Argonauci (gr

Argonauci (gr. Ἀργοναῦται Argonautai, l.poj. Ἀργοναύτης Argonautes) – w mitologii greckiej 52
bohaterów greckich, którzy na statku Argo (szybki) pod wodzą Jazona wyruszyli do Kolchidy po Złote
runo cudownego barana. Kolejne przygody przeżywali w: Lemnos, Tracji i Cieśninie Bosfor.
Mit ten dostarczył tematu sztukom plastycznym (Medea), literaturze (m.in. Apollonios z Rodos, R.
Graves) i muzyce ( G. Mahler i in.).
Argonautami byli:
Admetos - książę z Feraj;
Akastos - syn króla Peliasa;
Aktor z Fokidy;
Amfiaraos - wieszcz z Argiwy;
Ankajos Mały - z Samos;
Ankajos Wielki syn Posejdona;
Argos Tespijczyk - budowniczy Argo;
Askalafos - syn Aresa;
Asterios syn Kometesa.
Atalanta - dziewica-łowczyni z Kalidonu;
Augiasz - królewicz z Elidy;
Butes - pszczelarz z Aten;
Echion - herold, syn Hermesa;
Ergionos - z Miletu;
Eufemos - pływak z Tajnaron;
Euryalos - jeden z Epigonów;
Eurydamas;
Faleros - łucznik;
Fenos syn Dionizosa;
Herakles;
Hylas - giermek Heraklesa;
Idas z Messene;
Idmon - syn Apollina;
Ifikles syn Testiosa;
Ifitos - brat króla Eurysteusa z Myken;
Jazon - wódz wyprawy;
Kajneus;
Kalais i Zetes - synowie Boreasza;
Kantos;
Kastor i Polideukes;
Kefeus;
Koronos z Tessalii;
Laertes z Argiwy;
Linkeus - strażnik, brat Idasa;
Malampos - syn Posejdona;
Meleager;
Mopsos;
Nauplios - syn Posejdona;
Ojleus - ojciec Ajasa;
Orfeusz - poeta tracki;
Palajmon;
Pejritoos;
Peleus;
Peneleos;
Periklimenes - syn Posejdona;
Pojas - syn Taumakosa;
Polifemos;
Stafylos;
Tezeusz;
Tyfus - sternik z Beocji;
Dioskurowie (gr. Διόσκουροι Dioskuroi - "synowie Zeusa") – w mitologii greckiej są to dwaj bracia
bliźniacy, bracia Heleny i Klitajmestry, synowie Zeusa i Ledy, herosi Kastor (Κάστωρ) i Polideukes
(Πολυδεύκης Polydeukes, łac. Pollux). Brali udział w wyprawie Argonautów. Nie chcieli rozstawać się
po śmierci. Zeus zamienił ich w gwiazdozbiór Bliźniąt.
W mitologii greckiej Syzyf (gr. Σίσυφος Sisyphos Aiolides), syn Eola - władcy wichrów, to założyciel i
król miasta Efyra (późniejszy Korynt), podobno był ojcem Odyseusza i Glaukosa późniejszego króla
Koryntu. Bogowie lubili Syzyfa i zapraszali go na swoje uczty, skąd Syzyf zawsze podkradał trochę
ambrozji i puszczał pogłoski o tym co się dzieje w świecie bogów na co bogowie przymykali oczy.
Syzyfa zgubiła jego próżność: chwalił się ludziom tym, że był na ucztach bogów, a ponieważ był
przebiegłym plotkarzem zdradził tajemnicę Zeusa. Bogowie nie mogli za karę uśmiercić Syzyfa, gdyż ten
uwięził Tanatosa, został więc wtrącony do Tartaru, skąd uciekł podstępem. Wtedy został ukarany
wieczną i bezużyteczną pracą. Syzyf ma za zadanie wtoczyć na górę wielki głaz, który jednak przed
wierzchołkiem zawsze wymyka mu się z rąk i staczał się na sam dół zbocza. Z tego mitu wywodzi się
powiedzenie Syzyfowe prace. Syzyf w późniejszym czasie miał też wnuka Bellerofonta, który zabił przez
nieostrożność swojego brata.
W mieście Efyrze, w zakątku Argos, gdzie dobrej nie braknie paszy dla koni,
żył Syzyf najprzebieglejszy wśród ludzi, syn Ajolosa.
Ów Syzyf miał także syna Glaukosa, a zaś z Glaukosa zrodzony był Bellerofont bez skazy.
Tego pięknością bogowie i pełną powabu siłą obdarowali.
(Homer - Iliada, Pieśń VI)
Współcześnie określenie syzyfowa praca oznacza ciężką, bezcelową pracę, nie mającą końca, z góry
skazaną na niepowodzenie.
