Praca licencjacka Renata Dowejko -
advertisement
Wstęp Turystyka jest formą czynnego wypoczynku, wyjazdów poza miejsce stałego pobytu lub wędrówki w celach krajoznawczych, rozrywkowych i wypoczynkowych1. Jest popularnym sposobem spędzania wolnego czasu. Ma duży wpływ na życie każdego człowieka oraz na rozwój gospodarczy miejscowości, czy też regionu. Dzięki turystyce człowiek regeneruje siły fizyczne i psychiczne, poznaje świat oraz kształtuje swoją osobowość. Stanowi ona także formę działalności gospodarczej, w ramach której wykształciły się różne usługi turystyczne oferowane podróżnym. Największe znaczenie mają usługi gastronomiczne i noclegowe. Czynnikiem ważnym dla wyboru miejsca, do którego zmierza turysta, są naturalne oraz antropogeniczne walory turystyczne oraz kulturowe. Unikatowe walory przyrodniczo-krajobrazowe przy odpowiedniej promocji i rozwinięciu infrastruktury, mogą przyciągać turystów krajowych i zagranicznych, przynosząc tym samym niezmierne korzyści lokalnej społeczności, a także tworzyć nowe miejsca pracy. Decydujący wpływ na rozwój turystyki mają bogactwa naturalne (jeziora, lasy, malowniczy krajobraz) oraz cała infrastruktura turystyczna. Celem pracy jest przedstawienie walorów rekreacyjno- wypoczynkowych w Gminie Węgorzyno. W pracy wykorzystano informacje od mieszkańców gminy, turystów, osób pracujących w obiektach noclegowych i żywieniowych na terenie gminy oraz pracowników Urzędu Miejskiego w Węgorzynie. Niniejsza praca składa się z pięciu rozdziałów oraz wniosków końcowych. Rozdział 1 przedstawia charakterystykę gminy Węgorzyno z wyszczególnieniem walorów turystycznych, krótką historię, a także zabytki gminy. W rozdziale 2 omówiono i scharakteryzowano wybrane obiekty noclegowe występujące w gminie Węgorzyno. Rozdział 3 dotyczy bazy gastronomicznej oraz jej charakterystyki w gminie.. W rozdziale 4 przedstawione zostały walory rekreacyjne gminy Węgorzyno z uwzględnieniem szlaków turystycznych oraz turystyki wodnej. 1 Encyklopedia Popularna PWN 1997r., str. 890 5 Rozdział 5 podsumowuje i ocenia walory rekreacyjno- wypoczynkowe. Oceny dokonano za pomocą ankiety. Podjęto także próbę przedstawienia perspektyw rozwoju turystyki i rekreacji w gminie. Przedstawiono i omówiono wyniki ankiety, przeprowadzonej wśród mieszkańców i turystów gminy Węgorzyno. Pracę zamykają wnioski wynikające z przeprowadzonych badań, a także obserwacji autora. 6 ROZDZIAŁ 1 POŁOŻENIE GEOGRAFICZNE ORAZ WALORY TURYSTYCZNE GMINY WĘGORZYNO 1.1 Usytuowanie i charakterystyka gminy Węgorzyno położone jest na Pojezierzu Ińskim, nad rzeką Golnicą, przy skrzyżowaniu dróg do Łobza, Ińska i Drawska Pomorskiego, oraz przy linii kolejowej Runowo Pom. – Chojnice. Położenie geograficzne wyznaczają współrzędne 15º34′ długości geograficznej wschodniej i 53º34′ szerokości północnej. Miasto wraz z przyległymi miejscowościami zajmuje centralną część województwa zachodniopomorskiego. Najbliższe sąsiedztwo Węgorzyno posiada z miastami: Chociwel 17 km, Łobez 13 km, Drawsko Pom. 21 km, Stargard Szcz. 45 km, Ińsko 18 km. Przeciętna odległość do Szczecina wynosi 75 km, do miejscowości nadmorskich 80 km. Źródło: folder Gminy Węgorzyno Rys. 1. Mapa gminy Węgorzyno 7 Powierzchnia gminy wynosi 256 km², zamieszkuje ją 7.400 mieszkańców2. Pod względem obszarowym, gmina plasuje się po środku wśród gmin województwa zachodniopomorskiego, a pod względem gęstości zaludnienia, należy do gmin o niskim wskaźniku zaludnienia. Sieć osadnicza gminy obejmuje 30 miejscowości. Źródło: folder gminy Węgorzyno Rys. 2. Ludność gminy z podziałem na miasto i wieś Naturalne uwarunkowania sprawiły, że najważniejszą rolę w rozwoju gospodarczym gminy do roku 1990 odgrywa rolnictwo. Od początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku dynamicznie rozwijają się małe i średnie firmy. Obecnie działalność prowadzi ok. 305 podmiotów gospodarczych, najwięcej podmiotów prowadzi działalność usługową i handlową. Zakłady produkcyjne reprezentują m. in. przemysł drzewny, budowlany, mechaniki precyzyjnej. Na terenie gminy występują korzystne warunki do rozwoju przemysłu rolno – spożywczego i przechowalnictwa. Gmina oferuje atrakcyjne, uzbrojone w media, tereny pod inwestycje przemysłowe, w sąsiedztwie bocznicy kolejowej w Runowie Pom. oraz działki malowniczo położone wśród lasów i jezior, idealne dla celów rekreacyjnych i turystycznych3. 2 3 Dane z Działu Ewidencji Ludności przy UM w Węgorzynie. Folder Gminy Węgorzyno 8 1.2. Historia gminy Węgorzyno Herb i nazwa miasta Na XIV – wiecznej pieczęci miejskiej symbole herbowe Borków: stojący pod drzewem wilk w koronie. W XVI w. nastąpiła zmiana herbu, który przedstawiał na puszystej tarczy poziomą wstęgę. Takiego herbu używali właściciele miasta Płot. Świadczy to o ówczesnej przynależności Węgorzyna do panów z Płot. Herb ten utrzymał się do chwili obecnej i przedstawia on na niebieskim polu tarczy jeden (początkowo dwa) poprzeczny, żółty pas na niektórych wersjach herbu pod i nad pasem roślinne motywy4. Źródło: www.wegorzyno.pl Rys. 3. Herb Węgorzyna Nazwa miasta na przestrzeni dziejów przechodziła wiele przeobrażeń. W 1338 r. miasto nazywało się Vangheryn, w 1414 – Wangeryn. Nazwa niezmienna od czasów 4 „Herby miast Pomorza Zachodniego”, Tadeusz Białecki, Szczecin 1991r., s. 146. 9 średniowiecza pochodzi od nazwy osobowej Węgorz, względnie od wyrazu „węgorz”. Nazwa taka „Węgorz” znana jest ze źródeł historycznych i jest zgodna z topografią terenu (jeziora tutejsze obfitują w tę rybę). Forma zgermanizowana – Wangerin. Niedługo po wojnie miasto nosiło przejściowo nazwę Węgorzyn. Rys historyczny Najstarsze ślady osadnictwa na terenach gminy sięgają epoki brązu. W okresie wczesnośredniowiecznym, od VII-XI wieku, wschodnie rubieże obecnej gminy zamieszkiwało słowiańskie plemię Drawnian, a północno-zachodnie rejony plemię Wolinian5. W okresie kształtowania się Księstwa Pomorskiego w XI-XII wieku, nastąpił podział tutejszych ziem i przypisanie ich do trzech powstałych wówczas w okolicy kasztelanii: kamieńskiej, kołobrzeskiej i stargardzkiej. Jednocześnie w ramach tworzenia tych kasztelanii powstały wyodrębnione krainy z ośrodkami władzy grodzkiej, usytuowanymi w Dobrej, Łobzie, Olesznie i Zwierzynku. W obrębie krainy Zwierzynieckiej w XI i XII wieku powstało kilka grodów, wśród nich gród w Węgorzynie – siedziba lokalnych możno – władców, do