MS Word - Sąd Apelacyjny w Warszawie
advertisement
Sygn. akt VI A Ca 816/09 WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Dnia 3 marca 2010 r. Sąd Apelacyjny w Warszawie, VI Wydział Cywilny w składzie: Przewodniczący – Sędzia SA Krystyna Karolus – Franczyk Sędziowie: SA Anna Orłowska SA Maciej Kowalski Protokolant: sekr. sąd. Edyta Kaczmarek po rozpoznaniu w dniu 17 lutego 2010 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa S. Ł. przeciwko Spółdzielni Budowlano – Mieszkaniowej „[…]” w W. o uchylenie uchwały zebrania przedstawicieli na skutek apelacji powoda od wyroku Sądu Okręgowego w Warszawie z dnia 28 kwietnia 2009 r., sygn. akt XXV C 55/07 1/ oddala apelację 2/ zasądza od S. Ł. na rzecz Spółdzielni Budowlano – Mieszkaniowej „[…]” w W. kwotę 135 zł ( sto trzydzieści pięć ) tytułem zwrotu kosztów postępowania apelacyjnego 2 Sygn. akt VI A Ca 816/09 UZASADNIENIE Sąd Okręgowy w Warszawie wyrokiem z dnia 28 kwietnia 2009 r. oddalił powództwo S. Ł. przeciwko Spółdzielni Budowlano – Mieszkaniowej „[…]” w W. o uchylenie uchwały Zebrania Przedstawicieli nr […] z dnia […] grudnia 2006 r. Uchwałą tą członkowie spółdzielni postanowili nie uchylać uchwały Rady Nadzorczej z […] maja 2006 r. nr […] w sprawie uchwalenia regulaminu rozliczenia kosztów zakupu ciepła. Sąd Okręgowy ustalił, że w pozwanej spółdzielni stare budynki nie mają liczników ciepła ani na centralne ogrzewanie ani na ciepłą wodę użytkową ( c.o. i c.w.u. ). Są wyposażone jedynie w wodomierze, które w poszczególnych lokalach mierzą zużycie ciepłej i zimnej wody. W budynkach tych c.o. jest rozliczane w sposób ryczałtowy, z uwzględnieniem współczynników dotyczących wysokości lokalu. Ilość ciepła, zużytego na podgrzanie c.w.u. jest rozliczana według wskazań wodomierzy ciepłej wody, po przeliczeniu ile ciepła wymaga podgrzanie 1 m3 wody do określonej temperatury. Dotychczas w SBM „[…]” nie było żadnego regulaminu, określającego sposób rozliczania ciepła, zużywanego przez Spółdzielnię. Na żądanie Rady Nadzorczej Zarząd Spółdzielni opracował projekt regulaminu, który poddano opinii kilku osób, w tym powoda. Na posiedzeniu Rady Nadzorczej w dniu […] listopada 2005 r. jej członkowie i zaproszeni goście przedstawili 3 uwagi do projektu regulaminu, następnie Rada pod nieobecność opiniujących podjęła uchwałę o zatwierdzeniu regulaminu w zasadzie bez uwzględnienia zgłaszanych poprawek. W odwołaniu od tej uchwały powód podnosił, że zawyżane są stawki opłat za c.o. w mieszkaniach na piętrach: VI i XVI, wyższych o około 60 cm od pozostałych, zatem o większej kubaturze przy tej samej powierzchni. Remonty i wymiana usytuowanych na tych piętrach urządzeń technicznych stwarzają niedogodności dla ich mieszkańców. Niesprawiedliwość regulaminu, zdaniem powoda, emerytów – spółdzielców polega na pokrzywdzeniu samotnych w przypadku naliczania opłat za podgrzanie ciepłej wody w zależności od powierzchni lub kubatury ( c. w. u. ) i od kubatury ( c.o. ), a nie od liczby osób zamieszkujących lokal. Postanowienia regulaminu ocenił on jako niezgodne z ustawą Prawo energetyczne, w szczególności z art. 45a ust 8 i 9. Zebranie Przedstawicieli pozwanej Spółdzielni postanowiło w dniu […] grudnia 2006 r. uchwałą nr […] nie uchylać zaskarżonej uchwały Rady Nadzorczej. Sąd Okręgowy – po dokonaniu analizy uchwalonego regulaminu oraz w oparciu o opinię biegłego uznał, że przyjęte zasady rozliczania kosztów nie nasuwają zastrzeżeń. Biegły stwierdził, że ustalenie faktycznych kosztów na ogrzanie poszczególnych lokali oraz dostarczenie do nich ciepłej wody jest możliwe jedynie przy zastosowaniu układów pomiarowych. Do rozliczeń