ISLAM

ISLAM
Islam należy do religii Azji Południowo – Zachodniej i jest religią światową.
Muzułmanie stanowią drugą co do wielkości wspólnotę religijną świata ( po chrześcijaństwie ).
ISLAM – arab. poddanie się, poświęcenie się ( bogu ) – inna nazwa religii - MAHOMETANIZM
MUZUŁMANIE – arab. poddający się, poświęcający się ( Allahowi ) – MAHOMETANIE
MUZUŁMANIE NA ŚWIECIE: 950.726.000, tj. 17,7% ludności świata, z czego 65,8% żyje w Azji
Islam jest rozpowszechniony w 172 krajach, przy czym w 24 jest religią państwową, mi. in. w Pakistanie,
Bangladeszu, Iranie, Egipcie, Algierii, Iraku, Arabii Saudyjskiej, Tunezji, Libii, Kuwejcie. Spośród ok. 12,5 mln.
Wyznawców islamu w Europie 2.480.000 żyje w Jugosławii, 1.700.000 we Francji, 1.490.000 w Niemczech.
BIOGRAFIA PROROKA MAHOMETA
Muhammad ibn abd Allah ( arab. wielce chwalony ) urodził się 20. IV 570 lub 571r. po Chr. w Mekce jako
syn kupca Abd Allaha i Aminy – oboje z rodu Haszimów, zubożałej linii panujących Kurajszytów. Ojciec
Muhammada zmarł tuż przed lub po jego urodzeniu.
W 576r. Amina udała się z sześcioletnim Muhammadem do Jatrib ( Medyna ) w odwiedziny do swoich
rodziców i nieoczekiwanie umarła w drodze powrotnej. Osieroconym dzieckiem zajął się dziadek Abd al –
Muttalib, a kiedy i on zmarł dwa lata później, Muhammad znalazł się w rodzinie wuja Abu Taliba ( zm. 620 ), z
którego synem Alim przyjaźnił się przez całe życie. Wuj zabrał dwunastoletniego chłopca w podróż z karawaną
do Syrii, a tam w Basrze mnich Bahira przepowiedział prorocze posłannictwo Muhammada i radził wujowi
dobrze strzec dziecka. Za poradą wuja Muhammad został przewodnikiem karawan i nauczył się bezpiecznie
przeprowadzać je do celu. Jako przewodnik karawan zyskał zaufanie kupców z Mekki i otrzymał od nich
przydomek al – Amin ( wierny ). Mając 25 lat wstąpił na służbę u bogatej czterdziestoletniej Hadidży, wdowy
po kupcu. Organizował i prowadził dla niej karawany, stał się jej powiernikiem, a w 595r. małżonkiem. Związek
małżeński trwał ok. 25 lat. Mieli 2 lub 3 wcześnie zmarłych synów oraz 4 córki.
W 605r. 35 – letniemu Muhammadowi powierzono ponowne umieszczenie w narożniku Kaaby ( arab.
kostka, znajdująca się pośrodku dziedzińca, przykryta czarnym dywanem z brokatu, uniesionym tylko nad
drzwiami – pielgrzym musi wykonać 7 rytualnych okrążeń ) Czarnego Kamienia, odnalezionego po zburzeniu
Kaaby. Meteoryt ten miał w tym miejscu Kaaby umieścić Abraham, aby zaznaczyć punkt rozpoczynania jej
rytualnego obchodzenia. Odtąd Muhammad coraz częściej medytował w samotności w górach. Pewnej nocy (
noc siły ) w 610r., w ostatniej dekadzie miesiąca ramadan, czterdziestoletni Muhammad zasnął w jaskini w górze
Hira, a we śnie zobaczył majestatyczną postać trzymającą w ręku pokrytą znakami rolkę materiału, przekazującą
mu objawienie Allaha, by głosił swego Pana, który stworzył człowieka, i który jest najszlachetniejszy.