których należały w części tereny obecnej gminy. W 1257 roku znaczną część krainy Doberskiej i Zwierzynieckiej otrzymał we władanie hrabia Guncelin von Schwerin, który oddał część swoich włości w lenno rodzinie von Wedel z Chociwla. Pod koniec XII stulecia ziemie położone na północny wschód od Węgorzyna, a w XIV w. samo Węgorzyno, znalazły się w rękach wywodzącego się z Łobza rodu von Borków. Jednocześnie południową część terenu obecnej gminy (z Dłuskiem, Ginawą, Podlipcami i Winnikami) zajęli margrabiowie brandenburscy i włączyli te tereny w granice Nowej Marchii. Ten stan rzeczy istniał do upadku Księstwa Pomorskiego w połowie XVII wieku. Wówczas cały teren obecnej gminy włączony został w granice Państwa Brandenburskiego, później Królestwa, Państwa Pruskiego i Rzeszy Niemieckiej. Przed II wojną światową Węgorzyno było miasteczkiem rolniczo- przemysłowym i posiadało 4 hotele, zajazd myśliwski ze strzelnicą oraz ośrodek wodny z kabinami. Lange Straβe (dziś ulica Grunwaldzka) była przed wojną najdłuższą ulicą w miasteczku. „Miasto i Gmina Węgorzyno” Jerzy M. Kosacki, Jan Krzysztoń, Regionalna Pracownia Krajoznawcza, Szczecin 1991., s. 14. 5 10 Dnia 02 marca 1945 roku ulica ta została doszczętnie spalona6. W czasie ofensywy rosyjskiej zniszczeniu i spaleniu uległo również stare miasto. W 1945 roku tereny gminy zasiedlone zostały przez ludność polską. Źródło: Zbiory prywatne p. Mieczysława Kufla Rys. 4,5 i 6. Dzisiejsza ulica Grunwaldzka Do 1975 roku gmina wchodziła w skład powiatu łobeskiego i województwa szczecińskiego. Po ostatniej reformie administracyjnej Polski, gmina Węgorzyno leży w województwie zachodniopomorskim, do roku 2002 należała do powiatu stargardzkiego, obecnie ponownie do powiatu łobeskiego. Fragment wywiadu z p. Józefem Mieczysławem Kuflem, ur. w 1933 r. w Olesku, obecnie zam. w Węgorzynie 6 11 1.3. Walory turystyczne gminy Węgorzyno Walory przyrodnicze Węgorzyno znajduje się w pasie moreny czołowej (1/4 powierzchni gminy) co charakteryzuje się dużym urozmaiceniem powierzchni, wielością jezior – głównie oczka polodowcowe i sporą różnicą wysokości względnych, dochodzących do 60 m. Pozostały teren to morena płaska przecięta jedynie dolinami rzek. Na rzeźbę powierzchni ziemi decydujące znaczenie miało ostatnie zlodowacenie, kiedy to lądolód z północy naniósł różnorodny materiał piaszczysto-gliniasty wraz z okazałymi nieraz głazami. Po ustąpieniu lądolodu przed kilkunastu tysiącami lat zaczęła się kształtować rzeźba terenu7. Gleby zostały wykształcone na glinach i piaskach akumulacji polodowcowej. Tam, gdzie gliny morenowe nie są piaszczyste, występują gleby stosunkowo urodzajne. 35% powierzchni uprawnej zajmują gleby żytnio-ziemniaczane. Pojezierze Ińskie, w obrębie którego leży miasto Węgorzyno, znajduje się w położonej najwyżej części byłego województwa szczecińskiego i zajmuje ponad 750 km² powierzchni. Jest niezwykle urozmaiconą, pod względem rzeźby, moreną czołową, ciągnącą się równolegle do wybrzeża Bałtyku przez całe Pomorze Zachodnie. Na Pojezierzu Ińskim linia główna moreny czołowej zmienia ostrym łukiem kierunek z równoleżnikowego na południowy, by następnie na styku z Wysoczyzną Łobeską zmienić kierunek na północno-wschodni. Tworzy się tutaj jakby węzeł morenowy. Najwyższe wzniesienia pojezierza to: Głowacz (180 m n.p.m.), Smokal (174 m), Góra Bukowa (169 m), Sarnikierz (169 m), Kleszcze (166 m), Wierzchucice (161 m), Orzechy (157 m), Zamczysko (155 m). Wysokości względne dochodzą tutaj do 70-90 m. Miastem, które na terenie Ińskiego Parku Krajobrazowego znajduje się na najwyższym wzniesieniu, jest właśnie Węgorzyno (163 m n.p.m.). Na morenie czołowej i przylegającej do niej morenie dennej Poj. Ińskiego spotykamy dużą liczbę głębokich jezior, których rynny ułożone są prostopadle do głównej linii morenowej. Ich brzegi mają układ niesymetryczny, z jednej strony wznoszą się wysokie wały, zaś z drugiej brzegi są łagodniejsze i niższe. Jezioro Woświn leży na pograniczu moreny dennej i czołowej. Na terenach sandrowych liczba jezior jest dużo mniejsza. Do największych jezior należą: Woświn – 810 ha, Ińsko – 590 ha, Krzemień – 229 ha, Studnia (Wisala) – 7 Opracowano na podstawie „Miasto i Gmina Węgorzyno” J. M. Kosackiego, Szczecin 1991. 12 181 ha. Na północny zachód od Węgorzyna znajdują się: jezioro Mielno – 74 ha, Sambórz Wielki – 51 ha, Okrzeja – 101 ha. Na wschód od Węgorzyna: jezioro Węgorzyno – 68 ha, Zajezierze – 73 ha, Brzeźniak – 99 ha, Zabice – 67 ha. Największa głębia znajduje się na jeziorze Woświn i wynosi ponad 40 m. Jeziora te są polodowcowe typu rynnowego, długie i wąskie. Charakterystycznym tego przykładem jest jezioro Woświn leżące na 79 m n.p.m., głębie 41 m, o głębokości średniej 12,2 m. Do osobliwości zalicza się jeziora lobeliowe, niewielkie zbiorniki z ubogą florą i fauną, ale w przeźroczystej wodzie i piaszczystym dnie. Gmina Węgorzyno leży w dorzeczu rzeki Regi, do której płyną rzeki8: Tabela nr 1 Dopływy Regi w gminie Węgorzyno Lp Nazwa Długość Początek biegu Rzeki w km rzeki 1. Ukleja 48 Jezioro Dłusko 2. Brzeźnicka Węgorza 40 Jezioro Studnica 3. Reska Węgorza 21 Poł-wsch. Od Winnik 4. Golnica 12 Z terenów leśnych błotniste tereny 5. Brzeźnica 4 na zachód od Jankowa 6. Krzeszna 5 Jezioro Przytoń Klimat cechują dość zmienne warunki pogodowe. W porównaniu do pozostałych powiatów województwa, warunki klimatyczne są nieco zróżnicowane ze względów na większą odległość od Bałtyku (ok. 80 km) oraz wysokość nad poziom morza (średnio 80 m). Północno-zachodnia część gminy Węgorzyno (okolice jeziora Woświn, Mielna, Zwierzynka i Mieszewa) należy do gryficko-nowogardzkiej krainy klimatycznej. Średnie roczne opady wynoszą od 550 do 600 mm, średnia roczna temperatura od 7 do 7,6ºC. Ogółem w ciągu roku jest ok. 70 dni ze średnią temperaturą doby ponad 15ºC. Zima trwa 60-80 dni, w tym z pokrywą śnieżną 40-45 dni. Większa część gminy należy do krainy Pojezierze Drawskie o chłodniejszym, wilgotniejszym klimacie i „Miasto i Gmina Węgorzyno” Jerzy M. Kosacki, Jan Krzysztoń, Regionalna Pracownia Krajoznawcza, Szczecin 1991, s. 8 8 13 skróconym okresie wegetacyjnym. Średnie opady roczne od 600 do 650 mm, wiosna rozpoczyna się tutaj około 10 kwietnia, a okres wegetacyjny kończy się przed 1 listopada. Stosunkowo mała liczba dni pochmurnych sprzyja, oprócz innych walorów, doskonałemu spędzaniu