Twórczość plastyczna a rozwój manualny dzieci w wieku

Twórczość plastyczna a rozwój manualny dzieci w wieku przedszkolnym
Małgorzata Czopek
Edukacja plastyczna w przedszkolu pełni szczególną rolę, gdyż stanowi
istotną część procesu wychowania ogólnego. Za pośrednictwem twórczej
ekspresji plastycznej i percepcji otaczającego świata dziecko gromadzi
doświadczenia zarówno poznawcze jak i twórcze. Dzisiejsze czasy stawiają
wysoką poprzeczkę edukacji. Społeczeństwo chce żeby nasze dzieci doskonale
się rozwijały, były odpowiednio stymulowane i inspirowane. Jest to zadanie,
któremu powinni sprostać zarówno nauczyciele jak i rodzice. Należy szukać
sposobów by proces rozwoju umysłowego i fizycznego przebiegał z korzyścią
dla dzieci sprawiając im przy tym radość i zadowolenie. Proponować takie
zajęcia aby wyzwalały naturalną aktywność dzieci. Już od przedszkola trzeba
zachęcać dzieci do odważnego podejmowania działań twórczych. Ważnym dla
mnie zadaniem w mojej pracy jest stworzenie dzieciom warunków
wszechstronnego rozwoju. Wszystkim bez względu na możliwości rozwojowe
i uwarunkowania środowiskowe. Biorąc pod uwagę fakt, że pracuję
w przedszkolu na terenie wiejskim stoję przed zadaniem, które jest dziś jednym
z ważniejszych problemów społecznych i edukacyjnych, wyrównywania szans
edukacyjnych dzieci.
Moje obserwacje pozwoliły mi wyciągnąć wnioski, z których wynikało,
że dzieci są bardzo mało sprawne manualnie. A przecież odpowiedni poziom tej
sprawności w znacznym stopniu warunkuje powodzenie dzieci w szkole.
Rozwój manualny dzieci w wieku przedszkolnym pozwala na wykonywanie
wielu czynności, do których potrzebne są sprawne ręce, a szczególnie palce.
Sprawność motoryczna oznacza nie tylko naukę malowania, pisania, ale także
umiejętność samodzielnego zasznurowania butów czy zapięcia guzików. Gdy
objęłam grupę pięciolatków przeprowadziłam we wrześniu wstępną diagnozę
sprawności manualnej dzieci. Do zbadania motoryki rąk wykorzystałam dwa
testy: ,,Kreskowania’’ według Miry Stambak i test ,,Karty’’ Rene Zazzo.
Wyniki testu ,,Kreskowanie” wykazały poziom odpowiedni wiekowo u 8 dzieci,
u 3 wyższy, a u 14 niższy wiekowo. Natomiast test ,,Karty” Rene Zazzo
wykazał poziom odpowiedni u 9 dzieci, a niższy u 16 osób. Do przeprowadzenia
pomiaru sprawności grafomotorycznej dzieci wybrałam kilka ćwiczeń według
Hany Tymichowej. Otrzymane wyniki wykazały, że żadne z dzieci nie
otrzymało maksymalnej ilości punktów. Tylko dwoje uzyskało 23 punkty,
dwoje po 22, troje po 20, a pozostałe 18 dzieci otrzymały poniżej 20 punktów.
Wyniki tej diagnozy wykazały, że stan sprawności motorycznej moich dzieci
był niezadawalający.
Aby rozwój motoryczny dzieci przebiegał prawidłowo, aby ich sprawność
manualna wzrosła potrzebne było wykonywanie przez nich różnych zabaw
plastycznych, rysunkowych, wycinankowych czy konstrukcyjnych. Dlatego też
zaplanowałam dodatkowo 40 zajęć z twórczości plastycznej. Od września do
maja wykorzystałam 17 technik plastycznych. Podczas przeprowadzania zajęć
dokonywałam obserwacji umiejętności dzieci. Oceniałam sprawność
posługiwania się narzędziem, inwencję twórczą dzieci, estetykę, kompozycję
oraz nastawienie do wykonywanej pracy. Zanim przeprowadziłam diagnozę
końcową, dokonałam analizy wyników prowadzonych obserwacji podczas
realizacji zajęć z twórczości plastycznej. Dzieci coraz lepiej zaczęły sobie
radzić z umiejętnością komponowania swoich wytworów plastycznych
i estetyką ich wykonania. Wzrosła sprawność w posługiwaniu się narzędziami
min. nożyczkami, pędzlem. Zmianie uległo również wykazywanie przez dzieci
inwencji twórczej. Zaobserwowałam również które z technik plastycznych
cieszyły się największym powodzeniem wśród dzieci, było to malowanie
farbami, rysunek kredkami, węglem, patykiem i mazakiem, a następnie
wyklejanki, wydzieranki i wycinanki. Na pozytywne nastawienie dzieci do
podejmowania działalności twórczej miało zastosowanie przeze mnie
różnorodnych technik, ciekawych materiałów i przyborów plastycznych.
W maju
przeprowadziłam diagnozę końcową tymi samymi testami
,,Kreskowanie” , ,,Karty”
oraz
Hany Tymichowej. Wyniki testu
,,Kreskowanie” wykazały poziom odpowiedni wiekowo u 16 dzieci, u 8 wyższy,
a u 1 niższy wiekowo. Natomiast test ,,Karty” Rene Zazzo wykazał poziom
odpowiedni u 18 dzieci, wyższy u 6 a niższy u 1 osoby. Otrzymane wyniki
testu według Hany Tymichowej wykazały, że 2 dzieci otrzymało maksymalną
ilość punktów-30. Ośmioro uzyskało 23 punkty, troje po 22, siedmioro po 20,
a pozostałych pięcioro dzieci otrzymało poniżej 20 punktów. Otrzymane wyniki
świadczą o wzroście sprawności manualnej dzieci o 21,8%. Ponadto
potwierdziły, że twórczość plastyczna sprzyja poznawaniu przez dzieci nowych
wiadomości, technik wyrazu plastycznego, rozwoju wyobraźni, uwagi
i zdolności twórczych .