Opuszczając jaskinię usłyszał głos z nieba pozdrawiający go jako wysłannika Allaha: ”Muhammadzie, ty jesteś
wybrańcem Allaha, a jam jest Gabriel”. Jako pierwsza w jego posłannictwo uwierzyła Hadidża i dodawała mu
odwagi.
Podczas pierwszych trzech lat objawienie było tajemnicą znaną tylko nielicznym zaufanym Muhammada.
Oprócz żony Hadidży poinformował o nim tylko kuzyna i późniejszego zięcia, czwartego kalifa Alego,
adoptowanego syna Zaida, przyjaciela i późniejszego zięcia, trzeciego kalifa Osmana oraz swego przyjaciela i
późniejszego teścia, pierwszego kalifa Abu Bakra.
W 612/613r. Muhammad doznał nowego objawienia, podczas którego usłyszał słowa: „O proroku,
rozpowszechniaj, co od Twojego Pana na Ciebie zstąpiło.” Odtąd Muhammad głosił swoje prorocze posłania
publicznie w Mekce, przekonany, że jest wybranym wysłannikiem Allaha do Arabów. W ciągu całego życia
doznawał objawień sur Koranu.
Panujący Kurajszyci widzieli w nowym przesłaniu zagrożenie dla dotychczasowej wiary i nałożyli na
Muhammada klątwę.
Za największy cud uchodzi „mistyczna ekstaza”. Dnia 27 miesiąca radżab 620r., kiedy umarła Hadidża i
Abu Talib, Muhammad został uprowadzony przez archanioła Gabriela na białej klaczy Burak z Mekki do
Jerozolimy. Podczas tej nocnej podróży ( isra ) polegającej na wznoszeniu się ( miradż ) ze świętej skały, punktu
wyjścia do nieba, zawędrował do 7 niebios, gdzie po drodze spotkał Adama, Jana, Jezusa, Józefa, Idrisa, Aarona,
Mojżesza i Abrahama witany przez nich jako prawowity brat i prorok. Zanim wrócił na ziemię, osiągnął to, że
nałożone pierwotnie na muzułmanów 50 obowiązkowych modlitw ( salat ) zostały zredukowane do 5 dziennie.
W 620r. Muhammad pojął za żonę wdowę Saudę i zaręczył się ( jako 50 – letni mężczyzna ) z sześcioletnią
Aiszą, późniejszą ulubioną żoną, córką Abu Bakra.
W 622r. zaostrzył się konflikt Muhammada z władcami Mekki do tego stopnia, że Kurajszyci postanowili
go zabić. Dlatego też zdecydował się wywędrować do Jatrib. Udał się tam z kilkoma wiernymi ( muhadżirun –
1
emigranci ) – prawdopodobnie 20. września 622r. Później miasto Jatrib nazwano Madina an – Nabi ( miasto
proroka ) – Medyna. Rok „ucieczki” ( hidżra ) Muhammada z Mekki do Medyny uznano za panowania kalifa
Omara za początek islamskiej rachuby czasu, zaczynającej się jednak nie w dniu hidżry, lecz 1 muharrama roku
hidżry, tj. 16. lipca ( tammuz ) 622 wg kalendarza juliańskiego.
W Medynie Muhammad został emirem, politycznym zwierzchnikiem miasta. Zmieniła się też treść jego
objawień: dotyczą już nie rzeczy ostatecznych, ale problemów państwowo – politycznych, prawniczych,
socjalno – etycznych.
By ukarać mieszkańców Mekki za brak wiary i odrzucenie proroka, od 623 napadano na przeciągające koło
Medyny mekkańskie karawany. W 624r., przy próbie odcięcia karawanie Kurajszytów drogi powrotnej z Syrii,
doszło do bitwy pod Badr, w której Muhammad zwyciężył. Ponieważ Allah jest tym, który zwycięża wrogów, z
biegiem czasu utrwaliło się przekonanie, że Allah pragnie zbrojnego rozprzestrzenienia panowania islamskiego.