urlopu lub wypoczynku. Bardzo przyjemnie jest jesienią, która tu szczególnie bywa długa i słoneczna. Obecna szata roślinna okolic Węgorzyna jest wynikiem zmian jakie zachodziły w klimacie po ustąpieniu lądolodu skandynawskiego, o niszczącym działaniu , u schyłku plejstocenu, 1-12 tysięcy lat temu. W poszczególnych fazach pojawiły się sosny, brzozy, wierzby, leszczyna, lipa drobnolistna. Następnie w okresie ocieplenia pojawiały się masowo dęby, wiązy, jesiony, olchy, cisy, graby i buki. Te ostatnie zajęły duże przestrzenie. Ingerencja człowieka przyczyniła się do zmiany gatunkowej drzewostanu. Np. świerk został wprowadzony na Pomorzu dopiero w ubiegłym wieku. Na terenie gminy najczęściej spotyka się z drzew liściastych buka, a z iglastych sosnę. Właśnie lasy bukowe, sosnowe i świerkowe z domieszką innych drzew z bogatym i zróżnicowanym światem roślinności decydują o wielkiej atrakcyjności tej krainy. Lasy iglaste występują na piaszczystym podłożu, głównie w północnej sandrowej części gminy. Oprócz w/w gatunków, szczególnie w parkach podmorskich, rosną drzewa i krzewy sprowadzane z innych części Europy i świata. Rośnie wiele drzew o wymiarach pomnikowych, głównie w parkach podmorskich, część z nich uznano za pomniki przyrody i objęto ochroną (Cieszyno, Dłusko, Lesięcin, Rogówko, Winniki). Na terenach włączonych do Ińskiego Parku Krajobrazowego rośnie 20 gatunków roślin objętych całkowitą ochroną, m. in. cis pospolity, grzybień biały, pełnik europejski, paprotka zwyczajna, porzeczka czarna, sasanka łąkowa, widłaki, a także wiele roślin rzadkich. Wśród ptaków prym wiedzie orzeł bielik, rybołów, batalion, kanie, łabędzie, kaczki i inne. W lasach żyją dziki, jelenie, sarny, lisy i zające. Inne rzadkie zwierzęta takie jak gronostaje, łasice, kuny, jenoty, także mają swoje siedziby w ostępach leśnych9. Jeziora i rzeki znane są z różnych gatunków ryb. Rzeki stanowią miejsca ich tarlisk. W czystych i głębokich jeziorach występują rzadkie sieje i sielawy. Uważa się, że warunki przyrodnicze i klimatyczne gminy są czynnikami sprzyjającymi rozwojowi turystyki. 9 „13 tras rowerowych wokół Węgorzyna” – przewodnik J. M. Kosacki, 1998 r., s.13. 14 Zabytki gminy Węgorzyno Całe miasteczko, jego zabudowa, układ ulic świadczą o długiej historii miasta, choć jako takich zabytków tutaj nie ma. Stare ciekawsze domy mieszkalne znajdują się przy ul. Drawskiej – z XIX i początku XX w., przy ul. Jagiellońskiej, Kościuszki i Krótkiej (obecnie Ks. Fortunata Sosnowskiego). Ratusz z XIX/XX w. posiada w podziemiach ciekawe piwnice, w których znalazł pomieszczenie klub „Hades”. Kościół został zbudowany z kamienia w XV w., kilkakrotnie płonął i był odbudowywany po pożarze w 1593 roku i w latach 1705-1715, kiedy to otrzymał 40metrowej wysokości ryglową wieżę zakończoną barokowym hełmem. W 1945 r. ponownie spłonął, po wojnie został odbudowany, ale już bez wieży10. W 2000 r. z inicjatywy ks. Proboszcza Karola Wójciaka, ponownie została zamontowana wieża na wzór poprzedniej o wysokości 40 m. Źródło: foto autorka Rys. 7.Kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Węgorzynie po odbudowie 10 „Pojezierze Zachodniopomorskie” Marek Jacek Rumiński, przewodnik, Białystok 2002 r., s.32-33. 15 W centrum miasteczka został postawiony w 1964 r. pomnik Żołnierza Polskiego, jako upamiętnienie XX rocznicy odzyskania Ziem Zachodnich, według projektu S. Lewińskiego11. Drugi pomnik poświęcony poległym o wyzwolenie miasta żołnierzom Armii Czerwonej znajdował się przy ul. Runowskiej – obecnie nie istnieje. Powoli zacierają się ślady po zamku – gdzie znajdował się dawny cmentarz niemiecki, oraz ślady po grodzisku z XII – XIII w. za ratuszem przy ul. Drawskiej12. Źródło: foto autorka Rys. 8. Pomnik Żołnierza Polskiego Zabytki znajdujące się na terenie gminy Węgorzyno (por. tabela 2) związane są głównie z tematyką sakralną, a także pałace, dworki, parki i leśniczówki, które świadczą o bogatej historii gminy. Wiele z tych obiektów wpisanych jest do Zachodniopomorskiego Wojewódzkiego Rejestru Zabytków13. „Pomorze Zachodnie i Środkowe” J. Kosacki, B. Kucharski, s.210 „13 tras rowerowych wokół Węgorzyna” – przewodnik J. M. Kosacki, 1998 r., s. 20 13 Fragment wywiadu z p. Janiną Mazuro – kierownikiem Wydziału Nieruchomości, Rolnictwa i Ochrony Środowiska przy UM w Węgorzynie. 11 12 16 Tabela nr 2 Wykaz zabytków wpisanych do rejestru Miejscowość Zabytek Nr rejestru Cieszyno Kościół Podwyższenia Krzyża Świętego 425 Ginawa Park dworski 852 Kościół pw. Św. Anny 336 Kościół św. Tomasza Apostoła 213 Park dworski 195 Kościół św. Jana Chrzciciela 282 Park dworski 827 Wiewiecko Park dworski 957 Winniki Cmentarz i Kościół św. Karola Boromeuszka 825 Runowo Sielsko Park dworski Zwierzynek Aleja grabowa w Parku dworskim 192 Kościół Świętej Rodziny 215 Park dworski 826 Pałac 9 Park dworski 823 Park dworski 822 Kościół św. Józefa 1259 Pałac 146 Młyn wodny 1068 Park dworski 1024 Gardno Kościół św. Mateusza Apostoła 430 Przytoń Kościół św. Marii Magdaleny 435 Lesięcin Mieszewo Brzeźniak Źródło: opracowanie własne na podstawie www.wkz.szczecin.pl 17 W niewielkiej wsi Dłusko znajdują się ruiny XVIII- wiecznego kościoła, położone na wzniesieniu przy skrzyżowaniu dróg z cmentarzem, który otoczony jest murem kamiennym. Na skarpie, tuż przy drodze podziwiać można lipę drobnolistną o obwodzie 695 cm. Wieś Brzeźniak wraz z folwarkiem niegdyś należała do Borck’ów. Jest tam ryglowy kościół z XIX w. pw. Św. Mikołaja Biskupa oraz Park dworski. Po dawnym parku pozostało kilkanaście starych drzew: lipy, topole, dęby. Nieopodal kościoła są dwa cmentarzyska z epoki brązu, odkryte w latach 1891-1892. Młyn wodny wpisany do Wojewódzkiego Rejestru Zabytków jest dziś własnością prywatną. W Cieszynie, w południowo- zachodniej części wsi zlokalizowany jest park dworski naturalistyczny o powierzchni 14 ha. Rosną w nim stare drzewa, wśród nich wyróżnić można pomniki przyrody: dęby szypułkowe o obw. 400-500 cm, świerki, buki zwyczajne o obw. do 360 cm. W 1740 r. na planie prostokąta został zbudowany kościół pw. Podwyższenia Krzyża z pięciobocznie zamkniętym prezbiterium. Wieża zwieńczona została ośmiobocznym hełmem. We wsi Mieszewo znajduje się kościół św. Józefa, który zbudowany został w XV w. z głazów narzutowych w stylu gotyckim. W XIX w. dobudowano neogotycką wieżę. W kościele została wmurowana w południową ścianę