Załącznik nr 1 do Regulaminu Konkursu „Różne środowiska życia – powietrze” Szczegółowy zakres treści i tematyka Konkursu – edycja 2015/2016 w oparciu o podstawę programową przedmiotu przyroda dla klas IV-VI szkół podstawowych wraz z rozszerzeniami Orientacja w terenie Kierunki świata, wyznaczanie kierunków świata na widnokręgu za pomocą kompasu, gnomonu; Widoma wędrówka Słońca w ciągu doby, miejsca wschodu, górowania i zachodu Słońca, w zależności od pory roku, zależność między wysokością Słońca a długością cienia; Plan i mapa; posługiwanie się podziałką liniową do określania rzeczywistych odległości za pomocą mapy i planu; Mapa poziomicowa, rozróżnianie wypukłych i wklęsłych form terenu na mapie. Obserwacje, doświadczenia przyrodnicze i modelowanie Zjawiska atmosferyczne zachodzące w Polsce; Stany skupienia wody: zjawiska: parowania, skraplania, topnienia i zamarzania (krzepnięcia) wody; sublimacja i resublimacja. Trzy stany skupienia ciał (substancji); Przykłady ruchu drobin w gazach i cieczach (dyfuzja); Rozszerzalność cieplna ciał stałych, cieczy i gazów. Doświadczenia wykazujące istnienie powietrza i ciśnienia atmosferycznego; Składniki pogody (temperatura powietrza, zachmurzenie, opady i osady atmosferyczne, ciśnienie atmosferyczne, kierunek i prędkość wiatru, wilgotność powietrza, inne zjawiska), przyrządy służące do ich pomiaru, jednostki pomiaru stosowane w meteorologii; Cechy pogody w Polsce w różnych porach roku. Człowiek a środowisko Zanieczyszczenie powietrza, źródła zanieczyszczeń; Wpływ zanieczyszczenia powietrza na organizmy (rośliny i zwierzęta); Wpływ codziennych zachowań na stan powietrza; działania sprzyjające środowisku przyrodniczemu; Przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu środowiska na zdrowie człowieka. Zjawiska elektryczne i magnetyczne w przyrodzie Przykłady zjawisk elektrycznych w przyrodzie; Produkcja energii elektrycznej w Polsce a zanieczyszczenie powietrza; Pole magnetyczne Ziemi; Zjawiska w polu magnetycznym Ziemi, zorza polarna; Właściwości magnesów; Zasada działania kompasu. Krajobrazy świata. Uczeń: Warunki klimatyczne i przystosowania do nich wybranych organizmów w następujących krajobrazach strefowych: lasu równikowego wilgotnego, sawanny, pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej; Krajobrazy świata, w szczególności: lasu równikowego wilgotnego, sawanny, pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej; Przykłady współzależności między składnikami krajobrazu, zwłaszcza między klimatem (temperatura powietrza, opady atmosferyczne) a rozmieszczeniem roślin i zwierząt. Powietrze jako środowisko życia roślin, zwierząt i człowieka Spalanie, oddychanie – rola tlenu; Produkty spalania i oddychania: dwutlenek węgla, para wodna; Rozchodzenie się dźwięków w powietrzu; przystosowania zwierząt do wysyłania i odbierania dźwięku; Zjawisko echolokacji; Przystosowania ptaków do życia;