takich kosztów dla części wspólnych budynku dostawy na przykład energii elektrycznej rozliczane są przez administratora budynku na podstawie wskazań licznika zwanego administracyjnym. Metoda rozliczania kosztów bez zastosowania indywidualnych liczników jest zawsze niedokładna, ale należy przy rozliczeniu stosować 4 zasadę, że suma pobranych od lokatorów zaliczek musi być przez administratora rozliczona w bilansie rocznym i nie wolno pobierać większej sumy, niż faktycznie poniesione koszty na opłacenie dostaw, a różnica ma być zwrócona wpłacającym. Zastrzeżenia biegłego dotyczyły tych punktów regulaminu ( punkty 2.8, 3.7, 4,8, 5.3 ), które w ocenie biegłego mogłyby przynieść spółdzielni nieuzasadnione dochody. Taka ocena wykraczała poza zadanie zlecone biegłemu, a jego obawy były tylko hipotetyczne, ponadto regulaminu wyraźnie precyzuje obowiązek spółdzielni punkt 6. rozliczenia rzeczywistych kosztów i przychodów gospodarki cieplnej po upływie stosownych okresów rozliczeniowych. Ogólnikowe zastrzeżenia biegłego do postanowień regulaminu ostatecznie ograniczone zostały do jednego zarzutu, a mianowicie dopuszczania rozliczenia c.w.u. na podstawie kubatury lokalu. Rzeczywiści w punkcie 3.2 regulaminu wskazano, że koszty stałe podgrzania. c.w.u. rozlicza się zgodnie z punktem 2.2 regulaminu, określającym, że koszty stałe dostawy ciepła rozdziela się na lokale mieszkalne i użytkowe proporcjonalnie do kubatury każdej z tych grup lokali, a następnie – do odpowiadających im powierzchni lokali. Koszty stałe to koszty związane z mocą zarezerwowaną na podgrzanie wody, na centralne ogrzewanie oraz koszty przesyłu mocy. Są to elementy gwarantujące dostawę mocy na te cele. Koszty zmienne wyliczane są w systemie zryczałtowanym lub zindywidualizowanym w zależności od tego, czy lokale posiadają odpowiednie przyrządy pomiaru. Sąd Okręgowy przyznał, że być może spółdzielnia nie wskazuje dostatecznie dokładnie poszczególnym użytkownikom, co składa się na poszczególne koszty, na przykład jakie kwoty opłat stałych za c.o. i c.w.u mieszczą się w opłatach stałych tzw. zintegrowanych. Nie jest to jednak zarzut do regulaminu, ale postulat do 5 władz spółdzielni o uszczegółowienie zestawień kosztów składających się na opłaty miesięczne za lokal. Użytkownik winien płacić stawkę za c.o. i c.w.u; pierwszą wynikającą ze wskazań ciepłomierzy, wskazań tzw. podzielników ciepła lub zależną od powierzchni bądź kubatury lokalu; drugą zależną od wskazań wodomierzy albo liczby osób, zamieszkujących w lokalu. Ustawa nie zabrania jednak rozdziału kosztów na opłaty stałe i zmienne ani łączenia opłaty stałej za c.o. i c.w.u. Art. 45 punkt 6 prawa energetycznego stanowi, że gdy wyłącznym odbiorcą paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła dostarczanych do budynku jest właściciel bądź zarządca budynku wielolokalowego, on jest odpowiedzialny za rozliczenie na poszczególne lokale całkowitych kosztów zakupu paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła. Ustawa nie zabrania również integrowania opłat – mocy na podgrzanie wody i mocy na c.o., gdyż lokatorzy także w lecie płacą za ogrzewanie w celu równomiernego rozłożenia na przestrzeni roku obciążeń z tego tytułu Sąd Okręgowy ocenił, że regulamin spełnia wymogi przepisu art. 45a prawa energetycznego, a nic nie stoi na przeszkodzie, aby postulować wyspecyfikowanie przez spółdzielnię kosztów mocy na podgrzanie wody i mocy na c.o. Punkt 8 art. 45 a mówi o rozliczaniu kosztów zakupu ciepła na c.o. i przygotowanie ciepłej wody przy stosowaniu metod, wykorzystujących wskazania różnych urządzeń pomiarowych, wskaźników, parametrów. Regulamin