtg
płuc, badania okulistyczne) z których najważniejsze jest badanie
plwociny.
Badania plwociny pozwala na stwierdzenie stopnia zakaźności
(zaraźliwości) dla otoczenia (obfite lub skąpe prątkowanie), określenie
cofania się choroby i wyleczenia (zmniejszenie się liczby prątków aż do ich
całkowitego zniknięcia). Wyhodowanie prątków z plwociny pozwala na
oznaczanie ich wrażliwości na leki i właściwy dobór tych leków. Plwocinę
należy oddawać przez 3 kolejne dni rano, na czczo, odkrztuszając głęboko,
w ilości 3-5 ml do specjalnej spluwaczki oznaczonej Twoim nazwiskiem. Po
czym należy ją natychmiast oddać do badania.
Podczas przyjmowania leków zgłaszaj pielęgniarce i/ lub lekarzowi
wszelkie dolegliwości (nudności, wymioty, swędząca wysypka, zawroty
1
głowy, zażółcenie skóry, zaburzenie widzenia) które pojawiły się przy
przyjmowaniu leków.
Tak jak ścisła współpraca z pielęgniarką i lekarzem podczas leczenia
jest kluczem do Twego wyleczenia, tak: samowolne zmienianie liczby
stosowanych leków i przyjmowanie tylko jednego lub dwóch,
zamiast trzech lub czterech, zmniejszanie liczby połykanych
tabletek, przerywanie leczenia, czy jego skracanie, prowadzi do
powstawania prątków opornych na leki i utrudnia dalsze leczenie
może prowadzić do przewlekania się choroby a nawet śmierci.
Najważniejsze w procesie leczenia jest systematyczne
przyjmowanie leków przeciwprątkowych. Inne czynniki mają
znaczenie drugorzędne, i tak:
-
żywienie chorego – nie ma specjalnej diety, powinna ona być
urozmaicona - co do składników, umiarkowana – co do ilości i
uregulowana - co do rytmu posiłków;
-
tryb życia – poza okresem obłożnej choroby (gorączka, osłabienie ,
duszność) nie wymaga długotrwałego leżenia, chory szybko wraca do
swych sił;
Długotrwałe zwolnienie od pracy nie jest warunkiem wyleczenia;
Zdrowy i uregulowany tryb życia ułatwia leczenie;
-
nałogi – palenie papierosów osłabia organizm i uszkadza układ
oddechowy, alkohol osłabia organizm, uszkadza wątrobę przez co
potęguje niepożądane działanie leków, osłabia wolę chorego – przez co
utrudnia a nawet uniemożliwia leczenie. Rzuć te nałogi!
Pamiętaj, że gruźlica jest chorobą społeczną – to znaczy, że jej
występowanie zależy od warunków życia i pracy. Wszystko to co osłabia
naturalne siły obronne: głód, złe warunki życia i pracy, alkoholizm,
narkomania, długotrwałe stresy psychiczne sprzyjają szerzeniu się
gruźlicy.
Nie zapominaj, że jesteś chory na chorobę zakaźną i zaraźliwą.
Pamiętaj że możesz być źródłem zakażenia dla innych. Swoim
zachowaniem staraj się zmniejszyć ryzyko zakażenia innych. Dlatego:
-
podczas kaszlu, kichania, zasłaniaj usta i nos najlepiej chusteczką
jednorazową (potem ją spal) lub lewą dłonią – utrudnia to
przedostawanie się prątków do powietrza którym oddychają zdrowi;
-
odkrztuszaj z dala od innych do specjalnej spluwaczki, nigdy na ziemie;
-
nie całuj się przy powitaniu, zwłaszcza z dziećmi;
-
podczas rozmowy unikaj mówienia prosto w twarz rozmówcy;
-
przewietrzaj pomieszczenia w których przebywasz;
-
naczynia i sztućce do jedzenia myj wrzątkiem;
-
podczas pobytu w szpitalu stosuj
personelu szpitalnego;
się
do
zaleceń
„ochronnych”
2
-
dopilnuj aby wszystkie osoby z Twojego najbliższego
wykonały niezbędne badania zlecone przez lekarza;
otoczenia
Przede wszystkim pamiętaj jednak, że najpewniejszą gwarancją
zapobieżenia gruźlicy u Twoich najbliższych jest Twoje
systematyczne
leczenie
zgodnie
z
zaleceniem
lekarza
i
pielęgniarki, wtedy już po kilku tygodniach przyjmowania leków jesteś
niezakaźny dla otoczenia.
Nie wstydź się tej choroby. Na gruźlicę chorowali tacy poeci, pisarze,
muzycy jak: Słowacki, Krasiński, Byron, Czechow, Dostojewski, Paganini,
Chopin, Strawiński.
Obecnie corocznie w świecie zapada na gruźlicę 7-8 milionów osób a
umiera około 2 milionów. W Polsce corocznie na gruźlicę zapada około 9,5
tysięcy osób. Prawie wszyscy chorzy, którzy chcą się leczyć zostali
wyleczeni.
Zapobieganie (szczepienia BCG) i leczenie chorych na gruźlicę jest dla
wszystkich obywateli RP całkowicie bezpłatne. Zapewnia to Ustawa o
zwalczaniu chorób zakaźnych i zakażeń z dnia 6 IX 2001. Ta Ustawa
wprowadziła także obowiązek leczenia chorych na gruźlicę płuc
prątkujących. W szczególnych przypadkach możliwe jest przymusowa
hospitalizacja chorego uporczywie uchylającego się od leczenia.
Opracował: dr n.med. Ireneusz Szczuka
Kierownik Zakładu Epidemiologii i Organizacji Walki z Gruźlicą
w Instytucie Gruźlicy i Chorób Płuc
3
Światowy Dzień Gruźlicy
Gruźlica w Polsce jest nadal często występującą chorobą
zakaźną. Ze względu na jej zakaźny i zaraźliwy charakter
ważne jest rozpoznanie tej choroby w jak najwcześniejszym
stanie. Nie jest to łatwo, gdyż początek tej choroby jest skryty
(bezobjawowy),
a
charakterystyczne.
Często ich słabe
chorego
do
szukania
występujące
porady
objawy
nasilenie
lekarskiej.
Jakie
nie
nie
są
skłania
objawy
/
dolegliwości powinny budzić niepokój u pacjenta – ale także
lekarza p.o.z.?
Gruźlicę należy podejrzewać u pacjentów, u których występują
następujące objawy:

