Autorski scenariusz zajęć z uczniami klasy 1., zgodny z podstawą programową, z wykorzystaniem książki Joanny Winieckiej-Nowak „Detektyw przyrody. Świat roślin” Krąg tematyczny: Świat roślin. Temat: Dzień odkrywców. Zamiast zabawy podglądanie trawy – idziemy na wycieczkę. Cele – przewidywane osiągnięcia ucznia: – uważnie słucha tekstu czytanego przez nauczyciela; – opowiada z uwzględnieniem związków przyczynowo-skutkowych; – przy pomocy nauczyciela przeprowadza obserwacje przyrodnicze w terenie; – gromadzi, segreguje i zabezpiecza zbiory przyrodnicze według wskazówek nauczyciela; – rejestruje wybrane wyniki obserwacji (za pomocą symboli rysunkowych lub prostego zapisu); – uczestniczy w projektowaniu wycieczki; przy pomocy nauczyciela określa sposoby przygotowania do realizacji wytyczonych celów (zabranie opakowań do zabezpieczenia zbiorów, przygotowanie odpowiedniej odzieży itd.); – potrafi przyporządkować wybrane rośliny do poznanych środowisk przyrodniczych (wybór na podstawie obserwacji prowadzonych podczas wycieczki, pracy w szkolnym ogródku, lektury); – chroni przyrodę (nie śmieci, szanuje rośliny, zachowuje ciszę w sklepie z roślinami i w ogrodzie). Przebieg zajęć: 1. Zamiast zabawy podglądanie trawy. Na dobry początek dnia – spotkanie na polanie. Powitanie z lalką sceniczną – Obieżyświatem. Gry i zabawy ruchowe z piłką, integrujące grupę w oparciu o zasadę ludyczności. 1. Plecak i jego zawartość. Wprowadzenie w tematykę zajęć. Nauczyciel zaprasza dzieci do kręgu, pośrodku którego, na trawie, stoi plecak pełen niespodzianek. Wyciąga po kolei różne przedmioty z plecaka: ołówek, aparat fotograficzny, książkę Joanny Winieckiej-Nowak pt. „Detektyw przyrody. Świat roślin” i „Dzienniczek obserwacji terenowych”, a także list od detektywa przyrody – Alojzego Mniszka. Nauczyciel czyta dzieciom list, stopniując napięcie i wzbudzając w nich chęć wybrania się na wycieczkę, by odkryć tajemnicę, o której pisze detektyw Alojzy. List: Witajcie! Nazywam się Alojzy Mniszek i jestem detektywem. Ale nie takim, który pomaga policji i tropi złodziei. Mam znacznie przyjemniejszą pracę. Jestem fachowcem w odkrywaniu tajemnic przyrody. Ściślej mówiąc, interesuje mnie wszystko, co ma związek z roślinami. Ciekawi mnie, dlaczego trawa jest zielona, czemu w jeziorze nie rosną drzewa, czy rośliny i ptaki się przyjaźnią. I… gdzie zgubiłem moją lupę, której brakuje w plecaku!!! Jeśli chcecie, możecie zabrać się ze mną. R i razem rozwikłamy te fascynujące zagadki. Nie zapomnijcie o aparacie fotograficznym, żeby na bieżąco dokumentować swoje spostrzeżenia. Czego nie uda Wam się uwiecznić na zdjęciach, rysujcie. Pamiętajcie też o „Dzienniczku obserwacji terenowych”. Wynotowałem w nim wszystkie zadania z książki, żebyście mogli zaznaczać, które z nich macie już za sobą. Jeśli zadanie polega na wytropieniu konkretnej rośliny, to jej podobiznę znajdziecie obok. A teraz pora się dotlenić – zapoznajcie się z pierwszym rozdziałem i idziemy na wycieczkę. Alojzy Mniszek, detektyw przyrody Dzieci czeka pierwsza z 20 wycieczek. Lupa ma być motywacją do wyruszenia na kolejną wyprawę. Dzieci znajdą ją dopiero na ostatniej wycieczce. 1. Dlaczego rośliny nie mają rąk i nóg – praca z tekstem Joanny Winieckiej-Nowak. Próba odpowiedzi na pytania: – Do czego służą roślinom liście, łodygi i korzenie? – Dlaczego każda roślina wygląda inaczej? – Czy rośliny mają skórę, żyły i kości? Swobodne wypowiedzi dzieci na temat informacji pozyskanych od nauczyciela i zawartych w tekście. 1. Wycieczka do pobliskiego sklepu ogrodniczego w celu zakupienia różnych roślin do szkolnego ogródka. Umożliwi to permanentną obserwację posadzonych roślin i osobiste sprawdzenie wiadomości zawartych w książce. – Dzieci szukają roślin o długich i wiotkich łodygach oraz rozglądają się za lupą pana Alojzego. Znajdują pierwszą wskazówkę, że detektyw Alojzy już tu był: zieloną kopertę z pięcioma liśćmi o różnych kształtach i wiadomością od detektywa. – Samodzielnie dokonują zakupu wybranych roślin; płacą i odbierają resztę. – Ostrożnie przenoszą rośliny ze sklepu do szkoły w uprzednio przygotowanych pojemnikach. 1. Zadanie dla tropiciela. W ogródku dzieci mają za zadanie ostrożnie wyjąć rośliny z doniczek i sprawdzić, czy faktycznie rośliny mają liście, łodygę i korzenie; dokonać: pomiarów, zdjęć… oraz uzupełnić „Dzienniczek obserwacji terenowych”. 1. Prace w ogrodzie. Dzieci przygotowują grządki w ogródku, na których wysadzą kupione rośliny, a więc kopią, grabią, podlewają itd. 1. Doświadczenie. Praca w grupach. Dzieci wracają do klasy i realizują polecenie zawarte w wiadomości od detektywa Alojzego, którą znalazły w sklepie. Nauczyciel dzieli dzieci na 5 grup. Każda grupa otrzymuje jeden liść i ma za zadanie przykryć go kartką i zamalować kredką – na kartce odbiją się żyłki, którymi w liściu płyną woda i soki roślinne. Dzieci dowiadują się, że w ten sam sposób można uwiecznić wygląd kory drzewa. Wystarczy tylko, że zabiorą na spacer przybory rysunkowe, ale to dopiero podczas kolejnej wycieczki z detektywem Alojzym Mniszkiem. 1. Zamiast zabawy podglądanie trawy. Na dobry koniec dnia – spotkanie na polanie i wesołe pożegnanie. Pożegnanie z lalką sceniczną – Obieżyświatem. Gry i zabawy ruchowe kończące zajęcia. KONIEC Środki dydaktyczne: – teksty do słuchania: „Detektyw przyrody. Świat roślin”, „Dzienniczek obserwacji terenowych, list, – klasowa lalka sceniczna, – piłka, – plecak, – koperta z pięcioma liśćmi o różnych kształtach i wiadomością, – ołówki, kredki, – białe kartki formatu A4, – aparat fotograficzny, – rośliny, – pieniądze potrzebne na zakup roślin w sklepie, – opakowania do przeniesienia roślin ze sklepu ogrodniczego do ogródka, – narzędzia ogrodnicze: konewka, grabie, łopatki itd. Autorka: Anna Zawadzka