Dla starożytnych los Syzyfa był zapewne głównie przestrogą, by szanować bogów - jest to przecież
kolejny buntownik przeciw boskiej władzy, ale pokolenia późniejszych odbiorców odczytały mit o
Syzyfie jako obraz absurdu ludzkiego istnienia. Ludzkie życie jest jak trud Syzyfa, bez sensu, podległe
wyższym siłom. Syzyf stał się swoistym symbolem ludzkiego heroizmu i wytrwałości. Uosabia trud i
bunt walczącego z bogami o swoją godność.
Niobe - w greckiej mitologii córka Tantala i Tajgety, żona króla Teb Amfiona, siostra Pelopsa, matka 7
córek i 7 synów, zwanych Niobidami.
Obraziła bogów swoją pychą. Szczyciła się posiadaniem licznego potomstwa i wynosiła się ponad Latonę
(Leto), matkę Apollina i Artemidy. Zniewagę swojej matki pomściły jej dzieci, zabijając z łuków
Niobidów na oczach Niobe. Po tym zdarzeniu bardzo rozpaczającą Niobe Zeus zamienił w skałę (góra
Sipylos w Azji Mniejszej). Interpretowane jest to jako skamienienie z rozpaczy i bólu. Jest to częsty
motyw w sztuce antycznej (dramat m.in. Ajschylos, Sofokles, rzeźba, malarstwo wazowe) oraz
współczesnej (J. L. David, Tintoretto).
Danae (gr. Δανάη) – postać z mitologii greckiej. Córka Akrizjosa, króla Argos i Eurydike córki
Lakedajmona i Sparty. W związku z przepowiednią, że zginie z ręki wnuka, Akrizos zamknął Danae w
spiżowej komnacie. Jednak za sprawą Zeusa, który przyjął postać złotego deszczu, Danae została matką
herosa Perseusza. Król dowiedziawszy się o tym kazał zamknąć Danae z Perseuszem w skrzyni i wrzucić
do morza. Jednak dzięki pomocy Zeusa matka i dziecko przeżyli. Zostali wyłowieni przez Diktysa brata
tyrana Polydektesa, w pobliżu wyspy Serufos. Według jednej z wersji Diktys zaprowadził Danae do
Polydektesa, który poślubił ją. Według innej wersji Polydektes zakochał się w Danae i by uniknąć
obecności jej syna, wysłał go po głowę Meduzy. Podczas jego absencji Polydektes usiłował uwieść
Danae. Po powrocie heros znalazł parę w świątyni modlących się do bogów o pomoc w ucieczce przed
niebezpieczeństwie grożącym z ręki tyrana. Za pomocą głowy Meduzy Perseusz zamienił w kamień
Polydektesa a jego królestwo oddał w ręce Diktysa. Później zawiózł Danae na Argos do jej matki
Eurydike a sam udał sie na poszukiwanie Akrisjosa.
Według mitu italskiego Danae i Perseusz zostali wyłowieni u wybrzeży Lacjum, gdzie Danae wyszła za
Pilumnusa i założyła miasto Ardeę.
Tezeusz (gr. Θησεύς Theseus) – w mitologii greckiej byli dwaj herosi o tym imieniu.
Pierwszy z nich to mityczny syn Posejdona i Ajtry, formalnie syn Egeusza, króla Aten. Wychowywany
poza domem z obawy przed żądnymi tronu synami swojego stryja Pallasa. Jego wejściem w dorosłość
było uniesienie głazu, pod którym Ajgeus zostawił dla niego miecz i sandały.
Przypisuje mu się sześć prac (analogicznych do dwunastu prac Heraklesa), które miał wykonać jeszcze
przed przybyciem do Aten.
Ariadna (gr. Ἀριάδνη Ariadne) – w mitologii greckiej córka króla Krety Minosa i Pasifae, która pomogła
Tezeuszowi wydostać się z labiryntu. Kłębek nici, którą rozwijał chodząc po Labiryncie ułatwił mu
znalezienie drogi powrotnej. Stąd popularny związek frazeologiczny - nić Ariadny.
Tezeusz wracając do Aten, zabrał ze sobą Ariadnę, którą obiecał poślubić, lecz po drodze pozostawił ją
na wyspie Naksos, z rozkazu Dionizosa, który pragnął ją pojąć za żonę.
Inna wersja mitu podaje, że Tezeusz porzucił Ariadnę podczas snu na tejże wyspie z niewiadomych
przyczyn. Dionizos, przejeżdżając ze swoim orszakiem, zobaczył ją śpiącą i zakochał się w niej od
pierwszego wejrzenia. Zabrał ją ze sobą na Olimp i pojął za żonę. Jako dar ślubny ofiarował jej
wykonany przez Hefajstosa złoty diadem, który później stał się konstelacją niebieską zwaną Korona
Północną.
