Henryk Glapiński

„Żołnierze Wyklęci”
Autor: Igor Krzaczkowski
Szkoła: Publiczne Katolickie Gimnazjum
SPSK w Opolu
„Trzeba wspomnieć wszystkich, zamordowanych rękami także polskich
instytucji i służb bezpieczeństwa, pozostających na usługach systemu
przyniesionego ze wschodu. Trzeba ich przynajmniej przypomnieć przed
Bogiem i historią, aby nie zamazywać prawdy naszej przeszłości, w tym
decydującym momencie dziejów”.
Jan Paweł II
Kim byli „żołnierze wyklęci”?
• „Żołnierze wyklęci” – określenie żołnierzy
podziemia niepodległościowego
i antykomunistycznego, stawiających opór
próbie sowietyzacji Polski i podporządkowania
jej ZSRR w latach 1944–1963.
• „Żołnierze wyklęci” to także tytuł
książki Jerzego Śląskiego na ten sam temat.
WITOLD PILECKI
Witold Pilecki
• Witold Pilecki ps. „Witold”, „Druh”; nazwiska konspiracyjne
„Roman Jezierski”, „Tomasz Serafiński”, „Leon Bryjak”, „Jan
Uznański”, „Witold Smoliński”; kryptonim T-IV (1901-1948).
• Rotmistrz kawalerii Wojska Polskiego, współzałożyciel Tajnej
Armii Polskiej, żołnierz Armii Krajowej, więzień i
organizator ruchu oporu w obozie koncentracyjnym
Auschwitz-Birkenau.
• Uczestnik powojennej konspiracji niepodległościowej.
• Oskarżony i skazany przez władze komunistycznej Polski
Ludowej na karę śmierci, stracony w 1948 r.
• Oskarżenie anulowano w 1990. Kawaler Orderu Orła Białego.
• Autor pierwszych na świecie raportów o Holokauście,
tzw. Raportów Pileckiego.
• W Opolu obok Kościoła na ZWM-ie znajduje się płyta
upamiętniająca W. Pileckiego.
• KSAWERY BŁASIAK
Ksawery Błasiak
• Ksawery Błasiak, pseud. Albert (1900-1947) – żołnierz Armii Krajowej,
członek Konspiracyjnego Wojska Polskiego i I adiutant jego dowódcy
Stanisława Sojczyńskiego.
• Walczył w wojnie obronnej 1939 r. Od 1943 r. był członkiem AK, w 1943 r.
służył w oddziale Stanisława Sojczyńskiego, następnie przesunięty do pracy
terenowej.
• Po demobilizacji oddziałów AK w październiku 1944 r. ukrywał się. Od maja
1945 r. był członkiem tzw. baonu „Manewr” dowodzonego przez
Stanisława Sojczyńskiego i dowódcą kompanii miejskiej działającej w
Radomsku. Od grudnia 1945 r. był pierwszym adiutantem (w stopniu
porucznika) Sojczyńskiego jako dowódcy KWP, a równocześnie od stycznia
do marca 1946 r. dowodził komendą powiatową KWP w Radomsku.
• 13 marca 1946 r. został przypadkowo zatrzymany, ale po dwóch tygodniach
wypuszczono go w zamian za łapówkę. Ponownie zatrzymany 29 czerwca
1946 r.
• 17 grudnia 1946 r. został skazany na karę śmierci. Rozstrzelany 19 lutego
1947 r. Miejsce jego pochówku pozostaje nieznane.
• KAZIMIERZ TUMIDAJSKI
Kazimierz Tumidajski
• Kazimierz Tumidajski - "Marcin", "Grabowski", "Edward" (1897-1947 )
–pułkownik piechoty Wojska Polskiego, mianowany
pośmiertnie generałem brygady.
• Od listopada 1918 r. służył w piechocie, w Legii Akademickiej.
• W latach 1919-1920 walczył z bolszewikami. Odznaczony Krzyżem Virtuti
Militarii i czterokrotnie Krzyżem Walecznych. Od stycznia 1919 r.
w Sztabie Frontu Wołyńskiego oraz Oddziale II Sztabu 3 Armii i Grupy
Operacyjnej gen. Rydza Śmigłego.
• Od 1940 r. działał w Związku Walki Zbrojnej.
• Później szef sztabu, następnie Komendant Lubelskiego Okręgu Armii
Krajowej
• Organizator Akcji „Burza” na Lubelszczyźnie”.
• Nie zgodził się na wcielenie swoich oddziałów do komunistycznego Wojska
Polskiego.
• Aresztowany przez NKWD, wywieziony do ZSRR, gdzie w 1947 r. został
uduszony w więzieniu.
• HENRYK GLAPIŃSKI
Henryk Glapiński
• Henryk Glapiński ps. Klinga (zm. 19 lutego 1947 r.) – kapitan Wojska
Polskiego, żołnierz podziemia niepodległościowego, komendant powiatu
radomszczańskiego Konspiracyjnego Wojska Polskiego.
• W czasie okupacji niemieckiej żołnierz Armii Krajowej. Więzień obozu
koncentracyjnego Groß-Rosen.
• Od marca 1946 r. komendant powiatu Radomsko KWP. Stanął na czele
utworzonego przez siebie Oddziału Partyzanckiego Służby Ochrony
Społeczeństwa „Warszawa”, który przeprowadził wiele udanych akcji
przeciwko oddziałom UB i KBW, osłaniając miejscową ludność przed
terrorem władz komunistycznych. W nocy z 19 na 20 kwietnia 1946 r.
przeprowadził szturm na Powiatowy Urząd Bezpieczeństwa w Radomsku i
uwolnił stamtąd 57 żołnierzy podziemia. W czasie wycofywania się jego 40
osobowy oddział rozbił 200 osobową grupę pościgową UB w uroczysku
Graby, biorąc do niewoli ponad 100 funkcjonariuszy bezpieki. Kontynuując
swoją operację, zmusił do poddania kolejną kompanię KBW. W czasie
odwrotu rozstrzelał 8 żołnierzy Armii Czerwonej, osłaniających akcję
polskiej bezpieki.