tego przepisu nie narusza, podobnie jak nie narusza punktu 9. dokonując wyboru rozliczania kosztów zakupu ciepła przy uwzględnieniu stosownych współczynników, wynikających z położenia lokali. Spółdzielnia dokonała w regulaminie wyboru, bowiem gdy nie ma indywidualnych liczników można liczyć koszty zakupu ciepła według różnych metod. Regulamin nie pozostaje w sprzeczności z punktem 10., dozwalającym 6 spółdzielni wprowadzenie wybranej metody rozliczeń w formie wewnętrznego regulaminu rozliczeń ciepła. Regulamin, pomimo pewnych niedoskonałości, umożliwia dokonywanie rozliczeń opłat za c.o. i podgrzanie wody wprowadzając zasady rozliczania, stwarzając możliwość ich weryfikacji i eliminując dotychczasową pełną dowolność. Regulamin funkcjonuje od jego uchwalenia, a nic nie stoi na przeszkodzie dążeniu do jego udoskonalenia i podjęciu przez Walne Zgromadzenie nowej uchwały w tym zakresie. Od powyższego wyroku złożył apelację powód. Wyrokowi zarzucił błędy w ustaleniach faktycznych, naruszenie prawa materialnego oraz naruszenie przepisów postępowania mające bezpośredni i istotny wpływ na treść wyroku. Wnosił o zmianę zaskarżonego wyroku i uwzględnienie powództwa przez uchylenie uchwały zebrania przedstawicieli nr […] względnie o uchylenia wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenie na rzecz powoda kosztów procesu. Sąd Apelacyjny zważył, co następuje: Apelacja nie zasługuje na uwzględnienie. Powód wnosi o uchylenie uchwały Zebrania Przedstawicieli nr […] z dnia […] grudnia 2006 r. o treści: „Na podstawie § 92 punkt i statutu SBM „[…]” postanawia nie uchylać uchwały RN nr […] z dnia […] maja 2006 r.” ( k. 25 akt ). Uchwałą tą Rada Nadzorcza uchwaliła regulamin określający zasady rozliczenia kosztów zakupu ciepła i dokonania rozliczeń za c.o. (k.16 ). W uzasadnieniu podnosi powód dwojakiego rodzaju zarzuty. Zarzutu sprzeczności z prawem to jest z art. 45 a prawa energetycznego nie sposób odnieść do treści uchwały Zebrania Przedstawicieli, a jedynie do treści regulaminu uchwalonego przez Radę Nadzorczą. Ponieważ skuteczność zarzutu sprzeczności z prawem prowadziłaby do nieważności uchwały z 7 mocy prawa ( art. 42§ 2 ustawy Prawo spółdzielcze tekst jedn. Dz. U. 2003 r., nr 188, poz. 1848 ) zgłoszone żądanie o uchylenie uchwały Zebrania Przedstawicieli jest nieprawidłowe. Winno być żądaniem ustalenia nieważności uchwały Rady Nadzorczej, której uchylenia odmówiło Zebranie Przedstawicieli. ( § 9 art. 42 prawa spółdzielczego ). Drugim zarzutem podnoszonym przez powoda jest nierzetelny, niekorzystny dla członków spółdzielni – mieszkańców sposób rozliczania kosztów przyjęty w regulaminie ( art. 42 § 3 prawa spółdzielczego ). Tutaj można przyjąć, że zaskarżenie uchwały Zebrania Przedstawicieli, które odmówiło uchylenia uchwały Rady Nadzorczej, uchwalającej regulamin i żądanie z tej przyczyny uchylenia uchwały Zebrania Przedstawicieli jest roszczeniem sformułowanym w sposób prawidłowy. Sąd Okręgowy oparł swoje rozstrzygnięcia zarówno na zarzucie sprzeczności z prawem jak i pokrzywdzenia członków. Sąd Apelacyjny, podzielając ustalenia i wywody Sądu I instancji odniósł się również do obydwu zarzutów. Analiza art. 45 a ustawy z 10 kwietnia 1997 r. prawo energetyczne ( Dz. U. 2006, nr 89, poz. 625 ze zmianami ) i analiza przepisów kwestionowanego regulaminu, określającego zasady rozliczenia kosztów zakupu ciepła nie uzasadnia takiego wniosku. Przepisy art. 45 z punkt 1 – 7 określają ogólne zasady dotyczące opłat za dostarczane do odbiorcy paliwa gazowe, energię elektryczną lub ciepło. Odpowiednie przepisy punktu 1. 1 – 1. 