geografia

Oceny z geografii
Na wszystkich poziomach ocena końcowa wystawiana jest na podstawie:
ocen ze sprawdzianów, ocen z odpowiedzi, ocen z kartkówek, ocen z prac domowych, ocen z aktywności, ocen za prace dodatkowe, ocen za pracę na
lekcji.
Uczeń ma obowiązek posiadania:
Podręcznika, atlasu geograficznego WSiP (lub podobnego), zeszytu ćwiczeń, zeszytu przedmiotowego.
Uczeń ma szansę na wyższą ocenę w przypadku systematycznego uczestnictwa z kółku geograficznym i udziału w konkursie geograficznym
przygotowanym przez łódzkie Kuratorium.
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA
GEOGRAFIA
KLASA I
DZIAŁ1. MAPA
Wymagania na ocenę dopuszczającą
Potrafisz:
 definiować pojęcie geografia, środowisko przyrodnicze i geograficzne;
 wymienić elementy środowiska przyrodniczego ;
 podać definicję mapy;
 podać przykłady zastosowania mapy ;
 podać definicję skali;
 porównać wielkość skal;
 podać różnice między mapą a planem;
 odczytać wysokość bezwzględną punktu;
 wskazać kontynenty i oceany;
 wskazać na mapie półkulę północna i południową, wschodnią i zachodnią.
Wymagania na ocenę dostateczną
Potrafisz:
 definiować elementy środowiska przyrodniczego, podawać przykłady;
 podać źródła wiedzy geograficznej;
 omówić rodzaje map;
 obliczać odległość rzeczywistą na podstawie mapy;
 orientować mapę w terenie;
 analizować mapę i plan;
 zdefiniować siatkę geograficzną i kartograficzną;
 obliczać wysokość względną;
 podawać nazwy metod kartograficznych;
 charakteryzować rzeźbę na podstawie mapy;
 zdefiniować długość i szerokość geograficzną;
 opisać cechy południków i równoleżników
Wymagania na ocenę dobrą
Potrafisz:
 podać powiązania między elementami środowiska przyrodniczego i geograficznego;
 wymienić i zdefiniować elementy mapy;
 przeliczać odległości na podstawie różnych skal;
 przeliczać wszystkie rodzaje skal;
 skonstruować prosty plan okolicy, obliczając skalę;
 zdefiniować odwzorowanie;
 rozpoznawać metody kartograficzne prezentacji treści na mapach;
 wskazać główne obiekty geograficzne na poszczególnych kontynentach;
 odczytać położenie punktów na mapie.
Wymagania na ocenę bardzo dobrą
Potrafisz:
 omówić korelację geografii z innymi dziedzinami nauki;
 podać przykłady osiągnięć geografii jako nauki;
 omówić podstawowe elementy, cechy i rodzaje map;
 omówić pojęcie generalizacji i jej roli w tworzeniu map;
 obliczać skale na podstawie znajomości odległości;
 omówić główne rodzaje odwzorowań;
 podać przykłady odwzorowań umownych;
 odczytywać rzeźbę na podstawie poziomic;
 opisywać środowisko na podstawie mapy;
 wskazać położenie państw Europy;
 odczytać położenie obszaru;
 opracować trasę podróży, uwzględniając współrzędne geograficzne.
Wymagania na ocenę celującą
Potrafisz:
 omówić główne etapy rozwoju geografii;
 scharakteryzować osiągnięcia geografii jako nauki;
 przedstawić rodzaje odwzorowań i ich zastosowań;
 obliczać rzeczywiste powierzchnie;
 obliczać skale na podstawie znajomości powierzchni;
 rozpoznawać rodzaje odwzorowań na podstawie siatek kartograficznych;
 analizować mapy i plany, korzystając z programów komputerowych;
 analizować mapy satelitarne;
 wskazać położenie wielu obiektów geograficznych: przyrodniczych
i politycznych.
DZIAŁ2. KSZTAŁT I RUCHY ZIEMI
Wymagania na ocenę dopuszczającą
Potrafisz:
 podać definicję planety i gwiazdy;
 wymienić kolejno planety Układu Słonecznego;
 podać nazwę kształtu Ziemi;
 podać długość promienia ziemskiego i równika;
 określić kierunek i czas trwania ruchu obrotowego
 odczytywać czas z map stref czasowych;
 zdefiniować ruch obiegowy Ziemi;
 wymienić strefy oświetlenia Ziemi;
 podać nazwę obowiązującego kalendarza.
Wymagania na ocenę dostateczną
Potrafisz:









porównać cechy planety i gwiazdy ;
wymienić cechy planet wewnętrznych i zewnętrznych;
przedstawić argumenty potwierdzające kulistość Ziemi;
omówić prędkość liniową i kątową ruchu obrotowego;
wymienić następstwa ruchu obrotowego;
rozróżniać pojęcia czasu miejscowego, strefowego i urzędowego;
omówić cechy ruchu obiegowego;
podać daty początków pór roku;
podać daty największego i najmniejszego kąta padania promieni słonecznych w Polsce;
 podać cechy charakterystyczne, w tym zasięg stref oświetlenia Ziemi.