Dejanira to w mitologii greckiej córka Ojneusa, króla Kalidonu i Altai, jej ojcostwo jest też
przypisywane Dionizosowi. Została ona żoną Heraklesa, który pokonał innych zalotników ubiegających
się o jej rękę.
Kiedy centaur Nessos próbował porwać Dejanirę, został śmiertelnie raniony przez Heraklesa z łuku
strzałą zatrutą krwią Hydry. W zemście, Nessos polecił Dejanirze sporządzić miksturę ze swojej krwi,
mówiąc, że jeśli umoczy w niej koszulę Heraklesa, zapewni sobie jego wierność (według innej wersji,
ofiarował wełnę zanurzoną w swojej krwi w tym samym celu). Zazdrosna o podboje miłosne Heraklesa,
Dejanira skorzystała w końcu z rady Nessosa i sporządziła koszulę, w której Herakles miał składać ofiarę
Zeusowi ("koszula Dejaniry"). Po założeniu koszuli, zatruta krew Nessosa zaczęła palić i zżerać ciało
Heraklesa. Herakles próbował zerwać koszulę, lecz odrywał ją z kawałkami ciała. W celu ukrócenia
cierpień, Herakles spalił się na stosie, dostając się następnie na Olimp jako nieśmiertelny bóg. Dejanira
natomiast popełniła samobójstwo.
Herakles (gr. Ἡρακλῆς lub Ἡρακλέης Heraklees, a także łac. Herkules) to jeden z herosów w mitologii
greckiej, syn Zeusa i zwykłej śmiertelniczki Alkmeny. W mitologii rzymskiej jego odpowiednikiem jest
Herkules. Znany był z wielkiej siły, męstwa, zapaśnictwa i umiejętności wojennych, zwłaszcza celnego
strzelania z łuku. Lubiany przez Zeusa i Atenę, był prześladowany przez zazdrosną Herę.
1. Zabicie lwa nemejskiego
2. Zgładzenie hydry lernejskiej
3. Schwytanie łani kerynejskiej
4. Schwytanie dzika erymanckiego
5. Oczyszczenie stajni Augiasza
6. Przepędzenie ptaków stymfalijskich
7. Schwytanie byka kreteńskiego
8. Schwytanie klaczy Diomedesa
9. Zdobycie przepaski Hippolity (królowej Amazonek)
10. Uprowadzenie trzody Geriona
11. Przyniesienie złotych jabłek z ogrodu Hesperyd
12. Pojmanie Cerbera
Temida - bogini sprawiedliwości i praw, córka Uranosa i Gai, druga żona Zeusa. Ze związku z nim
narodziły się: trzy Hory i trzy Mojry, a także dziewica Astraja (uosobienie Sprawiedliwości) oraz nimfy
rzeki Eridanos. Niektórzy przypisują, że owocem tego związku miały być Hesperydy.
Według mitografów i filozofów Temida miała być główną doradczynią Zeusa. Przypisuje się jej między
innymi, że to ona radziła Zeusowi wziąć skórę z Amaltei. Według niektórych, to ona miała być
pomysłodawczynią wywołania wojny trojańskiej. Jako jedyna z pierwszej generacji bóstw, pozostała na
Olimpie. Temida była przedstawiana z rogiem obfitości, z wagą i mieczem; niekiedy z opaską na oczach
(stąd ślepa Temida, ślepe prawo). Na Temidę mówiono również Temis.
Nike (gr. Νικη) - w mitologii greckiej skrzydlata bogini zwycięstwa, córka tytana Pallasa i bogini
podziemnej rzeki Styks, zdobiąca często pomniki upamiętniające słynne zwycięstwa odniesione w
bitwach. Towarzyszyło jej w boju rodzeństwo: Zelos - współzawodnictwo, Kratos - siła i Bia - przemoc.
Należała do pierwszego, starszego od Olimpijczyków pokolenia bogów. Przedstawiano ją jako młodą
kobietę ze skrzydłami i gałązką oliwną w dłoni. Posąg Nike znajduje się w paryskim Luwrze. Jej
atrybutem była gałązka oliwna. Jest opiekunem sportowców i wojowników.
Jej odpowiednikiem w mitologii rzymskiej jest Wiktoria.