W ten sposób powstała idea „świętej wojny” ( dżihad ) w celu ustanowienia islamskich form panowania.
Ponieważ żydzi w Medynie wzbraniali się przed przyjęciem nauki Muhammada, stał się ich
najzacieklejszym wrogiem. Określał siebie jako odnowiciela „religii Abrahama” zafałszowanej przez
„posiadaczy pisma”: żydów i chrześcijan. Ośrodkiem nowej religii uczynił Kaabę w Mekce. W lutym 624r.
postanowił, że odtąd Kaaba zamiast Jerozolimy ma wyznaczać kiblę ( kierunek modlenia się ); na święto
tygodnia wyznaczył piątek, a wprowadzony na wzór żydowski dzień postu ( aszura ) zastąpił miesiącem postu
ramadan.
Wiosną 625r. Kurajszyci ruszyli w odwecie przeciw Medynie i pokonali zwolenników Muhammada pod
górą Uhud, a sam prorok został ranny. W marcu 627r. Mekkańczycy oblegli Medynę, po kilku tygodniach
musieli się jednak wycofać. Muhammad przepędził zamieszkałe w Medynie i sympatyzujące z Mekkańczykami
plemiona żydowskie.
W kwietniu 628r. Muhammad udał się na pielgrzymkę do Mekki; nie dotarł jednak do celu, ale udało mu
się zawrzeć 10 – letnie zawieszenie broni z Mekkańczykami. Już w marcu 629r. wkroczył pokojowo do Mekki.
Po modlitwie i obejściu sanktuarium Kaaby odwiedził grób Hadidży, po czym wrócił do Mekki. Rok później na
czele 10.000 żołnierzy wyruszył przeciw Mekce i w miesiącu ramadan 630r. wjechał triumfalnie na wielbłądzie
do swego rodzinnego miasta. Objechał siedmiokrotnie Kaabę, potem rozbił staroarabskie wizerunki bóstw, wyjął
Czarny Kamień i ogłosił Mekkę z sanktuarium Kaaby „świętym miastem” islamu. Ustalił nowy porządek
pielgrzymek do Kaaby- sam odbył jeszcze jedną przed śmiercią – i powrócił do Medyny. Ową „pielgrzymkę
pożegnalną” odbył w 632r., po czym 8. czerwca tego samego roku – zmarł. Po trzech nocach został pochowany
w tym właśnie miejscu. Obecnie jego grób znajduje się w obrębie meczetu.
KIERUNKI W ISLAMIE:
1.) sunnici – są to muzułmanie, którzy trwają przy sunnie ( arab. przyzwyczajenie, kanon, tradycja ). Jest ich ok.
791.955.000. Chcieli zachować kalifat dla najbliższego krewnego proroka z plemienia
Kurajszytów w męskiej linii, wybieranego w wolnych wyborach przez gminę. Sprzeczność stanowisk w sprawie
następstwa władzy legła u podstaw rozłamu między sunnitami i szyitami.
2.) szyici – są to zwolennicy szia ( arab. partia ( Alego ) ). Zgodni byli co do tego, że za prawowitych następców
proroka i kierowników całej wspólnoty wiernych należy uznać tylko Alego, kuzyna i zięcia
Muhammada, oraz jego naturalnych potomków z małżeństwa z córką proroka Fatimą. Stąd o szyitach
mówi się też alidzi. Odrzucają oni uznanych przez sunnitów trzech pierwszych tzw. prawowiernych
kalifów jako uzurpatorów. Liczą obecnie ok. 147.362.000 wyznawców. Żyją przede wszystkim w
Iranie, Iraku, Syrii i Pakistanie. W Iranie szyityzm jest od 1502r. religią państwową. Podstawowa
różnica między szyitami a sunnitami polega na tym, że do 5 podstawowych „filarów” islamu dodają
imamat jako szósty filar. Dla szyitów imam jest inspirowanym przez boga, prawdziwym
zwierzchnikiem całej gminy, cieszącym się niepodważalnym autorytetem, o ile wywodzi się od
naturalnego potomstwa proroka.