Wymagania na ocenę dobrą
Potrafisz:
 opisać geocentryczny i heliocentryczny model budowy Wszechświata;
 porównać kształt kulisty i elipsoidalny;
 scharakteryzować następstwa ruchu obrotowego;
 obliczać różnicę czasu miejscowego na podstawie różnicy długości geograficznej;
 podać kąt nachylenia osi ziemskiej do płaszczyzny orbity;

omówić dzienną wędrówkę Słońca w różnych porach roku, w umiarkowanych szerokościach geograficznych;

opisywać oświetlenie Ziemi w ciągu roku w różnych szerokościach geograficznych;

obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie umiarkowanej
Wymagania na ocenę bardzo dobrą
Potrafisz:









porównać model heliocentryczny i geocentryczny;
omówić fazy Księżyca;
omówić cechy geoidy;
przedstawić następstwa ruchu w powiązaniu z jego cechami;
obliczać różnice wszystkich rodzajów czasu;
obliczać położenie na podstawie różnic czasu;
odczytywać położenie Słońca na tle gwiazdozbiorów Zodiaku;
omówić następstwa ruchu obiegowego;
obliczać kąt padania promieni słonecznych w dniach przesileń i równonocy w strefie
międzyzwrotnikowej;
Wymagania na ocenę celującą
Potrafisz:
 omówić schemat zaćmienia Księżyca i Słońca;
 omówić przyczyny i konsekwencje działania siły Coriolisa;
 przedstawić zmianę czasu przy przekraczaniu południka 180°;
 zdefiniować aphelium i peryhelium;
 rozpoznawać położenie miejsca po dziennej wędrówce Słońca w dniach przesileń i równonocy.
DZIAŁ3: SFERY ZIEMI.
Wymagania na ocenę dopuszczającą
Potrafisz:
 scharakteryzować troposferę;
 obliczyć temperaturę średnią i amplitudę dobową i roczną;
 zdefiniować niż i wyż atmosferyczny, oraz ciśnienie atmosferyczne i wiatr;
 wymienić warunki powstawania chmur i opadów;
 definiować pogodę i klimat;
 wymienić strefy klimatyczne;
 wymienić elementy hydrologiczne;
 podać przykłady wykorzystania wody w życiu i gospodarce człowieka;
 zdefiniować skałę;
 podać główne grupy skał;
 podać główne warstwy wnętrza Ziemi;
 zdefiniować płytę litosfery i podać przykład.
Wymagania na ocenę dostateczną
Potrafisz:












wymienić warstwy atmosfery;
omówić zależność temperatury od szerokości geograficznej;
przedstawić ruch powietrza w układach barycznych na półkuli północnej;
podać nazwy wiatrów i obszary ich występowania: pasaty, monsuny, bryza, fen;
rozróżnić podstawowe grupy chmur;
wskazać na Ziemi miejsca o największych i najmniejszych sumach opadów rocznych;
omówić elementy meteorologiczne i składniki klimatu;
omówić czynniki klimatotwórcze;
analizować wykresy klimatyczne;
zdefiniować poszczególne elementy hydrologiczne;
podać i zaklasyfikować do głównych grup skał przykłady skał ważnych dla gospodarki;
omówić budowę litosfery;
 wskazać płyty litosfery.
Wymagania na ocenę dobrą
Potrafisz:
 analizować roczną amplitudę temperatury powietrza;
 scharakteryzować: pasaty, monsuny, bryzę, wiatr fenowy;
 scharakteryzować cyrkulację powietrza w strefie międzyzwrotnikowej;
 przedstawić rodzaje opadów (konwekcyjne, orograficzne, frontalne);
 przedstawić warunki, w których dochodzi do pustynnienia;
 analizować i konstruować wykresy klimatyczne;
 podać zasięg stref klimatycznych;
 konstruować wykresy klimatyczne;
 opisać ruchy wody morskiej;
 podać przykłady typów genetycznych jezior;
 definiować pojęcia związane z siecią rzeczną;
 wyjaśnić pojęcie i omówić podział surowców mineralnych;
 omówić zjawiska na granicach płyt litosfery;
 wymienić główne wydarzenia w poszczególnych erach dziejów Ziemi.
Wymagania na ocenę bardzo dobrą
Potrafisz:












omówić przyczyny zróżnicowania temperatury powietrza na kuli ziemskiej;
omówić globalną cyrkulację powietrza;
wyjaśnić przyczyny odchylania kierunków wiatrów;
wyjaśnić przyczyny zróżnicowania sum opadów rocznych i rocznego rozkładu opadów na świecie;
podać przyczyny powstania wskazanych pustyń świata;
analizować mapy synoptyczne;
charakteryzować poszczególne strefy klimatyczne;
analizować wpływ prądów morskich na środowisko wybrzeży;
rozpoznawać na mapie typy mórz;
klasyfikować i rozpoznawać skały wszystkich grup, podać ich zastosowanie;
omówić przyczyny ruchu płyt litosfery;
wymienić orogenezy, podać rodzaje gór z przykładami i ich charakterystyczne cechy.
Wymagania na ocenę celującą
Potrafisz:
 przedstawić mechanizm powstawania efektu cieplarniane go i problem dziury ozonowej;
 omówić wpływ poszczególnych rodzajów wiatrów na klimat;
 zdefiniować wilgotność bezwzględną i względną, temperaturę punktu rosy, poziom kondensacji;








na podstawie zdjęć satelitarnych prognozować pogodę;
wskazywać zależność działalności gospodarczej człowieka od klimatu ;
scharakteryzować klimat danej miejscowości;
analizować oceany pod względem zróżnicowania zasolenia;
rozpoznawać typy źródeł;
omówić metamorfizm i jego znaczenie;
omówić wydarzenia poszczególnych er;
omówić ruchy epejrogeniczne i izostatyczne.
DZIAŁ 4: RZEŹBIARZE LĄDÓW
Wymagania na ocenę dopuszczającą
Potrafisz:
 wymienić czynniki kształtujące rzeźbę powierzchni;
 zdefiniować wulkanizm;
 podać przykłady rzeźby ukształtowanej przez wodę;
 określić czynniki sprzyjające działalności wiatru;
 zdefiniować lodowiec górski i kontynentalny;
 podpisać elementy lodowca górskiego;
Wymagania na ocenę dostateczną
Potrafisz:








opisać i zdefiniować elementy budowy wulkanu ;
podać przykłady wulkanów;
zdefiniować obszary sejsmiczne i asejsmiczne;
wymienić elementy rzeźby w poszczególnych odcinkach biegu rzeki;
rozróżnić wybrzeża erozyjne i akumulacyjne;
zdefiniować akumulacyjną i erozyjną działalność wiatru;
podać przykłady form eolicznych;
omówić warunki powstawania lodowców.
