Zakład Biologii Człowieka

Zakład Biologii Człowieka - Treści programowe
BIOLOGIA CZŁOWIEKA
Kierunek Wychowanie Fizyczne
WYKŁADY:
Embriologia
Podziały komórek ciała u człowieka (mitoza i mejoza). Lokalizacja i przebieg procesu spermatogenezy i
owogenezy. Proliferacja spermato- i owogonii. Etapy rozwoju zarodkowego u człowieka - zapłodnienie,
bruzdkowanie, implantacja, kształtowanie się listków zarodkowych i ich różnicowanie się w poszczególne tkanki
i narządy. Powstawanie, budowa i funkcje błon płodowych. Budowa i funkcje łożyska. Bariera łożyskowa i jaka
jest jej funkcja. Mechanizmy zabezpieczające prawidłowy rozwój ciąży. Długość trwania ciąży - metody
obliczania. Powstawanie wad rozwojowych. Rodzaje i rola czynników teratogennych w kształtowaniu wad
rozwojowych.
Genetyka
Genom człowieka - ilość i zróżnicowanie chromosomów. Budowa i funkcje kwasów nukleinowych. Budowa
chromatyny u człowieka. Geny i allele - pojęcie, budowa, rodzaje i funkcje. Regulacja aktywności genów u
człowieka. Piętnowanie genomowe. Genom mitochondrialny: cechy budowy, różnice w stosunku do genomu
jądrowego, znaczenie w regulacji funkcjonowania komórek. Współpraca genomów jądrowego (nDNA) i
mitochondrialnego (mtDNA) w wyznaczaniu aktywności fizycznej organizmu. Skutki zaburzeń w budowie mtDNA
dla funkcjonowania organizmu człowieka. Cechy jednogenowe i wielogenowe - pojęcie i przykłady. Zmienność
rekombinacyjna - pojęcie, jej źródła oraz cel istnienia tego zjawiska. Modyfikacje fenotypu u człowieka mechanizm i granice zmienności. Pojęcie dziedziczenia wieloczynnikowego. Mutacje - rodzaje, mechanizmy
powstawania oraz choroby jako ich skutek (np. albinizm, achondroplazja, zespół niewrażliwości na androgeny,
dystrofie mięśniowe - Duchenne'a i Beckera, dziedziczna neuropatia nerwu wzrokowego typu Lebera, zespoły:
Klinefeltera, Turnera, Downa i Edwardsa, nadkobieta, nadmężczyzna). Przyczyny niepowtarzalności
genotypowej i fenotypowej każdego człowieka.
Endokrynologia
Podział hormonów ze względu na budowę chemiczną. Funkcje hormonów. Mechanizm działania hormonów na
komórki docelowe. Powiązania czynnościowe pomiędzy układami: hormonalnym, nerwowym i
immunologicznym. System sprzężeń zwrotnych w układzie hormonalnym - na czym polega (np. regulacja
funkcji gonad). Funkcja hormonów w rozwoju organizmu człowieka:
- hormony wpływające na rozrost (wzrost) organizmu (gruczołowe i tkankowe),
- hormony regulujące metabolizm komórkowy (anabolizm i katabolizm).
Cytologia i histologia
ĆWICZENIA
Budowa i funkcje poszczególnych organelli komórki zwierzęcej, procesy zachodzące w komórce - transport
przez błony, transkrypcja, translacja, replikacja, oddychanie komórkowe. Cykl komórkowy. Rodzaje, budowa i
funkcje poszczególnych tkanek oraz miejsce ich występowania w ciele człowieka.
LITERATURA PODSTAWOWA
1. Bal J. (red.) - Badania molekularne i cytogenetyczne w medycynie. Springer PWN, W-wa 2002.
2. Bartel H. - Embriologia. Wyd. Lek. PZWL W-wa 2000.
3. Cichocki T., J. Litwin, J. Mirecka - Kompendium histologii. Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego,
Kraków 2002.
4. Connor M., M. Ferguson-Smith - Podstawy genetyki medycznej. Wyd. Lek. PZWL, W-wa 1997.
5. Kawiak J. i wsp. (red.) - Podstawy cytofizjologii. Wydawnictwo Naukowe PWN, W-wa 1998.
6. Traczyk W. - Fizjologia człowieka w zarysie. Wyd. PZWL, W-wa 2000.