3 regulaminu precyzują, jakie koszty wchodzą w skład tych opłat. Brak też sprzeczności między przepisami punktów 1. 4 – 1. 12 regulaminu a przepisem art. 45 a punkt 4 ustawy, który stwierdza, że wysokość opłat od osób ( to jest lokatorów i użytkowników lokali ) powinna być ustalona w taki sposób, aby zapewniała wyłącznie pokrycie ponoszonych przez odbiorców kosztów zakupu paliw gazowych, 8 energii elektrycznej lub ciepła. Zatem ważny jest wybór metody rozliczenia całkowitych kosztów zakupu ciepła na poszczególne lokale mieszkalne i użytkowe w danym budynku. Ustawa prawo energetyczne zostawiła wybór metody właścicielowi lub zarządcy budynku wielolokalowego. Jest oczywiste, że w budynkach, w których zainstalowano odpowiednie urządzenia pomiarowe rozliczenie kosztów za zużyte ciepło ma charakter zindywidualizowany. Inaczej wygląda kwestia rozliczeń, gdy takich urządzeń brak lub gdy zainstalowano jedynie – jak w budynku powoda – tylko wodomierze lokalowe. Biorąc pod uwagę zróżnicowanie w zaawansowaniu budynków w przyrządy pomiarowe ustawa w art. 45 a, odnośnie do kosztów zakupu ciepła podaje metody rozliczania: 1/ ogrzewania dla lokali mieszkalnych i użytkowych oraz 2/ przygotowania ciepłej wody użytkowej dostarczanej centralnie prze instalację w budynku wielolokalowym. Sąd Okręgowy trafnie stwierdził, że użytkownik lokalu winien płacić stawkę za c.o. i stawkę za c.w.u.: pierwszą wynikającą ze wskazań ciepłomierzy, podzielników ciepła lub uzależnioną od powierzchni bądź kubatury lokalu; drugą, zależną od wskazania wodomierzy albo liczby osób, zamieszkujących w lokalu. Ustawa nie zabrania podziału kosztów ogrzewania lokali, jak to uczyniono w punktach 2. 1 – 2. 8 regulaminu, na opłaty stałe i zmienne. Zresztą treść postanowień punktów 2. 1 – 2. 3 regulaminu jest prostą konsekwencją uregulowania z punktu 1. 2 – 1. 3 regulaminu. A to z kolei mieści się – jak stwierdzono wyżej - w dyspozycji art. 45a punkt 4 ustawy i w przejrzysty sposób wskazuje zakres pojęcia „opłata”. Należy zgodzić się z Sądem Okręgowym, że ustawa nie zabrania również łączenia opłaty stałej za c.o. i c.w.u. oraz integrowania opłat ( mocy na podgrzanie wody i mocy za centralne ogrzewanie ), chociaż nic nie stoi 9 na przeszkodzie , dla większej przejrzystości, oznaczaniu kosztów z obydwu tytułów tym bardziej, że przepisy wskazują na metodę ustalania poszczególnych elementów, składających się na pojęcie „opłata”. Art. 45 a punkt 9. stanowi, że gdy wyłącznym odbiorcą paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła, dostarczanych do budynku jest właściciel lub zarządca budynku wielolokalowego, to jest on odpowiedzialny za rozliczenie przypadających na poszczególne lokale całkowitych kosztów zakupu paliw gazowych, energii elektrycznej lub ciepła. W sytuacji, gdy brak indywidualnych wskaźników pomiarowych poboru każda metoda pozwala jedynie w przybliżeniu, a więc ryczałtowo, dokonać rozliczenia. Dwa stawiane przez powoda zarzuty nie podlegają ocenie Sądu. Są to żądanie obniżenia świadczeń członkom spółdzielni, których dotyka uciążliwość związana z funkcjonowaniem na tym samym piętrze obok mieszkania urządzeń technicznych i przeprowadzaniem ich wymiany, a także zarzut stosowania błędnie wyliczonego wskaźnika zwiększającego opłaty za lokale ze względu na ich wysokość i kubaturę. Regulamin, uchwalony przez Radę Nadzorczą tych kwestii nie dotyka, a przedmiotem sprawy niniejszej są wyłącznie kwestie dotyczące tego regulaminu i żądanie zmierzające do jego uchylenia. Mając powyższe na uwadze Sąd Apelacyjny orzekł jak w sentencji w myśl art. 385 k.p.c. oraz art. 98 k.p.c. w zakresie kosztów zastępstwa prawnego według norm przepisanych.