Wymagania na ocenę dobrą
Potrafisz:
 wskazać obszary sejsmiczne i występowania czynnych wulkanów na świecie ;
 scharakteryzować rzeźbotwórczą działalność rzeki w poszczególnych odcinkach (erozja, akumulacja);
 klasyfikować formy eoliczne;
 rozpoznawać wydmy: paraboliczną i barchan;
 podać przykłady form erozyjnej i akumulacyjnej lodowca górskiego i kontynentalnego.
Wymagania na ocenę bardzo dobrą
Potrafisz:






dostrzegać zależności między granicami płyt litosfery i obszarami aktywności sejsmicznej
i wulkanicznej;
omówić rzeźbotwórczą działalność morza, (abrazja, akumulacja);
podać przyczyny powstawania podstawowych typów wybrzeży;
omówić powstawanie wiatrowych form erozyjnych (wskutek korazji, deflacji) i form akumulacyjnych;
podać przykłady regionów aktywnej działalności wiatru;
charakteryzować formy polodowcowe lodowca górskiego i kontynentalnego, podając przykłady.
Wymagania na ocenę celującą
Potrafisz:
 wskazać nieczynne wulkany w Polsce, podając czas ich aktywności;
 przygotować opisy wybuchów wulkanów w czasach historycznych;
 omówić powstawanie atoli;
 omówić rozwój polskiego wybrzeża;
 przedstawić zróżnicowanie wydm na świecie i w Polsce;
 wskazać zasięgi zlodowaceń na świecie, podając przykłady współczesnych form polodowcowych.
PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA – GEOGRAFIA - KLASA DRUGA
Tematy lekcji
Ocena dopuszczająca
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
Ocena celująca
DZIAŁ 1 . POŁOŻENIE I ŚRODOWISKO PRZYRODNICZE POLSKI
Uczeń potrafi:
1. Położenie Polski
2. Przeszłość
geologiczna Polski
3. Lądolód i polskie
pojezierza
4. Od Bałtyku po
szczyty Tatr
• wskazać Polskę na mapie
Europy;
• wskazać swoje
województwo na mapie
administracyjnej;
• nazwać i określić zasięg
struktur tektonicznych
• wskazać wszystkie
województwa;
• podać przykłady
konsekwencji rozciągłości
południkowej i
równoleżnikowej Polski;
• podać erę, w której
• wymienić sąsiadów
• scharakteryzować
Polski;
konsekwencje rozciągłości
• wymienić konsekwencje
południkowej
rozciągłości południkowej
i równoleżnikowej Polski;
i równoleżnikowej Polski; • charakteryzować góry
• podać orogenezy i
poszczególnych orogenez;
przykłady gór, które
• wskazać na mapie
• obliczać konsekwencje
rozciągłości
południkowej
i równoleżnikowej
Polski;
• charakteryzować
budowę geologiczną
5. Bogactwo skał
i minerałów
6. Klimat Polski
7. Jaka pogoda
w górach?
8. O rzekach
i jeziorach
9. Głęboko ukryty
skarb
10 . W „Raju"
występujących w Polsce;
• wskazać krainy
geograficzne w pasach
rzeźby;
• wymienić główne różnice
w rzeźbie regionów
Polski;
• wymienić podstawowe
grupy skał, podać przykłady.
• odczytywać wartości
temperatury powietrza
i opadów na mapach;
• podać nazwy wiatrów
występujących w Polsce;
• wskazywać na mapie
wybrane elementy
hydrologiczne Polski;
powstały poszczególne
struktury tektoniczne;
• wskazać regiony
geograficzne Polski;
• przypisywać formy powierzchni do regionów,
w których występują;
• podać zastosowanie
skał występujących
w Polsce.
• opisać cechy mas
powietrza, kształtujących
klimat Polski;
• wskazać na mapie dział
wodny i dorzecze oraz
rzeki główne;
• przedstawić zbiorowiska
roślinne w Polsce;
powstały w czasie ich
trwania;
• wskazać ważniejsze
rzeki, jeziora, zatoki;
• charakteryzować podstawowe formy
powierzchni;
• omówić genezę głównych
surowców Polski.
Polski podane obiekty
geograficzne;
• omówić rzeźbę powierzchni Polski;
• omówić występowanie
surowców mineralnych
Polski.
• podać kierunki napływu
mas powietrza oraz
regionów, w których
powstają;
• wyznaczać zlewiska;
• wyjaśnić proces
powstawania gleby;
• obliczać średnie wartości
temperatury powietrza,
amplitudy temperatury
i sum opadów;
• analizować klimatogramy;
• wskazać zlewiska,
w których położona jest
Polska;
poszczególnych
jednostek
tektonicznych;
• omówić genezę poszczególnych form
powierzchni,
występujących w
Polsce;
• rozpoznawać wskazane
skały.
• opisać cechy
przejściowego klimatu
Polski;
• wyjaśnić przyczyny
występowania wód
podziemnych w Polsce;
• podać przykłady
reliktów i endemitów;
11. Tam, gdzie knieja • wskazać na mapie wy• omówić cechy wybranestępowanie różnych
szumi
go krajobrazu.
typów gleb;
12. Gleby Polski
• wskazać główne
13. Krajobrazy
zbiorowiska leśne;
naturalne
•
wymienić typy krajobrazu.
i antropogeniczne
• przedstawić strukturę
gatunkową zbiorowisk
roślinnych Polski;
• podawać przykłady
poszczególnych typów
krajobrazów.
• określić miejsca
występowania wód
podziemnych w Polsce;
• omówić genezę wybranej
gleby;
• omówić cechy wszystkich
typów krajobrazów
z przykładami.
• przygotować
prezentację
multimedialną o
wybranym
typie krajobrazu.
