O obrotach sfer niebieskich

Mikołaj Kopernik - to bez wątpienia jeden z
największych astronomów w historii, nie tylko Polski, ale
i całego świata. Zmienił on całkowicie światopogląd
ludzkości na sprawy świata, jego postrzegania, otworzył
ludziom horyzonty, choć nie przyszło mu to łatwo. Z
naszej perspektywy wydaje się, że dokonanie czegoś
takiego było łatwe, wystarczyło wyciągnąć logiczne wnioski. Coś co dla nas jest
oczywiste, ludziom kilkaset lat temu spędzało sen z powiek. Zapraszam do bliższego
zapoznania się z prawdziwym geniuszem, człowieka odważnym, który nie bał się
wygłaszać niepopularnych w owym czasie teorii. Zapraszam do zapoznania się z
człowiekiem, który zatrzymał Słońce, a wprawił w ruch Ziemię.
Gdy urodził się w Toruniu w 1473 r., świat trwał jeszcze w przejętym od
starożytnych przekonaniu, że Ziemia jest płaską tarczą osadzoną w centrum
wszechświata, a wokół niej krążą Księżyc, Słońce i planety. Gdy umarł w 1543 r.,
pozostawił w swym dziele De revolutionibus orbitum coelestium (O obrotach ciał
niebieskich) podstawy systemu, który nie tylko odrzucał błędy nauki ptolemejskiej,
ale też stał się punktem wyjścia wszystkich znanych dziś odkryć dotyczących
budowy wszechświata i rządzących nim sił.
W 1491r. podjął studia humanistyczne, matematyczne i astronomiczne na uniwersytecie w Krakowie, które
kontynuował w latach 1496-1500 w Bolonii. W roku 1503 uzyskał tytuł doktora prawa kościelnego. Od 1512 r.
Kopernik mieszkał we Fromborku, skąd udał się do Olsztyna, aby być tam do 1521r. administratorem dóbr
katedralnych. W 1523r. Powołano go na generalnego zarządcę diecezji. Studiując dawne pisma odkrył, że już w
III w. p.n.e. greccy filozofowie przypuszczali iż Ziemia mogła być kulista i obracać się wokół własnej osi. Ich
poglądy nie znalazły uznania, zwłaszcza że były sprzeczne z nauką Arystotelesa, którego tezy przez całe
średniowiecze uchodziły za bezwzględnie słuszne. Jeszcze większe znaczenie miał jednak fakt, że Biblia
określała jednoznacznie położenie Ziemi w środku kosmosu, ustanawiając dogmat, którego kościół nie pozwalał
podważać. Kopernik wiedział, z jakim sprzeciwem współczesnych mogą spotkać się jego odkrycia. Mimo że
nowy obraz wszechświata był już w jego zapiskach ukształtowany na początku XVI w., zwlekał z ogłoszeniem
owych tez i dopiero na krótko przed śmiercią uległ naciskom przyjaciół i zgodził się wydrukować oraz
rozpowszechnić swe dzieło. Śmierć była jednak szybsza i autor nie doczekał się jego wydania.
Mikołaj Kopernik, mimo licznych zainteresowań, nadal dogłębnie zajmował się teorią budowy
świata. Wykazał między innymi pewne braki w dotychczas obowiązującej teorii
geocentrycznej, tłumaczącej budowę świata. Uważał, że upoważnia go to do stworzenia nowej
teorii, opartej na następujących założeniach:
•Nie istnieje jeden środek wszystkich kół niebieskich lub sfer
•Środek Ziemi nie jest środkiem Wszechświata , lecz tylko środkiem ciężkości i środkiem
sfery księżyca .
•Wszystkie sfery obiegają Słońce jako swój środek i dlatego Słońce jest środkiem całego
Wszechświata .
•Stosunek odległości Ziemi od Słońca do wysokości firmamentu jest znacznie mniejszy od
stosunku promienia Ziemi do odległości jej od Słońca , a zatem odległość Ziemi od Słońca jest
znikomo mała w porównaniu z wysokością firmamentu.
