1. 2. Najważniejsze wydarzenia w dziejach geologicznych Europy i Polski 1. Cele lekcji a) Wiadomości Uczeń: - wie, czym zajmuje się geologia historyczna, - potrafi wymienić ery w historii Ziemi, - wie, co wydarzyło się w danej erze, - potrafi podać przykłady najważniejszych wydarzeń w danej erze. b) Umiejętności Uczeń potrafi: - scharakteryzować najważniejsze wydarzenia w dziejach geologicznych Europy i Polski, - scharakteryzować procesy wewnętrzne występujące w każdej erze, - określić cechy rozwoju życia w poszczególnych erach. 2. Metoda i forma pracy Pogadanka, karta pracy ucznia, opis, praca z całą klasą, praca indywidualna. 3. Środki dydaktyczne Podręcznik, okazy skamieniałości, okazy skał, mapa geologiczna Europy i Polski, atlas, tablica stratygraficzna 4. Przebieg lekcji i. a) Faza przygotowawcza Nauczyciel przygotowuje środki dydaktyczne. Nauczyciel wita się z uczniami, podaje temat lekcji: Najważniejsze wydarzenia w dziejach geologicznych Europy i Polski. ii. b) Faza realizacyjna 1. Nauczyciel charakteryzuje dzieje Ziemi. Wymienia poszczególne ery: archaik, proterozoik, paleozoik, mezozoik, kenozoik. Uczniowie przy pomocy tabeli stratygraficznej podają czas trwania danej ery. Uczniowie mają za zadanie ustalić nazwę ery i okresu, w którym żyjemy i odpowiedzieć na pytanie, jaki jest czas trwania tej ery? Nauczyciel sprawdza wykonanie zadania wśród kilku wybranych osób. 2. Era prekambryjska. Nauczyciel wymienia zjawiska, które zachodziły w erze prekambryjskiej na obszarze dzisiejszej Europy i Polski. Nauczyciel, wykorzystując okazy skał, charakteryzuje skały występujące w prekambrze (granity, gnejsy, łupki krystaliczne). Uczniowie opisują proces tworzenia się tych skał na podstawie informacji z poprzedniej lekcji. Wspólnie z nauczycielem opisują proces formowania się skorupy ziemskiej. Uczniowie, korzystając ze słownika geograficznego, zapisują w zeszytach definicje pojęć: tarcza krystaliczna, platforma i płyta. 3. Era paleozoiczna. Nauczyciel podkreśla występujące w tym czasie silne ruchy górotwórcze. Nauczyciel wymienia nazwy tych ruchów (fałdowania kaledońskie i hercyńskie) i na przykładzie mapy geologicznej i atlasu przedstawia górotwory Europy pochodzące z tych fałdowań. Nauczyciel wypisuje na tablicy obszary fałdowań. Uczniowie wykonują zadanie 1 (załącznik 1). 4. Era mezozoiczna. Nauczyciel podkreśla wielką zmienność rozkładu lądów i mórz na Ziemi spowodowaną ruchami płyt litosfery. Wyjaśnia rozpoczynający się wówczas proces orogenezy alpejskiej. Nauczyciel opisuje rozwój życia na Ziemi, podkreślając dominację płazów i gadów w erze mezozoicznej. 5. Era kenozoiczna. Nauczyciel przedstawia przy pomocy atlasu rozkład lądów i mórz ery kenozoicznej. Podkreśla, że jest to najkrótsza era i trwa nadal. Uczniowie za pomocą tabeli stratygraficznej dzielą erę kenozoiczną na okresy. Charakteryzują poszczególne okresy posługując się podręcznikiem i atlasem. Nauczyciel kontroluje prace uczniów. Nauczyciel wymienia najważniejsze procesy zachodzące w tej erze: orogeneza alpejska, rozwój ssaków. iii. c) Faza podsumowująca Nauczyciel podaje treść zadania domowego (załącznik). 5. Bibliografia 1. Atlas geograficzny, Państwowe Przedsiębiorstwo Wydawnictw Kartograficznych im Eugeniusza Romera, Warszawa – Wrocław 1990. 2. Flis J., Szkolny słownik geograficzny, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1985. 3. Modzelewska B., Piełowska E., Podstawy geografii fizycznej i geologii dla klasy I i II liceum ogólnokształcącego, Stowarzyszenie Oświatowców Polskich, Toruń 1999. 4. Stankowski W., Geografia fizyczna z geologią, Podręcznik dla szkoły średniej, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1994. 6. Załączniki i. a) Karta pracy ucznia Załącznik 1 Zadanie 1. Na podstawie mapy geologicznej w atlasie wpisz do tabeli przykłady gór, które były fałdowane podczas orogenez paleozoicznych i alpejskiej na obszarze dzisiejszej Europy i Polski. Fałdowanie: kaledońskie hercyńskie Europa Polska alpejskie ii. b) Zadanie domowe Uzupełnij tabelę. Tabela 1. Najważniejsze wydarzenie danej ery w Europie era wydarzenie kenozoiczna mezozoiczna paleozoiczna proterozoiczna archaiczna iii. c) Karta pracy nauczyciela Fałdowanie kaledońskie objęło: Appalachy, Szkocję, Skandynawię, Środkową Azję. Fałdowanie hercyńskie objęło obszary Środkowej Europy, Ural, obszary Środkowej Azji, ponownie Appalachy i góry Wododziałowe w Australii. 7. Czas trwania lekcji 45 minut 8. Uwagi do scenariusza brak