• omówić tendencje zmian
liczby ludności Polski;
• podać przyczyny wyżów
i niżów demograficznych;
• analizować zmiany
przyrostu naturalnego
własnego regionu;
• analizować wskaźnik
bezrobocia w
poszczególnych regionach
Polski;
• omówić konsekwencje
migracji;
• analizować zmiany
w osadnictwie wiejskim
i miejskim;
• podać przyczyny
rozmieszczenia mniejszości
narodowych
w Polsce;
• prognozować zmiany
liczby ludności Polski,
podając skutki;
• podać następstwa
zmian liczby ludności
i struktury ludności
Polski;
• wskazać możliwości
rozwiązywania
problemu bezrobocia;
• porównać dawne
i obecne przyczyny
migracji Polaków;
• wskazać przykłady
wpływu mniejszości
narodowych i grup
etnicznych na rozwój
kultury narodowej;
• porównywać typy
wsi;
DZIAŁ 2. LUDNOŚĆ POLSKI
Uczeń potrafi:
14. Ludność Polski na
tle Europy i świata
15. Rozmieszczenie
ludności Polski
16. Ubywa nas
czy przybywa?
17. Zróżnicowanie
ludności Polski
18. Szukam pracy
19. Wielkie migracje
Polaków
20. Przeprowadzam
się
21. Polskie miasta
i wsie
22. Grupy etniczne
i mniejszości
narodowe w Polsce
23. Obywatel Polski
- obywatel Europy
• na podstawie zestawień
statystycznych odczytywać
liczbę ludności Polski
w różnych okresach;
• definiować przyrost
naturalny i rzeczywisty;
• odczytać z różnych
wykresów strukturę
ludności;
• definiować pojęcia
związane z migracjami;
• wskazywać większe
miasta Polski;
• określać funkcje miasta
i wsi;
• podać przykłady grup
etnicznych i mniejszości
narodowych w Polsce.
• określić miejsce Polski
w Europie pod względem
liczby ludności;
• odczytywać mapę
gęstości zaludnienia
w Polsce;
• wskazywać obszary o
dodatnim i ujemnym
przyroście naturalnym
i rzeczywistym;
• analizować strukturę
ludności w Polsce;
• podać przykłady fal
migracyjnych w Polsce;
• zdefiniować zespoły
miejskie, podać przykłady;
• wskazać na mapie Polski
występowanie grup
etnicznych i mniejszości
narodowych;
• wskazać skupiska Polonii
na świecie;
• wskazać na wykresach
demograficznych okresy
wyżów i niżów demograficznych;
• wykonać wykres przedstawiający zmiany liczby ludności;
• podać przyczyny
zróżnicowania przyrostu
naturalnego Polski;
• podać przyczyny
bezrobocia w Polsce;
• omówić przyczyny
migracji i wyjaśnić ich
rozmieszczenie;
• opisać funkcje wybranych
miast Polski;
• omówić typy wsi;
• scharakteryzować wybrane grupy etniczne
i mniejszości narodowe;
Tematy lekcji
Ocena dopuszczająca
Ocena dostateczna
Ocena dobra
• wskazać państwa należące • przedstawić korzyści
wynikające z wstąpienia
do Unii Europejskiej.
Polski do Unii
Europejskiej.
Ocena bardzo dobra
• przedstawić obszary
współpracy państw
członkowskich Unii
Europejskiej.
Ocena celująca
• analizować
przestrzenny rozwój
przykładowego
miasta;
• oceniać działania
podejmowane przez
Unię Europejską.
DZIAŁ 3. GŁÓWNE ZAGADNIENIA GOSPODARCZE POLSKI
Uczeń potrafi:
24. Gospodarka
narodowa
25. Funkcje
rolnictwa i czynniki
przyrodnicze jego
rozwoju
26. Czynniki pozaprzyrodnicze rozwoju
rolnictwa
27. Uprawa roślin
i chów zwierząt
w Polsce
28. Rybołówstwo
w Polsce
29. Przemysł i jego
funkcje
30. Przemysł
energetyczny
• wymienić sektory
gospodarki narodowej;
• wymienić czynniki
wpływające na rozwój
rolnictwa.
• podać przykład miernika
stanu gospodarki;
• wykonać i analizować
wykres użytkowania
ziemi.
• analizować strukturę
• omówić wskaźniki
• analizować problemy
zasiewów i wielkość
rozwoju gospodarczego;
polskiego rolnictwa;
produkcji rolniczej;
• porównać poziom
• omówić perspektywy
• omówić warunki naturalne gospodarczy państw
rozwoju polskiego
rolnictwa wybranych
świata na podstawie
rolnictwa.
regionów Polski.
wskaźników.
• podać przyczyny
• na podstawie wskaźników • analizować problemy
występowania upraw
porównywać
polskiego rybołówstwa.
roślin i chowu zwierząt w
rolnictwo Polski z
określonych regionach.
rolnictwem innych państw.
• zdefiniować zbiory
i plony;
• wymienić formy
użytkowania ziemi w
Polsce.
• omówić na podstawie
mapy rozmieszczenie
upraw roślin i chowu
zwierząt w Polsce.
• podać zadania poszczególnych gałęzi
przemysłu;
• wymienić surowce
wykorzystywane w poszczególnych gałęziach;
• na podstawie wskaźników • omówić występowanie
ocenić produkcję
surowców mineralnych
przemysłową Polski;
i ich zastosowanie
• omówić występowanie
w poszczególnych
surowców energetycznych
gałęziach przemysłu;
w Polsce;
• podać konsekwencje
• analizować problemy
obecnej sytuacji przemysłu
polskiego przemysłu;
Polski, wynikające z
• omówić perspektywy
powojennej historii
rozwoju polskiejego rozwoju;
go przemysłu;
31. Okręgi
• wskazać główne okręgi
przemysłowe w Polsce
przemysłowe Polski.
32. Przemysł
zaawansowanych
technologii
33. Rola usług
• dokonać podziału usług
w gospodarce Polski
na rodzaje;
34. Transport
• wymienić rodzaje transi łączność
portu i łączności.
