U progu czasów nowożytnych – kl

U progu czasów nowożytnych – kl. VI
1. Połącz nazwiska odkrywców z ich dokonaniami i ułóż je chronologicznie.
(5 pkt.)
...... Krzysztof Kolumb
...... Vasco da Gama
...... opłynięcie świata dookoła
...... odkrycie nowego świata
...... Ferdynand Magellan
...... Amerigo Vespucci
...... dotarcie drogą wodną do Indii
...... pierwszy opis wybrzeża Ameryki
2. Wśród podanych zdań zaznacz prawdziwe. (3 pkt.)





Odkrycie Ameryki przez Kolumba uznawane jest za symboliczny koniec
starożytności.
Idee humanistyczne narodziły się w wieku XIV. Humaniści interesowali się głównie
człowiekiem – jego ciałem, uczuciami i problemami.
Reformacja to ruch religijny dążący do zmian w Kościele, zapoczątkowany przez Jana
Kalwina w 1517 roku.
Henryk VIII, król Anglii, zdecydował o zerwaniu z papieżem, gdy ten odmówił mu
zgody na unieważnienie jego małżeństwa.
Renesans nazywany jest również epoką oświecenia.
3. Wybierz jedno z wydarzeń z ćwiczenia II i opisz jego znaczenie i skutki.
(5 pkt.)
4. Podkreśl postacie, które żyły w XVI wieku (4pkt.)
Zygmunt I Stary,
Karol Wielki,
Władysław Jagiełło,
Juliusz Cezar,
Jan Kochanowski,
Spartakus,
Henryk VIII,
Ferdynand Magellan,
Jan Paweł Wielki
5. Dlaczego Polskę w XVI wieku nazywano „Polską złotego wieku”?
Opisz sytuację społeczno–polityczno–gospodarczą Polski tamtego
okresu.
(5 pkt.)
6. Przeczytaj tekst i wybierz prawidłowe zakończenie zdań. (6 pkt.)
Z dawien dawna przyjął się w tym narodzie zwyczaj i prawo, że wojnę prowadzi
szlachta, walcząca zawsze konno, i ten obowiązek powinna szlachta wypełniać na
miarę swoich dóbr i dochodów. Ubożsi i ci, których nie stać na utrzymanie konia,
służą w piechocie. Starodawnym zwyczajem zwoływana jest szlachta na wojnę
przez rozesłanie po wszystkich starostwach listów z pieczęcią królewską. (...) Rusza
każdy z domu, dążąc na zjazd swojego województwa, zapowiedziany w określonym
miejscu i na określony dzień. Stąd następnie pod władzą i dowództwem wojewody,
wszyscy – każdy ze swym kasztelanem – wyruszają w porządku wojskowym na
wyznaczone przez króla miejsce. Ponieważ całe takie pospolite ruszenie jest zbyt
powolne w ruchach (...), wymyślono system zaciężny, oparty na najemnych
oddziałach piechoty i jazdy (...)
Marcin Kromer, Polska, czyli o położeniu, ludności, obyczajach, urzędach i sprawach
publicznych Królestwa Polskiego.






Tekst dotyczy: wojska polskiego / powinności szlachty wobec państwa.
Szlachta na wojnie: walczy konno / walczy w piechocie.
Szlachta zwoływana była: przez rozesłanie listów / rozesłanie posłańców.
Podstawą wojska polskiego było: pospolite ruszenie szlachty / wojska najemne.
Pospolite ruszenie polegało na tym, że na wezwanie króla: cała szlachta stawiała
się na wyznaczone miejsce, gotowa do boju / tylko ta część szlachty, która akurat
pełniła służbę wojskową.
System zaciężny oparty był na: oddziałach najemnych / oddziałach ochotniczych.