Rozwój psychofizyczny dziecka w wieku przedszkolnym

o
Rozwój psychofizyczny dziecka w
wieku przedszkolnym
Rozwój psychofizyczny człowieka
Rozpoczyna się od chwili jego narodzin i trwa aż do osiągnięcia pełnej dojrzałości
fizycznej, psychicznej oraz społecznej.
Rozwój psychiki jest wynikiem rozwoju struktury i funkcji
układu nerwowego, zwłaszcza mózgu. Proces rozwoju
jednakże nie dokonuje się spontanicznie, sam przez się,
lecz wymaga aktywności samego dziecka, kierowanej
przez dorosłych.
Zmiany rozwojowe narastają stopniowo. Tak więc może się zdarzyć,
że np. jedno dziecko osiąga dojrzałość szkolną już w wieku 6 lat, a
inne dopiero po ukończeniu 7 roku życia.
Dziecko w wieku przedszkolnym żywo interesuje się swym
bliskim otoczeniem: roślinami, zwierzętami, ludźmi, ich
pracą, zawodami itd. Nadal też dominującą formą
aktywności dziecka jest zabawa. U sześciolatka pojawiają
się też zupełnie nowe cechy, których pełny rozwój nastąpi
dopiero w okresie młodszego wieku szkolnego. Jest już
zdolne do dłuższego wysiłku umysłowego i koncentracji
uwagi. Słucha z uwagą dłuższe opowiadania, bierze udział
w systematycznych zajęciach.
Zabawy są urozmaicone, wzbogacają się ich treści, organizowane są
już nie obok lecz w grupie kilkorga dzieci, często z podziałem na role
i funkcje.
Znacznie wzbogaca się życie uczuciowe 6-cio latka.
o
W rozwoju fizycznym przedszkolaka także

następują widoczne zmiany.
Co prawda – wolniej przybiera na wadze (ok. 2-3 kg w ciągu roku),
natomiast dość szybko rośnie (5 - 7 cm rocznie). W budowie ciała
utrzymują się dysproporcje :



krótkie kończyny (zwłaszcza nogi)
duża głowa
wydłużony tułów

Płeć
Ciężar ciała
wzrost
Dziewczynki
19 kg – 23 kg
100 cm – pow.120
cm
Chłopcy
19,2kg – 24 kg
110 cm – pow.
121cm
Przedszkolak jest jeszcze mało wytrzymały na wysiłek fizyczny,
męczy go jednostajna pozycja oraz monotonny ruch (np. długie
wycieczki). Ponadto w tym wieku powstaje wadliwa postawa ciała.
Na podstawie badań bilansowych w „zerówce” wynika niestety, ze z
każdym rokiem rośnie liczba dzieci z wadą postawy i płaskostopiem.
Zajęcia korekcyjne w naszej szkole w dużym stopniu poprawiają
postawę dzieci. Niezbędna jest współpraca z rodzicami.
Rozwój umysłowy
W zakresie wrażeń i spostrzeżeń 6-cio latek rozróżnia dźwięki i
odcienie barw, wzrasta u niego ostrość wzroku, wrażliwość
słuchowa, dziecko staje się zdolne do spostrzegania i łączenia
poszczególnych członów w sensowną całość. Ocena rysunków
dziecka pozwala ocenić analizę spostrzegania i ewentualne
zaburzenia orientacji przestrzennej.
Inną sferą rozwoju umysłowego dziecka jest pamięć. Sześciolatek
potrafi na ogół poprawnie powtórzyć zdanie złożone z 14 sylab.
Myślenie i mowa są najważniejsze w rozwoju umysłowym
dziecka
U progu okresu szkolnego – dziecko swobodnie i sprawnie
posługuje się mową potoczną, stosuje różne schematy składniowe,
używa zdań pojedynczych i złożonych, wyraża swoje myśli,
pragnienia, żądania.
Rozwój uczuciowy i społeczny
Wiek przedszkolny charakteryzuje się dużą dynamiką uczuć.
Wewnętrzne ich przejawy są wyraziste i gwałtowne.
U sześciolatka rozwijają się uczucia wyższe – intelektualne,
społeczne, estetyczne. Obniża się siła uczucia strachu.
Równolegle przebiega proces uspołeczniania się dziecka :