3.) inne kierunki – 11.409.000 wyznawców; wśród nich m. in.:
- druzdowie – 685.000 wyznawców. Są etniczno – religijną grupą islamską żyjącą w
południowym Libanie i górach Hauran. Wierzą, że w kolejnych epokach
świata bóstwo wciela się w doskonałych ludzi. A także w wędrówkę dusz.
Odrzucają obowiązek postu i hadżdży. W ich 7 przykazaniach mieści się m.
in. nakaz prawdomówności ( tylko w obrębie grupy ), wiary w jedność
„Naszego Pana” i całkowitego posłuszeństwa wobec Pana. Wino i tytoń są
surowo zakazane. W prawdy ich wiary wtajemniczony jest tylko mały krąg,
ponieważ rozróżniają „uczonych” od „niewiedzących”. Tylko ci pierwsi
biorą udział w zebraniach religijnych. Na czele druzdów stoi emir albo
2
-
hakam.
ahmadija – ruch założony ok. 1879/80 w Pendżabie ( Indie ). Liczy dziś ok. 5.704.000
wyznawców i ma swoje centrum w Rabwah ( Pakistan ). Ruch ten dąży do
rozprzestrzeniania islamu środkami pokojowymi i odrzuca wojnę za wiarę. W ruchu
tym – w przeciwieństwie do ortodoksyjnych muzułmanów – dozwolony jest przekład
Koranu na język danego kraju. O Jezusie ahmadija powiadają, że co prawda został
rzeczywiście ukrzyżowany, ale złożono go do grobu pozornie martwego. Po
odzyskaniu przytomności Jezus uciekł do Kaszmiru, aby tam głosić ewangelię; umarł
w Kaszmirze w wieku 120 lat i został pochowany w Srinagarze.
OBOWIĄZKI RELIGIJNE:
Islam nazywany jest religią o mocy ustawy, gdyż w centrum uwagi znalazł się szariat ( arab. prawo,
właściwa droga ). Ponieważ w islamie gminę muzułmańską identyfikuje się z państwem, szariat jest
jednocześnie prawem państwowym i religijnym. Szariat, będąc „całością przepisów Allaha odnoszących się do
działań człowieka”, obejmuje całe życie religijne, społeczne, indywidualne i polityczne muzułmanów.
Wszystkie uczynki zaliczane są przez szariat do jednej z „pięciu kategorii”:
1.) obowiązki albo to, co niezbędne; czyn, którego dokonanie będzie nagrodzone, a zaniechanie ukarane.
2.) zalecenia; czyn, którego dokonanie wprawdzie będzie nagrodzone, ale zaniechanie nie będzie karane.
3.) nieokreślone; czyn, którego dokonanie albo zaniechanie jest dozwolone i nie będzie ani nagradzane,
ani karane.
4.) naganne; czyn, którego dokonanie nie będzie karane, zaniechanie jednak będzie nagrodzone.
5.) zakazane; czyn, którego dokonanie będzie karane, a zaniechanie nagrodzone. Odmianami są tu
„grzechy”.
Szariat reguluje m. in. prawo dziedziczenia, prawo małżeńskie, prawo karne, zachowania muzułmanów
wobec niewiernych. Zawieranie małżeństwa jest dla muzułmanów świętym obowiązkiem. Prawo zezwala
wolnemu muzułmaninowi na posiadanie 4 prawowitych żon oraz dowolnej liczby konkubin. Jednak prawo
nakazuje całkowicie równe traktowanie wszystkich żon. Muzułmanin może rozwiązać małżeństwo bez
uzasadnienia przez proste oświadczenie rozwodowe – kobieta, po żmudnej drodze procesowej. Ponadto,
muzułmanka nie może być żoną niemuzułmanina.