kropielnica z XII w. Na cmentarzu, który usytuowany jest tuż przy kościele, stoi pomnik rodziny von Dewitz. Warto zobaczyć również Pałac klasycystyczny, który powstał u schyłku XVIII w. , ma dwie kondygnacje i pokryty został dachem naczółkowym. Elewację frontową wykończono pseudoryzalitem z tympanonem14. Winniki- wieś, w której mieści się Park dworski o powierzchni 6,8 ha. Rosną w nim trzy dęby, które nazwane zostały „Geldryjczykami”, gdyż upamiętniają zdarzenia z XIV w., kiedy to Maćko Borcko zaatakował poczet zbrojny księcia Geldrii (Flandrii) udający się w 1388 r. do Malborka, na pomoc Krzyżakom15. Do parku prowadzi aleja czerwonych dębów. W 1860 roku w Winnikach został zbudowany neogotycki kościół z cegły. Budowla ta ma pięciobocznie zamknięte prezbiterium oraz czworokątną wieżę, która przechodzi w ośmioboczny ostrosłup. W małej wsi Rogówko jest również Park dworski. Po północno- zachodniej stronie kościoła położone są pozostałości parku podworskiego, założonego w XVIII w. „13 tras rowerowych wokół Węgorzyna” – przewodnik J. M. Kosacki, 1998 r., s. 73 „Miasto i Gmina Węgorzyno” Jerzy M. Kosacki, Jan Krzysztoń, Regionalna Pracownia Krajoznawcza, Szczecin 1991, s. 97 14 15 18 Wśród starodrzewu wyróżnić można pomniki przyrody: dęby szypułkowe o obwodzie 520 cm i 620 cm. Zachowały się również piękne aleje: bukowa, dębowa i świerkowa. W Lesięcinie znajduje się pałac, który został przebudowany w 1901 roku dla rotmistrza Richarda Louisa von Borck. Dwukondygnacyjny budynek wzniesiono na planie prostokąta i nakryto dachem z lukarnami. Osiowo usytuowany ryzalit wejściowy posiada nad gankiem, duże drzwi zwieńczone przerwanym naczółkiem, w którym umieszczono herb właścicieli 16 . Elewacje tylną dzielą dwa ryzality - środkowy na planie wieloboku oraz zachodni prostokątny. Charakterystyczne dla początku XX wieku są: kształt szczytu wieńczącego ryzalit wejściowy, forma niewielkiej wystawki znajdującej się po stronie ogrodowej, obramienia okienne oraz stolarka okienna. Źródło: http://szkola.wi.ps.pl/2005/lobez/okoliczne%20miejscowosci.html Rys. 9. Pałac w Lesięcinie We wsi Runowo na uwagę zasługuje późnogotycki kościół pw. św. Tomasza Apostoła. Świątynia ta zbudowana z kamienia, została przebudowana w 1860 r. 16 M. Borkowska, Pałac w Lesięcinie[w] Katalog zabytków. Dwory województwa szczecińskiego, Szczecin 1977 (mps w zbiorach ROBiDZ w Szczecinie) s. 4 19 Wkomponowana w uroczą zieleń, otoczona jest wysokimi drzewami. Do kościoła prowadzi alejka, a przy niej znajduje się grota z Matką Boską wewnątrz. Wschodni szczyt kościoła został ozdobiony sześcioma ostrołukowymi blendami w XIX w. Neogotycka wieża pochodzi z 1882 r. z cegły glazurowanej. Źródło: www.powiatlobeski.pl Rys. 10. Kościół św. Tomasza Apostoła W gminie Węgorzyno- jak wspomniano wcześniej- przeważają zabytki sakralne oraz zabytki przyrody, które z uwagi na swoją atrakcyjność przyciągają do siebie ogrom turystów odwiedzających gminę, w tym także zagranicznych. 20 ROZDZIAŁ 2 BAZA NOCLEGOWA W GMINIE WĘGORZYNO 2.1. Uwagi wprowadzające Unikalne warunki przyrodnicze, walory krajobrazowe, duży udział lasów, relatywnie niski stopień uprzemysłowienia gminy oraz czystość wód i powietrza tworzą dogodne warunki dla rozwoju różnorodnych form turystyki. Na terenie gminy znajduje się 26 jezior. Dodatkowym elementem przyciągającym turystów jest położenie gminy na terenie Ińskiego Parku Krajobrazowego. Infrastrukturę turystyczną tworzy baza noclegowa, rekreacyjno – sportowa i gastronomiczna, skupiona głównie wokół miejscowości nad jeziorami Woświn, Zajezierze i Węgorzyńskie. Główne ośrodki wypoczynkowe to: Ośrodek Wypoczynkowy „Woświn” w Cieszynie, Pensjonat „Wodna Dolina” i Ośrodek Wypoczynkowy „Przytoń” w miejscowości Przytoń oraz „Ośrodek Wypoczynkowy” w Trzebawiu. W tej części omówione zostaną wybrane obiekty noclegowe (por. tabela 3). Źródło: Jan Stoncel Rys.11 Jezioro Węgorzyno 21 Tabela nr 3 Wykaz bazy noclegowej na terenie gminy Węgorzyno 2009 rok Nazwa ośrodka Miejscowość Rodzaj oferowanych Ilość usług miejsc 15 Gospodarstwo 73-155 -noclegi, wyżywienie agroturystyczne Węgorzyno -dostęp do jeziora Jadwiga i Ziemowit Franczak ul. Kościuszki 16 -parking Ośrodek wypoczynkowy Przytoń -noclegi w domkach „Przytoń” 73-155 -sprzęt pływający Węgorzyno -dostęp do jeziora Gospodarstwo Wiewiecko 16 -noclegi agroturystyczne „Willa 73-155 -sąsiedztwo lasu Maria” Węgorzyno i jeziora Gospodarstwo Zwierzynek 36 -noclegi agroturystyczne „Pod 73-155 -wyżywienie Dębem” Węgorzyno -pokoje z łazienkami 40 20 13 wyposażone w TV, radio Ośrodek wypoczynkowy Cieszyno -noclegi „Woświn” Łobeskie -Kuchnia domowa 73-155 -sprzęt pływający Węgorzyno -boiska i plac zabaw 72 -dostęp do jeziora -parking Gospodarstwo Winniki 14 -noclegi agroturystyczne 73-155 -wyżywienie „BOGDANIEC” Węgorzyno -wędkowanie 14 -wycieczki po okolicy Pensjonat „Wodna Dolina” Przytoń -noclegi 73-155 -dostęp do kuchni Węgorzyno -sąsiedztwo lasu Źródło: Urząd Miejski w Węgorzynie 22 32 2.2. Wybrane obiekty noclegowe występujące w gminie Woświn Ośrodek Wypoczynkowy „Woświn” w Cieszynie, położony na terenie otuliny Ińskiego Parku Krajobrazowego. W niewielkiej odległości jest jezioro Woświn, a jego woda jest pierwszej klasy czystości i obfituje w ryby. Nabrzeże jeziora wyposażone w pomost, przy którym znajduje się sprzęt wodny – rowery wodne, kajaki i łódki do dyspozycji wczasowiczów. Źródło: foto autorka Rys. 12. Nabrzeże jeziora Woświn wraz z pomostem w Cieszynie. Wieś Cieszyno cieszy się bardzo zdrowym mikroklimatem ze względu na duży kompleks leśny. Sam ośrodek znajduje się w odległości ok. 1 km od drogi głównej Szczecin – Drawsko Pomorskie, zaś od samego Szczecina ok. 70 km. „Woświn” oferuje swoim gościom domki parterowe z dwu- i trzyosobowymi pokojami. Każdy domek wyposażony w łazienkę z natryskiem i umywalką, WC oraz lodówka, radio i czajnik bezprzewodowy. W ośrodku mieści się duża świetlica do gier i zabaw dla dzieci, a także kawiarnia. 