Postać Nike została przejęta w chrześcijaństwie. Wczesnym przykładem adaptacji jest mozaika w
bazylice akwilejskiej (około 315 r.) gdzie postać Nike stoi pomiędzy koszem chleba i kielichem, powiewa
nad nimi wieńcem oraz palmą na znak, że dary eucharystyczne wyobrażają zbawcze zwycięstwo
Chrystusa.[1]
Najbardziej znane przedstawienia:




Nike z Olimpii Pajoniosa z Mende
Nike z Samotraki
Nike z Delos
Warszawska Nike
Mojry (gr. Μοῖραι Moirai) – w mitologii greckiej boginie losu, utożsamiane przez Rzymian z Parkami.
U różnych poetów miały inne genealogie. U Homera jest jedna Mojra, natomiast według Hezjoda były
one trzema córkami Zeusa i Temidy, noszącymi imiona: Kloto, Lachesis i Atropos. Symbolizowały
starogreckie pojęcia filozoficzno-mitologiczne dotyczące losu ludzkiego i porządku świata. Ich siostrami
były Hory i Charyty. Były boginiami życia i śmierci, znały przyszłość i były niezależne od decyzji Zeusa.
Pierwotnie mojra było raczej pojęciem filozoficznym i oznaczało przeznaczenie i los człowieka oraz
ogólne, nieubłagane prawa świata. Każda istota ludzka od narodzin miała swoją mojrę, określającą
długość życia oraz szczęście i nieszczęścia jakie ją spotkają. Ta "indywidualna" mojra stanowiła część
losu całego świata i w tym znaczeniu bezosobowa mojra była nieubłagana jak przeznaczenie. Mojra
oznaczała prawa, których nawet bogowie nie mogli omijać, nie narażając porządku świata na
niebezpieczeństwo. Z czasem wyobrażenie Mojry przyjęło postać pojedynczego bóstwa, które było
personifikacją przeznaczenia człowieka, a później trzech sióstr - prządek losu człowieka, które mieszkały
w pałacu w sąsiedztwie Olimpu, czuwając nad życiem każdego człowieka. Mojry pojawiły się w kulcie
greckim bardzo wcześnie, ale nigdy nie miały one mitu w ścisłym znaczeniu tego słowa.
Orfeusz (gr. Ὀρφεύς Orpheus) w mitologii greckiej to syn boga Apollina i muzy Kaliope. Pochodził z
Tracji. Wymienia się go niekiedy jako władcę jednego z ludów tej górzystej krainy. Uważany za
największego śpiewaka, muzyka i poetę greckiego. Wtórował on swej pieśni grą na lirze lub kitarze, którą
ulepszył, powiększając liczbę jej strun z siedmiu do dziewięciu.
Mity wspominają o cudownym oddziaływaniu śpiewu Orfeusza. Jego muzyka oddziaływała nie tylko na
ludzi: mogła ona uśmierzać huczące fale morza i sprawiała, że ku śpiewakowi pochylały się drzewa, a
dzikie bestie szły za nim łagodne jak baranki.
Orfeusz jest również uważany za twórcę orfizmu, mistycznego nurtu religijnego, którego głównym
elementem była wiara w wędrówkę dusz, czyli metempsychozę.[1]
Tartar (gr. Τάρταρος Tartaros) – w mitologii greckiej to była najmroczniejsza i najniższa część krainy
podziemia, gdzie przebywały dusze skazanych na wieczne cierpienie.
Odległość Tartaru od Hadesu była równa odległości między niebem a ziemią. Hezjod pisze, że kowadło z
brązu zrzucone z nieba osiągnie ziemię po dziewięciu nocach i dniach. Na męki w Tartarze skazani byli
m.in. Syzyf, Tantal, Iksjon, Tytios i Danaidy. U niektórych poetów Tartar to syn Gai i Aithera, ojciec
Tyfona i Echidny, bóg personifikujący otchłanie podziemi i ich najstarszy opiekun, obalony przez
Hadesa.
Hades (gr. Ἅιδης, także Ἀίδης Aides - "niewidziany") — w mitologii greckiej oznacza zarówno państwo
zmarłych, jak i boga–władcę tego podziemnego świata zmarłych.
Hades był bogiem świata podziemnego i umarłych; nazywany był także Plutonem (gr. Πλούτων, od
wyrazu πλοῦτος plutos — "bogactwo") i pod tym imieniem występował w mitologii rzymskiej (łac.
Pluto). Imię to nadane mu zostało ze względu na niezmierzone bogactwa świata podziemnego. Nazywano
go także Agesandros (Ἀγήσανδρος — "prowadzący ludzi"). Hades był jednym z 12 bogów olimpijskich,
mimo że nie uczestniczył w biesiadach olimpijskich.