przedłużający się kaszel, tj. trwający 3 tygodnie i dłużej z
odkrztuszaniem plwociny lub bez odkrztuszania,

stany podgorączkowe / gorączka

ból w klatce piersiowej,

duszność,

nocne poty,

brak apetytu i utrata masy ciała,

krwioplucie.
Rozpoznanie gruźlicy staje się jeszcze bardziej prawdopodobne,
jeśli objawy występują u osoby pozostającej w styczności z
chorym na gruźlicę.
Opracował: dr n.med. Ireneusz Szczuka
Kierownik Zakładu Epidemiologii i Organizacji Walki z Gruźlicą
w Instytucie Gruźlicy i Chorób Płuc
4
Sytuacja epidemiologiczna gruźlicy
w świecie – 2003r 1
 1/3 ludności świata zakażona prątkiem gruźlicy Mycobacterium tuberculosis. W krajach rozwiniętych
odsetek ten mieści się w przedziale 6-20%, a w krajach
rozwijających może przekraczać 35-45%;
 zachorowało na gruźlicę 8,8 miliona ludzi (140/100.000),
wśród nich było 3,9 miliona chorych (62/100.000)
prątkujących w badaniu bakterioskopowym. Wśród
nowych zachorowań było 674.000(11/100.000) chorych
zakażonych HIV; 95% nowych zachorowań występuje w
krajach rozwijających się.
 szacuje się, że w 2003r. chorowało na gruźlicę 15,4
miliona ludzi (245/100.000), w tym było 6,9 miliona
chorych (109/100.000) obficie prątkujących;
 80% nowych zachorowań (7.027.000 chorych) i 84%
wszystkich chorych – 12.896.000 – występuje w 22
krajach świata (Azja- 11, Afryka –9, Europa- 1 (Rosja),
Ameryka – 1(Brazylia));
 1.747.000 chorych zmarło z powodu gruźlicy
(28/100.000). 81% zgonów (1.423.000 – 36/100.000)
występuje w 22 krajach o wysokiej zapadalności na
gruźlicę. 98% ogółu zgonów występuje w krajach
rozwijających się;
Źródło: Global tuberculosis control: surveillance, planning, financing. WHO report 2005. Geneva, World
Health Organization (WHO/HTM/TB/2005.349).
1
5