• na podstawie wykresów
omówić strukturę
wybranych okręgów
przemysłowych.
• omówić znaczenie
• na podstawie wskaźników • porównać poziom
usług;
ocenić poziom
transportu i łączności
• odczytywać z mapy szlaki
transportu i łączności
Polski z innymi
i główne węzły transportu;
w Polsce.
państwami.
• omówić znaczenie
komunikacji w gospodarce.
• zaproponować nowe
kierunki rozwoju
usług i komunikacji
w Polsce.
35. Atrakcje
• wymienić regiony
turystyczne Polski
Polski o szczególnych
36. Wakacje w Polsce walorach turystycznych;
37. Stan środowiska • podać przykłady
38. Ochrona
obiektów wpisanych
przyrody
na Listę Światowego
39. Polska
Dziedzictwa UNESCO
gospodarka
w Polsce;
• na podstawie wskaźników
oceniać natężenie
ruchu turystycznego;
• omówić walory turystyczne wybranego
regionu;
• wskazać obiekty wpisane
na Listę Światowego
Dziedzictwa UNESCO
w Polsce;
• podać zagrożenia
środowiska
przyrodniczego Polski.
• porównać obiekty
wpisane na Listę
Światowego
Dziedzictwa UNESCO
w Polsce z obiektami
w innych
krajach;
• podać propozycje
działań zmierzających
do poprawy
warunków środowiska
przyrodniczego
Polski;
• opisać walory parków
narodowych
w Polsce.
• podać przykłady
negatywnego wpływu
człowieka na środowisko
przyrodnicze;
• wymienić formy ochrony
przyrody.
• omówić przyczyny
rozwoju wybranych
okręgów przemysłowych.
• ocenić stopień
zagospodarowania
turystycznego
poszczególnych regionów;
• opisać wybrany obiekt
spośród wpisanych na
Listę Światowego
Dziedzictwa UNESCO;
• na podstawie map ocenić
stopień zmian środowiska
przyrodniczego;
• wymienić i wskazać na
mapie przykłady form
ochrony przyrody.
• charakteryzować
nowoczesne gałęzie
przemysłu.
• opracować trasę turystyczną we własnym
regionie;
• uzasadnić wpis na
Listę Światowego
Dziedzictwa UNESCO
polskich obiektów;
• opisać walory wybranego parku narodowego;
• porównać gospodarkę
centralnie planowaną
z wolnorynkową.
• uzasadnić tworzenie
specjalnych stref
ekonomicznych.
Tematy lekcji
Ocena dopuszczająca
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
Ocena celująca
DZIAŁ 4. WYBRANE REGIONY POLSKI
Uczeń potrafi:
40. Pieniny
• wskazywać na mapie
41. Wyżyna Lubelska omawiane regiony;
42. Nizina
• przypisywać regiony
Mazowiecka
do pasów rzeźby po43. Pojezierze
wierzchni;
Pomorskie
• podać ważną rzekę,
44. Pobrzeże
główne miasto i
Gdańskie
wyróżniającą cechę
45. Morze Bałtyckie
regionu.
46. Twój region
• omówić wyróżniające
region cechy klimatu;
• wymienić formy rzeźby
regionu;
• podać główne procesy
kształtujące wybrane
elementy środowiska
danego regionu;
• wymienić główne formy
działalności człowieka.
• analizować pochodzenie
rzeźby danego
regionu;
• podać zasoby naturalne;
• analizować strukturę
ludności regionu na tle
Polski.
• dostrzegać związki
• zaproponować
przyczynowo-skutkowe
działania wpływające
zachodzące w środowisku
na rozwój społecznogeograficznym
-gospodarczy danego
danego regionu.
regionu.
DZIAŁ 5. SĄSIEDZI POLSKI
Uczeń potrafi:
47. Polska i jej
sąsiedzi
48. Środowisko
przyrodnicze Polski
i jej sąsiadów
49. Gospodarka
Polski i jej sąsiadów
50. Kim są nasi
sąsiedzi?
51. Współczesne
Niemcy
52. Niepodległa
Ukraina
53. Rosja - od Morza
Bałtyckiego po
Ocean Spokojny
54. Współczesna
Rosja
• wskazać i opisać położenie • wymienić główne atrakcje
danego państwa;
turystyczne państw
• wskazać stolicę państw
sąsiadujących z Polską.
sąsiadujących z Polską.
• omówić podobieństwa
i różnice kulturowe
pomiędzy państwami
sąsiadującymi z Polską.
• wybrać spośród krajów
sąsiadujących z Polską
państwa należące
do Unii Europejskiej
i NATO.
• przedstawić zmiany polityczne i gospodarcze,
zachodzące w regionie.
• na podstawie diagramów
i danych statystycznych
odczytywać
strukturę demograficzną
sąsiadów Polski.
• przedstawić cechy
środowiska
przyrodniczego,
wyróżniające dane
państwo.
• przedstawić historię
przemian politycznych
w regionie;
• wskazać wspólne
dla państw naszego
regionu problemy
demograficzne,
gospodarcze i dotyczące
ochrony środowiska.
• omówić euroregiony
i ich rolę w
kształtowaniu więzi
transgranicznych.
• zaproponować
wspólne działania
dotyczące ochrony
środowiska
przyrodniczego w
regionie.
Przedmiotowy system oceniania
Bliżej Geografii
Gimnazjum część 3
Tematy lekcji
1 . Stary Kontynent
– Europa
2. Jedna Europa
– wiele narodów
3. Zgoda i waśnie
w Europie
4. Gdzie można
spotkać renifera?