23 Cały teren wokół ośrodka jest zagospodarowany: boisko do gry w piłkę siatkową, nożną, koszykową, plac zabaw dla dzieci, miejsce na ognisko, grill, parking dla samochodów. Istnieje możliwość przyjazdu ze zwierzętami. Źródło: foto autorka Rys. 13 Ośrodek wypoczynkowy Woświn Źródło: foto autorka Rys. 14. Plac zabaw na terenie ośrodka Woświn 24 Wodna Dolina Pensjonat „Wodna Dolina” leży także w otulinie Ińskiego Parku Krajobrazowego, tuż obok ładnego jeziora. Do dyspozycji gości są pokoje dwu-, trzy-, cztero- i sześcio- osobowe. Źródło: http://www.wodnadolina.tvc.pl/wodnadolina/galeria.php Rys.15 Pokoje w Pensjonacie „Wodna Dolina” Wszystkie pokoje wyposażone są w aneks kuchenny oraz łazienkę. W pensjonacie świadczone są także usługi żywieniowe. Istnieje w nim możliwość wypożyczenia sprzętu wodnego. Dla najmłodszych gości pensjonatu dostępny jest plac zabaw. Akceptowany jest również przyjazd ze zwierzętami domowymi. Atutem pensjonatu jest organizacja imprez okolicznościowych. Profesjonalna i miła obsługa sprawia, że goście są zadowoleni ze swojego wyboru. W „Wodnej Dolinie” można się zrelaksować i spędzić przyjemnie czas, a przyjazna atmosfera powoduje, że pensjonat jest pełen gości oraz polecany jest przez wielu jego bywalców. 25 Źródło: http://www.wodnadolina.tvc.pl/wodnadolina/galeria.php Rys.16 Teren należący do Pensjonatu „Wodna Dolina” Przytoń Ośrodek Wypoczynkowy „Przytoń” w miejscowości Przytoń- usytuowany jest na terenie około 10. 000 m kw. ze swobodnym dostępem do jeziora, które posiada pomost o długości 30 m. Na terenie ośrodka znajduje się 16 domków wypoczynkowych, z czego 10 jest dostępne dla wczasowiczów i turystów. Domki zbudowane są z drewna o powierzchni ponad 40 m kw. W każdym z nich znajduje się pokój dzienny, sypialnia, łazienka, toaleta oraz taras. Domki są wyposażone w miejsca do spania dla czterech osób: w pokoju dziennym (dwa tapczany lub kanapo-tapczany) i w sypialni (dwa tapczany). Kuchnia zaopatrzona jest w lodówkę, wbudowaną kuchenkę elektryczną i sprzęt kuchenny. W łazience znajduje się natrysk z ciepłą i zimną wodą. Każdy domek posiada radio, grill oraz komplet mebli ogrodowych (stół i krzesła). Domki o wysokim standardzie wyposażone są w komplet wypoczynkowy i TV. Domki dwuosobowe (z możliwością noclegu z małym dzieckiem) mają połączone pokoje dzienne i sypialnie. 26 Źródło: http://www.agnar.com.pl/katalog%20zdjec.htm Rys.17 Domki w ośrodku wypoczynkowym Przytoń Ośrodek „Przytoń” oferuje swoim gościom basen kąpielowy o długości 13 m. Dla gości dostępny jest również sprzęt pływający- łodzie i kajaki oraz rowery. Istnieje możliwość połowu ryb i nurkowania (ze sposobnością nabicia butli na miejscu). Ośrodek dysponuje własnym parkingiem. Źródło: http://www.agnar.com.pl/katalog%20zdjec.htm Rys.18 Basen w ośrodku Przytoń 27 Bogdaniec Gospodarstwo Agroturystyczne Bogdaniec to wspaniałe miejsce na wypoczynek. Usytuowane jest w centrum wsi Winniki. Właścicielem jest pan Bogdan Bernat, który działalność gospodarczą rozpoczął w Winnikach od 2005 roku17. Źródło: foto autorka Rys. 19 Pensjonat Bogdaniec W Bogdańcu świadczone są usługi noclegowe oraz organizowane są przyjęcia okolicznościowe, imprezy firmowe, wesela, stypy, komunie itp. Pensjonat czynny jest przez cały rok. Do dyspozycji gości są 4 pokoje trzyosobowe, co daje 12 miejsc noclegowych, salon kominkowy z aneksem kuchennym, salon wypoczynkowy, a także dwie łazienki. Cały teren jest ogrodzony, zaś sam dom otoczony jest pięknym sadem i ogrodem. Na obszarze gospodarstwa znajduje się pasieka i winnica. Dzieci mogą mile spędzić tutaj czas korzystając z placu zabaw, boiska do siatkówki, badmintona, bądź zorganizować wraz z dorosłymi grill lub ognisko. 17 Fragment wywiadu z panem Bogdanem Bernatem, właścicielem pensjonatu Bogdaniec. 28 Źródło: foto autorka Rys. 20 Jeden z pokoi w pensjonacie Bogdaniec Gospodarz oferuje także całodzienne wyżywienie oraz niewielki parking strzeżony. Można również przybyć tu ze zwierzętami domowymi. W pensjonacie można poczuć się jak w rodzinnym domu, a cisza i spokój sprzyjają wypoczynkowi. Natura Park Ośrodek Wypoczynkowy NATURA PARK znajduje się we wsi Trzebawie. Położony jest na cyplu jeziora Woświn. Tak korzystne położenie ośrodka sprawia, że wypoczywający mogą używać słońca od godziny 10 do 19. Ośrodek umiejscowiony jest na uboczu wsi, z dala od budynków mieszkalnych, toteż jest doskonałym miejscem na różnego rodzaju imprezy okolicznościowe. Wczasowicze decydujący się na wypoczynek w Natura Park nic nie tracą, a wręcz przeciwnie wiele zyskują. Prywatna plaża wraz z pomostem to namiastka udogodnień i atrakcji dla turystów. Dla wypoczywających aktywnie jest duże boisko do gry w piłkę siatkową, ścianka wspinaczkowa oraz bilard. Miłośnicy turystyki wodnej mogą zorganizować sobie imprezę żeglarską. 29 Bazę noclegową w ośrodku Natura Park tworzą drewniane domki, z których 6 zostało odnowionych, a 2 pozostały bez zmian. Nowe domki są pięcioosobowe i posiadają łazienki, zaś stare czteroosobowe i tylko jeden z nich jest z łazienką. Źródło: foto autorka Rys. 21 Domki w ośrodku Natura Park Do ośrodka w Trzebawiu wybrać się można na jeden dzień jak również na dłuższy wypoczynek. Na jego terenie znajduje się duży parking strzeżony, więc zmotoryzowani bez obaw znajdą bezpieczne miejsce dla swoich samochodów. Można tu spędzić mile czas na świeżym powietrzu i w rodzinnym gronie, zaś wieczorem zorganizować ognisko bądź grill. Baza noclegowa gminy jest dostatecznie wystarczająca. Nie wszędzie jest komfortowe wyposażenie, ale właściciele usilnie starają się, by wyremontować i wyposażyć nowocześnie domki, jak również pokoje. Jednakże malownicze położenie poszczególnych obiektów noclegowych powoduje, ze turyści chętnie przyjeżdżają do Węgorzyna, by w pełni sezonu odpocząć na łonie natury. 30 ROZDZIAŁ 3 BAZA GASTRONOMICZNA W GMINIE WĘGORZYNO Baza gastronomiczna- oznacza w praktyce zakłady i punkty gastronomiczne, stałe i sezonowe, których przedmiotem działalności jest przygotowanie oraz sprzedaż posiłków i napojów do spożycia na miejscu i na wynos18. W turystyce baza żywieniowa odgrywa ważną rolę wraz z bazą noclegową. Usługi gastronomiczne zaspokajają potrzeby żywieniowe konsumentów. Na terenie gminy Węgorzyno istnieje znikoma ilość samoistnych zakładów gastronomicznych. Wyszczególnić tu można restaurację „Słowiańska”, bar „Wodnik” oraz pizzerię „Laguna”. Restauracja „Słowiańska” Restauracja „Słowiańska” jest najstarszą jednostką gastronomiczną w gminie Węgorzyno. Obecnym właścicielem jest pan Maciej Kosmala. Usytuowana jest ona w ścisłym centrum Węgorzyna. Restauracja jest przestronna, urządzona w staropolskim stylu, toteż jest doskonałym miejscem na różnorakie imprezy okolicznościowe. Organizowane są w niej wesela, komunie, bankiety, prezentacje, konferencje i inne. Dawniej odbywały się tu dancingi, w późniejszym czasie organizowano dyskoteki dla młodzieży. Dwie przestronne sale bankietowe wraz z elegancką dekoracją i salą taneczną oraz obszerny taras z widokiem na park, tworzą nierozerwalną całość. Do dyspozycji gości jest również duży parking. W restauracji „Słowiańska” serwowane są przysmaki kuchni staropolskiej, a menu układane jest według życzenia klienta. Restauracja cieszy się dobrą opinią wśród mieszkańców gminy Węgorzyno i nie tylko. Z uwagi na to, że teraz lokal służy tylko i wyłącznie do wynajmu na imprezy okolicznościowe jest on czysty, ładny i zadbany. 