• 14 września 1946, w wyniku prowokacji UB został aresztowany. W
grudniu 1946r. skazany na karę śmierci, zamordowany w Łodzi 19 lutego
1947 r.
Jan Czarnecki
Jan Czarnecki
• Jan Marian Czarnecki pseudonim Orlik i Pirat (ur. 1928 lub 1929,
zm. w 2011 r.) – polski żołnierz podziemia niepodległościowego,
major WP w stanie spoczynku, członek Armii Krajowej (AK), a
następnie Konspiracyjnego Wojska Polskiego (KWP), dowódca
batalionu ”Źródło”, działacz kombatancki.
• W czasie wojny był członkiem AK oraz Podziemnej Organizacji
Wojskowej w stopniu podchorążego. Latem 1944 r. walczył w
szeregach 25. Pułku Piechoty AK Ziemi Piotrkowsko-Opoczyńskiej,
biorąc m.in. udział w Akcji „Burza". Członek Ruchu Samoobrony AK i
Narodu Polskiego.
• Później piastował funkcję komendanta antykomunistycznego
batalionu „Źródło” w Tomaszowie Mazowieckim, który podlegał
bezpośrednio dowódcy KWP Stanisławowi Sojczyńskiemu
„Warszycowi”.
• Aresztowany 7 października 1949 r., został skazany na dożywocie.
Wyrok odbywał w więzieniu we Wronkach. Zwolniony w 1956 r. na
mocy amnestii.
Zygmunt Łęski
• Zygmunt Łęski ps. „Młody” (1923-2004) – harcmistrz, żołnierz Armii
Krajowej. Wychowawca młodzieży, miłośnik polskich gór.
• Uczestniczył w akcjach „małego sabotażu”, kolportował prasę
konspiracyjną. W 1944 r. ratując się przed aresztowaniem wyjechał
z Częstochowy. Stał się żołnierzem oddziału AK dowodzonego
przez Jerzego Kurpińskiego „Ponurego”, stacjonującego w lasach
pod Złotym Potokiem. Uczestniczył wraz z oddziałem „Ponurego” w
wyprawie na odsiecz Powstaniu Warszawskiemu. Jesienią 1944 r. walczył w
oddziale AK pod dowództwem Stanisława Baczyńskiego „Basa”.
Uczestniczył m.in. w udanym zamachu na szefa gestapo w Żarkach –
Schuberta.
• Aresztowany w 1946 r. przez władze komunistyczne. Po ośmiomiesięcznym
śledztwie i przesłuchaniach został skazany na 15 lat więzienia (prokurator
żądał kary śmierci, która została zamieniona na więzienie ze względu na
jego młody wiek). Po pobycie w rawickim więzieniu, w
wyniku amnestii został zwolniony w kwietniu 1951 r.
• Zginął w wieku 81 lat w trakcie samotnej wspinaczki w okolicach Rysów –
w miejscu najbliższym jego sercu – w Tatrach.
Długa droga do upamiętnienia…
• Od lat 90-tych, kiedy nie ma cenzury, zaczęto powoli, choć z oporami
mówić o upamiętnieniu Żołnierzy Wyklętych.
• Pomysłodawcą na ustanowienie święta Żołnierzy Wyklętych był prezydent
Lech Kaczyński i prezes IPN Janusz Kurtyka.
• Narodowy Dzień Pamięci „Żołnierzy Wyklętych” jest obchodzony corocznie
w dniu 1 marca od 2011 r. Obchodzimy go właśnie w tym dniu, ponieważ 1
marca 1951 r., w więzieniu na warszawskim Mokotowie, zostało
rozstrzelanych siedmiu członków niepodległościowego IV Zarządu
Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”, po pokazowym procesie.
• W ostatnich latach pojawia się coraz więcej książek na temat Żołnierzy
Wyklętych.
W 2009 r. nadano nazwę ulicy Żołnierzy Wyklętych
w Warszawie na Bemowie-Lotnisku
Pomnik Żołnierzy Wyklętych w Opolu
1 marca br. na Placu Wolności w Opolu odbyły się, już po raz drugi, oficjalne
obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych.
Władze miasta i województwa złożyły wieńce w hołdzie żołnierzom Drugiej
Konspiracji.
[...] Co miało swój początek, będzie miało i swój koniec […]
Naszym hasłem Bóg i Ojczyzna i pod tym hasłem wytrwać musimy
Choćby nas to nie wiem ile kosztowało.[…]
Ja z Polski nie wyjadę, bo za bardzo ją kocham,
Tutaj się urodziłem, tutaj umrę albo legnę.
Z listu por. K. Żebrowskiego do żony przebywającej na Zachodzie, w którym
uzasadnia odmowę ewakuacji z komunistycznej Polski (październik 1946 r.)
Bibliografia
• Ksawery Jasiak, Działalność partyzancka
Konspiracyjnego Wojska Polskiego. Z dziejów II
Konspiracji w środkowej Polsce w latach 19451955, Wieluń-Opole 2008
• http://www.zolnierzewykleci.pl/
• http://podziemiezbrojne.blox.pl/html
• Encyklopedia Internetowa „Wikipedia”
Autor: Igor Krzaczkowski
Kl. III
Publiczne Katolickie Gimnazjum SPSK w Opolu
ul. Niedziałkowskiego 8-12
45-085 Opole
tel. 77/4000234
Opiekun: Elżbieta Stanek