Przedszkolak bierze czynny udział w zabawach zespołowych

przestrzega zasad zgodnej zabawy, jest przyjazny i życzliwy dla
rówieśników i dorosłych


Ważne jest, aby dziecko nauczyło się przegrywać, gdyż
odporność na różne trudności i niepowodzenia będzie mu
potrzebna na całe życie. Przedsiębiorczość i aktywność to
kolejne atrybuty rozwoju społecznego.
W jaki sposób rodzina i szkoła powinna
kształtować prawidłowy rozwój psychofizyczny
dziecka ?

-
poprzez właściwe zaspokajanie jego potrzeb w wieku
przedszkolnym i w dalszym okresie życia.
Główne potrzeby
psychiczne dziecka
1.afiliacji-bliskiego
Skutki niewłaściwego zaspakajania
potrzeb dziecka
związku
Wolniejsze tempo rozwoju psychofizycznego,
oziębłość, izolacja uczuciowa, skłonność do
chorób zakaźnych, agresja, depresja
2. bezpieczeństwa
Brak pewności siebie, nadmierna
nieświadomość, nerwice, lęki
3. kontaktów
społecznych
Egoizm, konflikty w grupie, rozkapryszenie,
4. przynależności
grupowej
narzucanie swej woli otoczeniu
Tworzenie grup przestępczych, chuligańskich,
wstępowanie do sekt
5. uznania
społecznego
Poczucie mniejszej wartości, alienacja,
zaburzenia somatyczne
6. samodzielności
Upór, przekora, agresywność, w okresie
dojrzewania konflikty z rodzicami, sprzeciw,
krytyka rodziców i wychowawców
7. nowych przeżyć
Poszukiwanie przygód na własną rękę, udział
w niebezpiecznych formach działania, ucieczki
z domu
8. estetyczne i
poznawcze
Brak zainteresowania wytworami kultury :
filmem, teatrem, książką.
Niski poziom rozwoju intelektualnego, brak
zainteresowania techniką
Potrzeby dziecka nie zawsze mogą być zaspokojone.
Ten stan jest źródłem powstania frustracji.
Towarzyszą jej emocje :





niezadowolenia
zdenerwowania
przygnębienia
poczucie krzywdy lub zawodu.
 Zarówno potrzebę afiliacji, jak też potrzebę bezpieczeństwa
zaspokaja przede wszystkim rodzina, a zwłaszcza matka, u której
dziecko znajduje miłość, opiekę, pomoc i zrozumienie. W szkole
funkcję tę spełniają nauczyciele, koledzy, przyjaciele dziecka.
W pracy wychowawczej należy chronić uczniów przed frustracjami,
uodparniać dzieci na stres i niepowodzenia szkolne.
mgr Elżbieta Nobis
nauczyciel wychowania przedszkolnego
Literatura :
o
o
o
o
o
o
o
o
o
K Dąbrowski Nerwowość u dzieci i młodzieży,
W-wa 1958
M .Żebrowska Psychologia rozwojowa dzieci i młodzieży,
wyd. PWN, W-wa 1975
W. Pomykało Vademecum dla rodziców dzieci
Wyd. Współcz. RSW, W-wa 1987
B. Wilgocka-Okoń Sześciolatki na start
[w:] „Wychowanie w przedszkolu” 2003/nr3
E. Misiorna, R. Michalik Między rolą przedszkolaka a rolą
ucznia [w:] „Wychowanie w przedszkolu” 2004/nr8
Materiały metodyczne z kursu Terapia pedagogiczna