Techniki ciągłe pozaustrojowego oczyszczania krwi

CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
RAMOWY PROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO
TECHNIKI CIĄGŁE POZAUSTROJOWEGO OCZYSZCZANIA KRWI (Nr 03/10)
Program przeznaczony dla pielęgniarek
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
Warszawa 2010
AUTORZY WSPÓŁPRACUJĄCY Z CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO
PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH W OPRACOWANIU PROGRAMU
mgr Anna Wruk-Złotowska
Centrum Usług Medycznych ,,DIALIZA” sp. z o. o.
Kostrzyn nad Odrą
dr n. med. Małgorzata Mikaszewska-Sokolewicz Warszawski Uniwersytet Medyczny
Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii
Warszawa
mgr Danuta Jurkowska
Wojewódzki Szpital Specjalistyczny
Olsztyn
RECENZENCI PROGRAMU
dr hab. n. med. Danuta Dyk
Konsultant Krajowy w dziedzinie pielęgniarstwa
anestezjologicznego i intensywnej opieki
Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego
Wydział Nauk o Zdrowiu
Zakład Pielęgniarstwa Anestezjologicznego
i Intensywnej Opieki
Poznań
prof. dr hab. med. Bolesław Rutkowski
Konsultant Krajowy w dziedzinie nefrologii
Gdański Uniwersytet Medyczny
Katedra i Klinika Nefrologii, Transplantologii
i Chorób Wewnętrznych
Gdańsk
2
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
Program
opracowany
i Położnych
w
porozumieniu
z
Naczelną
Radą
Pielęgniarek
Program zatwierdził Dyrektor Centrum Kształcenia Podyplomowego Pielęgniarek
i Położnych
ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO-PROGRAMOWE
Rodzaj kształcenia
Kurs specjalistyczny jest to rodzaj kształcenia, który zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca
1996r. o zawodach pielęgniarki i położnej (tekst jedn. Dz. U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1217)
ma na celu uzyskanie przez pielęgniarkę kwalifikacji do wykonywania określonych
czynności zawodowych przy udzielaniu świadczeń pielęgnacyjnych, zapobiegawczych,
diagnostycznych, leczniczych lub rehabilitacyjnych.
Organizator kształcenia podyplomowego, na podstawie ramowego programu, sporządza
program kształcenia. Program kształcenia musi uwzględniać wszystkie elementy modułów
wskazanych w planie nauczania ramowego programu, jednak treści nauczania mogą być
dostosowane do warunków i potrzeb lokalnych. Wykaz umiejętności będących
przedmiotem kształcenia ramowego programu jest dla organizatora i uczestnika
kształcenia obowiązującym elementem programu. Osiągnięcie wskazanych umiejętności
gwarantuje, że każdy absolwent kursu specjalistycznego będzie posiadać takie same
kwalifikacje, niezależnie od miejsca ukończenia kształcenia, podmiotu organizującego
kształcenie podyplomowe oraz trybu kształcenia.
Poszczególne moduły ramowego programu zawierają cel, treści nauczania oraz wykaz
umiejętności wynikowych, odnoszące się zarówno do zajęć teoretycznych (w tym ćwiczeń
w warunkach symulowanych) jak i praktycznych. W planie nauczania wskazane są
wyłącznie miejsca realizacji zajęć praktycznych, dlatego też organizator oprócz programu
kształcenia teoretycznego obowiązany jest opracować program szkolenia praktycznego dla
każdej placówki. Program ten powinien zawierać cel i umiejętności. Jednocześnie program
zajęć praktycznych powinien uwzględniać wykaz świadczeń zdrowotnych (opracowany na
podstawie wykazu umiejętności), do zaliczenia których zobowiązany jest uczestnik kursu.
Dokumentację zawierającą potwierdzenie zaliczenia poszczególnych świadczeń opracowuje
organizator kształcenia. Stanowi ona wewnętrzny dokument organizatora.
Cel kształcenia
Pielęgniarka przeprowadzi zabieg pozaustrojowego oczyszczania krwi w technikach
ciągłych, w oparciu o zlecenie lekarskie, wraz z koniecznymi modyfikacjami wynikającymi
ze stanu zdrowia pacjenta.