Hades był synem tytana Kronosa i Rei oraz bratem Zeusa, Posejdona, Demeter, Hestii i Hery. Uprowadził
z ziemi Persefonę, córkę Demeter która później została jego małżonką. Jego atrybutami były berło i
klucze. Przy boku zawsze miał Cerbera — trzygłowego psa.
Cerber (gr. Κέρβερος Kerberos) – w mitologii greckiej trzygłowy pies, który strzegł wejścia do świata
zmarłych.
Potocznie coś lub ktoś czujnie i zajadle broniący dostępu do czegoś.
Hezjod (Teogonia 311) przedstawiał go jako bestię o spiżowym głosie i pięćdziesięciu głowach. Dopiero
u późniejszych autorów Cerber miał trzy, dwie, a nawet tylko jedną głowę, nie wpuszczał do Hadesu
żywych i nie wypuszczał zmarłych. Jednak Orfeusz udobruchał go śpiewem i grą na lirze. Sybilla
prowadząc Eneasza uśpiła Cerbera ciastkiem z makiem i miodem (Wergiliusz, Eneida 6, 417-25).
Ujarzmienie i wyprowadzanie go na ziemię było ostatnią z 12 prac Heraklesa. Uważany był za syna
Echidny i Tyfona oraz za brata Ortrosa. Cerber występuje często w rzeźbie antycznej i malarstwie
wazowym. W micie o 12 pracach Heraklesa przedstawiony był jako trzygłowy pies o wężowej sierści.
Charon (gr. Χάρων) – duch związany ze śmiercią występujący w mitologii greckiej i etruskiej.

W mitologii greckiej: duch świata podziemnego, syn Erebu i Nyks. Był przewoźnikiem dusz
zmarłych przez mityczną rzekę Styks. (W innych wersjach mitu Styks nazywa się Acheron i
czasem jest jeziorem lub bagnem, co wynika z tego, że poszczególne państwa-miasta starożytnej
Grecji różniły się nieco kulturą). Jego powinnością było przeprowadzenie ich przez bagniska tu na
drugi brzeg rzeki zmarłych. Był to posępny starzec, bezwzględny i bezlitosny. Nikt żywy nie miał
wstępu do jego łodzi (kilka razy zdarzyło się odstępstwo od tej zasady ale zawsze ponosił za to
karę, np. za przewiezienie Heraklesa musiał spędzić rok zakuty w łańcuchy), podczas podróży
dusze zmarłych musiały wiosłować, a Charon sterował łodzią. Za swe usługi pobierał opłatę –
monetę o wartości 1 obola, dlatego zgodnie ze zwyczajem obowiązkiem rodziny było
umieszczanie monety w ustach zmarłego.
W sztuce przedstawia się Charona jako brodatego, siwego, szpetnego starca ubranego w strój niewolnika
(z jednym rękawem) i okrągły kapelusz podróżny. Często stoi w łodzi z wiosłem.

W mitologii etruskiej Charon to demon śmierci, który zabijał konającego człowieka i ciągnął go
do Podziemia. Przedstawiany był z potężnym młotem w dłoni, z wężami zamiast włosów, często
ze skrzydłami.

Mylène Farmer w swoim teledysku A quoi je sers, płynący łodzią człowiek okazał się Charonem.
Leta
Z Wikipedii
(Przekierowano z Lete)
Skocz do: nawigacji, szukaj
W mitologii greckiej Leta lub Lete (gr. Λήθη Lethe: "zapomnienie") – jedna z kilku rzek Hadesu.
Wypicie wody z niej miało powodować całkowitą utratę pamięci. Niektóre greckie wierzenia mówiły o
tym, że dusze musiały to czynić przed reinkarnacją, aby nie pamiętać swoich przeszłych żywotów.
Platon w Fajdrosie - wspomina o tym, jak to kosztując wody ze źródeł niepamięci - dusza traciła pamięć
tego wszystkiego, co widziała wraz z bogami.
Styks (gr. Στύξ) – w mitologii greckiej główna rzeka w podziemnym świecie, przez którą miała
przeprawić się każda zmarła dusza w drodze do krainy o nazwie Hades. Przez Styks przewoził Charon.
Rzeka wypływała z Oceanu. Wpadały do niej wody rzeki Kokytos. Starożytni wyobrażali sobie Styks
jako nimfę, córkę Oceanu i Tethys. Miała ona być matką Zelosa, Nike, Bii i Kratosa. Przyszła jako
pierwsza z pomocą Zeusowi wysyłając swoje dzieci przeciw Tytanom. W dowód wdzięczności Zeus
pozwolił im na stałe zostać przy sobie, a Styks stała się bóstwem, na które składano najuroczystsze
przysięgi.
Styks - strumień w północnej Arkadii, który spływał po stromej skale i wpadał do rzeki Krathis.