5. Zimna wyspa
na morzu ognia
– Islandia
Ocena dopuszczająca
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
DZIAŁ 1 . EUROPA. RELACJE PRZYRODA – CZŁOWIEK
Uczeń potrafi:
• wskazać na mapie
• wskazać na mapie
• przedstawić cechy
podstawowe jednostki
jednostki
środowiska przyrodniczego
fizycznogeograficzne
fizycznogeograficzne
wyróżniające
Europy;
Europy, największe rzeki
Europę na tle innych
• wymienić podstawowe
i jeziora;
kontynentów.
cechy charakterystyczne
• przedstawić podstawośrodowiska przyrodniczego we cechy
Europy.
charakterystyczne
środowiska
przyrodniczego Europy.
• wskazać na mapie
• podać przykłady
• wyjaśnić przyczyny
politycznej państwa
świadczące o dużym
zróżnicowania ludów
Europy.
zróżnicowaniu ludów
Europy.
Europy.
• wskazać na mapie
• wyjaśnić przyczyny
• scharakteryzować działania
Europy przykładowe
wybranych konfliktów
ograniczające
miejsca konfliktów
narodowościowych.
konflikty narodowościowe.
narodowościowych.
• wskazać na mapie po• przedstawić cechy
• przedstawić najważniejsze
litycznej państwa
charakterystyczne
cechy gospodarek
skandynawskie.
środowiska
poszczególnych państw
przyrodniczego
skandynawskich.
państw skandynawskich.
• wymienić elementy
środowiska przyrodniczego Islandii wpływające
na specyfikę tego kraju.
• scharakteryzować wybrane elementy
środowiska
przyrodniczego
Islandii wpływające na
specyfikę tego kraju.
Ocena celująca
• wyjaśnić genezę
• scharakteryzować
poszczególnych elementów wyjątkowe zjawiska
środowiska przyrodniczego przyrodnicze w Europie
Europy.
i wyjaśnić ich
pochodzenie.
• podać przykłady państw
• przedstawić historyczne
o dużym wewnętrznym
uwarunkowania
zróżnicowaniu językowym
współczesnej sytuacji
i kulturowym.
demograficznej Europy.
• przedstawić historyczne
• przedstawić procesy
uwarunkowania
integracyjne w Europie.
współczesnej sytuacji
politycznej Europy.
• wyjaśnić genezę krajobrazu • przedstawić historyczne
Europy Północnej;
uwarunkowania
• wyjaśnić przyczyny
współczesnej sytuacji
sukcesu gospodarczego
polityczno-gospodarczej
państw skandynawskich.
państw
skandynawskich.
• wyjaśnić genezę
• wyjaśnić zależność między • przedstawić historyczne
wybranych elementów
gospodarką Islandii
uwarunkowania
środowiska przyrodniczego a warunkami środowiska
współczesnej sytuacji
Islandii.
przyrodniczego.
polityczno-gospodarczej
państwa.
6. Europa Zachodnia
• wskazać na mapie
Europy ważne regiony
przemysłowe i rolnicze.
• wyjaśnić pojęcia:
• przedstawić związki
restrukturyzacja, rolnictwo między warunkami
intensywne, współpraca
środowiska a gospodarką
transgraniczna.
wybranych regionów
Europy Zachodniej.
7. Światowa
metropolia – Londyn
• zlokalizować na mapie
Londyn i wymienić jego
podstawowe funkcje;
• przedstawić zalety
i wady życia w wielkim
mieście.
• wskazać na mapie Alpy
i państwa, w granicach
których leży ten łańcuch górski.
• wymienić główne cechy
światowych metropolii;
• scharakteryzować
społeczeństwo Londynu.
• opisać funkcje społeczno-gospodarcze Londynu
jako miasta.
• wymienić główne cechy
środowiska przyrodniczego Alp.
• scharakteryzować genezę
powstania górotworu Alp.
8. Na narty w Alpy
9. Spadkobiercy
Greków i Rzymian
10. Atrakcje
turystyczne Europy
1 1 . Europa
przyszłości
Tematy lekcji
• scharakteryzować
• przedstawić historyczne
przemiany gospodarcze
uwarunkowania
drugiej połowy XX wieku.
współczesnej sytuacji
polityczno-gospodarczej
państw Europy
Zachodniej.
• przedstawić zależność
• scharakteryzować inną
rozwoju Londynu od
niż Londyn europejską
warunków środowiska
metropolię.
przyrodniczego.
• przedstawić zależność
• podać przykład państwa
rozwoju gospodarczego
alpejskiego
Szwajcarii od warunków
(innego niż Szwajcaria),
środowiska przyrodniczego wskazując na
Alp.
zależność rozwoju od
środowiska przyrodniczego Alp.
• wskazać na mapie
• opisać główne walory
• przedstawić genezę
• scharakteryzować
• podać przykład państwa
europejskie państwa
środowiska przyrodnirzeźby i warunki
problemy społecznośródziemnomorskiego
leżące nad Morzem
czego basenu Morza
klimatyczne w państwach
-gospodarcze państw
(innego niż
Śródziemnym.
Śródziemnego.
basenu Morza Śródbasenu Morza ŚródWłochy), wskazując na
ziemnego.
ziemnego.
zależność jego rozwoju
od środowiska
przyrodniczego.
• wyjaśnić pojęcia związane • scharakteryzować walory
• podać przykłady
• scharakteryzować
• zaproponować sposób
z turystyką.
państw europejskich
przyrodnicze wybranego
walory przyrodnicze
promocji wybranego
o dużych walorach
regionu turystycznego
wskazanego regionu
regionu Europy.
turystycznych.
Europy.
turystycznego
Europy.
• wskazać na mapie
• podać przykłady działań
• scharakteryzować działania • przedstawić przykłady
• wyjaśnić wpływ krajów
obszary o dużych zmianach na rzecz poprawy
na rzecz poprawy
współpracy
europejskich na stan
środowiska
stanu środowiska
stanu środowiska
międzynarodowej w celu
środowiska przyrodniprzyrodniczego.
przyrodniczego.
przyrodniczego.
poprawienia stanu
czego w Polsce.
środowiska
przyrodniczego.