Czas kształcenia
Łączna liczba godzin przeznaczonych na realizację programu kształcenia kursu
specjalistycznego Techniki ciągłe pozaustrojowego oczyszczania krwi (Nr 03/10) wynosi
85 godzin dydaktycznych, w tym:
zajęcia teoretyczne
– 40 godzin,
ćwiczenia w warunkach symulowanych – 10 godzin,
zajęcia praktyczne
– 35 godzin.
Określona, w planie nauczania, liczba godzin poszczególnych modułów, odnosi się do
realizacji programu w trybie dziennym. Z uwagi jednak na lokalne preferencje
i potrzeby, gdy realizacja programu odbywała się będzie w trybie innym niż dzienny,
organizator kształcenia w porozumieniu z kierownikiem kursu i wykładowcami ma prawo
dokonać modyfikacji czasu trwania zajęć teoretycznych (wykładów) w wymiarze nie
większym niż 20%. Oznacza to, że 80% czasu przeznaczonego na realizację poszczególnych
modułów nie podlega zmianie. Wskazane 20% może być wykorzystane na przesunięcia
3
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
pomiędzy poszczególnymi modułami lub w części może zostać przeznaczone na realizację
zadań w ramach samokształcenia.
4
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
Sposób organizacji
Za przebieg i organizację kursu specjalistycznego odpowiedzialny jest organizator
kształcenia.
Planując realizację kursu organizator powinien:
1. Opracować program kształcenia:
 zajęć teoretycznych,
 ćwiczeń,
 zajęć praktycznych.
2. Opracować
regulamin
organizacyjny
kursu
specjalistycznego,
który
w szczególności określa:
 organizację,
 zasady i sposób naboru osób,
 prawa i obowiązki osób uczestniczących,
 zakres obowiązków wykładowców i innych osób prowadzących nauczanie
teoretyczne i szkolenie praktyczne,
 zasady przeprowadzenia egzaminu końcowego.
3. Powołać kierownika kursu specjalistycznego.
Do zadań kierownika kursu oprócz zadań określonych w rozporządzeniu Ministra Zdrowia
z dnia 29 października 2003 r. w sprawie kształcenia podyplomowego pielęgniarek i
położnych (Dz. U. Nr 197 poz.1923) powinno należeć:
 współdecydowanie o doborze kadry dydaktycznej,
 przedstawienie uczestnikom kursu: celu, programu i organizacji szkolenia,
 ocenianie placówek szkolenia praktycznego wg specyfiki i organizacji zajęć,
 pomaganie w rozwiązywaniu problemów,
 udzielanie indywidualnych konsultacji uczestnikom kursu,
 zbieranie i analizowanie opinii o przebiegu kursu.
W dniu rozpoczęcia kursu każdy uczestnik powinien otrzymać:
 harmonogram zajęć teoretycznych i praktycznych,
 wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia.
4. Przeprowadzić postępowanie kwalifikacyjne.
5. Powołać w uzgodnieniu z kierownikiem kursu opiekunów szkolenia praktycznego,
którzy powinni być merytorycznymi pracownikami placówek, w których odbywa się
szkolenie praktyczne.
Do zadań opiekuna szkolenia praktycznego należy:
 instruktaż
wstępny
(zapoznanie
z
celem
szkolenia
praktycznego,
z organizacją pracy, wyposażeniem placówki, jego personelem, zakresem
udzielanych świadczeń i in.),
 instruktaż bieżący (organizacja i prowadzenie zajęć, kontrola nad ich prawidłowym
przebiegiem, pomoc w rozwiązywaniu problemów i in.),
 instruktaż końcowy (omówienie i podsumowanie zajęć, zaliczenie świadczeń
zdrowotnych określonych w programie kształcenia, ocena uzyskanych wiadomości
i umiejętności).
6. Wskazać kadrę dydaktyczną posiadającą kwalifikacje określone w programie ramowym.
7. Zapewnić bazę dydaktyczną dostosowaną do liczby uczestników kursu:
 sale wykładowe,
 sale do ćwiczeń wyposażone w specjalistyczny sprzęt i aparaturę.
8. Zaprojektować, niezbędne do przeprowadzenia ćwiczeń, środki dydaktyczne.
Dla 20-25 osobowej grupy uczestników organizator powinien posiadać:
 co najmniej dwa aparaty do technik ciągłych,
 zestawy jednorazowe do prowadzenia zabiegów symulowanych,
 przykładowe plany opieki pielęgniarskiej i opisy przypadków.