•Jakikolwiek ruch jest dostrzegany na firmamencie , to nie pochodzi z jakiegoś ruchu
firmamentu , lecz z ruchu Ziemi . Ziemia wraz z okalającymi ją żywiołami wykonuje pełny
obrót dzienny dokoła swych niezmiennych biegunów, podczas gdy firmament i najwyższe
niebo pozostają nieruchome.
•To , co nam się przedstawia jako ruch Słońca , pochodzi nie z jego ruchu, lecz z ruchu Ziemi i
naszej sfery , wraz z którą krążymy dokoła Słońca, podobnie jak jakakolwiek inna planeta .
Ziemia ma przeto więcej niż jeden ruch.
•Poziomy ruch prosty i wsteczny planet pochodzi nie z ich ruchu , lecz z ruchu Ziemi.
De revolutionibus orbium coelestium (O obrotach sfer
niebieskich) - dzieło życia Mikołaja Kopernika, które
zawiera wykład heliocentrycznej budowy świata. Na owe
czasy stanowiło przewrót w nauce i ówczesnym
światopoglądzie. Ukazało się drukiem w Norymberdze w
1543 roku.
Strona tytułowa „ O obrotach
sfer niebieskich”
"De Revolutionibus". Księga I. Rozdział X.
„Pierwszą i najważniejszą ze wszystkich jest sfera gwiazd stałych, obejmująca samą siebie
oraz cały świat (...).
Z kolei idzie pierwsza z planet, Saturn, który obiegu swego dopełnia w ciągu trzydziestu
lat. Za nim Jowisz, dokonujący obiegu w dwunastu latach. Następnie Mars, który odbywa
obieg w ciągu dwu lat. Czwarte miejsce w tym szeregu zajmuje sfera o rocznym obiegu, w
której, jak powiedzieliśmy, mieści się Ziemia ze sferą Księżyca jakby małym epicyklem.
Na piątym miejscu Wenus powraca do pierwotnego położenia co dziewięć miesięcy.
Szóste wreszcie miejsce zajmuje Merkury, odbywający obieg w ciągu osiemdziesięciu dni.
A w środku wszystkich ma swą siedzibę Słońce. Czyż bowiem w tej najpiękniejszej
świątyni moglibyśmy umieścić ten znicz w innym albo lepszym miejscu niż w tym, z
którego on może wszystko równocześnie oświetlać?"
1514 - początek spisywania Księgi I "De revolutionibus orbium coelestium".
W 1533 roku poglądy Mikołaja Kopernika wyłożone w rękopisie jego dzieła "De
Revolutionibus" zreferowano papieżowi Klemensowi VII.
Teolog norymberski, Andrzej Osiander, namówił Mikołaja Kopernika, aby w
przedmowie do swego dzieła przedstawił je jako hipotezę, łagodząc w ten sposób zbyt
śmiałą jego wymowę.
W roku 1542 pierwsze dwa arkusze "De revolutionibus" wyszły spod prasy drukarskiej.
Mikołaj Kopernik wysłał do Norymbergi napisaną przez siebie przedmowę
dedykowaną papieżowi Pawłowi III. Rozdziały 13 i 14 Księgi I ukazały się drukiem w
Wittenberdze pod postacią osobnej książki "De lateribus et angulis triangulorum..." (O
bokach i kątach trójkątów), z przedmową Retyka.
Rysunek orbit planet
Układu Słonecznego
(wraz ze sferą gwiazd
stałych) z dzieła
Kopernika "De
Revolutionibus Orbium
Coelestium".
Kwadrant
(rekonstrukcja)
Triquetrum
(rekonstrukcja)
Astrolabium
(rekonstrukcja)
Twierdzenie Kopernika mówi, że jeśli wewnątrz dużego okręgu toczy się bez poślizgu okrąg o
promieniu dwa razy mniejszym, to dowolny, lecz ustalony punkt małego okręgu porusza się po
średnicy dużego.