18 http://swietokrzyskie.org.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=131%3Aco-to-jestturystyka&Itemid=61 31 Źródło: foto autorka Rys. 22 Restauracja „Słowiańska” Źródło: http://www.wslowianska.za.pl/images/ga10.gif Rys. 23 Jedna z sal w restauracji „Słowiańska” 32 Bar Wodnik Bar „Wodnik” istnieje od 01.07.2002 roku19. Położony jest w Węgorzynie na skrzyżowaniu głównych dróg prowadzących do Łobza, Drawska Pomorskiego, Szczecina oraz Reska. Jest to niewielki lokal, mieszczący około dwudziestu osób. Przed nim znajduje się mały ogródek piwny. W barze „Wodnik” serwowane są posiłki na gorąco np. flaki, zupa gulaszowa, fasolka po bretońsku. Miłośnicy fast- foodów również znajdą tu coś dla siebie. Szczególnie uwielbiane przez wszystkich są kebaby, hamburgery, zapiekanki oraz sałatka grecka. Wszystkie posiłki smakują wyśmienicie. Ze względu na swoje położenie „Wodnik” cieszy się znaczną liczbą nie tylko stałych bywalców miejscowych, ale także przybywają tu klienci z okolic oraz osoby przejezdne. W niedalekiej przyszłości właścicielka baru planuje wykonać prace remontowe zewnętrznej części lokalu, dające w efekcie rozszerzenie działalności. Źródło: foto autorka Rys. 24 Bar „Wodnik” 19 Informacja od P. Beaty Grucy – właścicielki baru. 33 Pizzeria „Laguna” Pizzeria „Laguna” to najmłodszy zakład gastronomiczny w gminie Węgorzyno, gdyż funkcjonuje dopiero od czerwca 2008 roku20. Zlokalizowany jest w centrum Węgorzyna na ulicy 3-go Maja. Pizzeria mieści się w budynku piętrowym nad sklepem odzieżowym i posiada piękny taras. Serwowana jest tu pizza o trzech rozmiarach i osiemnastu rodzajach. Prócz pizzy zjeść można również zestawy obiadowe, dania gorące, a także typu Fast- food, których jest aż trzynaście rodzajów. Pizzeria zajmuje się także organizacją imprez okolicznościowych. Głównie wyprawiane są tu przyjęcia zamknięte, bankiety, komunie, chrzciny, uroczystości urodzinowe itp. Z wypowiedzi Pana Jędrzejczaka wynika, że ilość klientów jest zmienna. Zależy to od dnia i pory roku. Najwięcej jest latem i są to głównie turyści wypoczywający w gminie Węgorzyno. Lokal jest bardzo ładny i czysty. Źródło: foto autorka Rys. 25 Pizzeria „Laguna” Gmina Węgorzyno ma ogromna szansę na dalszy rozwój bazy gastronomicznej. Zwiększająca się z roku na rok liczba wypoczywających tutaj turystów przemawia za zwiększeniem punktów gastronomicznych. Poprawiłoby to komfort wypoczywających oraz w znacznym stopniu podniosło atrakcyjność gminy. 20 Informacja od P. Piotra Jędrzejczaka- właściciela pizzerii. 34 ROZDZIAŁ 4 WALORY REKREACYJNE GMINY WĘGORZYNO Sport i rekreacja w Gminie Węgorzyno zajmują kluczową rolę. Wcześniej organizowane były zawody psich zaprzęgów o randze Pucharu Polski. Najmłodsi mieszkańcy trenują piłkę nożną w Uczniowskim Klubie Sportowym „Trójka”, by za jakiś czas reprezentować gminę w drużynie „Sparty” Węgorzyno. Turystyka piesza i rowerowa rozwija się w ogromnym tempie, zaś turystyka wodna znana jest nad jeziorem Woświn od bardzo dawna. 4.1. Szlaki turystyczne Szlaki piesze i trasy rowerowe, wiodą przez najatrakcyjniejsze zakątki gminy. Specjalnie dla miłośników roweru został opracowany i wydany przewodnik „13 tras rowerowych wokół Węgorzyna”. Omawiane w nim trasy przebiegają przez 8 gmin województwa zachodniopomorskiego, położonych na obszarze trzech krain geograficzno- fizycznych: Pojezierzu Ińskim, Pojezierzu Drawskim i Wysoczyźnie Łobeskiej. Kilka tras łączy w wielobok z Węgorzynem miejscowości sąsiadujących gmin. Trasy mają wszelaki stopień trudności, od łatwych po trudne i najlepiej pokonywać je na rowerach górskich. Każdy znajdzie coś dla siebie. Każdą z tras można pokonywać na rowerze. Tereny wyznaczonych tras są bardzo zróżnicowane. Są odcinki płaskie, a także takie, które wymagają podjazdów i zjazdów. Nawierzchnie odcinków również są różnorakie. Począwszy od nawierzchni asfaltowej po leśne, błotniste i piaszczyste. Teren jest bardzo ciekawy pod względem krajobrazowym, można podziwiać panoramy, które sięgają kilkanaście kilometrów. Na północ od linii kolejowej Stargard Szczeciński- Gdynia, dostępne są obszary przede wszystkim rolnicze, zaś na południe zalesione, bogate w jeziora, głównie na terenie Ińskiego Parku Krajobrazowego. Przemierzając te tereny jest możliwość zobaczenia wielu cennych obiektów przyrodniczych zgromadzonych w rezerwatach przyrody, parkach podworskich oraz te przydrożne. W miasteczkach i wioskach odkryć można gotyckie murowane obiekty architektury sakralnej i świeckiej oraz drewniane kościoły i nie tylko. 35 4.2. Turystyka Wodna W Gminie Węgorzyno turystyka wodna rozwija się głównie nad jeziorem Woświn. Zarówno w Cieszynie i Trzebawiu wypożyczać można sprzęt wodny. Podstawowym i najpopularniejszym sprzętem do uprawiania turystyki wodnej jest kajak21, toteż jest on niezastąpionym elementem woświńskiego krajobrazu. Istnieje również możliwość nauki pływania na katamaranie, pod opieką doświadczonego instruktora. Źródło: http://www.naturapark.pl/IMG/jpg/9-2.jpg Rys. 26 Katamarany w Trzebawiu W 2008 roku przy ośrodku Natura Park w Trzebawiu, odbyły się regaty żeglarskie. Ze względu na brak środków finansowych zawody nie są kontynuowane. Jeziora Gminy Węgorzyno są doskonałym miejscem na uprawianie turystyki wodnej, lecz te walory przyrodnicze są bardzo słabo wykorzystywane. Brak promocji i środków finansowych decyduje o tym, że prócz miejscowych doszukać się można tylko śladowej ilości osób przyjezdnych. 21 http://www.kutno.pttk.pl/index.php?option=com_content&view=article&id=158&Itemid=121 36 ROZDZIAŁ 5 OCENA BAZY REKREACYJNO- WYPOCZYNKOWEJ W GMINIE WĘGORZYNO NA PODSTAWIE ANKIETY 5. 