5
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
9. Zorganizować ćwiczenia w warunkach symulowanych umożliwiające każdemu
uczestnikowi, co najmniej jednokrotne przygotowanie i symulację zabiegu,
po uprzednim ćwiczeniu poszczególnych etapów zabiegu.
10. Dobrać placówki stażowe zgodnie z planem nauczania, w których możliwe będzie
zdobywanie umiejętności niezbędnych do wykonywania określonych świadczeń
zdrowotnych.
11. Wskazać literaturę do poszczególnych modułów uwzględniając kryterium aktualności
i adekwatności doboru do treści nauczania.
12. Posiadać wewnętrzny system monitorowania jakości kształcenia.
Sposób sprawdzania efektów nauczania
W toku realizacji programu kształcenia przewiduje się ocenianie:
1. Bieżące - rozumiane jako zaliczanie poszczególnych modułów (sprawdzenie stopnia
opanowania wiedzy i umiejętności będących przedmiotem nauczania teoretycznego
i praktycznego, w tym świadczeń przewidzianych w programie kształcenia). Warunki
zaliczania ustala wykładowca/opiekun szkolenia praktycznego, w porozumieniu
z kierownikiem kursu specjalistycznego.
2. Końcowe - egzamin teoretyczny i/lub praktyczny złożony przed komisją egzaminacyjną
powołaną przez organizatora kształcenia podyplomowego.
Wykaz umiejętności będących przedmiotem kształcenia
W wyniku realizacji programu kształcenia kursu specjalistycznego Techniki ciągłe
pozaustrojowego oczyszczania krwi (Nr 03/10) pielęgniarka powinna:
 zróżnicować techniki oczyszczania pozaustrojowego krwi,
 scharakteryzować wskazania do technik pozaustrojowego oczyszczania krwi,
 przygotować stanowisko pracy i sprzęt niezbędny do prowadzenia zabiegu ciągłego
pozaustrojowego oczyszczania krwi,
 opracować i wdrożyć plan opieki pielęgniarskiej dla pacjenta poddawanego
zabiegom ciągłego pozaustrojowego oczyszczania krwi,
 przeprowadzić zabieg w technikach ciągłych pozaustrojowego oczyszczania krwi
z uwzględnieniem modyfikacji wynikających ze stanu pacjenta i procesu leczenia,
 monitorować stan pacjenta z uwzględnieniem oceny klinicznej i badań
laboratoryjnych.
6
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
PLAN NAUCZANIA
Lp.
I
II
III
Teoria
(liczba
godzin)
/ćwicze
nia
Moduł
Techniki
pozaustrojowego
oczyszczania krwi
Wskazania do stosowania
technik pozaustrojowego
oczyszczania krwi
Antykoagulacja
i substytucja
Aspekty techniczne
stosowania metod
IV
ciągłych pozaustrojowego
oczyszczania krwi
Opieka pielęgniarska nad
V pacjentem podczas
zabiegu.
Łączna ilość godzin
Staż*
Placówka
Liczba
Godzin
Łączna
liczba
godzin
8
12
4
10/6
oddział intensywnej
terapii albo
oddział prowadzący
zabiegi oczyszczania
pozaustrojowego
krwi w technikach
ciągłych
35
6/4
50
35
85
* Uwaga! Zajęcia stażowe mogą odbyć się dopiero po zaliczeniu zajęć teoretycznych, w tym
ćwiczeń w warunkach symulowanych.
PROGRAM NAUCZANIA
Moduł I
TECHNIKI POZAUSTROJOWEGO OCZYSZCZANIA KRWI
Cel modułu
Pielęgniarka omówi techniki i procesy wykorzystywane w zabiegach pozaustrojowego
oczyszczania krwi oraz cele stosowanych technik.
Wykaz umiejętności wynikowych
W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna:
 omówić procesy fizjologiczne wykorzystywane w technikach pozaustrojowego
oczyszczania krwi,
 wymienić i omówić procesy zachodzące w organizmie pacjenta związane
z prowadzonymi zabiegami pozaustrojowego oczyszczania krwi,
 zróżnicować techniki pozaustrojowego oczyszczania krwi,
7
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
 omówić cele wykorzystywania poszczególnych technik pozaustrojowego oczyszczania
krwi.