Ocena dopuszczająca
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Ocena bardzo dobra
Ocena celująca
DZIAŁ 2. AZJA – KONTYNENT REKORDÓW
12. Widok
ze szczytów
Himalajów
• wskazać na mapie
podstawowe jednostki
fizycznogeograficzne
Azji;
• wymienić podstawowe
cechy charakterystyczne
środowiska
przyrodniczego.
13. Azja wczoraj
i dziś
• wskazać na mapie
politycznej państwa Azji.
14. Chiny
• wymienić
charakterystyczne
elementy środowiska
przyrodniczego
Chin.
15. „Wyprodukowano • podać różnice między
w Chinach"
gospodarką rynkową
i planowaną centralnie.
• wymienić
charakterystyczne
elementy środowiska
przyrodniczego
Japonii wpływające na
specyfikę tego kraju.
17. Azja Południowo- • opisać warunki naturalne
Azji Południowo-
16. Kraj Kwitnącej
Wiśni
Uczeń potrafi:
• wskazać na mapie jednostki • przedstawić wyróżniające
fizycznogeograficzne Azji,
się na tle innych
największe
kontynentów cechy
rzeki i jeziora;
środowiska przyrodni• scharakteryzować
czego Azji.
podstawowe cechy
charakterystyczne
środowiska
przyrodniczego Azji.
• scharakteryzować
• podać przykłady
cywilizacje starożytne
świadczące o dużym
wywodzące się z Azji;
zróżnicowaniu ludów Azji.
• wskazać miejsca
konfliktów
narodowościowych w Azji.
• scharakteryzować wybrane • wyjaśnić genezę
elementy środowiska
wybranych elementów
przyrodniczego
środowiska
Chin wpływające na
przyrodniczego
specyfikę tego kraju;
Chin wpływających na
• dokonać analizy wskaźnika specyfikę tego kraju;
urodzeń i zgonów
• podać przyczyny obecnej
Chin.
sytuacji demograficznej
kraju.
• podać definicje terminów: • scharakteryzować
kapitał zagraniczny, siła
gospodarkę Chin.
robocza, globalne
ocieplenie.
• scharakteryzować wybrane • wyjaśnić genezę
elementy środowiska
wybranych elementów
przyrodniczego
środowiska
Japonii.
przyrodniczego
Japonii.
• przedstawić walory
turystyczne państw Azji
• wyjaśnić związki między
warunkami środowiska
• wyjaśnić genezę
poszczególnych
elementów środowiska
przyrodniczego Azji.
• scharakteryzować
wyjątkowe zjawiska
przyrodnicze w Azji
i wyjaśnić ich pochodzenie.
• podać przyczyny
• przedstawić historyczne
wskazanych konfliktów
uwarunkowania
w Azji;
współczesnej sytuacji
• wymienić działania poddemograficznej Azji.
jęte w celu zlikwidowania
tych konfliktów.
• wyjaśnić zależność
• przedstawić historyczne
gospodarki Chin od
uwarunkowania
warunków środowiska
współczesnej sytuacji
przyrodniczego;
demograficznej Chin.
• przedstawić konsekwencje
obecnej sytuacji
demograficznej
Chin.
• przedstawić problemy
• przedstawić historyczne
społeczne wynikające
uwarunkowania
z przemian gospodarczych
współczesnej sytuacji
w Chinach.
polityczno-gospodarczej
Chin.
• wyjaśnić zależność
• przedstawić historyczne
gospodarki Japonii od
uwarunkowania
warunków środowiska
współczesnej sytuacji
przyrodniczego;
polityczno-gospodarczej
• scharakteryzować
Japonii.
gospodarkę Japonii.
• opisać przemiany
• przedstawić historyczne
gospodarcze w Azji
uwarunkowania
-wschodnia
-Wschodniej;
• podać przykłady biednych
i bogatych państw
regionu.
Południowo-Wschodniej.
Południowo-Wschodniej
w drugiej połowie
XX wieku.
przyrodniczego
a gospodarką wybranych
regionów Azji
Południowo-Wschodniej.
18. Między Indusem
a Gangesem
• wyjaśnić pojęcia: przyrost
naturalny, eksplozja
demograficzna, kasty.
• scharakteryzować
zróżnicowanie etniczne,
językowe, religijne
społeczeństwa Indii
• przedstawić dysproporcje
warunków życia
ludności w Indiach.
• podać przyczyny niskiego
rozwoju społeczno-gospodarczego Indii.
19. Bliski Wschód
• wskazać na mapie politycznej państwa
Bliskiego Wschodu.
• opisać warunki środowiska • przedstawić zróżnicowanie • wyjaśnić przyczyny
etniczne i religijne
przyrodniczego
i skutki konfliktów na
Bliskiego Wschodu;
na Bliskim Wschodzie.
Bliskim Wschodzie.
• wskazać przykłady
konfliktów.
DZIAŁ 3. OD RÓWNIKA DO BIEGUNÓW
20. Bliżej Czarnego
Lądu
21. Co urośnie na
pustyni?
22. Na pomoc Afryce
• wymienić
charakterystyczne
elementy środowiska
przyrodniczego
Afryki.
• wskazać obszary nadwyżek i niedoborów
wody.
Uczeń potrafi:
• przedstawić
• wyjaśnić genezę
charakterystyczne wybrane wybranych elementów
elementy środowiska
środowiska
przyrodniczego Afryki.
przyrodniczego
Afryki.
• podać nazwy roślin
• opisać problemy rolnicuprawnych Afryki;
twa Afryki.
• podać sposoby
gospodarowania w Afryce.
• określić wartości przyrostu • przedstawić główne
naturalnego
problemy Afryki;
w Afryce.
• wskazać regiony głodu
w Afryce.
• analizować przyczyny
głodu w Afryce.
współczesnej
sytuacji polityczno-gospodarczej państw
Azji Południowo-Wschodniej.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
polityczno-gospodarczej
państwa.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
polityczno-gospodarczej
państw Bliskiego
Wschodu.
• wyjaśnić zależności
między elementami
środowiska przyrodniczego Afryki.