Według sunnitów islam opiera się na 5 filarach ( arkan ). Te podstawowe obowiązki to:
1.) szahada – wyznanie wiary, które jest częścią składową codziennej modlitwy. Stanowi pierwszy z
pięciu głównych obowiązków i jest jednocześnie ich warunkiem wstępnym. Ten, kto ją wypowie po raz
pierwszy przed muzułmańskimi świadkami, staje się przynależnym do islamu: „Nie ma boga nad
Allaha, a Muhammad prorok jego.”
2.) salat – modlitwa rytualna, którą sunnici odmawiają 5x, a szyici 3x dziennie. Odprawienie modlitwy
wymaga czystości. Dopiero po oczyszczeniu muzułmanin – jeśli modli się poza meczetem lub w
podróży – staje bosymi nogami i z przykrytą głową na sadżdżadzie ( arab. dywanik modlitewny ), który
oznacza święty okręg w obrębie nieświętego otoczenia, i zwraca się w kierunku Mekki.
3.) zakat – dobroczynność w formie jałmużny; z biegiem lat przekształciła się w obowiązkowy podatek na
ubogich, pobierany przez islamskie państwo i dziś już przeważnie włączony do podatku państwowego.
Kierowany do: biednych, wdów, sierot, więźniów, chorych.
4.) saum – post, który przypada w ramadanie. Noc z 26 na 27 w ramadanie uchodzi za przynoszącą
szczególne błogosławieństwo, ponieważ tej nocy został zesłany na ziemię Koran. Zakończenie
ramadanu stanowi „święto złamania postu”. W ramadanie każdy pełnoletni i zdrowy muzułmanin musi
codziennie od wschodu do zachodu słońca powstrzymywać się m. in. od jedzenia i picia, palenia,
stosunków płciowych – w odróżnieniu od nocy.
5.) hadżdż – pielgrzymka do Mekki jest przypisana każdemu pełnoletniemu muzułmaninowi obojga płci
przynajmniej raz w życiu, o ile go na to stać zdrowotnie i finansowo.
Wśród wyznawców niektórych kierunków islamu jako szósty filar i podstawowy obowiązek dochodzi
dżihad ( wojna za wiarę, święta wojna ). Jest to nakazana wojna za wiarę muzułmanów przeciw wszystkim
niemuzułmanom. Święta wojna stanowi obowiązek muzułmańskiej gminy, gdy tylko jest ją w stanie prowadzić,
ale nie obowiązek poszczególnych jej członków. Najdłuższy czas trwania przerwy między wojnami nie
powinien przekraczać10 lat. Muzułmanin, który umiera walcząc „na drodze Allaha”, jest męczennikiem ( szahid
) i dostaje się bezpośrednio do raju.
KORAN: ( arab. recytacja, czytanie )
3
]
Zawiera pełne objawienie Muhammada i stanowi święte pismo muzułmanów. Przekazane Muhammadowi
w latach 610 – 632 przez archanioła Gabriela objawienia Allaha są odtworzeniem znajdującego się w niebie
prapisma, z którego pochodzą także Tora Mojżesza i ewangelie Jezusa.
Koran składa się ze 114 sur ( arab. odcinki, rozdziały ), które zawierają 6236 aja ( arab. wersety ). Każda z
nich, z wyjątkiem IX, rozpoczyna się formułą: ”W imię Boga Miłościwego, Litościwego”. Ten werset nazywa
się w skrócie od jego arabskiego brzmienia basmala. Z wyjątkiem pierwszej sury otwierającej, wszystkie
pozostałe są ułożone według długości ( od najdłuższych do najkrótszych ). Pod względem tematycznym i
literackim Koran zawiera ostrzeżenia dotyczące końca świata i opis sądu ostatecznego, wysławiania Allaha,
upomnienia i pouczenia, a także postanowienia prawne, fragmenty dydaktyczne. Koran został spisany w
mekkańskim dialekcie arabskiego. Do celów kultowych – w odróżnieniu od celów naukowych – Koranu nie
wolno tłumaczyć.