Treści nauczania
1. Procesy fizjologiczne wykorzystywane w technikach pozaustrojowego oczyszczania krwi.
2. Procesy zachodzące w organizmie człowieka w czasie prowadzenia zabiegów.
3. Rodzaje technik pozaustrojowego oczyszczania krwi:
1) nerkozastępcze:
a) przerywane,
b) ciągłe;
2) inne:
a) plazmafereza lecznicza,
b) dializa albuminowa,
c) techniki absorpcyjne.
Moduł II
WSKAZANIA DO STOSOWANIA TECHNIK POZAUSTROJOWEGO
OCZYSZCZANIA KRWI
Cel modułu
Pielęgniarka scharakteryzuje procesy patofizjologiczne w przebiegu różnych chorób, które
mogą być leczone za pomocą technik pozaustrojowego oczyszczania krwi.
Wykaz umiejętności wynikowych
W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna:
 omówić przyczyny i rozpoznać objawy ostrej niewydolności nerek,
 wymienić przyczyny i objawy niewydolności wątroby,
 omówić przyczyny i rozpoznać objawy niewydolności krążenia,
 wymienić przyczyny i objawy zespołu niewydolności wielonarządowej,
 omówić patofizjologię zespołów autoimmunologicznych kwalifikowanych do leczenia
technikami pozaustrojowego oczyszczania krwi,
 omówić zasady doboru techniki do potrzeb leczniczych i stanu pacjenta,
 scharakteryzować cele stosowania poszczególnych technik w ww. jednostkach
chorobowych,
 omówić i interpretować wyniki badań laboratoryjnych oraz wyniki obserwacji
klinicznej pacjenta,
 wymienić i omówić powikłania i objawy uboczne mogące wystąpić podczas
stosowania technik pozaustrojowego oczyszczania krwi, przewidzieć je oraz im
zapobiegać.
Treści nauczania
1. Niewydolność nerek (zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, zaburzenia
gospodarki kwasowo-zasadowej, zasady farmakoterapii i żywienia podczas
pozaustrojowego oczyszczania krwi w technikach ciągłych):
1) ostra;
2) zaostrzenie przewlekłej niewydolności nerek;
3) wskazania i wybór techniki leczenia.
2. Niewydolność wielonarządowa (faza anaboliczna, faza kataboliczna, zaburzenia
gospodarki kwasowo-zasadowej, konsekwencje leczenia preparatami krwi):
1) wstrząs (definicja, rodzaje, patofizjologia, objawy, postępowanie lecznicze);
2) sepsa;
3) ciężki uraz;
4) możliwości zastosowania technik pozaustrojowego oczyszczania krwi.
3. Niewydolność krążenia (zaburzenia gospodarki wodno-elektrolitowej, selektywne
i nieselektywne techniki oczyszczania krwi).
4. Zastosowanie technik pozaustrojowego oczyszczania krwi w zatruciach:
1) alkohol;
8
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
2) leki;
3) inne.
5. Zespoły
o
podłożu
autoimmunologicznym
(neurologiczne,
hematologiczne,
reumatoidalne, potransplantacyjne, inne) – wskazania do stosowania technik
pozaustrojowego oczyszczania krwi.
6. Wskaźniki biochemiczne:
1) równowagi wodno-elektrolitowej;
2) gospodarki kwasowo-zasadowej;
3) inne niezbędne do monitorowania konkretnych terapii pozaustrojowego
oczyszczania krwi.
7. Kryteria zakończenia terapii (biochemiczne i kliniczne) za pomocą technik
pozaustrojowego oczyszczania krwi.
Moduł III
ANTYKOAGULACJA I SUBSTYTUCJA
Cel modułu
Pielęgniarka stosuje metody służące utrzymaniu drożności i funkcji układu do
pozaustrojowego oczyszczania krwi oraz płyny substytucyjne.
Wykaz umiejętności wynikowych
W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna:
 stosować niefarmakologiczne metody zapobiegania wykrzepianiu krwi w układzie
drenów i cewniku naczyniowym,
 scharakteryzować leki przeciwkrzepliwe stosowane w trakcie pozaustrojowego
oczyszczania krwi,
 omówić zasady stosowania i możliwe powikłania przy zastosowaniu antykoagulacji
cytrynianowej regionalnej ze zwrotnym podaniem wapnia, np. CVVHD Ci-Ca,
 omówić cel terapii przeciwkrzepliwej i obliczyć dawkę podawanego leku,
 scharakteryzować powikłania terapii przeciwkrzepliwej,
 omówić rodzaje i skład płynów substytucyjnych oraz zasady ich stosowania podczas
różnych technik pozaustrojowego oczyszczania krwi,
 obliczać objętość podawanego płynu substytucyjnego,
 omówić zasady substytucji jonów, leków lub preparatów do żywienia pozajelitowego
w trakcie pozaustrojowego oczyszczania krwi,
 omówić zasady zapobiegania powikłaniom antykoagulacji i substytucji.