Starożytni przypisywali wodzie z tego stumienia właściwości szkodliwe dla zdrowia. Miało to
spowodować nadanie rzece Podziemia tej samej nazwy
Kokytos zwany także Cocytus (gr. Κωκυτός) - w mitologii greckiej rzeka lamentu znajdująca się w
Hadesie. Opływała podziemia, tworząc Jezioro Stygijskie. Umarli, którzy nie byli w stanie zapłacić
Charonowi za przewóz przez Styks, musieli wędrować jej brzegiem przez sto lat. Od niej brała początek
rzeka Lete, a jednym ramieniem wylewał się w jej koryto Styks.
Nimfy (gr. νύμφαι nymphai, l. poj. νύμφη nymphe - "dziewczyna, narzeczona"; łac. nymphae) - w
mitologii greckiej i rzymskiej śmiertelne boginki niższego rzędu, opiekunki miejsc, które zamieszkiwały.
Pomimo tego, że umierały, były istotami długowiecznymi i wiecznie młodymi. Homer przedstawiał je
jako córki Zeusa. Przedstawiano je jako piękne kobiety. Mieszkały we wsiach, lasach i wodach. Były
duchami pól i ogólnie całej przyrody. Stanowiły uosobienie jej płodności i wdzięku. Zamieszkiwały
groty, gdzie spędzały czas przędąc i śpiewając.
Nimfy nie stanowiły grupy jednorodnej. Dzieliły się na różne grupy w zależności od miejsca
zamieszkania.
Nimfy były często żonami herosów lub założycieli miast. Często pojawiały się w mitach o tematyce
miłosnej. Zwykle ich kochankami byli: Pan, Satyrowie, Priap, którzy uosabiali męskie siły w przyrodzie.
Były także wybrankami większych bogów, jak: Zeus, Apollo, Hermes, Dionizos. Nimfy często
zakochiwały się i uprowadzały młodzieńców np. Hylasa.
Opiekowały się boskimi niemowlętami jak Zeus czy Dionizos, np: Almatea.
Najbardziej znanymi nimfami były: Dafne, Echo i Kalipso. W wiekach późniejszych nimfy stały się
częstym tematem wierszy i dramatów. Od ich nazwy wywodzą się terminy nimfomania, nimfetka i
nimfofilia.
Dionizos (gr.: Διώνυσος lub Διόνυσος, Dionysos) zwany też Βάκχος Bakchos - według mitologii
greckiej bóg urodzaju i winorośli, reprezentujący nie tylko jego upajający wpływ, ale także ten
dobroczynny. Syn Zeusa i śmiertelnej kobiety Semele. Jego kult przywędrował do Grecji ze Wschodu, z
Tracji, około VI wieku p.n.e. Na cześć Dionizosa odbywały się Dionizje.
Rzymskim odpowiednikiem Dionizosa jest Bachus (Bacchus). Malarz Tycjan uwiecznił na obrazie
Bachus i Ariadna.
Demeter (gr. Δημήτηρ) – w mitologii greckiej bogini płodności, rolnictwa i urodzaju. Demeter była
córką Kronosa i Rei, siostrą Hery i Zeusa (z którym miała dwie córki, Persefonę i Hekate).
Jedno z najstarszych bóstw greckich, znane od II tysiąclecia p.n.e., zwano ją "Matką Bożą" i "Panią
Obfitości", jej atrybutem był kłos zboża. Na jej cześć odbywały się misteria eleuzyjskie. W IV w. p.n.e.
Izokrates przypisał jej dwa dary, którymi obdarowała Ateńczyków: umiejętność uprawy roli i
odprawiania misteriów. Ci, którzy zdecydowali się poddać obrzędom wtajemniczenia, otrzymywali
nadzieję na lepszą wieczność. Misteria odbywały się w sanktuarium Demeter, w Eleuzis, nieopodal Aten.
Dopiero Teodozjusz I Wielki w 391 zakazał kultów pogańskich, co położyło kres misteriom eleuzyjskim.
W 396 pożar wzniecony przez wojska Alaryka strawił sanktuarium.
Jednak kult bogini nie wygasł tak łatwo. Jeszcze w XIX w. wieśniacy w okolicach Eleuzis wieńczyli
kwiatami posągi pewnej świętej Demeter, której obecność Kościół ledwo tolerował, co miało im
zapewnić dobre plony. Obecnie w Grecji patronem rolnictwa jest niejaki święty Demetrios.
Jednym z najstarszych dokumentów literackich jest homerycki "Hymn do Demeter", datowany na około
VII w. p.n.e.
Demeter była utożsamiana z rzymską boginią Ceres.
