Elastyczne formy zatrudnienia czy „umowy śmieciowe”?

Elastyczne formy
zatrudnienia czy
„umowy śmieciowe”?
Jaka jest skala wykorzystywania tych
umów?
 Czy są one szansą na wejście na rynek
pracy, czy pułapką?
 Czy ich stosowanie chroni nas przed
wysokim bezrobociem w kryzysie?
 Jak poprawić istniejący stan?
 Czy popularność tych umów w Polsce
wynika ze wzrostu niepewności wywołanej
kryzysem?

Elastyczne formy zatrudnienia czy
„umowy śmieciowe”?

Rodzaje czasowego zatrudnienia:
 umowa
o pracę na czas określony.
 umowa o dzieło,
 umowa zlecenie,
 praca tymczasowa (agencje pracy
tymczasowej)

Wymuszanie przez pracodawców
samozatrudnienia
Pracujący na umowy czasowe (w%)
30
25
20
15
10
5
Poland
EU (27 countries)
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
Źródlo: Opracowanie własne na podstawie danych Eurostat.
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Procentowy udział umów cywilnoprawnych wśród
zatrudnionych w różnych kategoriach wiekowych
Źródło: Raport „Młodzi 2011”
Umowy czasowe: pomost czy
pułapka

Z analizy wynika, iż każda z form czasowego zatrudnienia dawała
40 proc. szans zatrudnienia na czas nieokreślony. W przypadku
osób bezrobotnych było to 13 proc. szans, a tych, które były dwa
lata temu bierne zawodowo – 6 proc. szans. (Diagnoza Społeczna
2011)

W zależności od kraju szanse na przekształcenie umowy czasowej
na stałą są zróżnicowane i wynoszą od 1/3 w Hiszpanii i Francji do
2/3 w Holandii i Wielkiej Brytanii (Employment in Europe 2010)

Według raportu Państwowej Inspekcji Pracy, w pierwszym półroczu
2011 o 70 proc. wzrosła liczba osób, z którymi zawarto umowy
cywilnoprawne zamiast umów o pracę, a w ramach umów
cywilnoprawnych świadczyło pracę 29 proc. osób objętych kontrolą
od stycznia do maja 2011 r., podczas gdy w 2009 odsetek ten
wynosił 18,9%.
Umowa o pracę na czas określony


Stosowane są standardy kodeksu pracy (płaca
minimalna, ubezpieczenie społeczne, urlop wypoczynkowy i
zdrowotny, BHP)
Krótszy okres wypowiedzenia: 2 tygodnie



Umowy na czas nieokreślony, uzależniony jest od okresu
zatrudnienia u danego wynosi odpowiednio: 2 tygodnie przy
przepracowaniu okresu krótszego niż 6 miesięcy, 1 miesiąc przy
przepracowaniu okresu co najmniej 6 miesięcy, 3 miesiące przy
przeprowadzeniu co najmniej 3 lat
Zgodnie z Kodeksem Pracy, 3 kolejna umowa o pracę
staje się automatycznie umową na czas nieokreślony
(regulacja zawieszona na czas kryzysu)
Zgodnie z przygotowywanym w Sejmie projektem,
maksymalny okres zatrudnienia na umowy czasowe
wyniesie 24 miesiące.
Źródło: A. Kiersztyn, Niepewność zatrudnienia, POLPAN, s. 8.
Umowa o dzieło
Umowa zlecenie
Umowa o dzieło a UOP
Umowa zlecenie a UOP
Nadużywanie umów
cywilnoprawnych
O kwalifikacji umowy (umowa o pracę czy
umowa zlecenie) nie decyduje nazwa
nadana jej przez strony, ale treść.
 Kontrolą kwalifikowalności umów zajmuje
się Państwowa Inspekcja Pracy

Skutki nadużywania umów
czasowych (dualny rynek pracy)
Dla pracowników / zleceniobiorców:
…
Dla pracodawców/zleceniodawców
…
Dla gospodarki:
 Niższe bezrobocie ??? (honeymoon effect)
 Wysoka wrażliwość bezrobocia na zmiany koniunktury
 Niższe tempo wzrostu produktywności  wolniejszy rozwój
gospodarczy
Wyjaśnienie popularności umów
czasowych
Dążenie do obniżenia kosztów
 Obniżenie ryzyka działalności gospodarczej

koniunktury – niestabilność popytu
 Ryzyko konkurencji
 Ryzyko związane z kontrahentami
 Ryzyko podatkowe
 Ryzyko związane z pracownikami
 Ryzyko