1. Ankieta -wiadomości ogólne Najbardziej adekwatnym narzędziem badawczym, które pozwoliło ocenić działalność rekreacyjno- wypoczynkową w gminie Węgorzyno była ankieta. Badanie zostało przeprowadzone na przełomie miesięcy lipiec/ sierpień 2009 roku na terenie gminy, głównie w miejscowości Węgorzyno, nad jeziorem Woświn (Cieszyno, Trzebawie) oraz w okolicznych wsiach. Ze względu na to, że ankieta była przeprowadzana w okresie wakacji, wystąpiła różnorodność osób badanych. Próbę stanowili turyści i mieszkańcy gminy. Ilość ankietowanych wynosiła 50 osób, z czego 60 % to kobiety i 40 % mężczyzn. Przedział wiekowy osób badanych mieścił się między 18 a 65 rokiem życia. Ankieta zawierała zestaw 10 pytań dotyczących bazy noclegowej, żywieniowej oraz jej oceny. Każdemu został wyjaśniony cel badania oraz omówione wszystkie pytania. Ankieta była anonimowa i dobrowolna, a badani nie mieli problemu z jej wypełnieniem. Tabela nr 4 Charakterystyka ankietowanych ze względu na wiek: Przedział wiekowy Ilość osób Udział w % 18- 25 6 12% 26- 35 14 28% 36- 45 9 18% 46- 55 13 26% 55- 65 8 16% RAZEM: 50 100% Źródło: Opracowanie własne na podstawie wyników badań 37 Tabela nr 5 Charakterystyka ankietowanych ze względu na płeć: Płeć Ilość Udział w % Kobiety 30 60% Mężczyźni 20 40% RAZEM: 50 100% Źródło: opracowanie własne na podstawie wyników badań 5.2. Ankieta- wyniki Niniejsza ankieta obrazuje punkt widzenia mieszkańców, jak również turystów przybywających do gminy Węgorzyno. Celem tego badania była ocena walorów turystycznych, a także bazy noclegowej i żywieniowej gminy. WZÓR ANKIETY: 1. Czy jest Pan/ Pani: a) kobietą b) mężczyzną ? 2. Proszę podać przedział wiekowy: a) 18- 25 lat b) 26- 35 lat c) 36- 45 lat d) 46- 55 lat e) 56- 65 lat 3. Czy jest Pan/ Pani: a) mieszkańcem gminy b) turystą? c) w pobycie służbowym 38 4. Czy twierdzi Pan/ Pani, że gmina Węgorzyno jest atrakcyjna turystycznie? a) tak b) nie c) nie mam zdania 5. Czy według Pana/ Pani na terenie gminy występują obiekty oraz miejsca godne uwagi? a) tak b) nie c) nie wiem 6. Jak ocenia Pan/ Pani bazę noclegową gminy Węgorzyno? a) wysoko rozwinięta b) średnia c) niewystarczająca 7. Jak ocenia Pan/ Pani bazę gastronomiczną w gminie Węgorzyno? a) wysoko rozwinięta b) średnia c) niewystarczająca 8. Którą miejscowość odwiedza Pan/ Pani najchętniej? a) Cieszyno b) Trzebawie c) Przytoń d) inna 39 9. Jak ocenia Pan/ Pani udział władz gminy w promocji i rozwoju turystyki? a) bardzo dobry b) dobry c) słaby d) bardzo słaby e) nie mam zdania 10. Czy uważa Pan/ Pani, że gmina Węgorzyno jest godna polecenia innym? a) tak b) nie Ankieta została skonstruowana i wykorzystana tylko do sprawdzenia oceny walorów turystycznych, bazy gastronomicznej i noclegowej w gminie Węgorzyno. Wykres nr 1 Osoby biorące udział w ankiecie: 25 20 15 KOBIETY MĘŻCZYŹNI 10 5 0 Mieszkańcy Turyści Źródło: opracowanie własne 40 Powyższy wykres przedstawia podział ankietowanych na mieszkańców i turystów, tym samym jest odpowiedzią na pytanie trzecie. Warto zauważyć, że wśród tych osób przeważa liczba mieszkańców, a „w pobycie służbowym” nie było nikogo. Na pytanie czwarte, które brzmiało „Czy twierdzi Pan/ Pani, że gmina Węgorzyno jest atrakcyjna turystycznie?” 29 osób (58%) odpowiedziało, że gmina Węgorzyno jest atrakcyjna turystycznie, 7 osób (14%) odpowiedziało- nie, a 14 (28%) nie miało zdania na ten temat. Na pytanie piąte „Czy według Pana/ Pani na terenie gminy występują obiekty oraz miejsca godne uwagi?” aż 35 osób (70 %) badanych odpowiedziało, że tak, zaś tylko 15 respondentów (30%) - nie. Wykres nr 2 Pytanie 5: Czy według Pana/ Pani na terenie gminy występują obiekty oraz miejsca godne uwagi? 35 30 25 20 15 10 5 0 TAK NIE Źródło: opracowanie własne Pytanie szóste dotyczyło określenia bazy noclegowej. Spośród 50 osób tylko 4 odpowiedziały, że jest wysoko rozwinięta, 9- średnia, zaś 37 osób (74%) stwierdziło, iż jest niewystarczająca. Na pytanie siódme odnoszące się do określenia bazy żywieniowej tylko jedna osoba odpowiedziała, że w gminie jest wysoko rozwinięta gastronomia, 7 osób uważało ją za średnią, a aż 42 (84%)- niewystarczająca. 41 Tabela nr 6 Pytanie 6 i 7: Jak określa Pan/ Pani bazę noclegową i żywieniową? BAZA NOCLEGOWA BAZA ŻYWIENIOWA WYSOKO ROZWINIĘTA 4 1 ŚREDNIO ROZWINIĘTA 9 7 NIEWYSTARCZAJĄCA 37 42 Źródło: Opracowanie własne Z pytania ósmego wynika, że najczęściej i najchętniej odwiedzana jest wieś Trzebawie, gdyż swój czas wolny spędza tam aż 30 ankietowanych. Drugie miejsce zajmuje Cieszyno- 15 osób, a tylko 5 osób odwiedza Przytoń. Wykres nr 3 Pytanie 8: Którą miejscowość odwiedza Pan/ Pani najchętniej? 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Trzebawie Cieszyno Przytoń inna Źródło: Opracowanie własne Pytanie dziewiąte dotyczyło udziału władz gminy Węgorzyno w promocji i rozwoju turystyki. 36 osób (72%) odpowiedziało, że gmina jest bardzo słabo promowana, 8 (16%) uważało, że dobrze, a 6 (12%) osób nie miało zdania. Na pytanie dziesiąte „Czy uważa Pan/ Pani, że gmina Węgorzyno jest godna polecenia innym?” 26 osób stwierdziło, że tak, zaś 24- nie. Badanie miało na celu ocenić atrakcyjność gminy Węgorzyno pod względem turystycznym. Wyniki przeprowadzonej ankiety nie są zadowalające. Przeważającą liczbę wśród ankietowanych stanowili mieszkańcy. Większość badanych stwierdziło, że baza noclegowa i żywieniowa nie spełnia należytych oczekiwań. 42 5.3. Perspektywy rozwoju turystyki i rekreacji w gminie Węgorzyno Perspektywy rozwoju turystyki i rekreacji w gminie Węgorzyno zobrazowano za pomocą analizy SWOT, a także na podstawie przeprowadzonej ankiety. Analiza SWOT opisuje mocne i słabe strony gminy, jak również szanse i zagrożenia rozwoju. Została sporządzona na podstawie własnych obserwacji oraz informacji otrzymanych w Urzędzie Miejskim w Węgorzynie. Tabela nr 8 Analiza SWOT gminy Węgorzyno Mocne strony 1) dobre położenie gminy- w otulinie Ińskiego Parku Krajobrazowego,80 km odległa od Szczecina 2) walory przyrodniczo- krajobrazowe 3) jeziora 4) tereny leśne 5) tereny wiejskie 6) ścieżki rowerowe 7)obiekty sakralne 8) korzystne warunki rozwoju turystyki Słabe strony 1) Słaba infrastruktura turystyczna -baza noclegowa - baza żywieniowa -drogi dojazdowe 2) bardzo mało połączeń kolejowych Szczecin- Węgorzyno 3) uboga promocja walorów przyrodniczych 4) brak obiektów sportowo- rekreacyjnych 5) nie wykorzystanie walorów przyrodniczych np. nie zagospodarowane