Feniks (gr. foinix, łac. phoenix) - mityczny ptak, uznawany za symbol Słońca, wiecznego odradzania się
życia.
Był znany wszystkim pisarzom starożytności klasycznej, poczynając już od Herodota, według którego
miał przybywać z Arabii co 500 lat.
Według innych pisarzy był to ptak indyjski o purpurowo-złotym (ognistym) upierzeniu, który przebywał
w powietrzu 500 lat, następnie miał przylatywać do Heliopolis w Egipcie, gdzie spalał się jakoby na
ołtarzu świątyni na popiół. Już następnego jednak dnia miał się odradzać z popiołów (powiedzenie "jak
feniks z popiołów"), a trzeciego - zupełnie dorosły - pozdrowiwszy kapłana, miał odlatywać na kolejne
500 lat. Według jeszcze innych pisarzy zjawiał się co: 1461 i 7006 lat.
Według niektórych to greckie podanie jest być może związane ze świętą egipską czaplą, która jest
symbolem wiecznie się odradzającego wschodzącego Słońca. Jej złote i purpurowe upierzenie
symbolizowało wschód Słońca w Egipcie.
Feniks najczęściej był portretowany na tle Słońca ze skrzydłami wzniesionymi do lotu.
Podobno Feniks siadał tylko na drzewie Paulownia cesarska, bo to drzewo posiada zdolność odradzania
się ze ściętego pnia.
Eros (gr. Ἔρως) to w mitologii greckiej bóg miłości i namiętności seksualnej.
Istnieją różne wersje co do jego pochodzenia: miał być on pierwszym z bogów, rówieśnikiem Gai,
którego obecność musiała być konieczna do zrodzenia się pozostałych bogów, lub też synem Afrodyty i
Aresa oraz Hermesa. (Homoseksualizm obu bogów nie przeszkadzał w stworzeniu nowego boga).
Przedstawiany był jako uskrzydlony piękny młodzieniec z łukiem i strzałą, którą godzi w zakochanych,
by ich ze sobą złączyć. W czasach późniejszych przedstawiany jako pulchne niemowlę z łukiem i
strzałami. Jego odpowiednikiem w mitologii rzymskiej jest Amor lub Kupidyn.
Od imienia Erosa pochodzi słowo erotyka.
W mitologii greckiej imię Pigmalion odnosi się do dwóch postaci.
Pierwszą był król Cypru, który zakochał się w wyrzeźbionym przez siebie posągu kobiety z kości
słoniowej. Dał jej na imię Galatea. Modlił się do Afrodyty, bogini piękna i miłości, o ożywienie posągu.
Bogini ulitowała się nad samotnym i nieszczęśliwie zakochanym artystą, spełniając jego prośbę.
Pigmalion wkrótce poślubił Galateę.
Inną postacią o tym imieniu występującą w greckiej mitologii jest syn Belosa, władca fenickiego miasta
Tyr, który popełnił zbrodnię zabijąjąc dla zysku męża swojej siostry Dydony. Z tego powodu Dydona
musiała zbiec do Afryki, gdzie założyła miasto Kartaginę.
Afrodyta (gr. Ἀφροδίτη Aphrodite) – w mitologii greckiej bogini piękna, kwiatów, miłości i pożądania.
Hezjod pisał w Teogonii, że kiedy odcięte sierpem genitalia Uranosa (pokonanego przez Kronosa gdy
"roztaczał się nad Gaią jak niebo nad ziemią") wpadły do morza w pobliżu Cypru, woda otoczyła je białą
pianą. Z piany morskiej wyłoniła się przepiękna Afrodyta. Jej narodziny nie mogły być przypadkowe,
gdyż na brzegu oczekiwały już na nią: Wdzięki, Uśmiechy i Igraszki – wesołe i miłe bóstwa – Charyty,
które odtąd zawsze towarzyszyły jej i służyły. Według Homera była córką Zeusa i Diony. Ucieleśnienie
piękna kobiecego. Jej atrybutem był rydwan zaprzężony w gołębie. Była żoną Hefajstosa, ale epizod z
Aresem świadczy, że nie była zbyt wierna (z tego związku zrodzili się Deimos, Fobos, Harmonia, Eros i
Anteros). Hefajstos ukrył w łożu pułapkę z mocnej, metalowej sieci i schwytał w nią Afrodytę z Aresem.
W konkursie piękności między Herą, Ateną i Afrodytą, ta ostatnia obiecała Parysowi Helenę, żonę
Menelaosa ze Sparty, za tytuł najpiękniejszej (jabłko niezgody), czym przyczyniła się do rozpętania
wojny trojańskiej. W wojnie starała się sprzyjać Trojanom.