HADISY:
Ponieważ Koran nie był wystarczającą wytyczną życia religijno – społecznego, szybko powstała sunna (
arab. tradycja, przyzwyczajenie ). Są to informacje o wypowiedziach, działalności i życiu proroka oraz jego
towarzyszy, zebrane w hadisach ( arab. przekazy ), mające dla ortodoksyjnego muzułmanina normatywne
znaczenie.
IMAN ( arab. wiara ) – oznacza zaufanie do Allaha i wiarę w Allaha, w jego proroków i jego posłanie.
UMMA ( arab. wspólnota ludu arabskiego ) – to wspólnota wiernych, której Muhammad przekazywał boskie
posłanie.
IDŻMA ( arab. zgodność ) – oznacza przyzwolenie islamskiej wspólnoty światowej w kwestiach wiary i
praktyki prawnej. Miarodajna jest przy tym zgodność uczonych jednej generacji albo przywódców czterech
sunnickich szkół prawnych. Jej następstwem jest przyjęcie obcych praislamowi zwyczajów.
SUFIZM – ruch mistyczny, początkowo ostro zwalczany, gdyż cnotę miłości stawiał przed cnotą
posłuszeństwa. Rozprzestrzeniał się intensywnie w IX w. W Iraku i Egipcie. Klasyczny kraj sufizmu to Persja.
W XIII w. islamscy mistycy połączyli się w bractwa o charakterze zakonnym, nazywani byli w Europie
derwiszami. Charakterystyczne dla sufizmu są asceza i medytacja.. Sufici położyli wielkie zasługi dla islamu,
zarówno w zakresie pomocy socjalnej, jak i w pracy misyjnej.
IMAM ( arab. wzór, model, przywódca ) – należy do „personelu” meczetu. Ma funkcję zwierzchnią w służbie
bożej i prowadzi codzienne salaty. Urząd imama nie jest ani zawodem, ani rangą. Każdy muzułmanin może
przejąć funkcję kierownika modlitw. Przeważnie imam jest najbardziej uczonym lub poważanym członkiem
zgromadzenia gminy, zatrudnionym odpłatnie przez gminę posiadającą meczet.
MUFTI ( arab. rozjemcy ) – uznani przez państwo uczeni w prawie. Oni decydują, jak należy rozstrzygnąć
sporne sprawy w rozumieniu szariatu. Orzeczeniu – FATWA – sporządzonemu według zasad uznanej szkoły
prawnej przysługuje bezwzględna moc prawna i musi ono być uwzględnione przez orzekającego sędziego
islamskiego.
MIHRAB – jest to rodzaj niszy wskazującej kierunek modłów. Znajduje się w minarecie we wnętrzu hali
modlitewnej na wprost wejścia, w ścianie od strony Mekki. Ta płaska wnęka oflankowana jest dwiema
kolumnami i zamknięta u góry łukiem.
W POLSCE:
1.) Szyizm:
- Stowarzyszenie Braci Muzułmańskich ( 51 osób ),
- Stowarzyszenie Jedności Muzułmańskiej ( 100 osób ),
- Stowarzyszenie Muzułmańskie Ahmadiyya ( 33 osoby ),
2.) Sunnizm:
- Muzułmański Związek Religijny w RP ( 5 tyś. Osób )
3.) Bahaizm ( wywodzi się z babizmu, który wyłonił się z islamu szyickiego ):
- Związek Wyznaniowy Wiara Baha’i w Polsce ( ok. 100 osób )
4.) Zachodni Zakon Sufi W Polsce – ma charakter świecki, jest dostępny dla każdego, nie wymaga zmiany
wiary.
4
5