Twierdzenie Kopernika mówi,
że jeśli wewnątrz dużego
okręgu toczy się bez poślizgu
okrąg o promieniu dwa razy
mniejszym, to dowolny, lecz
ustalony punkt małego okręgu
porusza się po średnicy
dużego.
Mikołaj Kopernik na Księżycu nie
był, choć na pewno wiele czasu
poświęcił na jego obserwacje.
Jednak jego imieniem nazwano jeden
z kraterów na Księżycu.
Jest to olbrzymi krater znajdujący się
na wielkiej równinie.
Jeśli pojedziesz palcem od środka
Księżyca w lewo mniej niż połowę
promienia i troszeczkę do góry to
trafisz na Krater Kopernika.
Zdjęcie krateru Kopernika
Prawo Kopernika-Greshama to zasada
mówiąca, że jeśli jednocześnie istnieją dwa
rodzaje pieniądza, pod względem prawnym
równowartościowe, ale jeden z nich jest
postrzegany jako lepszy, ten "lepszy"
pieniądz będzie gromadzony, a w obiegu
pozostanie głównie ten "gorszy". Krótko
mówiąc, gorszy pieniądz wypiera lepszy.
„Cóż piękniejszego
nad niebo, które
przecież ogarnia
wszystko co piękne.”
„Nie jest sprawą małej wagi
uczynić jasnym to, co z
racji swych właściwości
pozostaje zasłonięte grubą
mgłą niewiedzy.”
„Co innego jest złośliwie
krytykować i zaczepiać, a co
innego poprawiać i błędy
prostować, podobnie jak
pochwały różnią się od
pochlebstw.”
„Próżnowaniem
poniża się dary
natury.”
„Więź
duchowa
jest o wiele
cenniejsza
od bliskości
fizycznej.”
•duży krater na Księżycu (107 km średnicy)
•duży krater na Marsie (292 km średnicy)
•planetoida nr 1322 (orbita 1.86 - 2.99 j.a., okres obiegu 3.77 lat)
•OAO-3 Copernicus (1972-065A) - amerykański satelita do obserwacji w
promieniach nadfioletowych i rentgenowskich, działał w latach 1972-1980
•Kopernik 500 (Interkosmos 9; 1973-022A) - satelita radziecko-polski do badania
promieniowania Słońca i jonosfery, działał w roku 1973
•Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
•Centrum Astronomiczne im. Mikołaja Kopernika Polskiej Akademii Nauk
(CAMK)
•w Toruniu znajduje się Dom Kopernika będący muzeum poświęconym
astronomowi.
Portret z
epitafium w
bazylice św.
Jana w Toruniu
z ok. 1580r.
„Astronom Kopernik czyli
rozmowa z Bogiem” Jan
Matejko 1872
Portret z 1597r. – Teodor
de Bry, miedzioryt
Mikołaj Kopernik - 2000 zł.
Stop AU 900 (inaczej mówiąc
złoto),
nakład 5000 szt., rok wyd. 1979
Moneta bita stemplem lustrzanym.
10 zł MIKOŁAJ KOPERNIK 1968 r.
Moneta ta bita była w latach: 1959, 1965, 1967,
1968 i 1969. Łączny nakład to około 40 mln sztuk.
Była to bardzo powszechna bilonówka. Moneta ta
ma jednak różną wartość numizmatyczną w
poszczególnych latach. Największą wartość mają
monety z 1965r, gdyż nakład wynosił wtedy tylko
3 000 000 szt.
Banknot 1000 zł przed
laty powszechny w
użyciu.
skrzynka
Karta 9 verso
okładka górna
Karta 16 recto
Karta 1 verso
Karta 1 recto
Karta 11 recto
wyklejka
Tak właśnie podpisywał się nasz wielki astronom.
Prezentacje wykonała:
Milena Kowalewska kl.III h