Afrodycie zwykle towarzyszyły Charyty – Eufrosyne, Aglaja i Talia.(Taleja)
Według jednego z mitów, Afrodyta narodziła się, wyłaniając się z morskiej piany u wybrzeży Cypru,
niedaleko Pafos, stąd też inne jej określenie Cypryda (Kipryda). Dlatego głównym miejscem kultu
Afrodyty był Cypr, a jej przydomki to Afrogeneja (zrodzona z piany morskiej) i Anadyomene
(wynurzająca się z fal morskich). Jednym z atrybutów bogini była róża.
Starożytni nadawali Afrodycie różne przydomki np. Afrodyta Acidalia, Anadyomene (Ἀναδυομένη),
Cytherea (Κυθήρεια), Despina (Δέσποινα), Kypris (Κύπρις), Epitragidia, Skotia (Σκοτία), Basilis
(Βασιλίς), Persephaessa (Περσεφάεσσα), Pandemos (Πάνδημος), Urania, Apatura itp.
W mitologii rzymskiej odpowiedniczką Afrodyty była Wenus.
Hefajstos (gr. Ἥφαιστος Hephaistos) – w mitologii greckiej jest to bóg opiekun ognia, kowali i
złotników. Hefajstos był synem Zeusa i Hery. Pracował w kuźni, którą najczęściej umieszczano we
wnętrzu wulkanu Etny. Dziełem Hefajstosa były zeusowe pioruny, tarcza i berło Zeusa, zbroja Achillesa,
strzały Erosa. Hefajstos był kulawy, ponieważ kiedyś w gniewie Hera zrzuciła go z Olimpu na wyspę
Lemnos i wówczas złamał nogę. Mąż pięknej i niewiernej Afrodyty.
Był czczony na wyspach wulkanicznych (Lemnos, Sycylia). Był najlepszym kowalem w wnętrzu
wulkanu Etna. Odpowiednikiem w mitologii rzymskiej był Wulkan.
Hermes (gr. Ἑρμῆς) jest w mitologii greckiej jednym z 12 bogów olimpijskich. Bóg wędrowców,
złodziei i podróżujących. Posłaniec boży. Syn Zeusa i Tytanki Mai, jest bratem Dionizosa, Hefajstosa,
Ateny, Afrodyty, Apolla i innych. Patron wędrowców, złodziei, handlu, kupców, oraz posłańców. Urodził
się w górach Kyllene w Arkadii, gdzie były główne ośrodki jego kultu. Hymn homerowy do Hermesa
opowiada, że jako niemowlę ukradł Apollinowi stado krów, sprytnie myląc ślady. Następnie podarował
bratu lirę z jelit cielęcych i skorupy żółwia, czym złagodził gniew Apollina. W zamian otrzymał jako
oznakę władzy laskę herolda, zwaną kaduceuszem (kerykejonem), oplecioną dwoma wężami,
uśmierzającą spory i kłótnie.
Na początku swojego pobytu na Olimpie okradł większość bogów. Został stamtąd wypędzony, ale bogom
zaczęło go brakować, ponieważ miał w sobie tyle młodości i wdzięku, że Olimp zdawał się być bez niego
pusty i smutny. Dzięki decyzji Zeusa powrócił na Olimp.
Odprowadzał zmarłych do Hadesu, zsyłał ludziom marzenia senne. Był wysłańcem i ambasadorem
Zeusa, posłańcem i gońcem bogów z Olimpu.
Atrybutami Hermesa są: kaduceusz, podróżny kapelusz ze skrzydłami - petasos. Jego atrybutem były
też sandały ze skrzydłami, dzięki którym przemieszczał się z miejsca na miejsce.
Z Afrodytą miał dziecko o imieniu Hermafrodyt
Z inną kobietą - nimfą rzeczną, spłodził Pana - dziwne stworzenie, o owłosionej skórze, koźlich nogach i
rogach, capiej bródce i szpiczastych uszach. Jednak według niektórych podań ojcem Pana był Zeus.
Hermesowi przypisywano także wynalezienie pisma i liczb, ćwiczeń gimnastycznych (był więc również
bóstwem opiekuńczym palestry). Jako że był patronem podróżnych, stawiano mu przy drogach pomniki
zwane hermami, tj. słupy zwieńczone rzeźbą przedstawiającą głowę Hermesa.
Przydomkiem Hermesa był Krioforos. Hermes Krioforos to po prostu dobry pasterz z barankiem na
ramionach. Święto ku jego czci obchodzono szczególnie w Arkadii.
Rzymianie utożsamiali go z Merkurym.
To tyle niema chyba 3 ale dasz
rade ;)
Robiłem to 20 min 