Szczegółowy zakres treści i tematyka Konkursu – edycja 2015/2016

Załącznik nr 1 do Regulaminu Konkursu
„Różne środowiska życia – powietrze”
Szczegółowy zakres treści i tematyka Konkursu – edycja 2015/2016
w oparciu o podstawę programową przedmiotu przyroda
dla klas IV-VI szkół podstawowych
wraz z rozszerzeniami
Orientacja w terenie
 Kierunki świata, wyznaczanie kierunków świata na widnokręgu za pomocą
kompasu, gnomonu;
 Widoma wędrówka Słońca w ciągu doby, miejsca wschodu, górowania i
zachodu Słońca, w zależności od pory roku, zależność między wysokością
Słońca a długością cienia;
 Plan i mapa; posługiwanie się podziałką liniową do określania rzeczywistych
odległości za pomocą mapy i planu;
 Mapa poziomicowa, rozróżnianie wypukłych i wklęsłych form terenu na mapie.
Obserwacje, doświadczenia przyrodnicze i modelowanie
 Zjawiska atmosferyczne zachodzące w Polsce;
 Stany skupienia wody: zjawiska: parowania, skraplania, topnienia i zamarzania
(krzepnięcia) wody; sublimacja i resublimacja.
 Trzy stany skupienia ciał (substancji);
 Przykłady ruchu drobin w gazach i cieczach (dyfuzja);
 Rozszerzalność cieplna ciał stałych, cieczy i gazów.
 Doświadczenia wykazujące istnienie powietrza i ciśnienia atmosferycznego;
 Składniki pogody (temperatura powietrza, zachmurzenie, opady i osady
atmosferyczne, ciśnienie atmosferyczne, kierunek i prędkość wiatru,
wilgotność powietrza, inne zjawiska), przyrządy służące do ich pomiaru,
jednostki pomiaru stosowane w meteorologii;
 Cechy pogody w Polsce w różnych porach roku.
Człowiek a środowisko
 Zanieczyszczenie powietrza, źródła zanieczyszczeń;
 Wpływ zanieczyszczenia powietrza na organizmy (rośliny i zwierzęta);
 Wpływ codziennych zachowań na stan powietrza; działania sprzyjające
środowisku przyrodniczemu;
 Przykłady pozytywnego i negatywnego wpływu środowiska na zdrowie
człowieka.
Zjawiska elektryczne i magnetyczne w przyrodzie
 Przykłady zjawisk elektrycznych w przyrodzie;
 Produkcja energii elektrycznej w Polsce a zanieczyszczenie powietrza;
 Pole magnetyczne Ziemi;
 Zjawiska w polu magnetycznym Ziemi, zorza polarna;
 Właściwości magnesów;
 Zasada działania kompasu.
Krajobrazy świata. Uczeń:
 Warunki klimatyczne i przystosowania do nich wybranych organizmów w
następujących krajobrazach strefowych: lasu równikowego wilgotnego,
sawanny, pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej;
 Krajobrazy świata, w szczególności: lasu równikowego wilgotnego, sawanny,
pustyni gorącej, stepu, tajgi, tundry, pustyni lodowej;
 Przykłady współzależności między składnikami krajobrazu, zwłaszcza między
klimatem (temperatura powietrza, opady atmosferyczne) a rozmieszczeniem
roślin i zwierząt.
Powietrze jako środowisko życia roślin, zwierząt i człowieka
 Spalanie, oddychanie – rola tlenu;
 Produkty spalania i oddychania: dwutlenek węgla, para wodna;
 Rozchodzenie się dźwięków w powietrzu; przystosowania zwierząt do
wysyłania i odbierania dźwięku;
 Zjawisko echolokacji;
 Przystosowania ptaków do życia;