• scharakteryzować
wyjątkowe zjawiska
przyrodnicze w Afryce
i wyjaśnić ich pochodzenie.
• wyjaśnić przyczyny
problemów rolnictwa
w Afryce.
• przedstawić przykłady
pomocy międzynarodowej
dla społeczeństwa
Afryki i ocenić ich
skuteczność.
• przedstawić wskazane
problemy Afryki
(konflikty, choroby).
• przedstawić sposoby
rozwiązania problemu
głodu i ocenić ich
skuteczność.
Tematy lekcji
Ocena dopuszczająca
• wskazać na mapie
główne jednostki
fizycznogeograficzne
Ameryki Północnej
i Łacińskiej;
• podać przykłady
państw biednych i
bogatych.
24. Co z płucami
• wskazać na mapie
Ziemi?
główne jednostki
fizycznogeograficzne
Ameryki Południowej;
• scharakteryzować las
równikowy.
• wskazać wielkie miasta
25. Wielkie miasta
Ameryki Południowej;
Ameryki Południowej
• zdefiniować pojęcie
urbanizacji.
23. Ameryka
Łacińska i Północna
26. Stany
Zjednoczone
Ameryki
27. Potęga
gospodarcza świata
• wskazać na mapie
megalopolis i większe
miasta w Stanach
Zjednoczonych;
• wymienić elementy
środowiska przyrodniczego Stanów
Zjednoczonych
wpływające na
specyfikę tego kraju.
• wyjaśnić pojęcie:
technopolia i podać
przykład.
Ocena dostateczna
Ocena dobra
Uczeń potrafi:
• opisać warunki naturalne • scharakteryzować cechy
Ameryki Północnej
środowiska przyrodniczego regionu;
i Łacińskiej;
• określić wartość przyrostu • podać przyczyny
wysokiego przyrostu
naturalnego państw
naturalnego w Ameryce
Ameryki Środkowej.
Środkowej.
• opisać warunki naturalne
Ameryki Południowej;
• przedstawić znaczenie
lasu równikowego dla
Ziemi.
• wymienić problemy
wielkich miast Ameryki
Południowej.
• scharakteryzować
elementy środowiska
przyrodniczego Stanów
Zjednoczonych.
• wymienić cechy wybranej
nowoczesnej gałęzi
przemysłu.
Ocena bardzo dobra
• określić związki między
warunkami środowiska
przyrodniczego a
gospodarką Ameryki
Północnej i Łacińskiej.
Ocena celująca
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
polityczno-gospodarczej
państw Ameryki
Północnej i Łacińskiej.
• scharakteryzować wody
• określić związki między
• przedstawić szanse
powierzchniowe Ameryki
warunkami środowiska
i zagrożenia związane
Południowej;
przyrodniczego a
z kontynuacją obecnej
• przedstawić piętrowość
gospodarką Ameryki
polityki gospodarczej
roślinną lasu
Południowej.
państw Ameryki
równikowego.
Południowej.
• podać przyczyny i skutki • wyjaśnić wpływ warunków • przedstawić historyczne
urbanizacji pozornej;
środowiska
uwarunkowania
• scharakteryzować
przyrodniczego
współczesnej sytuacji
zróżnicowanie etniczne
na lokalizację
polityczno-gospodarczej
społeczeństwa Ameryki
i funkcjonowanie miast
państw Ameryki
Południowej.
w Ameryce
Południowej.
Południowej.
• wyjaśnić genezę
• wyjaśnić zależność
• przedstawić historyczne
wybranych elementów
gospodarki Stanów
uwarunkowania
środowiska
Zjednoczonych od
współczesnej sytuacji
przyrodniczego Stanów
warunków środowiska
demograficznej Stanów
Zjednoczonych;
przyrodniczego.
Zjednoczonych.
• podać przyczyny
zróżnicowania gęstości
zaludnienia na obszarze
Stanów Zjednoczonych.
• opisać warunki rozwoju
nowoczesnych gałęzi
przemysłu w Stanach
Zjednoczonych.
• przedstawić rolę usług
w gospodarce Stanów
Zjednoczonych.
• określić wpływ kryzysu
finansowego 2007–2009
na gospodarkę Stanów
Zjednoczonych.
28. Australia
• wymienić elementy
środowiska
przyrodniczego Australii
wpływające na specyfikę
tego kontynentu.
• wyjaśnić genezę
• wyjaśnić zależności
• podać przykłady
wybranych elementów
między elementami
charakterystycznych
środowiska przyrodniczego środowiska przyrodniczego zjawisk przyrodniczych
Australii;
a gospodarką
w Australii i wyjaśnić
• scharakteryzować
Australii.
ich pochodzenie.
rolnictwo Australii.
29. Oceania
•
• wyjaśnić genezę wysp
Oceanii;
• scharakteryzować klimat
i roślinność wysp
Oceanii.
•
30. Najzimniejsze
regiony Ziemi
•
•
• przedstawić wybrane
elementy środowiska
przyrodniczego
Australii;
• wskazać najważniejsze
działy gospodarki
Australii.
wskazać i nazwać cztery
• wyjaśnić pochodzenie
archipelagi wysp Oceanii;
wysp Oceanii.
wymienić elementy
środowiska
przyrodniczego Oceanii
wpływające na specyfikę
tego regionu.
wyjaśnić pojęcia:
• podać cechy środowiska
Antarktyda, Antarktyka,
przyrodniczego Arktyki
Arktyka;
i Antarktyki.
wskazać na mapie
Antarktydę, Antarktykę,
Arktykę.
• scharakteryzować gospodarkę na wyspach
Oceanii.
• wyjaśnić przyczyny
• opisać działania człowieka
występowania
na obszarach
specyficznych warunków
podbiegunowych.
środowiska przyrodniczego
na obszarach
podbiegunowych.
• przedstawić historyczne
uwarunkowania
współczesnej sytuacji
polityczno-gospodarczej
państw Oceanii.
• przedstawić historię
odkryć polarnych.