Treści nauczania
1. Antykoagulacja:
1) niefarmakologiczna (kaniula, przepływ krwi/substytutu, ciśnienie, powietrze);
2) farmakologiczna:
a) heparyny,
b) cytrynian (w tym regionalna antykoagulacja cytrynianem z podaniem
preparatów wapnia Ci-Ca),
c) inne.
2. Zasady stosowania antykoagulacji:
1) dawkowanie leków, czas działania, interakcje;
2) sposoby monitorowania: kliniczne, laboratoryjne.
3. Powikłania antykoagulacji: krwawienia, udary/niedowłady, HIT (trombocytopenia
indukowana heparyną), wpływ na układ krążenia i serce.
4. Płyny substytucyjne (skład, sposoby podawania, należna objętość):
1) stosowane w technikach nerkozastępczych;
2) stosowane w innych technikach pozaustrojowego oczyszczania krwi.
5. Płyny dializacyjne.
6. Inne substancje stosowane podczas terapii: leki, jony, preparaty do żywienia
pozajelitowego.
9
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
7. Powikłania substytucji – zapobieganie, postępowanie:
1) zaburzenia jonowe;
2) zaburzenia gospodarki kwasowo-zasadowej;
3) powikłania infekcyjne;
4) inne.
Moduł IV
ASPEKTY TECHNICZNE STOSOWANIA METOD CIĄGŁYCH
POZAUSTROJOWEGO OCZYSZCZANIA KRWI
Cel modułu
Pielęgniarka przeprowadzi zabieg w technikach ciągłych pozaustrojowego oczyszczania
krwi.
Wykaz umiejętności wynikowych
W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna:
 asystować przy zakładaniu dostępu naczyniowego do prowadzenia zabiegów
oczyszczania krwi w krążeniu pozaustrojowym,
 pielęgnować miejsce założenia cewnika naczyniowego oraz stosować metody
zapobiegające zakażeniu i wykrzepianiu cewnika,
 omówić zasady bezpiecznego używania aparatów i sprzętu jednorazowego oraz
zasady konserwacji aparatów,
 obsługiwać urządzenie celem przygotowania i prowadzenia zabiegów,
 interpretować alarmy i wdrażać postępowanie korygujące,
 przeprowadzić zabieg w technikach ciągłych pozaustrojowego oczyszczania krwi.
Treści nauczania
1. Dostęp naczyniowy :
1) miejsce kaniulacji;
2) rodzaje cewników naczyniowych;
3) powikłania stosowania cewników naczyniowych.
2. Aparaty do technik ciągłych.
3. Prowadzenie zabiegów pozaustrojowego oczyszczania krwi:
1) technika;
2) dobór sprzętu.
4. Programowanie zabiegu:
1) czas;
2) objętość wymiany, sposób podania;
3) odwadnianie;
4) rodzaj substytucji i antykoagulacji;
5) parametry i rodzaj filtra;
6) przepływ krwi;
7) przepływ dializatu;
8) inne zlecenia.
5. Zasady bezpiecznego używania aparatów i sprzętu jednorazowego.
10
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
Moduł V
OPIEKA PIELĘGNIARSKA NAD PACJENTEM PODCZAS ZABIEGU
Cel modułu
Pielęgniarka sprawuje opiekę nad pacjentem podczas zabiegu ciągłego pozaustrojowego
oczyszczania krwi, aktywnie uczestniczy w zespole terapeutycznym.