jezioro Węgorzyno 6) brak walorów pozaprzyrodniczych poza obiektami sakralnymi 7) brak przygotowanych terenów pod inwestycje 8) słaba komunikacja publiczna między miejscowościami Szanse rozwoju Zagrożenia rozwoju 1) możliwość tworzenia ścieżek 1)zaniedbywanie miejsc będących atutem dydaktycznych gminy 2) organizacja zawodów wodnych- rozwój 2) konkurencja okolicznych gmin żeglarstwa, kajakarstwa 3) likwidacja tras kolejowych i PKS 3) możliwość zagospodarowania terenów 4) zubożenie społeczeństwa wiejskich na korty tenisowe, boiska i inne 5) migracja młodzieży obiekty sportowo- rekreacyjne 6) odpływ turystów do bardziej 4) rozwój szlaków komunikacyjnych atrakcyjnych gmin 5) dostępność funduszy z Unii 7) uboga prmocja Europejskiej Źródło: Opracowanie własne na podstawie obserwacji oraz informacji otrzymanych w UM Węgorzyno. Analiza SWOT pozwoliła zobrazować wiele punktów negatywnych i atutów gminy. W gminie Węgorzyno jest bardzo dużo walorów, które nie są wykorzystywane. Rozwój turystyki wodnej nad jeziorem Węgorzyno i Zajezierze byłby dużym plusem 43 dla gminy. Wpływ pieniędzy z lokalnych imprez mógłby przyczynić się do rozwoju turystyki. Ogromny problem dla gminy stanowi baza gastronomiczna. Zdecydowanie brakuje tu kawiarni, barów, restauracji itp. Mieszkańcy gminy nie maja możliwości korzystania z usług takich obiektów żywieniowych w swoich miejscowościach. Brakuje także dobrego połączenia komunikacyjnego z pobliskimi wsiami, toteż jest utrudniony dostęp do obiektów gastronomicznych w Węgorzynie. Bardzo słaby jest również wynik promocji gminy i jej walorów, co nie przyspiesza rozwoju bazy turystycznej gminy. 44 Zakończenie i wnioski Gmina Węgorzyno pod względem położenia, ukształtowania terenu, występowania walorów turystycznych, stanowi malownicze miejsce dla turystów, zarówno polskich jak i zagranicznych. Na podstawie przeprowadzonej ankiety, wywiadów z mieszkańcami, pracownikami Urzędu Miejskiego, obiektów noclegowych oraz gastronomicznych, wykonanej analizy SWOT, a także zebranych informacji, wysunąć można następujące wnioski: w gminie Węgorzyno brakuje obiektów gastronomicznych tj. restauracji, kawiarni, barów itp.; baza noclegowa jest zbyt uboga, niewystarczająca dla turystów; w gminie nie występuje baza towarzysząca- obiekty o charakterze kulturalnym i rozrywkowym; brak pól namiotowych oraz campingowych; brak zagospodarowania terenów rolniczych; niedostateczne wykorzystanie infrastruktury wodnej: niezagospodarowane jezioro Węgorzyno; brak należytej promocji ze strony władz gminy, a także właścicieli obiektów noclegowych i gastronomicznych. Walory turystyczne Gminy Węgorzyno są przede wszystkim pochodną dużych wartości jej środowiska przyrodniczo-krajobrazowego. Duży udział w powierzchni gminy: lasów, jezior, czystość ich wód oraz niski poziom uprzemysłowienia stwarzają dobre warunki do rozwoju turystyki pobytowej i krajoznawczej. Rozbudowa bazy turystyczno-noclegowej stanowiłaby szansę rozwoju gminy. Gmina znajduje się w obszarze zagrożonym bezrobociem strukturalnym i z tego powodu inwestorzy mogliby liczyć na ulgi podatkowe. Umiejętne promowanie atrakcji turystycznych gminy z pewnością zachęciłoby o wiele większą liczbę turystów do jej zobaczenia, a zarazem regularnego odwiedzania, muszą jednak być spełnione podstawowe warunki np : sponsoring, szeroka reklama np. prasowa, telewizyjna, decyzje gminy wspomagające rozwój turystyki i promujące inwestorów. 45 Literatura 1. T. Białecki, Herby miast Pomorza Zachodniego, Szczecin 1991r. 2. M. Borkowska, Dwory województwa szczecińskiego, Szczecin 1977r. 3. Dane z Urzędu Miejskiego w Węgorzynie 4.Encyklopedia Popularna PWN 5. J.M. Kosacki, J. Krzysztoń, Miasto i Gmina Węgorzyno, Szczecin 1991r. 6. J. Kosacki, B. Kucharski, Pomorze Zachodnie i Środkowe, Szczecin 1991r. 7. J.M. Kosacki, 13 tras rowerowych wokół Węgorzyna- przewodnik, Szczecin 1998r. 8. Materiały udostępnione przez Urząd Miejski w Węgorzynie - Nasza Gmina- folder gminy Węgorzyno - Powiat łobeski naturalnie- folder powiatu łobeskiego 9. M.J. Rumiński, Pojezierze Zachodniopomorskie, Białystok 2002r. 10. Strony internetowe: www.wegorzyno.pl www.agnar.com.pl www.wodnadolina.tvc.pl www.eslowianska.za.pl www.osrodek.pl/woswin www.swietokrzyskie.org.pl www.naturapark.pl www.kutno.pttk.pl 46 Spis tabel Tabela 1- Dopływy Regi w gminie Węgorzyno ………………………………………13 Tabela 2- Wykaz zabytków wpisanych do rejestru …………………………………....17 Tabela 3- Wykaz bazy noclegowej na terenie gminy Węgorzyno w roku 2009 ………22 Tabela 4- Charakterystyka ankietowanych ze względu na wiek ………………………37 Tabela 5- Charakterystyka ankietowanych ze względu na płeć ……………………… 38 Tabela 6- Określenie bazy noclegowej i żywieniowej według ankietowanych ……….42 Tabela 7- Czy gminę Węgorzyno warto polecić innym? ……………………………...42 Tabela 8- Analiza SWOT gminy Węgorzyno …………………………………………43 47 Spis rysunków Rys. 1. – Mapa gminy Węgorzyno …………………………………………………….7 Rys. 2. – Ludność gminy z podziałem na miasto i wieś ……………………………….8 Rys. 3. – Herb Węgorzyna ……………………………………………………………..9 Rys. 4, 5, 6 – Dzisiejsza ulica Grunwaldzka …………………………………………..11 Rys. 7. – Kościół pw. Wniebowzięcia NMP w Węgorzynie po odbudowie…………..15 Rys. 8. – Pomnik Żołnierza Polskiego ………………………………………………...16 Rys. 9. – Pałac w Lesięcinie …………………………………………………………...19 Rys. 10. – Kościół św. Tomasza Apostoła w Runowie ………………………………..20 Rys. 11. – Jezioro Węgorzyno …………………………………………………………21 Rys. 12. – Nabrzeże jeziora Woświn wraz z pomostem w Cieszynie …………………23 Rys. 13. – Ośrodek wypoczynkowy Woświn ………………………………………….24 Rys.14. – Plac zabaw a terenie ośrodka Woświn ……………………………………...24 Rys. 15. – Pokoje w pensjonacie Wodna Dolina ………………………………………25 Rys. 16. – Teren należący do pensjonatu Wodna Dolina ……………………………...26 Rys. 17. – Domki w ośrodku wypoczynkowym Przytoń ……………………………...27 Rys. 18. – Basen w ośrodku Przytoń …………………………………………………..27 Rys. 19. – Pensjonat Bogdaniec ……………………………………………………….28 Rys. 20. – Jeden z pokoi w pensjonacie Bogdaniec …………………………………...29 Rys. 21. – Domki w ośrodku Natura Park …………………………………………….30 Rys. 22. – Restauracja Słowiańska ……………………………………………………32 Rys. 23. – Jedna z sal w restauracji Słowiańska ………………………………………32 Rys. 24. – Bar Wodnik ………………………………………………………………...33 Rys. 25. – Pizzeria Laguna …………………………………………………………….34 Rys. 26. – Katamarany w Trzebawiu ………………………………………………….36 48
