Dr Marcin Orlicki, LL.M. Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu Ocena prawna możliwości skorzystania z systemu bezpośredniej likwidacji szkody oraz propozycji Rzecznika Ubezpieczonych odnośnie niezależnych rzeczoznawców samochodowych „Bezpośrednia” likwidacja szkód W każdym przypadku szkody ubezpieczony (i zarazem poszkodowany) powinien mieć wybór pomiędzy: dochodzeniem roszczenia bezpośrednio od osoby odpowiedzialnej, dochodzeniem roszczenia bezpośrednio od ubezpieczyciela osoby odpowiedzialnej (actio directa), pośrednim dochodzeniem roszczenia poprzez angażowanie własnego ubezpieczyciela OC. UAM POZNAŃ 2 Uzależnienie zawarcia umowy OC od klauzuli b.l.s. Ubezpieczyciel OC nie może uzależnić zawarcia umowy ubezpieczenia OC posiadaczy pojazdów mechanicznych od wyrażenia przez ubezpieczającego zgody na „bezpośrednią” likwidację szkód. Umowa o „bezpośrednią” likwidację szkód jest bowiem umową nie mającą bezpośredniego związku z umową ubezpieczenia OC (art.385³ pkt 7 kc), zaś ubezpieczyciel jest obowiązany przyjąć ofertę zawarcia umowy ubezpieczenia obowiązkowego również wówczas, gdy nie ma w niej klauzuli o b.l.s. UAM POZNAŃ 3 Uwaga na prawo konkurencji Zawierane między ubezpieczycielami porozumienia o „bezpośredniej” likwidacji szkód nie mogą naruszać wspólnotowego i krajowego prawa konkurencji. Oznacza to, że w każdym przypadku należy przeanalizować, czy celem lub skutkiem porozumienia nie jest ograniczenie konkurencji na wspólnym rynku lub rynku krajowym. UAM POZNAŃ 4 Rzeczoznawcy samochodowi Projekt Rzecznika Ubezpieczonych ułatwia formułowanie roszczeń związanych ze szkodami komunikacyjnymi i daje szansę na zweryfikowanie jakości postępowania likwidacyjnego prowadzonego przez ubezpieczyciela jeszcze przed skierowaniem sprawy do sądu. UAM POZNAŃ 5 Koszty Za podlegające indemnizacji uznaje się m.in.: koszty opinii pozasądowych, w szczególności dotyczących przyczyn i rozmiarów szkody, o ile przedmiot opinii wymagał wiedzy specjalistycznej. [M.Kaliński, System Prawa Prywatnego, Prawo zobowiązań – część ogólna, Tom 6, Warszawa 2009, s. 114] UAM POZNAŃ 6 Koszty w projekcie nowego kodeksu cywilnego W braku odmiennego przepisu ustawy lub postanowienia umowy, naprawienie szkody obejmuje poniesioną przez poszkodowanego stratę, koszty z powodu doznanego przez niego uszczerbku oraz korzyść, którą mógłby osiągnąć, gdyby nie doszło do zdarzenia wyrządzającego szkodę. UAM POZNAŃ 7 Koszty dochodzenia roszczenia Poszkodowany powinien mieć prawo do uzyskania fachowej pomocy przy formułowaniu swego roszczenia i weryfikacji oferty odszkodowania złożonej mu przez osobę odpowiedzialną lub przez ubezpieczyciela OC. Konieczność formułowania roszczenia odszkodowawczego i weryfikacji oferty odszkodowania są następstwami wyrządzonej szkody – ich koszty powinny być więc pokryte przez osobę odpowiedzialną lub przez ubezpieczyciela OC. UAM POZNAŃ 8 Zwrot kosztów opinii Nie ma powodu, by osoba odpowiedzialna lub jej ubezpieczyciel OC, ponosili koszty sporządzenia opinii wyłącznie wówczas, gdy pomiędzy wysokością szkody określoną w opinii rzeczoznawcy a określoną w ofercie odszkodowania występuje różnica. UAM POZNAŃ 9 Limity Zwrot kosztów poniesionych przez poszkodowanego na udzielenie mu pomocy przy formułowaniu swego roszczenia i weryfikacji oferty odszkodowania złożonej mu przez osobę odpowiedzialną lub przez ubezpieczyciela OC powinien być dokonywany według zasad określonych ustawowo (przy wprowadzeniu limitów). UAM POZNAŃ 10 Czy konieczne jest obowiązkowe ubezpieczenie OC? Za błędy w ekspertyzach rzeczoznawcy powinni odpowiadać odszkodowawczo. Nie chodzi tu jednak o kwoty tak wielkie i ryzyko tak powszechne, by konieczne było obowiązkowe ubezpieczenie ich odpowiedzialności cywilnej. UAM POZNAŃ 11