Wykaz umiejętności wynikowych
W wyniku realizacji treści nauczania pielęgniarka powinna:
 przygotować pacjenta i sprzęt do prowadzenia zabiegu,
 ustalić indywidualny plan opieki dla pacjenta poddanego terapii ciągłej
pozaustrojowego oczyszczania krwi,
 ocenić stan zagrożenia zdrowia i życia oraz wdrożyć adekwatne do sytuacji
postępowanie niefarmakologiczne i farmakologiczne w trakcie różnych technik
ciągłego pozaustrojowego oczyszczania krwi,
 stosować zasady profilaktyki zakażeń w opiece nad pacjentem,
 prowadzić dokumentację medyczną przebiegu zabiegu i opieki pielęgniarskiej,
 omówić aspekty psychologiczne oraz problemy techniczne w opiece pielęgniarskiej
nad pacjentem poddawanym terapii ciągłej oczyszczania pozaustrojowego krwi,
 scharakteryzować rolę pielęgniarki w zespole opiekującym się pacjentem podczas
prowadzenia zabiegu w technikach ciągłych pozaustrojowego oczyszczania krwi.
Treści nauczania
1. Zadania pielęgniarki w opiece nad pacjentem poddawanym ciągłej terapii oczyszczania
pozaustrojowego krwi:
1) organizacja stanowiska pracy pielęgniarki;
2) monitorowanie parametrów życiowych i ocena stanu pacjenta;
3) zapobieganie zakażeniom;
4) dokumentacja przebiegu terapii i opieki pielęgniarskiej.
2. Specyfika opieki nad pacjentem poddawanym ciągłej terapii pozaustrojowego
oczyszczania krwi (rozpoznanie problemów, planowanie interwencji pielęgniarskich
i ich realizacja).
3. Wady i ograniczenia technik ciągłych mające istotny wpływ na realizację planu opieki
pielęgniarskiej.
4. Rola pielęgniarki w zespole terapeutycznym.
KWALIFIKACJE KADRY DYDAKTYCZNEJ
Wykładowcami mogą być osoby mające nie mniej niż pięcioletni staż w przedmiotowym
zakresie i aktualne zatrudnienie w placówce ochrony zdrowia, udzielającej świadczeń
zdrowotnych będących przedmiotem kształcenia oraz spełniają, co najmniej jeden
z warunków:
1. Posiadają tytuł zawodowy magistra pielęgniarstwa.
2. Posiadają tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa anestezjologicznego
i intensywnej opieki, nefrologicznego, kardiologicznego.
3. Posiadają specjalizację lekarską w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii,
nefrologii, kardiologii.
11
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
WYKAZ LITERATURY DLA KURSU SPECJALISTYCZNEGO
TECHNIKI CIĄGŁE POZAUSTROJOWEGO OCZYSZCZANIA KRWI
1. Chęciński P. (red.), Czekalski S., Oszkinis G., Zapalski S.: Dostępy naczyniowe do
dializ. Urban & Partner, Wrocław 2001
2. Ciuruś M.: Procedury higieny w placówkach ochrony zdrowia. Instytut Problemów
Ochrony Zdrowia, Warszawa 2009
3. Czerniak J. (red.): Zakażenia odcewnikowe – kontrola i zapobieganie. Fundacja Rozwoju
Pielęgniarstwa Polskiego, Warszawa 2009
4. Górajek-Jóźwik J.(red.): Filozofia i teorie pielęgniarstwa. Czelej, Lublin 2007
5. Kokot F.: Gospodarka wodno-elektrolitowa i kwasowo-zasadowa w stanach fizjologii
i patologii. PZWL, Warszawa 2005
6. Książek A. (red. naukowy wyd. polskiego): Podręcznik dializoterapii. Czelej, Lublin 2008
7. Matuszkiewicz-Rowińska J. (red.): Ostra niewydolność nerek. PZWL, Warszawa 2006
8. Myśliwiec M. (red.): Wielka interna – Nefrologia. Tom 1. Medical Tribune Polska,
Warszawa 2009
9. Płaszewska-Żywko L., Kózka M.: Diagnozy i interwencje pielęgniarskie. PZWL,
Warszawa 2008
10. Rutkowski B. (red.): Leczenie nerkozastępcze w praktyce pielęgniarskiej. Via Medica,
Gdańsk 2008
11. Rutkowski B. (red.): Leczenie nerkozastępcze. Czelej, Lublin 2007
12. Rybicki Z.: Intensywna terapia dorosłych. Makmed, Lublin 2009
12
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
13. Wołowicka
L.,
Dyk
D.:
Anestezjologia
i
intensywna
opieka.
Klinika
i pielęgniarstwo. Podręcznik dla studiów medycznych. PZWL, Warszawa 2007
14. Materiały szkoleniowe udostępniane przez firmy produkujące sprzęt do technik
ciągłych.
13